ubstancje międzykomórkowe: ● kolagen - białko z grupy skleroprotein, główny składnik tkanki łącznej, nierozpuszczalny w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych, odporny na działanie enzymów proteolitycznych ● sole mineralne 65% ● osseina 35% substancja międzykomórkowa tkanki kostnej. Składa się z bezpostaciowej substancji podstawowej mukopolisacharydy oraz rozmieszczonych w niej włókien kolagenowych, które nadają kości elastyczności. Przesycona jest solami mineralnymi (głównie związki wapnia fosforu magnezu) dzięki czemu jest twarda i wytrzymała. W substancji międzykomórkowej rozmieszczone są jamki kostne z komórkami kostnymi. ●fosforan wapnia ●komórki kostne.
Tkanka kostna zbita blaszki kostne, które są tworzone przez substancje międzykomórkową, ściśle do siebie przylegają i otaczają wokół centralnie położony kanał Haversa. Tworzą walcowate struktury zwane osteonami. Tkanka zbita tworzy kości długie i współtworzy kości płaskie. Tkanka kostna gąbczasta blaszki kostne układają się nierównolegle tworzą strukturę podobną do gąbki. Tkanka ta wypełnia całkowicie kości płaskie i występuje u nasady kości długich. Funkcją jej jest amortyzowanie przeciążeń. W jamkach tej istoty znajduje się szpik czerwony, odpowiedzialny za wytwarzanie komórek krwi. Jama szpikowa jest wypełniona szpikiem żółtym stanowiącym magazyn tłuszczu. Szpik czerwony wytwarza komórki krwi, znajduje się w tkance kostnej gąbczastej. Okostna najbardziej zewnętrza cześć kości pełni funkcje ochronna i odżywczą
Osteocyty (osteocytus) - dojrzałe komórki kostne powstające z osteoblastów w wyniku ich mineralizacji. Są całkowicie otoczone zmineralizowaną częścią kości - znajdują się w tzw. jamkach kostnych, a ich wypustki cytoplazmatyczne, dzięki którymi kontaktują się z innymi osteocytami i zachowują funkcje życiowe, są położone w kanalikach kostnych osteoblasty komórki kościotwórcze , komórki wytwarzające substancje międzykomórkową tkanki kostnej i kontrolujące jej mineralizacje. Osteon (system Haversa), jednostka strukturalna i czynnościowa tkanki kostnej zbitej; zespół blaszek kostnych ułożonych koncentrycznie w kształcie walca, w którym biegną naczynia i włókna nerwowe; między blaszkami leżą osteocyty. Osteoklasty - wielojądrzaste komórki mające zdolność rozpuszczania i resorpcji tkanki kostnej , proces ten zwany osteolizą może zachodzić też bez ich udziału osteoklasty powstają w szpiku kostnym
Szkielet osiowy: ● czaszka: mózgoczaszka, trzewioczaszka ● żebra z mostkiem, występuje 12 par żeber łączących się z mostkiem za pomocą części chrzęstnej, 1-7 prawdziwe łączą się częścią chrzęstną bezpośrednio z mostkiem, 8, 9, 10 rzekome łączą się częścią chrzęstną z żebrami położonymi wyżej a następnie z mostkiem, 11, 12 żebra wolne. Połączenia chrzęstne żeber z mostkiem umożliwiają prawidłową zmianę objętości klatki piersiowej podczas wdechu i wydechu ● kręgosłup jest podwójnie esowato wygięty, dzięki czemu jest stabilny, posiada naturalne krzyizny lordoza (odcinek szyjny i lędźwiowy, wygięte do przodu) kifoza (odcinki piersiowy i krzyżowy, wygięte do tyłu). Kręgosłup składa się z kręgów oddzielonych od siebie krążkami międzykręgowymi. W odcinku krzyżowym kręgi są ze sobą zrośnięte. W odcinku ogonowym występuje 4-5 kręgów też ze sobą zrośniętych. Szkielet kończyn szkielet kończyn górnych z obręczą barkową, szkielet kończyn dolnych z obręczą miedniczą.
Połączenia ścisłe występują w czaszce i nazywają się szwami
Połączenia pół ruchome między kręgami w kręgosłupie np. dyski między kręgami kręgosłupa Połączenia ruchome jednoosiowe kości poruszają się względem siebie w jednej płaszczyźnie przykł. Może być staw zawiasowy i inaczej nazywa się on łokciowy lub kolanowy. Staw obrotowy występuje między I a II kręgiem szyjnym i między paliczkami. Dwuosiowe kości poruszają się w dwóch płaszczyznach np. staw siodełkowy (nadgarstkowośródręcznykciuka) wieloosiowe kości poruszają się w wielu płaszczyznach np. staw kulisty inaczej panewkowy, np. barkowy, biodrowy
Elementy wzmacniające połączenie kości w stawach wiązadła wzmacniające połączenia miedzy kośćmi(tkanka łączna właściwa) łąkotka stawowa występuje między powierzchniami kości podkładka z chrząstki, daje dodatkowe zabezpieczenie torebka stawowa produkuje maź stawową, która pokrywa poruszające się powierzchnie względem siebie chrząstka stawowa może amortyzować gwałtowne uderzenia, zabezpiecza przed ścieraniem.
