Anegdota Nr 51

Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Wąbrzeźnie, mającej kotły typu OKR5, brakowało pary. Zwracającemu się do Jana Kowalskiego w tej sprawie, mgr inż. Marianowi Długoszowi chodziło o zdobycie dowodów na to, że przebudowa kotłów z zastosowaniem paleniska narzutowego jest jedynym rozwiązaniem. Było to po decyzji Rządu z 1988.01.01 zakazującej produkcję dotychczasowych kotłów rusztowych z paleniskiem warstwowym. Jan Kowalski zaproponował aby OSM zwróciła się do CBKK z zapytaniem, jakie kotły mogłoby ono zaproponować do zwiększenia wydajności kotłowni o 10 t/h pary. Treść wysłanego pisma z 1989.06.12 [1] rozszerzono jednak o zapytanie czy można zwiększyć wydajność kotła OKR5 z 5 t/h do 10 t/h pary. CBKK (imiennie mgr inż. Karol Machura i mgr inż. Józef Wasylów oraz mgr inż. Jerzy Czajka jako dyrektor techniczny) odpowiedziało pismem z 1989.06.27 [2]: „Co do możliwości zwiększenia wydajności przedmiotowych kotłów do 10 t/h pary wypowiadamy się negatywnie. Podejmowane przez niezależnych konstruktorów próby podwojenia wydajności kotłów, mimo że w pierwszym okresie eksploatacji udane, prowadzą do szybkiego zużycia, a nawet zniszczenia elementów kotła.”

Poinformowany przez OSM pismem z 1989.12.20, że CBKK wypowiedziało się negatywnie o modernizacji kotłów OKR5, Jan Kowalski pismem z 1989.12.30 odpowiedział jak następuje: „Co się tyczy negatywnej odpowiedzi Centralnego Biura Konstrukcji Kotłów, to:

- nie uzgadnialiśmy ze sobą zwracania się do CBKK o opinię w sprawie przebudowy kotła;

- jeśli w przeszłości użytkownicy w porozumieniu ze mną pisali do tego biura w sprawie modernizacji, to wyłącznie po to aby się pośmiać (całym plikiem odpowiedzi CBKK służę na miejscu).

Pozostanie jednak faktem, że w Waszym przypadku biuro to po raz pierwszy uznało użytkownika kotłów za ciężko naiwnego. Z przykrością stwierdzam, że nie bez podstaw. Na stwierdzenie, że podwojenie wydajności ... prowadzi do szybkiego zużycia, a nawet zniszczenia elementów kotła, normalną reakcją powinna być prośba o podanie adresów użytkowników. Od wystosowania takiego pisma (wzór w załączeniu) uzależniam załatwianie dalszych spraw ... . Proszę być tylko wytrwałym w domaganiu się otrzymania adresów użytkowników, bo powtarzam, podstawą ich działania byłą wyłącznie wiara w Waszą naiwność.

Zdając sobie sprawę jak daleko jesteście od tych spraw, nadmieniam, że mgr inż. Karol Machura i dyrektor mgr inż. Jerzy Czajka w różnym czasie byli moimi podopiecznymi. Miałem z nich zrobić konstruktorów. Niestety, materiał całkowicie się do tego nie nadawał. Drugi z nich sprawdził się jedynie jako pierwszy sekretarz POP. Mgr inż. Józefa Wasylowa oceniam ze wszystkich najniżej.”

Wzór pisma zawierał również zdanie: „Dla zorientowania się czym ryzykujemy decydując się na ewentualną przebudowę kotła, usilnie prosimy o podanie nam adresów wszystkich użytkowników kotłów gdzie Waszym zdaniem, po przebudowie dokonanej w oparciu o rozwiązania niezależnych konstruktorów, doszło do szybkiego zużycia oraz zniszczenia elementów kotła. Chcemy wszystko sprawdzić na miejscu.” Była również prośba o adresy wszystkich niezależnych konstruktorów, chociaż ogólnie w kraju było już wtedy wiadome, że jest tylko jeden.

