Inżynier geodeta

Kod klasyfikacji: 2148

Rozdział klasyfikacji: Budownictwo i architektura

Klasa klasyfikacji: Specjaliści w zakresie budownictwa

Zadania i czynności

Głównym zadaniem geodety jest pomiar ziemi. Można odróżnić geodezję wyższą, zajmującą się pomiarami wszelkich obszarów: lądów i całej ziemi, i geodezję niższą, której zadaniem jest pomiar mniejszych obszarów.

Z uwagi na rodzaj prowadzonych prac można wyróżnić następujące specjalizacje:

Inżynier pomiarów podstawowych zajmuje się pomiarami sieci triangulacyjnej (powierzchnia podzielona na trójkąty), dzięki której możliwy jest pomiar powierzchni całego kraju. Dawniej jedyną metodą pomiaru były obserwacje bezpośrednie z wież triangulacyjnych. Obecnie techniki pomiaru są o wiele doskonalsze, a najnowocześniejszą metodą jest tak zwana metoda GPS (Global Position Situation). Jest to technika oparta na określeniu położenia punktu, a więc i pomiaru przy użyciu satelitów.

Inżynier geodeta jako kierownik pomiarów odpowiada również za wszelkie obliczenia, doprowadzające do określenia współrzędnych punktów mierzonych.

Inżynier opracowań fotogrametrycznych. Celem pracy na tym stanowisku jest utworzenie mapy na podstawie zdjęć lotniczych. Główne czynności w tej specjalizacji to:

wykonanie zdjęć lotniczych na podstawie projektu nalotu, opracowanego wcześniej w oparciu o określony zakres pomiarów,

przeprowadzenie obliczeń związanych ze skalą mapy, pokryciem zdjęć lotniczych, osnową pomiarową itp.,

„strojenie” zdjęć dla uzyskania efektu stereoskopowego.

Geodezja inżynieryjna jest działem geodezji związanym z projektowaniem, budową i eksploatacją różnego rodzaju obiektów inżynierskich, takich jak miasta i osiedla, budowle przemysłowe, budowle wodne, drogi, koleje, mosty itp. Zakres prac w dziedzinie geodezji inżynieryjnej jest więc bardzo szeroki i różnorodny.

Prace geodezyjne odbywają się przy użyciu odpowiedniego sprzętu geodezyjnego. Czasami jest to dość prosty sprzęt, używany również w innych dziedzinach życia, jak np. ruletka (taśma pomiarowa), ale coraz częściej jest to bardzo precyzyjny elektroniczny sprzęt pomiarowy (teodolityi elektroniczne).

Geodezja miejska to zapis wszystkiego, co dzieje się na terenie miast. Odzwierciedleniem tych zmian jest mapa miasta, zwana mapą zasadniczą. Na mapę tę nanoszone są wszystkie aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólno geograficznych oraz o elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych.

Geodezja urządzeń rolniczych i leśnych ma na celu uporządkowaną organizację terenów rolnych i leśnych. Prowadzi to do wyłonienia nowych elementów terenowych, które pod względem przeznaczenia, wielkości, kształtów, wzajemnego układu i wymiarów będą jak najlepiej odpowiadały założeniom gospodarowania powierzchnią ziemi pod względem jej rolniczego i leśnego wykorzystania i będą należycie przystosowane do procesów prowadzenia produkcji rolnej i leśnej.

Czynności inżyniera przy pracach z zakresu geodezji rolniczo-leśnej to:

pomiary terenów rolnych i leśnych,

sporządzanie map tych terenów,

prowadzenie dokumentacji, związanej z ewidencją ww. gruntów.

Geodezja górnicza jest działem związanym z projektowaniem, budową i eksploatacją różnego rodzaju obiektów inżynierskich ulokowanych pod powierzchnią ziemi oraz urządzeń z nimi związanych sytuowanych na powierzchni.

Wraz z rozwojem lotów kosmicznych wyodrębniają się nowe kierunki nauki, sięgające swoimi zainteresowaniami poza naszą planetę (geodezja satelitarna i kosmiczna).

Odrębnym działem geodezji jest instrumentoznawstwo geodezyjne. Wymaga ono - oprócz wiedzy geodezyjnej - znajomości mechaniki, optyki i elektroniki.

Działów geodezji można by wymienić znacznie więcej. Podział ten nie jest ścisły, gdyż w miarę rozwoju techniki tworzą się działy nowe, inne zaś tracą swoje znaczenie.

Biorąc pod uwagę miejsce pracy inżynier geodeta - bez względu na specjalizację - może wykonywać zarówno prace terenowe, jak i prace typowo biurowe.

