FEMINIZM:
Socjopolityczny - ruch o charakterze społecznym zapoczątkowany w XVIII w.
„pierwsza fala” XIX/XX w. do lat 60 XX w., sztandarowe hasło: równość płciowa. Dążenie do uzyskania równych praw. 1920 r. - poprawka 19 o równości płci w Konstytucji USA.
Simone do Beauvoir Druga płeć: „Nie rodzimy się kobietami - stajemy się nimi”. Wartości tworzone przez mężczyzn i ich zachowania stanowią w kulturze patriarchalnej pozytywną normę kulturową, a kobieta zawsze skazana jest na status „innej” (fundamentalna alienacja jest nieodłącznym wyznacznikiem jej kondycji. Źródłem alienacji jest cielesność kobiet i wynikające z niej rele społeczne nadawane kobietom).
„druga fala” 60-80 lata XX w. określenie specyfiki różnic płciowych dzielących kobiety i mężczyzn. 1964 r. -poprawka 7 w Ustawie o Prawach Obywatelskich (zakaz dyskryminacji ze wg na płeć, rasę, religię itp.). Kobietę przestano określać w relacji do mężczyzny, ale ze względu na jej wartość (afirmacja kobiecości). Inicjacja ruchu political correcteness.
Betty Friedan The Feminine Mistique
Kate Millett Sexual Politics - m.in. określenie relacji między płcią biologiczną, a płcią kulturową. Hasło: „prywatność jest polityczna”.
„trzecie fala” lata 90 XX w. hasło różnorodności grup kobiecych (rasa, społeczność, kultura, tradycja)
Pluralizacja feminizmu i upowszechnienie kategorii gender.
Akademicki - odmiana o charakterze intelektualnym od lat 60 XX w.
Kierunek interdyscyplinarny obejmujący wszystkie dyscypliny humanistyczne.
Krytyka rewizjonistyczna
Nastawienie na obnażanie mechanizmów represji wobec kobiet, demaskowanie i piętnowanie przejawów męskiej dominacji w dyskursie teoretyczno- i krytycznoliterackim oraz kanonu literackiego ustawianego z perspektywy męskiej. Brakowało w niej aspektu pozytywnego - możliwości określenia specyfiki pisarstwa i czytelnictwa kobiecego bez odnoszenia go do perspektywy męskiej.
Ginokrytyka - afirmacja twórczości kobiecej, budowanie jej założeń i podstaw.
Elanie Showalter Krytyka feministyczna na rozdrożu:
4 modele definiowania kobiecości:
-biologiczny: ciało uznawane za nierozłączne od umysłu, większa uwaga w prezentowaniu cielesności i zmysłowości.
-lingwistyczny: pyt. O to czy istnieje determinacje płciowe, które wpływają na sposób użycia języka przez kobiety. Feministki francuskie domagały się stworzenia specjalnego języka kobiecego, który nie będzie dłużej narzędziem zniewolenia.
-psychoanalityczny: przezwyciężania stereotypów w ujmowaniu wszystkich tych relacji, do których przyczyniła się psychoanaliza freudowska i lacanowska.
-kulturowy: przyjmująca perspektywę antropologii kulturowej mogła badać wszystkie wymienione wyżej aspekty. Orientacja polityczna i etyczna, krytyka wszelkich form dyskryminacji społecznej i kulturowej dokonywana poprzez lektury tekstów literackich.
Arachnologia - twórczyni terminu Lancy K. Miller
Opozycja do terminu „hyfologia” stworzonego przez R. Barthes'a w Przyjemności tekstu (B. zakładał, że tekst jest jak pajęczyna, którą się tak, a autor jest pająkiem zatracającym się i znikającym w stworzonym przez siebie dziele. Zacierał ślady podmiotu), Miller jest zdania, że kobiecą podmiotowość autorską należy dopiero wprowadzić do dyskursu o literaturze, bo do tej pory nie istniała. Postulat czytania tekstu jako swojego rodzaju emblematu podmiotowości kobiecej. Idea tekstu z wyraźna obecnością twórczyni.
Écriture feminine (pisarstwo kobiece) postulowane przez feministki francuskie. Główne przedstawicielki: H. Cixus, Luce Irigaray, Julia Kristeva.
Styl przejawiający się konkretnych praktykach pisarskich, bardziej niż w sformułowany teoretycznie. Styl ten jest zmysłowy, niespójny i nieciągły, eliptyczny, symultaniczny, silnie zmetaforyzowany, właściwa jest mu bogata metaforyka erotyczna i cielesna. Zakłada kontestacją tradycyjnych (zwłaszcza męskich) form wyrazu.
Feminizm ponowoczesny
Inspiracja poststrukturalizmem Foucaultem i Derrida (dekonstrukcja analizująca i krytykująca dualistyczne i hierarchiczne systemy pojęciowe zachodniej metafizyki obecności, ustanawiające m.in. niższość kobiet wobec mężczyzn oraz przyczyniające się do dominacji patriarchalizmu w tradycyjnej refleksji filozoficzne (fallogocentryzm - wg terminu Derridy).
2