ROLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH NA PODSTAWIE STOWARZYSZEŃ BRIONIĄCYCH PRAW DZIECKA
Dzieci są radością w życiu dorosłego człowieka. Kochamy swoje pociechy, przeżywamy razem z nimi ich wzloty i upadki dnia codziennego. Pragniemy dla swoich pociech wszystkiego, co najlepsze. Robimy wszystko, by stworzyć im jak najbardziej korzystne warunki do pełnego rozwoju. I często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, iż są na świecie dzieci, którym rodzice wyrządzają krzywdę czy zadają ból. O takich przypadkach dowiadujemy się jednak za późno, bo już po fakcie, kiedy kolejny przypadek maltretowanego dziecka trafia do szpitala, a całą sprawę nagłośnią już media.
Coraz częstsze przypadki bicia, głodzenia, zaniedbania dzieci, wykorzystywania do wykonywania ciężkich prac, wykorzystywania seksualnego, itd., spowodowały, iż ludzie dostrzegli potrzebę stworzenia instytucji, których naczelną misją jest obrona praw i pomoc najmłodszym członkom społeczeństwa. I tak ciągu ostatnich kilkunastu lat powstało wiele organizacji pozarządowych ( fundacji, stowarzyszeń, kółek regionalnych…), które przede wszystkim zmagają się z popularnym powiedzeniem: „dzieci i ryby głosu nie mają” - w naszym społeczeństwie panuje stereotyp traktujący problematykę praw dziecka jako zamach na autorytet dorosłych.
Instytucji działających w zakresie obrony praw dziecka jest bardzo wiele. Nie będę ich tutaj wymieniać. Skupię się jedynie na ich roli we współczesnym społeczeństwie. Zacznę jednak od krótkiego przedstawienia istoty organizacji pozarządowych.
"Służmy poczciwej sławie. A jako kto może -
niech ku pożytku dobra wspólnego pomoże."
Jan Kochanowski
KILKA SŁÓW O ORGAZNIZACJACH POZARZĄDOWYCH….
Poprawnie zbudowane i funkcjonujące państwo składa się z trzech obszarów działania ludzi i instytucji, inaczej mówiąc: podziału aktywności społeczno-gospodarczej nowoczesnych państw demokratycznych:
• pierwszym sektorem powinna być administracja publiczna, znana także pod nazwą „sektor państwowy”. To obszar, w którym się rządzi, podejmuje decyzje na każdym poziomie podziału administracyjnego Państwa. W swoim działaniu kieruje się przepisami prawa, dbając o prawidłowe funkcjonowanie państwa i różnorodnych instytucji w nim działających.
• Następnie wyróżniamy sferę biznesu ( wszelkie instytucje i organizacje, których działalność jest nastawiona na zysk), często nazywaną też sektorem prywatnym. Jest to obszar produkcji, handlu i usługi, a wszelkie podjęcie działalności wiązane jest z chęcią osiągnięcia jakiejś korzyści. Głównym założeniem sektora prywatnego jest rachunek ekonomiczny, czyli maksymalizacja zysku minimalnym nakładem.
• Kolejnym sektorem jest właśnie strefa organizacji pozarządowych. Jest to obszar działania na rzecz innych ludzi, dla wszystkich i dla siebie. To strefa, która jest niezależna od administracji (dlatego nie mieszczą się w sektorze pierwszym), której działalność nie jest nastawiona na zysk (dlatego też nie zaliczają się do strefy biznesu). Często organizacje pozarządowe określa się także jako woluntarystyczne. Wynika to z faktu, iż ich działalność opiera się w większości na pracy ochotników - wolontariuszy, a jedynym zyskiem czy zapłatą za pracę jest satysfakcja.
Trzeci sektor - najbardziej rozpowszechniona nazwa obszaru organizacji pozarządowych, jest znany także pod skrótem angielskiego pochodzenia - NGO (non-govermental organization).
Należy w tym miejscu jednak pokreślić, iż bez współpracy z pozostałymi sektorami niemożliwe by było istnienie strefy organizacji pozarządowych. Biznes dostarcza bowiem środków finansowych, które są niezbędne w prowadzeniu jakiejkolwiek instytucji. Sektor administracyjny z kolei zapewnia ochronę oraz „prawne i organizacyjne możliwości działania” .