Środowisko pracy

materialne środowisko pracy

Praca geodety odbywa się zasadniczo w dwóch środowiskach: roboty terenowe na wolnym powietrzu, prace kameralne tj. obliczenia, kreślenie prowadzone są w biurze. W pracach terenowych istnieje pewna uciążliwość, wynikająca z narażenia na zmienne warunki pogodowe: żar słoneczny, mróz, deszcz, wiatr, wysoka lub niska temperatura. W ramach geodezji górniczej prace mogą odbywać się pod ziemią lub w głębokich wykopach. W takich sytuacjach występuje zagrożenie tąpnięciami i obsuwem ziemi. Prace kameralne są typowymi pracami biurowymi, gdzie na jednoosobowych stanowiskach tworzone są np. dokładne obliczenia lub konkretne produkty, takie jak, mapy i plany.

warunki społeczne

Praca geodety zależy od rodzaju robót. Prace terenowe są wykonywane przez zespół. Składa się on z trzech, czterech osób, którymi kieruje inżynier geodeta. On też jest odpowiedzialny za jakość i terminowość pracy. Prace kameralne mają zasadniczo charakter indywidualny i samodzielny w zakresie przydzielonego odcinka robót. Wykonawca w czasie pracy ma jednak bez względu na miejsce pracy kontakt z innymi ludźmi: współpracuje przy większych robotach, korzysta z pomocy kolegów przy trudniejszych zadaniach, bądź - jeśli prace trzeba wykonać bardzo pilnie - tworzy system tzw. pracy taśmowej z rozdrobnieniem wykonywanych czynności na poszczególne osoby. Istotna jest tu szczególnie umiejętność współpracy i organizacji stanowisk pracy grupowej. Inżynier geodeta organizuje sobie samodzielnie od początku do końca stanowisko pracy w zależności od wybranych sposobów i metod. Kontakty i współpraca z ludźmi są w zawodzie inżyniera geodety niezbędne; współpracuje on z osobami mającymi dostęp do określonych informacji, korzysta z pomocy kolegów w czasie prowadzenia obserwacji. Z drugiej strony jako kierownik zespołu musi organizować pracę wszystkich jego członków i koordynować ją. Płaszczyzną szczególnie narażoną na konflikty z ludźmi są prace przy rozgraniczeniach gruntów. W takich sytuacjach umiejętność prowadzenia rozmów, godzenia zwaśnionych ludzi, przekonywania ich jest niezbędna dla pozytywnego i bezkolizyjnego zakończenia prac.

warunki organizacyjne

Inżynier geodeta zasadniczo pracuje od 3 do 6 godzin dziennie. Godziny te z reguły są stałe, ale w wypadku pilnych prac bądź sprzyjających warunków pogodowych czas pracy wydłuża się nawet do 10 - 12 godzin dziennie. Zmieniony czas pracy wynikać może też z systemu robót, prowadzonych przez przedsiębiorstwo (tzw. prace w turnusie: dwie lub trzy zmiany, pozwalające na ciągłość prac przez 24 godziny). Całodobowe roboty zdarzają się jednak rzadko i wiążą się często z charakterystycznym rodzajem prac, jak np. pomiary GPS, które dają lepsze wyniki nocą, czy pomiary w geodezji satelitarnej, gdzie podstawą pomiarów jest widoczność gwiazd. Mimo iż czynności na opisywanym stanowisku pracy są zrutynizowane, są one nadzorowane i każdy ukończony etap robót jest dokumentowany. Dokumentację przekazuje się do specjalnego ośrodka. Geodeta odpowiada za przydzielony mu zakres robót jak również powierzony mu w związku z tym sprzęt i urządzenia, które szczególnie w ostatnim okresie - w związku z szerszym zastosowaniem elektroniki - są coraz droższe.

Wymagania psychologiczne

Najważniejsze WYMAGANIA PSYCHOLOGICZNE, wynikające z zadań analizy powierzchni ziemi i pomiarów odległości, to: wyobraźnia przestrzenna, spostrzegawczość i pamięć wzrokowa.

Dokładność i cierpliwość oraz zdolność koncentracji przydatne są w trakcie długich i monotonnych pomiarów. Inżynier geodeta bardzo często pełni funkcję kierownika zespołu, dlatego ważne są też takie cechy, jak zrównoważenie emocjonalne i umiejętność organizacji pracy w zespole.

Wymagania fizyczne i zdrowotne

Pracę geodety zalicza się do lekkich.

Największe znaczenie w tym zawodzie ma ogólna sprawność fizyczna, a w tym: sprawność układu kostno-stawowego, układu krążenia, oddechowego, mięśniowego.

Istotna jest także sprawność w zakresie narządów wzroku i słuchu.

Przeciwwskazania zdrowotne:

daltonizm,

brak skoordynowania ruchowego i wzrokowego,

niesprawność ruchowa,

znacznie ograniczona sprawność rąk i nóg,

lęk przestrzeni i wysokości,

choroby psychiczne,

poważne wady wzroku,

padaczka,

przewlekłe choroby uszu,

zaburzenia równowagi,

choroby układu oddechowego.

O przydatności do zawodu i zdolności do pracy orzeka lekarz posiadający odpowiednie kwalifikacje w zakresie medycyny pracy i uprawnienia do wykonywania badań profilaktycznych. Badania lekarskie muszą uwzględniać wszystkie kryteria oceny wskazań i przeciwwskazań zdrowotnych, w toku nauki i późniejszego wykonywania zawodu przez kandydata. Muszą dotyczyć w równym stopniu oceny sprawności fizycznej i psychicznej.

