Euploidy - to organizmy o zmiennej liczbie kompletów chromosomów. Wśród nich wyróżnia się autopoliploidy i alloploidy.
Autopoliploidy - cechują się zwiększoną liczbą n i są to mutanty jednego gatunku. Przyczyna takich zmian może być np. niemożność wykształcenia wrzeciona kariokinetycznego w czasie pierwszego podziału zygoty. Komórka zwiększa wówczas liczbę chroms do 4n - powstaje organizm tetraploidalny Skutkiem nie rozdzielenia się chromos. W Gametogenie może być powstanie osobnika triploidalnego.
Alloploidy - mutanty powstałe z połączenia się różnych gnomów. Nie wytwarzaja funkcjonalnych gamet, ponieważ nie maja chromosomów homol. Które mogłyby ze sobą koniusowac. Jeśli jednak dojedzie do zwielokrotnienia genotypu mieszanca może powstac amfiploid. Mutacje można podzielic na 3 grupy: niekorzystne - (najczęstsze) wśród nich wyróżnia się ograniczające zdolność przezywania w każdych warunkach srodow. - letalne, a także warunkowo letalne - osobnik w warunkach mniej korzystnych ginie.
Neutralne - nie wykazujące zmian fenotypowych.
Korzystne - zwiększają zdolności adaptacyjne osobnika, są najrzadsze.
Zmienność - wystepowanie róznic między osobnikami należącymi do tej samej populacji lub tez miedzy populacjami. Dzielimy je na niedziedziczne (modyfikacyjne, fluktuacyjna i fenotypowa) oraz dziedziczna (genetyczna)
Zmienność dziedziczna - dotyczy zjawisk, których wynikiem jest powstanie róznic w zawartości genetycznej potomstwa. Jest wynikiem mieszania się materialu genetycznego w procesach rekombinacyjnych oraz zmian materialu genetycznego.
Zmienność rekombinacyjna - polega na tworzeniu nowych układów już istniejących alleli. Zmiennisc rekombinacyjna wynika z: losowego charakteru rozchodzenia się ojcowskich i matczynych chromosomow z par homologicznych, wymiany odcinkow chromosomow homologicznych w wyniku crossing over, losowego doboru gamet biorących udzial w zaplodniniu.
Zmienność mutacyjna - mutacje mogą powstac w sposób indukowany oraz spontanicznie. Spontanicznie czyli samorzutnie, powstaja bez wyrazniego udzialu czynnikow fizycznych lub chemicznych. Częstość zachodzenia mutacji spontanicznej jest bardzo mala i nie zawsze taka sama. Są powodowane bledami polimerozy DNA podczas replikacji lub bledami systemow naprawczych.
Deficjencja - to utrata fragmentu chromosomu, gdy dochodzi do pęknięcia chromosomu (a mniejsza czesc ulega degradacji i eliminacji)
Duplikacja - polega na podwojeniu pewnego fragmentu chromosomu na skutek niesymetrycznej wymiany odcinkow chromatyd w czasie blednego crossing over.
Inwersja - to obrócenia odcinka chromos o 180* Przyczyna są zwykle pętle tworzone przez koniugujące ze soba chromosomy.
Translacja - jest operacja polegajaca na przeniesieniu odcinka jednego chromosomu na inny chromosom niehomologiczny.
Mutacje chromosomowe liczbowe - obejmuja największe zmiany materialu genetycznego. Powstale w ich wyniku mutanty dzielimy na aneuploidy i euploidy.
Aneuploidy to organizmy o zmienionej liczbie pojedynczych chromosomow. Mutacje takie wynikaja najczęściej z nierozchodzenia się chromosomow homol. W czasie mejozy. Zmiany o charakterze aneuploidii dzieli się na: monsamie - (2n -1) zamiast którejś pary chromosomow jest tylko jeden trisonie - (2n +1) zamiast 2 chromosomow są az 3 (w zygocie) nullisomie - (2n - 2) totalna
W sposób indywidualny mutacje zachodza z udzialem czynnika fizycznego lub chemicznego. Taki czynnik zwiększający częstość mutacji nazywamy mutagenem albo czynnikiem mutagennym.Powstaja zarówno w przyrodzie jak i w sztucznych warunkach laboratoriów. Do fizycznych czynnikow mutagennych zaliczyc należy przede wszystkim promienie jonizujące, promienie ultrafioletowe oraz podwyzszona temp.
Promienie jonizujące - niosa duze porcje energii, które są pochłaniane przez składniki DNA przez co cząsteczki te ulegaja uszkodzeniu i najczęściej rozerwaniu.
Promienie UV - stymuluja powstawanie wiązan miedzy piramidami lezacymi obok siebie w jednym łańcuchu polinukleotydowym. Szczególnie często tworza się pomiedzy czasteczkami tyminy, powstaja wówczas tzw dinery tymidynowe (utrudniaja odczyt DNA) wysoka temp. - ma wpływ na tempo reakcji i jakość pracy enzymow uczestniczących w replikacji. Grupę chemicznych czynników mutagennych, tworzą związki takie jak kwas azotowy (III), iperyt, nadtlenek wodoru, amoniak, niektóre węglowodory i ich pochodne (benzopiren).
Mutacja to nagłe nieprzewidywalne zmiany materiału genetycznego, które mogą się dziedziczyć. Mutacje dzielimy na genowe oraz chromosomowe.
Genowe - takie, w których zmiana sekwencji nukleotydowej objawia się na odcinku DNA nie większym nie większym niż jeden gen. Najczęściej jest to zmiana pojedynczej pary nukleotydów.
Chromosomowe - takie, w których zmianie ulega tylko jeden chromosom lub wiecej. Mutacje te dzieli się na: strukturalne, kiedy zmianie ulega struktura pojedynczych chromosomów oraz, liczbowe gdy zmienia się liczba kompletnych chromosomow.
Mutacje genowe można je podzielic na substytucje, elecje i insercje.
Substytucje wynikaja z podstawienia jednej pary nukleotydow w miejsce właściwej. Może to prowadzic do zastapienia jednej puryny przez druga lub lub prymidyny przez prymidyne.