Okulistyka [W2]
Fizjologia wzroku
Zmysł wzroku u ludzi jest zmysłem dominującym, dostarcza najwięcej informacji o otaczającym świecie.
Proces powstawania uświadomionego wrażenia wzrokowego odbywa się w 4 etapach
przechodzenie i załamywanie się fali świetlnej przez ukłąd optyczny oka, co prowadzo do wytworzenia obrazu na siatkówce; jest to obraz odwrócony i pomniejszony
przemiana bodźca świetlnego na impuls elektryczny w zakońćzeniach synaptycznych fotoreceptorów
przenoszenie wstępnego pobudzenia nerwowego z fotoreceptorów do kory mózgowej i jego modulacja, połączenie bodźców z obu gałek
interpretacja obrazu w OUN: korze wzrokowej asocjacyjnej, ośrodkach czuciowych i ruchowych
Procesy te prowadzą do powstania i uświadomienia ostatecznego wrażenia wzrokowego przy udziale psychiki.
Zakres widma widzialnego (zakres energii która jest zdolna do pobudzenia fotoreceptora)
380 nm (ultrafiolet) - 780 nm (podczerwień)
Światło - promienie elektromagnetyczne w zakresie 380 - 780 nm [1nm = 9 -9 mm (1/mld)]
Fale o tej długości mają energię zdolną do pobudzenia fotoreceptorów: czopków i pręcików w siatkówce. Promień świetlny pokonując ośrodki optyczne oka (film łzowy, rogówka, komora przednia, soczewka, ciało szkliste) ulega odbiciu, rozproszeniu, załamaniu a absorbcji.
Błonę komórkową fotoreceptorów tworzą dyski zawierające barwnik światłoczuły. Wyodrębniono 4 rodzaje barwnika - jeden zawarty w pręcikach, trzy pozostałe w czopkach.
RODOPSYNA = Retinal (pochodna vit A) + opsyna (białko)
Rodopsyna - procesy rozpadu dają dużo tlenu a więc są bardzo energochłonne
Ciemność - w czasie jej trwania zakońćzenia synaptyczne fotoreceptorów wysyłają do komórek dwubiegunowych siatkówki neurotransmitery informujące o braku pobudzenia
Światło - absorbcja porcji energii, blokada sekrecji neurotransmitera
W ciemności potencjał elektryczny na zakończeniach synaptycznych wynosi 40 mV
Absorbja światła prowadzi do zamknięcia części kanałów jonowych dla sodu i wapnia co powoduje wzrost ujemnego ładunku wewnątrz komórki do -70 mV jest to stan ..... i potencjał czynnościowy fotoreceptora powstaje dzięki ...
Czopki - zajmują centralną część siatkówki - 266 minkometrów występuje w ilości
150 tyś/mm2, poza plamką 4 tyś/mm2
Gęstość czopków w dołeczku i ich połączenia z komórką dwubiegunową i zwojową w stosunku 1:1:1 warunkuje zdolność rozdzielczą oka (ostrość wzroku)
2 punkty świetlne będą rozróżniane jako odrębne, jeśli pobudzą na siatkówce 2 czopki podzielone jednym niepodzielonym.
Zdolność rozdzielcza oka gwałtownie maleje poza dołkiem.
Im cieńszy fotoreceptor tym lepsza ostrość wzroku.
Czynniki warunkujące zdolnoiść ostrego widzenia:
optyczne - odpowiedzialne za tworzenie obrazu na siatkówce:
przezierność ośrodków optycznych
gęstość ośrodków optycznych
wady refrakcji
szerokość źrenicy
napięcie akomodacji
jakość filmu łzowego
deformacje gałki (np. ucik powiek)
stan funkcjonalny czopków - schorzenia siatkówki centralnej
zewnętrzne
oświetlenie
jakość bodźca
kontrast między bodźcem a tlem
czas obserwaji bodźca
plamkowa fiksacja - najważniejszy warunek ostrego widzenia
plama ślepa - tarcza nerwu wzrokowego
plamka żółta - idealnie w centrum musi trafić światło aby była dobra ostrość wzroku
akomodacja - zdolność umożliwiająca ostre widzenie z różńej odległości; dzięki soczewce i jej więzadełkom widzimy dobrze z każdej odległości; mięsień rzęskowy gdy się kurczy więzadełka są luźne i soczewka się pogrubia w projekcji
A - P i widzimy dobrze z bliska a gdy mięsień rzęskowy się rozkurcza soczewka się rozciąga i widzimy dobrze z daleka
Widzenie w zmiennych warunkach oświetlenia odbywa się dzięki 2 rodzajom fotorec i zmiennej szerokości źrenicy
Fotopowe - widzenie w dobrym oświetleniu (pracują czopki)
Skotopowe - widzenie w ciemności (pracują pręciki 40 tyś/mm2 na obwodzie)
Mezotopowe - widzenie w słabym oświetleniu (pracują pręciki)
Adaptacja do ciemności - wymaga znacznego (100 tyś x) wzrostu czułości pręcików na słabe światło i trwa ok. 40 min. W tym czasie następuje resynteza rodopsyny.
Widzenie barwne
Barwa - nie jest rzeczywistością samą w sobie, ale jest wrażeniem zmysłowym powstającym w naszym systemie nerwowym
Widzenie barwne - funkcjonuje dzięki 3 typom czopków, barwniki w nich zawarte mają różne krzywe absorbcji fali świetlnej
Każdy czopek jest pobudzany przez wszystkie fale świetlne ale największą wrażliwość wykazuje na określoną dla siebie długości fali.
System modulacji i hamowania bocznego pozwala uzyskać olbrzymią gamę odcieni (wysycenia) danej barwy.
Widzenie barw w różnych warunkach oświetlenia
najsłabsze oświetlenie - rozróżniamy 3 tony: niebiesko - fioletowy, zielony, czerwony
dobre oświetlenie 160 - 180 tonów barw
wysokie natężenie światła: liczba tonów maleje
olśnienie: rozróżniamy tylko 2 rozdzielone barwy: niebiesko - fioletowa, żółta
3