Złamania całkowite kości łamią się dwa lub więcej fragmentów, czasami na wiele kawałków (złamanie z przemieszczeniem kości) częściowe złamaniu ulegnie część kości zamknięte jest gdy skóra pokrywająca złamaną kość jest naruszona otwarte jest gdy powierzchniowe tkanki skóry zostają przebite przez złamaną kość, która wychodzi na zewnątrz Zwichnięcia zwichniecie lub skręcenie polega na przesunięciu części kostnych, tworzących staw. W wyniku zwichnięcia kości przestają zachowywać normalny kontakt między sobą. Choroby i wady postawy układu szkieletowego krzywica jest wywołana niedoborem witaminy w organizmie D3 płaskostopie polega na obniżeniu łuków stopy może być spowodowane wrodzoną wiotkością aparatu więzadłowego stopy noszenie niewłaściwego obuwia Lub nadwagą. Płaskostopie może prowadzić do przewlekłego zapalenia stawów stopy jej obrzęku i bolesności utrudniających chodzenie. Skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa dyskopatia to wywołujący silny ból przesunięcia krążka międzykręgowego. Osteoporoza polega na zanikaniu tkani kostnej reumatoidalne zapalenie stawów (reumatyzm) to choroba w której komórki układu odpornościowego niszczą komórki chrząstek. Powoduje bardzo duże deformacje i zniszczenie stawów.
Budowa mięśnia szkieletowego ● ścięgna - przytwierdzają mięśnie do kości ● wrzusiec składa się z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, we włóknie mięśniowym znajdują się jednostki kurczliwe miofibryle, w skład tych jednostek wchodzą włókna białkowe tworzące cienkie i grube z miozyny. Filamenty tworzą sarkomenty. Miofibryle otoczone są kanalikami siateczki sarkoplazmatycznej (śródplazmatycznej, a cytoplazma to sarkoplazma) zawierają one jony wapnia i mitochondria. Mechanizm w skurczu mięśni szkieletowych: impuls nerwowy - potrzebny do ruchu, dzięki niemu wytwarzane są neuroprzekaźniki (neurotransmiter substancja chemiczna produkowana w komórkach nerwowych , które kierują jony wapnia w stronę miofibryny. Jony wapnia ułatwiają powstanie nowych połączeń między miozyną i aktyną, połączenia te umożliwiają przesunięcie cienkich filamentów w stronę grubych. Miozyna czerpie energię z ATP, zmienia kształt, co powoduje skurcz sarkomenów a następnie miofybryli i skurcz całego mięśnia. Źródła energii potrzebnej dla pracujących mięśni. 1.ATP związek wysokoenergetyczny (kilka sekund) 2. fosfokreatyna aminokwas w połączeniu z cząsteczką niskoenergetyczną powstaje wysokoenerg. Fosfokreatyna+ADP->kreatyna+ATP 3. rozkład węglowodanów(starcza na długo) 4. tłuszcze 5. białka. Powstawanie długo tlenowego - zakwaszenie mięśni zachodzi w czasie intensywnej pracy mięśni szkieletowych, krew nie nadąża wówczas transportować tlenu do komórek mięśniowych i glukoza zawarta w mięśniach przechodzi beztlenowy rozkład w wyniku którego powstaje kwas mlekowy. Jego obecność powoduje zakwasy = zmęczenie mięśnia. Grupy czynnościowe mięśnia: mięśnie antagonistyczne wykonują ruchy sobie przeciwstawne, mięsień trójgłowy ramienia mięśnie synergistyczne wykonują tę samą czynność, np. mięśnie oddechowe. Stosowanie dopingu testosteron - zwiększa masę mięśniową, zagrożenia: uszkodzenia wątroby, zwiększenie prawdopodobieństwa zachorowania na raka prostaty, problemy z układem krążenia, obniżenie płodności, trądzik, wzmożona agresja. Erytropoetyna( epo) - hormon występujący w krwi człowieka, działa na znajdujące się w szpiku kostnym komórki macierzyste komórek krwi, przyspieszając powstawanie czerwonych krwinek. EPO wykorzystywana w leczeniu anemii, ale jako śr dop, zwiększający ilość czerw krwinek usprawniając przenoszenie tlenu z płuc do mięśni. Nadużywanie może powodować zawał serca lub udar mózgu.