I. relacja zespół medyczny - pacjent

Cztery zasady:

1. zasada czynienia dobra

2. zasada nieszkodzenia

3. zasada poszanowania autonomii pacjenta - okazywanie szacunku, tolerancja, poszanowanie decydowania o własnym losie

4. zasada sprawiedliwości - obowiązek uczciwego postępowania wobec pacjenta - równy dostęp do opieki

Obecnie relacje zespół medyczny - pacjent przybrały charakter asymetryczny - pacjent jest traktowany jako odbiorca usług medycznych. W sytuacji zagrożenia życia informacje od pacjenta schodzą na plan dalszy. W działaniach personelu medycznego dominuje paternalizm nie uwzględniający podmiotowości pacjenta.

II. kontakt ratownik - pacjent (pacjent- patientia - cierpliwość)

Umiejętność porozumiewania się z pacjentem.

Kontakt z pacjentem nie może być złem koniecznym.

Wskazane jest nawiązanie więzi emocjonalnej z pacjentem, konieczna życzliwość i postępowanie zapewniające potrzeby psychiczne pacjenta.

Zasady prostej komunikacji:

- jakie elementy informacji chce przekazać pracownik medyczny

- czy pacjent chce tych informacji

- w chorobach letalnych komunikacja staje się znacznie utrudniona

- kwestia osobistego przykładu

III. Współczesne zagrożenia w relacji pracownik medyczny- pacjent

Umiejętność komunikowania się winna być częścią kształcenia ustawicznego.

Ojcem paternalizmu w kontaktach pracownik medyczny - pacjent jest Hipokrates.

Paternalizm w najogólniejszym znaczeniu nawiązuje do postawy ojca rodziny, który zdając sobie sprawę z tego, że małe dzieci nie są zdolne do świadomych i uzasadnionych wyborów, troszczy się o ich dobro bez uwzględniania ich zdania w tej sprawie. Swoje pejoratywne czy negatywne znaczenie zyskał, gdy został zastosowany wobec ludzi dorosłych, zdolnych do podejmowania decyzji w sprawie własnego dobra. Traktowanie ich bowiem jak dzieci pomijało istotną cechę istot zdolnych do świadomej odpowiedzialność za siebie.

Paternalizm w medycynie jest krytykowany za to, że stosuje tego typu, wprawdzie dobroczynne, ale autorytarne podejście do pacjenta. Przejawia się ono na przykład w działaniu lekarza, który dla dobra pacjenta podejmuje się jego leczenia, ale pomija przy tym lub ogranicza jego autonomię. Przekreśla tym samym partnerstwo i świadome uczestnictwo pacjenta w terapii. W celu bliższego sprecyzowania paternalizmu w medycynie wyróżniono w literaturze bioetycznej paternalizm umiarkowany i paternalizm radykalny. "W paternalizmie umiarkowanym - pisze Joel Feinberg - uznaje się za słuszne przeciwstawienie się czyjemuś, skierowanemu przeciw sobie szkodliwemu działaniu, wtedy gdy jest ono wyraźnie niedobrowolne lub kiedy konieczna jest chwilowa interwencja do ustalenia, czy jest ono dobrowolne, czy nie".[3] Na przykład dopuszczalne jest ograniczenie autonomii pacjenta po wypadku lub chorego psychicznie, którego działania nie są dobrowolne, skierowane są przeciw własnemu życiu w następstwie szoku czy depresji. Paternalizm radykalny posuwa się dalej, twierdząc, że wolno przeciwdziałać szkodliwemu działaniu pacjenta również wtedy, gdy przypuszczamy, że jest ono podjęte przez niego autonomicznie, dobrowolnie.

Pacjent traktowany jak „zepsuta maszyna” - zawężenie działań personelu medycznego do leczenia konkretnego schorzenia nie obejmującego pacjenta jako całości - zasadę tę wprowadził Kartezjusz w XVII wieku.

Ideologia szpitalna to relacja pracownik medyczny - choroba (a nie pacjent). Zasada stworzona przer Pasteura obowiązuje praktycznie do dziś.

Relacja pracownik medyczny - pacjent opiera się na :

- fakcie istnienia choroby

- czynności danej profesji medycznej

- czynie leczenia

IV. Zagrożenia w relacji pracownik medyczny - pacjent:

- rozwój medycyny

- zespołowa realizacja zadań medycznych

- sztywne procedury lecznicze

- komercjalizacja medycyny

V. Skutki zagrożeń

- relacja lekarz - klient ( pacjent traktowany jak konsument usług medycznych )

- zła komunikacja w układzie lekarz - pacjent

Etyka w ratownictwie 08.11.2009

---