1. PRZEDAWNIENIE

Przedmiotem przedawnienia są roszczenia, a nie prawa;

nie ulega więc przedawnieniu prawo do alimentacji, natomiast przedawniają się roszczenia o świadczenia alimentacyjne. Tak samo nie przedawnia się prawo własności rzeczy ruchomej, ale przedawnia się roszczenie windykacyjne.

Roszczenie jest prawnie gwarantowaną możnością żądania od określonej osoby (osób) oznaczonego zachowania, a mianowicie działania lub zaniechania.

Art. 117 -118 K.C.. 

Wyjątek:

Art. 220. Roszczenie

o zniesienie współwłasności

nie ulega przedawnieniu

TERMIN PRZEDAWNIENIA:

Art. 118. ZASADA:  

• 10 LAT termin przedawnienia

• 
  roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej -3 lata.

Oznacza to, że roszczenia majątkowe, dla których prawo nie przewiduje innych terminów przedawnienia, przedawniają się z upływem dziesięciu lat .

Przykładowo, należą tu roszczenia właściciela z tytułu bezumownego korzystania z jego rzeczy, w tym także z lokalu, za okres od wygaśnięcia stosunku najmu (uchwała SN z 24 października 1972 r., III CZP 70/72, Lexpolonica nr 301031, OSNCP 6/73, poz. 102, z 18 kwietnia 1974 r., III CZP 20/74, Lexpolonica nr 301442, OSNCP 12/74, poz. 208, z 23 maja 1975 r., II CR 208/75, Lexpolonica nr 309229, IP 1975, z. 100-101, poz. 2) czy roszczenie o ustalenie nierównego udziału w majątku wspólnym małżonków (uchwała SN z 2 marca 1972 r., III CZP 100/71, Lexpolonica nr 300995, OSNCP 7-8/72, poz. 129).

nie wymaga dla zastosowania trzyletniego terminu przedawnienia, aby stosunek prawny, z którego roszczenie wynika, był obustronnie gospodarczy.

Np.

• Dlatego termin upływu przedawnienia roszczenia banku przeciwko osobie niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata (orz. SN z 10 października 2003 r., II CK 113/2002, Lexpolonica nr 370038, OSP 11/2004, poz. 141) i taki termin przedawnienia dotyczy także roszczenia banku o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu nieważnej gwarancji bankowej (art. 410) jako związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (wyrok SN z 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/2001, Lexpolonica nr 367775, OSNC 7-8/2004, poz. 117).

• roszczenie byłego wspólnika spółki cywilnej o zasądzenie należnego mu udziału w zyskach spółki (tak SN w orz. z 2 lutego 2005 r., IV CK 461/2004

Świadczenie jest okresowe, jeżeli polega na periodycznym dawaniu uprawnionemu w czasie trwania określonego stosunku prawnego pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, których ogólna ilość (całość) nie jest z góry określona.

Np. alimenty, świadczenia z umowy dożywocia, czynsze najmu i dzierżawy, renty, odsetki, które dłużnik powinien spełniać z góry oznaczonych okresach.

Nie jest też świadczeniem okresowym należność za korzystanie z lokalu, przypadająca za okres po wygaśnięciu stosunku najmu (uchwała SN z 18 kwietnia 1974 r., III CZP 20/74, Lexpolonica nr 301442, OSNCP 12/74, poz. 208).

WYJĄTKI np.

 Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

 Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (zaktualizował się obowiązek świadczenia).

Inne terminy przedawnienia:

Art. 848, 554, 243, 981,

Zawieszenie biegu przedawnienia- art. 121 kc : siła wyższa, stosunek rodzinny lub opiekuńczy

Przerwa biegu przedawnienia na skutek zdarzenia które występuje w toku biegu terminu przedawnienia , ---- biegnie od nowa art. 124 kc (podjęcie dochodzenia roszczenia, uznanie roszczenia przez dłużnika-np. prośba dłużnika o rozłożenie na raty) np. art.677

2. Inne terminy do wykonania uprawnień zwane terminami zawitymi (prekluzyjnymi)

Ustanowione dla celów o doniosłości ogólnospołecznej lub dla silniejszej ochrony dłużników -

na skutek bezczynności uprawnionego w określonym terminie następuje wygaśniecie przysługującego mu prawa:

1. do dochodzenia prawa przed organem państwowym

art.344 § 2 kc, 534 kc, 63 kro,

2. do dokonania czynności pozasądowych art. 88 kc, 59 kro, 563 § 1 kc

3. wygaśnięcia praw podmiotowych art.293 kc

Sąd uwzględnia ten fakt z urzędu

roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.

Roszczenia majątkowe to te, które uwarunkowane są celem i interesem majątkowym danej osoby i zmierzają do zaspokojenia tego interesu

Sens przedawnienia:

• Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

• Roszczenie nie gaśnie!!!

zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

 

---