Grupy rówieśnicze

Młodzieżowa subkultura, klasa szkolna czy paczka przyjaciół - to wszystko grupy rówieśnicze. Dziecko, mimo iż nie potrafi zdefiniować pojęcia grupy rówieśniczej, od najmłodszych lat jest przez nią socjalizowane.

Grupa rówieśnicza w przedszkolu jest pierwszą spontanicznie powstałą społecznością, do której należy dziecko. Inaczej od grup, do których będzie należeć w przyszłości, ta ma bardzo luźny charakter, brak sprecyzowanych celów działania i cechuje się dużą żywiołowością. Brak ścisłych zasad funkcjonowania nie wyklucza jednak ogromnej roli, jaką w wychowaniu dziecka pełni ta grupa.

Co spaja grupę

Dzieci, które funkcjonują w ramach grupy rówieśniczej łączą głównie emocje. Nie ma tu ścisłych elementów wspólnych, jednak za najważniejszy czynnik może uchodzić sposób spędzania wolnego czasu. Do grup rówieśniczych sformalizowanych zalicza się klasy szkolne, w których dzieci łączą bardziej wspólne obowiązki, ale z w każdej klasie wyodrębnić można dodatkowo podgrupy, w których czynnikiem spajającym są emocje.

Nie ma zasad, wedle których można określić wiek, w jakim dzieci najczęściej wkraczają w grupę rówieśniczą, jednak jak twierdzą specjaliści już wśród dzieci w wieku 3-4 lat widać pewne cechy wspólne, które predestynują ich do zawiązania nieformalnej struktury. W późniejszych latach tworzenie grupy rówieśniczej jest niejako równowagą dla środowiska zewnętrznego, gdzie opozycję stanowią wychowawcy czy nauczyciele. Dzieci i młodzież mają wtedy cele z zasady inne niż osoby, realnie pełniące nad nimi kontrolę. Ponadto grupa rówieśnicza zaspokaja potrzeby, których wychowawca zaspokoić nie może, daje poczucie bezpieczeństwa i punkt odniesienia. Grupa rówieśnicza pozwala nawiązać kontakty towarzyskie, wzmocnić poczucie własnej wartości i zdefiniować niezrozumiałe lub nieznane dotąd pojęcia.

Grupy rówieśnicze

Młodzieżowa subkultura, klasa szkolna czy paczka przyjaciół - to wszystko grupy rówieśnicze. Dziecko, mimo iż nie potrafi zdefiniować pojęcia grupy rówieśniczej, od najmłodszych lat jest przez nią socjalizowane.

Pozycja dziecka w grupie

Nie wszystkie dzieci będą wykazywały równe zainteresowanie przynależnością do grupy rówieśniczej. Na pewno wielu rodziców, których pociechy nie prezentują postawy otwartej zastanawia się dlaczego nie ma w nich chęci do współtworzenia grupy. Może to wskazywać na problemy dziecka z zachowaniami społecznymi, zwłaszcza komunikacją, jednak równie dobrze może być pozytywnym objawem rozsądku. Nie zawsze dostępne dla dziecka grupy, będą dla niego odpowiednie. W niektórych przypadkach w następstwie kontaktu z grupą typu subkultura czy banda, dziecko będzie musiało zredefiniować mniemanie o sobie, w innych po prostu odrzuci zasady grupy i tym samym zostanie przez nią wyeliminowane. Ocena takiego stanu rzeczy nie może być jednoznaczna, winna dotyczyć konkretnej sytuacji. Czasem bowiem odrzucenie dziecka przez grupę rówieśniczą, będzie równoznaczne z „wyautowaniem”, zamknięciem się w sobie, izolacją, w innych pomoże dziecku w kształtowaniu charakteru i nakreśli jego indywidualne cechy. Zwykle jednak w wieku kilku i kilkunastu lat przynależność do grupy rówieśniczej jest zdrową formą aktywności dziecka i warunkuje jego właściwy rozwój emocjonalny.

Pozycję dziecka w grupie warunkuje wiele składników są wśród nich zarówno cechy osobowościowe jak i elementy charakteryzujące społeczność zewnętrzną. Innymi typami muszą być dzieci należące do grupy rówieśniczej w ramach klasy o profilu muzycznym, innymi dzieci, spędzające razem kolonie. Są jednak cechy uniwersalne, które potrzebne są do wypracowania pozycji we wszystkich rodzajach grup, są nimi m.in.: koleżeńskość, lojalność, kreatywność, komunikatywność i aktywność. Cechy przywódcze natomiast mają znaczenie głównie w wypracowywaniu pozycji w grupie, w której już dziecko funkcjonuje. Pozycja lidera umożliwia większy wpływ na kształt grupy, większe możliwości, ale czasem też i większą odpowiedzialność.

Grupy rówieśnicze

Młodzieżowa subkultura, klasa szkolna czy paczka przyjaciół - to wszystko grupy rówieśnicze. Dziecko, mimo iż nie potrafi zdefiniować pojęcia grupy rówieśniczej, od najmłodszych lat jest przez nią socjalizowane.

Alarm

Mimo iż przynależność dziecka do grupy rówieśniczej w zasadzie nie powinna budzić obaw, zdarza się, że wpływa ona na dziecko w sposób destrukcyjny.

Rodzic powinien zacząć się martwić m.in., jeśli:

• 
  dziecko traktuje cele grupy rówieśniczej jako ważniejsze niż jego własne czy własnej rodziny (obawy powinna wywołać sytuacja, w której dziecko jest przymuszane do pewnego rodzaju aktywności, tylko ze względu na chęć odnalezienia swojego miejsca w grupie),

• 
  można w zachowaniu dziecka zauważyć negatywne zmiany (brak szacunku do rodziców, zaniedbywanie obowiązków, aktywność powszechnie uważana za szkodliwą dla dziecka, negowanie wartości, które jeszcze niedawno były dla niego ważne itp.).

Każdy rodzic powinien czuwać nad sposobami spędzania wolnego czasu przez swoje dziecko, jednak zakazy i kłótnie nie pomogą w rozładowaniu negatywnych emocji. Wszystkie wątpliwości dotyczące grupy rówieśniczej, do której należy dziecko, powinny zostać poruszone podczas spokojnej rozmowy. Aby dowiedzieć się jak naprawdę myśli dziecko, trzeba go najpierw przekonać, że nie jest się jego wrogiem. Mimo iż większość młodzieży w wieku 12-15 lat nie czuje potrzeby, by opowiadać rodzicom o szczegółach swojej pozaszkolnej aktywności, warto postarać się, by nasza pociecha traktowała nas jako partnera, a nie tylko wychowawcę. Na zaufanie ze strony młodzieży trzeba zasłużyć, nie da się go „kupić” ani pobłażliwością, ani wymusić zakazami. Młodzież sama selekcjonuje sobie partnerów do rozmów, zaś rodzic jest z góry skazany na walkę o swoją pozycję.

---