Wspólnym założeniem wszystkich organizacji pozarządowych jest podnoszenie jakości życia pojedynczego człowieka i społeczeństwa jako ogółu. Mają one do spełnienie dwie bardzo ważne funkcje:
• Stworzyć możliwość twórczej i pożytecznej działalności na rzecz człowieka jako jednostki i społeczeństwa jako całości;
• Prowadzona już działalność powinna sprawić, że ludzie odczują fakt, iż stanowią, żyją i funkcjonują we wspólnocie (jako sąsiedzi, uczniowie, naród…).
WSPÓLNA MISJA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH DZIAŁAJĄCYCH W OBRONIE PRAW DZIECKA
Gdyby zadać pytanie przechodniom: „proszę wymienić nazwę organizacji pozarządowej, której głównym zadaniem jest ochrona praw dziecka?”, z pewnością większość wskazałaby UNICEF. Ta instytucja została obdarzona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych mandatem rzecznika ochrony praw najmłodszych. UNICEF jest jedną z pierwszych i najważniejszych organizacji działających w tym zakresie. Większość z późniejszych, jakie powstały, są mu podporządkowane lub działają w ścisłej współpracy z tą instytucją.
Wizją wszystkich organizacji działających w obronie praw dziecka jest stworzenie najmłodszym możliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb i warunków do pełnego rozwoju osobistego.
Misją ich jest usłyszeć głos wszystkich potrzebujących pomocy dzieci, przyjąć go jako własny i zgodnie z nim postępować.
Do jednych z najważniejszych zadań organizacji broniących praw dziecka jest zadbanie o to, by w stosunku do najmłodszych były przestrzegane postanowienia Konwencji Praw Dziecka. Instytucje te chcą, by przepisy w niej zawarte stanowiły kanon zasad etycznych i standardów postępowania wobec naszych pociech. Dlatego też stanowczo występują przeciwko łamaninom tych przepisów. Również jednym z naczelnych postanowień tych organizacji jest obrona życia i rozwoju dzieci. Występują przeciwko aborcji, wykorzystywania dzieci podczas wojny, celowym narażaniu na niebezpieczeństwo, wykorzystywaniu do ciężkich prac fizycznych, zaniedbaniom….
„ Miasto,
gdy się kocha w nim choć jedną osobę,
Staje się całym światem”
ROLA ORGANIZACJ POZARĄDOWYCH WYSTĘPUJĄCYH W OBRONIE PRAW DZIECKA WE WSPÓŁCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE
Żeby móc powiedzieć coś na temat funkcji instytucji pozarządowych w społeczeństwie, trzeba najpierw zastanowić się dlaczego one powstały. Wielu naukowców-myślicieli społecznych uważa, iż powstanie trzeciego sektora w państwie, jest wynikiem jego nieudolności, przejawiającej się w niemożliwości lub niewystarczającym zaspokajaniu potrzeb społecznych. Wykorzystuje się tu fakt ich istnienia do wykonywania tych działań. Organizacje pozarządowe nie tylko zaspokoją potrzeby społeczeństwa za państwo. Zrobią to także znacznie taniej i lepiej. Są też tacy, którzy uważają NGOs za pośrednika pomiędzy państwem a społeczeństwem. Zmniejszają napięcia, dają możliwość wyrażania własnych opinii. Uważa się je za skuteczniejsze w działaniu, ponieważ źródłem tego postępowania jest ogół, domagający się swoich praw, czy zmiany obecnej sytuacji. Tak więc widzimy, iż głównie organizacje te skupiają się na wykonywaniu lub poprawianiu zdań należących według prawa do władz państwowych. Przejawia się to między innymi w:
• zbieraniu darów dla najuboższych dzieci i pieniędzy na zakup niezbędnych środków do życia, lekarstw, czy podręczników do szkoły. Wszelkie zebrane pieniądze pochodzą jedynie od sponsorów i darczyńców oraz od ludzi, którzy pragną wspomóc misję danej organizacji.