OSM pisząc zgodnie z tymi wytycznymi kolejne pismo do CBKK z 1990.01.17 [3], uzupełniła je jednak o zdanie: „Rozpoznanie dokonane przez przedstawicieli naszej spółdzielni w Stoczni Remontowej w Szczecinie oraz w „ERG” w Krupskim Młynie, gdzie kotły zostały zmodernizowane, wykazało że kotły pracują szereg lat i według oświadczenia użytkowników z bardzo dobrym wynikiem i bezawaryjnie.”

W odpowiedzi, cała trójka jak poprzednio ( Machura, Wasylów i Czajka) zaproponowała pismem z 1990.01.29 [4] przyjazd do CBKK , „w celu wyjaśnienia Waszych i naszych wątpliwości co do możliwości stosowania palenisk narzutowych w kotłach OKR5 ... .”

Stwierdzając dalej, że „jeżeli w wyniku tego spotkania zdecydujecie się na modernizację Waszych kotłów, będziemy gotowi opracować dla Was potrzebną dokumentację zmian konstrukcyjnych w kotle.”

Ta sama jednak trójka innemu zakładowi („SIGMATEX” w Piotrkowie Trybunalskim) wcześniej pismem z 1989.03.14 [5] odpowiedziała: „... nasze biuro opracuje dokumentację modernizacji kotłów OKR5 w ramach CPRB najwcześniej do końca 1990 r.” Jak również, że: „Szacunkowo oceniamy, że w wyniku modernizacji sprawność kotła powinna się zwiększyć do rzędu 78÷80 %, a wydajność do około 6 t/h pary.”

Dokumentacja modernizacji kotła typu OKR5 (OR5) w CBKK nigdy następnie nie została opracowana, a w 1991 r. badania zmodernizowanego kotła w OSM w Wąbrzeźnie wykazały, że może on osiągać wydajność 12 t/h pary, czyli dwa razy tyle, co także wcześniej wykazały badania kotła w ZTS „ERG” w Krupskim Młynie.

Mgr inż. Marian Długosz, po uzgodnieniu dnia przyjazdu, zjawił się jednak wtedy w CBKK. Mgr inż. Józef Wasylow na ten dzień wybył jednak z biura, pozostawiając mgr inż. Karola Machurę, który powiedział mu, że o wszystkim co biuro pisało negatywnie o przebudowanych już kotłach OKR5 od kogoś słyszał, ale nie może sobie przypomnieć nazwiska.

Z czego się śmiać

Po tej rozmowie Jan Kowalski powiedział przedstawicielowi innego użytkownika modernizującego kotły OKR5 ( ZTS „Boryszew-ERG” w Sochaczewie) aby zwrócili się do CBKK z zapytaniem czy istnieje możliwość zwiększenia wydajności kotła OKR5 do 10 t/h pary. Cała trójka (Machura, Wasylów i Czajka) odpowiedziała pismem z 1990.03.12 [6}: „W wyniku modernizacji maksymalna trwała wydajność kotła może osiągnąć 7 ÷ 8 t/h pary. Teoretycznie jest nawet możliwe uzyskanie wydajności 10 t/h pary, jednak praca kotła przy tak wysokiej wydajności ma bardzo niekorzystny wpływ na jego elementy.” Jan Kowalski zrezygnował już jednak z kolejnego proponowania temu użytkownikowi, jak również dalszym, zapytania się skąd o tym w CBKK wiedzą.

Z archiwum Peerelu:

1. Pismo OSM Wąbrzeźno do CBKK z 1989.06.12.

2. Pismo CBKK nr R12/1363/89 z 1989.06.27 do OSM Wąbrzeźno

3. Pismo OSM Wąbrzeźno nr GM/E/83/90 z 1990.01.17 do CBKK.

4. Pismo CBKK nr R12/95/90 z 1990.01.29 do OSM Wąbrzeźno.

5. Pismo CBKK nr R12/116/89 z 1989.03.14 do „SIGMATEX” w Piotrkowie Trybunalskim.

6. Pismo CBKK nr R12/309/90 z 1990.03.12 do ZTS „Boryszew-ERG” w Sochaczewie.

Zastrzeżenie:

W wydaniu książkowym „Anegdot z peerelowskiego szamba” zastrzega się zmianę ich numeracji oraz przeredagowanie.

Obecnie kotły typu OKR5 modernizowane według dokumentacji Jana Kowalskiego taką wydajność osiągają nawet z zachowanym paleniskiem warstwowym.

Załącznik II do części 92

---