Mądrze żyć - to znaczy jak ?

Scenariusz lekcji wychowawczej.

,,Jak żyć ?

Spytał mnie w liście ktoś,

kogo ja zamierzałam spytać

o to samo...”

Wisława Szymborska

„Schyłek wieku”

Cele ogólne:

• Pobudzenie do refleksji nad własnym istnieniem.

• Postępowania w różnych życiowych sytuacjach.

• Wykształcenie umiejętności dyskusji.

• Wykształcenie umiejętności pracy zespołowej.

• Wykształcenie umiejętności poszukiwania wiadomości z różnych źródeł.

Cele szczegółowe:

Uczeń umie:

• prawidłowo ocenić różne postawy w różnych sytuacjach,

• współpracować w obrębie grupy,

• korzystać z różnych źródeł poszukiwania informacji,

• uzasadnić swój sąd.

Metody:

• Metoda projektu

• Metoda dramy

• Dyskusja

Środki dydaktyczne:

• Rzutnik multimedialny, komputer, rzutnik, magnetofon,

taśma z muzyką relaksacyjną.

• Duże arkusze papieru (,,flip-chart'').

• Kolorowe markery.

• Folie do grafoskopu.

• Kartki z tekstem „Dezyderaty”.

Pytanie zadane w temacie lekcji jest z kategorii tych, na które jednoznacznej odpowiedzi nie znajdziemy, a jednocześnie ważkość problemu decyduje, że nie sposób zamknąć dyskusji na jednej lekcji. Lekcja opiera się na metodzie projektu. Klasa zostaje podzielona na grupy, z których każda ma zgromadzić materiał, który stanowiłby odpowiedź na pytanie z tematu lekcji (możliwości są nieograniczone; uczniowie mogą formułować wnioski w oparciu o własne refleksje, spostrzeżenia; mogą sięgnąć do literatury (np z zakresu filozofii), zgromadzić cytaty, złote myśli itp., sięgając do różnych źródeł (zasobów bibliotecznych, Internetu, mediów itp). Powierzenie zadania skłania do poszukiwań.

Ponadto każda z grup otrzymuje oddzielnie następujące zadania:

1. Przedstaw za pomocą scenki zdarzenia związane z tematem (przygotuj się do krótkiego jego skomentowania).

2. Przeprowadź wywiad z wybraną osobą (forma dowolna : magnetofon, kamera..). Przygotuj się do uzasadnienia, dlaczego właśnie tę osobę wybrałaś).

3. Sięgnij do filmu - wybierz scenę, która wiązałaby się z problematyką lekcji.

Przebieg lekcji:

Każda z grup na początku lekcji umieszcza na tablicy dwie kartki papieru

z wypisanymi „ receptami na mądre życie”. Następnie lider każdej z grup prezentuje je. Na pewno niektóre określenia będą się powtarzać, warto byłoby je podkreślić. Pozwoli to wysnuć wniosek, czy istnieje jakiś kanon wartości decydujących o mądrym życiu. Wybrana osoba z dowolnej grupy zapisuje powtarzające się treści. Refleksje wynikające z przygotowanego przez grupy materiału powinny pobudzić do dyskusji. Młodzież może wypowiadać się na temat postaw bohaterów (film, scenki, itp.). Jest to także bardzo ważny element lekcji, który umożliwia uczniom wypowiedzenie własnego zdania, własnej opinii, krytycznego spojrzenia na siebie. Nauczyciel winien bardzo uważnie i czujnie przysłuchiwać się dyskusji i ingerować jedynie wtedy, gdyby dyskusja przybierała nieodpowiednią formę ( gdyby emocje zaczęły dominować nad rzeczowymi argumentami, pojawiłoby się przekrzykiwanie itp.). Powinien także przewidzieć, że dyskusja może przybrać nieoczekiwany przebieg (prowokacyjnie mogą pojawić się na przykład stwierdzenia : „mądrze żyć to znaczy być cwanym, wyjść na swoje”). Można zgromadzić argumenty, które by takim sądom przeczyły.

Podsumowanie:

Uczniowie i nauczyciel wypowiadają podsumowujące refleksje. Nie sposób znaleźć jednoznacznej refleksji na mądre, godne i dobre życie. Dobrą podpowiedzią do takiej „definicji” udanego życia jest „Dezyderata” -anonimowy tekst znaleziony w Baltimore w XVII wieku. Nauczyciel zaprasza do przemyślenia kilku jej fragmentów. Nauczyciel czyta wyświetlane na rzutniku folii lub w formie prezentacji multimedialnej fragmenty „Dezyderaty” i inne aforyzmy oraz refleksje na temat życia i szczęścia.

Przydatny może być wcześniej przygotowany podkład muzyczny (muzyka relaksacyjna, odgłosy natury..) Chodzi o to by uczniowie wyciszyli się, po burzliwej dyskusji ważne jest by stworzyć klimat do snucia refleksji.

Na zakończenie lekcji uczniowie pracujący w jednej grupie otrzymują arkusz samooceny i oceny umiejętności pracy w grupie - prostą ankietę, która pozwala im na dokonanie oceny własnych umiejętności i zobaczyć jak ich pracę czy umiejętność komunikowania się oceniają inne koleżanki i koledzy. Pozwoli to na dokonanie na tej podstawy autorefleksji odnośnie swojego zachowania w zespole i zdolności do pracy zespołowej Dobrze byłoby, gdyby wynik karty oceny pozostał do wiadomości jedynie osoby ocenianej. Na koniec nauczyciel wręcza każdemu uczniowi tekst Dezyderaty.

W załączeniu Arkusz samooceny pracy w grupie

Arkusz samooceny pracy w grupie * :

Grupa umiejętności	UMIEJĘTNOŚĆ/ IMIĘ UCZNIA	1	2	3	4	5
Komunikowanie się	Potrafi słuchać, nie przerywa
		Bierze aktywny udział w dyskusji
		Uzasadnia swoje stanowisko
		Świadomie dąży do kompromisu
		Trzyma się tematu
	Atmosfera w grupie	Akceptuje innych członków grupy
		Akceptuje decyzje grupowe
		Nie ocenia innych i ich wypowiedzi
	Organizacja pracy	Bierze udział w planowaniu wspólnych działań
		Akceptuje ustalone zasady pracy
	Razem punktów

*W krateczki 1-5, wpisujemy punkty od 0 do 5 wg zasady

1. Kompletny brak danej umiejętności

2. Umiejętność posiadana w stopniu minimalnym

3. Umiejętność wyraźnie widoczna

4. Umiejętność mocno zaznaczona i stosowana

5. Umiejętność posiadana w pełnym stopniu i wykorzystywana w trakcie pracy w zespole

---