Anna Flens
Czym dla bohaterów „Lalki” Bolesława Prusa są miłość i małżeństwo? Zanalizuj podane fragmenty utworu, odwołując się do wiedzy o wskazanych w nich postaciach.
„Lalka” Bolesława Prusa przedstawia losy Stanisława Wokulskiego, które są ukazane w listach jego przyjaciela- Ignacego Rzeckiego oraz w formie narracji 3- osobowej. Akcja -powieści toczy się w latach 1878- 1879. Czterdziestoletni mężczyzna pochodzi ze szlachty i stara się o względy arystokratki- Izabeli Łęckiej. Poznaje wielu wybitnych ludzi, wywodzących się z różnych grup społecznych.
Głównym powodem rozterek Stanisława była platoniczna miłość do arystokratki, która za nic miała namiętne uczucie. Kobieta, myśląc o miłości pragnęła tylko majątku i dobrego nazwiska. Nie liczyły się dla niej uczucia, ponieważ przede wszystkim zwracała uwagę na cechy zewnętrzne każdego mężczyzny. Pokazuje to sytuacja w pewnej galerii, gdy Izabela ujrzała posąg Apollina. Zakupiła go i ustawiła w odpowiednim miejscu w gabinecie. Obdarowywała go licznymi pocałunkami, kojarząc za każdym razem z innym mężczyzną, z którym łączył ją przelotny romans Arystokratka nie wierzyła w idealną miłość, uważając wciąż siebie za nieskazitelnie idealną i doskonałą. Nie była zdolna do głębszych uczuć, a przy tym do poświęcenia i małżeństwa. Nie myślała poważnie o miłości. Główny bohater był zakochany w niej od pierwszego wejrzenia, lecz Łęcka bawiła się nim, wystawiając go na ciągłą próbę.
Izabela miała wielu adoratorów. Jednym z nich był Starski. Jego zdaniem małżeństwo z miłości nie istnieje. Jest to tylko kwestia formalności, z których może wyniknąć wiele korzyści materialnych. Starski dyskutuje ze swoją babcią- prezesową Zasławską o miłości i małżeństwie. Kobieta tłumaczy mu, że jest różnica między miłością dla pieniędzy i dobrego nazwiska a miłością głęboką, między dwojgiem ludzi. Uważa, że jest to „gwałt zadany najświętszym uczuciom”. Zasławska nawiązuje tutaj do swojej miłości względem stryja Wokulskiego, którego bardzo kochała, ale mimo to nie poślubiła.
Starski sądzi wręcz przeciwnie. Jego zdaniem małżeństwo jest wyidealizowane przez stereotypy, a miłość to tylko dążenie do materialnego wzbogacenia się. Adorator Izabeli uważa, że małżeństwo to wymysł. Natomiast miłość można zdobyć bez formalności. Mężczyzna odwołuje się do swojej sytuacji z dzieciństwa. Nie dowierza, że jego rodzice pobrali się z czystej miłości i dodaje, że ich małżeństwo nie było szczęśliwe.
Bardzo odmienne zdanie na temat miłości i małżeństwa mają Wokulski i Szuman. Wokulski swoją miłość do Izabeli traktuje jako zjawisko mistyczne. Mimo gorącego uczucia, miał czasem przebłyski świadomości i zdrowego rozsądku. Wówczas uważał Łęcką za pospolitą pannę. Wokulski dopytuje doktora Szumana, co sądzi o miłości. Przyjaciel traktuje ją w sposób biologiczny, jako instynkt zachowania gatunku. W dodatku uważa, że miłość to procesy chemiczne, zachodzące w mózgu, a miłość prawdziwa nie istnieje. Powodem tej postawy jest śmierć ukochanej Szumana.
Miłość i małżeństwo dla poszczególnych bohaterów „Lalki” Bolesława Prusa jest pojęciem względnym. Dla arystokratów miłość jest bez sensu, a małżeństwo tylko i wyłącznie dla zysku. Miłość to uczucie przelotne, a małżeństwo to formalność. Izabela Łęcka jest wyniosłą damą, o której uczucia trzeba walczyć, ale bez efektu. Izabela ma wielu adoratorów, takich jak Starski, który nie wierzy w idealną miłość na podstawie historii małżeństwa swoich rodziców. Jego babcia jest dla niego autorytetem, gdyż „wyszła za mąż wbrew skłonności i dziś jest błogosławieństwem w całej okolicy”. Natomiast zupełnie inne zdanie mają Wokulski i doktor Szuman. Starzy przyjaciele uważają, że miłość to pojęcie mistyczne i istnieje tylko dla zachowania gatunku. Zdania na temat małżeństwa i miłości są bardzo podzielone wśród bohaterów, co pokazuje ich stosunek i poglądy na temat uczucia między dwojgiem ludzi. Uczucie może trwać wraz z dystansem, którym może okazać się przynależność do odmiennych grup społecznych.