• Prowadzą działalność edukacyjną i informacyjną. Przeprowadzane są w szkołach zajęcia, mające na celu uświadomić dzieci w ich prawach, o tym, gdzie należy szukać pomocy. Zajęcia te mają także na celu uwrażliwienie młodych ludzi na problemy ludzi cierpiących i potrzebujących pomocy i wsparcia;
• Organizacje te służą pomocą nie tylko dzieciom. Prowadzą zajęcia dla młodych rodziców, uczą właściwego „kochania i wychowywania” pociech. Często przy tego typu instytucjach spotkać można poradnie psychologiczno-pedagogiczne dla dzieci z problemami osobowościowymi i szkolnymi;
• Wspomagają rozwój młodych, utalentowanych ludzi. Tworzą się ośrodki, kółka, domy kultury i naukowe, gdzie nasze pociechy mogą pod okiem fachowców rozwijać swoje umiejętności i spędzać wolny czas;
• Przeprowadzają szerokie tematycznie kampanie społeczne dotyczące ochrony praw dziecka, jego rozwoju itp. Ostatnią, bardzo głośna jest akcja: „Cała Polska czyta dzieciom” - czytanie rozwija dziecięcą wyobraźnię i obraz świata, łączy dziecko z rodzicami, pozwala spędzić choć kilka minut wspólnie; „STOP narkotykom i przemocy w szkole” ….
• Pomoc dzieciom niepełnosprawnym i chorym
• Pomoc dzieciom bezdomnym i sierotom w znalezieniu schronienia i rodzin zastępczych
Organizacje te często szybciej rozpoznają niewłaściwe dla dziecka środowisko, przez co są skuteczniejsze w działaniu. Jednak bez współpracy z władzami państwowymi nie mogłyby podejmować niektórych działań. Dlatego też, pomimo, iż są organizacjami pozarządowymi, ściśle współpracują z instytucjami państwowymi. Często ich rola ogranicza się do rozpoznania i zgłoszenia problemu. Czasami same podejmują działania, ale mają w tym zakresie ograniczone kompetencje. Zdarza się, iż często kierując się dobrem dziecka granice te są przekraczane.
Najważniejszą rolą organizacji pozarządowych broniących praw dziecka jest już sam fakt ich istnienia i tego, że „ktoś” o przestrzeganie tych zasad walczy. Państwo zajęte innymi problemami społecznymi często nie dostrzega tego, co dzieje się z najmłodszymi członkami społeczeństwa. Stąd wyrosła potrzeba powstania tych organizacji. Upłynie jeszcze dużo czasu, zanim prawa dziecka będą w pełni respektowane przez dorosłych. Jednak już sam fakt istnienia instytucji, które o to walczą zmusza do zastanowienia się nad tym problemem. Dla dzieci jest to także sygnał, iż stanowią ważny element społeczeństwa, w którym żyją i funkcjonują. Mają poczucie bezpieczeństwa i tego, że ktoś czuwa by nie działa im się krzywda ze strony najbliższych.
BIBLIOGRAFIA:
Praca została napisana samodzielnie wspierając się informacjami własnymi o świecie oraz w oparciu o następujące pozycje:
• Kilka uwag o roli organizacji pozarządowych w państwie demokratycznym, Zbigniew Lasocik, Centrum Informacji dla Organizacji Pozarządowych BORDO, Warszawa 1994
• WWW.UNICEF.pl
• Rola organizacji pozarządowych w społeczeństwie obywatelskim - zapis konferencji w Senacie 5-6.04.2002 zorganizowanej przez Parlamentarną Grupę Kobiet i Fundacją im. Friedricha Eberta pod patronatem marszałka Longina Pastusiaka - www.Senat.Gov.Pl
• M. Wojdakowska; Mała księga cytatów; PRINTEX 1998
• Latoszek E., Proczek M.; „Organizacje Międzynarodowe: założenia, cele…;WSHiFM; Warszawa 2001
• Załuska Małgorzata, Organizacje samorządowe w społeczeństwie obywatelskim, Wyd.Śląsk; Katowice 1998