Z uwagi na wymienione wcześniej wymogi zdrowotne niemożliwe jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych.

Warunki podjęcia pracy w zawodzie

Aby móc zatrudnić się w zawodzie inżyniera geodety, konieczne jest ukończenie wyższej uczelni i otrzymanie dyplomu inżyniera geodety.

Obok formalnych wymagań istnieje obowiązek opanowania podstawowych umiejętności zawodowych.

Absolwent studiów geodezyjnych powinien umieć co najmniej:

posługiwać się w geodezyjnych pracach pomiarowych instrumentami do pomiaru kątów, odległości oraz wysokości, określać wymagane dokładności dla poszczególnych rodzajów prac geodezyjnych, topograficznych i kartograficznych, dobierać odpowiednio dokładne instrumenty oraz metody pomiaru i kartowania, zakładać poziome i wysokościowe osnowy geodezyjne, wykonywać pomiary sytuacyjne i sytuacyjno-wysokościowe w celu sporządzenia map zasadniczych, sytuacyjno-wysokościowych i tematycznych oraz wykonywać pomiary aktualizacyjne, kierować zespołem pomiarowym oraz organizować jego pracę, sporządzać szkice polowe pomiarów sytuacyjnych i sytuacyjno-wysokościowych oraz szkice dokumentacyjne, tyczenia i inwentaryzacyjne, wykorzystywać osiągnięcia informatyki w pracach geodezyjnych i kartograficznych, przetwarzać dane, zebrane w terenie na dane liczbowe w postaci współrzędnych lub pól powierzchni, obsługiwać podstawowe urządzenia reprodukcyjne, przeznaczone do wykonywania map i dokumentów, posługiwać się podstawowym sprzętem fotogrametrycznym, przeznaczonym do wykonywania zdjęć fotogrametrycznych naziemnych i lotniczych oraz urządzeniami stereofotogrametrycznymi do opracowań mapowych, kartować mapy sytuacyjne i sytuacyjno-wysokościowe na podstawie pomiarów terenowych oraz przetworzonych danych terenowych, kreślić i opisywać mapy, prowadzić geodezyjną obsługę budownictwa mieszkaniowego i przemysłowego, wytyczać obiekty inżynierskie w terenie na podstawie geodezyjnego opracowania planów realizacyjnych oraz kontrolować ich przestrzenne usytuowanie, zgodnie z wymaganiami dokładnościowymi, dokonywać pomiarów przemieszczeń i odkształceń budynków oraz budowli,

prowadzić prace związane ze scalaniem i wymianą gruntów rolnych i leśnych, zakładać i prowadzić ewidencję gruntów i budynków, również w systemach informatycznych, wytyczać i inwentaryzować sieci uzbrojenia terenu, uczestniczyć w prowadzeniu państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz w obsłudze administracyjnej ludności w zakresie geodezji, kartografii i gospodarki gruntami, stosować podstawowe przepisy, związane z bhp i ochroną środowiska, stosować instrukcje techniczne oraz podstawowe przepisy prawa dotyczące geodezji, kartografii i gospodarki gruntami, rozpoznawać podstawowe zagrożenia zdrowia i życia, występujące przy pracach geodezyjnych i kartograficznych, stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Możliwości awansu w hierarchii zawodowej

Osoby zatrudnione na stanowisku inżyniera geodety mają szansę awansu w znaczeniu osiągania coraz wyższych stopni w hierarchii organizacyjnej. Wiąże się to z przeniesieniem na coraz wyższe kierownicze stanowiska. W szczególności zależy to od hierarchii, ustanowionej dla danego przedsiębiorstwa.

Awans pociąga za sobą wzrost odpowiedzialności za jakość wykonywanych prac na nadzorowanym odcinku.

Awans może także oznaczać zapracowanie na opinię dobrego geodety, co jest szczególnie ważne w prowadzeniu ewentualnej prywatnej praktyki zawodowej. Ażeby taką działalność rozpocząć, inżynier musi zdobyć uprawnienia geodezyjne do prowadzenia prac w danym zakresie.

Możliwości podjęcia pracy przez dorosłych

W zawodzie inżyniera geodety mogą podjąć pracę osoby starsze, pod warunkiem jednak, że posiadają doświadczenia w tego rodzaju pracy i wymagane wyższe wykształcenie oraz że stan ich zdrowia jest dobry.

Polecana literatura

praca zbiorowa, Geodezja inżynieryjna, PPWK, Warszawa - Wrocław 1990r.

Lazzarini T., Geodezja, PPWK, Warszawa - Wrocław 1990r.

praca zbiorowa, Instrukcja: System informacji o terenie - podstawowa mapa kraju, Państwowa Służba Geodezyjna i Kartograficzna, 1995r.

Źródło danych: Przewodnik Po Zawodach, wyd. II, MPiPS

1

---