Notatki zaopatrzenie rehabilitacyjne- gorsety, kołnierze

Gorsety ortopedyczne spełniają te same cele i zadania w stosunku do chorób i zniekształceń kręgosłupa, co aparaty ortopedyczne w odniesieniu do kończyn dolnych.

Podział gorsetów

• stabilizujące lub unieruchamiające

• korekcyjne

• odciążające

Gorsety stabilizujące

Gorset Jewetta produkowany z uwzględnieniem różnych rozwiązań technicznych. Składa się z dwóch ram, wykonanych z taśmy duraluminiowej, połączonych na bokach skórzanymi paskami lub taśmą z naciągiem blokowanym klamrą. Gorset z przodu opiera się o górną cześć trzonu mostka i o spojenie łonowe z tyłu zaś na odcinku lędźwiowym kręgosłupa.

Zasada działania

Zasada ta polega na trójpunktowym podparciu gdyż warunkiem dobrego działania jest symetryczne napięcie pasków zarówno górnego jak i dolnego (zapobiega to skośnemu ustawianiu się ramek).

Gorset Jawetta stosuje się szczególnie w złamaniach kompresyjnych kręgosłupa lędźwiowego i dolnego odcinka kręgosłupa piersiowego. Gorset ten bywa źle tolerowany przez osoby w podeszłym wieku oraz pacjentów z astmą i chorobą wieńcową gdyż uciska klatkę piersiową oraz utrudnia oddychanie.

Gorset typu Bählera Jest to ortoza modułowa stabilizująca, zapewniająca wyprostowanie i odciążenie trzonów kręgów w odcinkach piersiowym dolnym i lędźwiowym. Część przednią zbudowano z elementów aluminiowych powlekanych tworzywem. Na końcach części poziomej znajdują się zamki zatrzaskowe pasów bocznych, pozwalające na łatwe i samodzielne zapinanie pasa łączącego część przednią z lędźwiową

Gorset typu Bählera ma działanie podobne do gorsetu Jewetta, czyli jego działanie oparte jest na zasadzie trzech punktów podparcia.

Gorset doniczkowy - pełni funkcję stabilizującą oraz podpórczą. Jego zadaniem jest podparcie zniekształconego kręgosłupa oraz klatki piersiowej, które obniżają się i opierają na talerzach biodrowych. Gorset musi być dobrze dopasowany, powinien przylegać jak największą powierzchnią do tułowia i podpierać się na talerzach biodrowych.

Gorset ten wykonuje się najczęściej z laminatu akrylowego lub epoksydowego- część grzbietową utwardza się na sztywno, zaś część brzuszną stanowi miękki fartuszek, co ułatwia zakładanie

Stosuje się go we wczesnodziecięcych zaawansowanych skoliozach idiopatycznych, w skrzywieniach kręgosłupa u chorych na mózgowe porażenie dziecięce, rdzeniowym zaniku mięśni, jamistości rdzenia, postępujących dystrofiach mięśni, u pacjentów z nowotworami przebiegającymi z uciskiem rdzenia kręgowego, a także w zaburzeniach pourazowych.

Gorsety korekcyjne

Stosuje się w leczeniu bocznych skrzywień kręgosłupa. Działanie korekcyjne polega na wpływie siły nacisku w punkcie przyłożenia na łuku skrzywienia oraz podparciu w dwóch punktach po stronie przeciwległej.

Stosowane obecnie metody leczenia bocznych skrzywień kręgosłupa, wśród których gorset jest ważnym elementem terapeutycznym polegają na uwolnieniu miejsc wklęsłych- przez kinezyterapię i odpowiednią ortezę.

Gorset Cheneau zyskuje dużą popularność w terapii zniekształceń odcinka piersiowo- lędźwiowego. Mechanizm działania opiera się na zastosowaniu systemu wielokrotnych trójpunktowych układów sił korekcyjnych rozłożonych w trójwymiarowej przestrzeni. Integralną część skorupy gorsetu stanowią peloty korekcyjne wywołujące strefę nacisku.

Zaleca ją pacjentom, u których kat skrzywienia kręgosłupa wynosi 20-45 °.

Do budowy gorsetu służy płyta polipropylenowa, kształtowana na gipsowym modelu pozytywowym. Na podstawie uzyskanego negatywu wylewa się gipsowy pozytyw, który następnie poddaje się korekcji skrzywienia za pomocą nadlewu z masy gipsowej lub odjęcia części ściany pozytywu. Gorset dopasowuje się na pacjencie i uzupełnia pelotami, by poprawić siłę docisku

Chory powinien nosić ortezę jak najdłużej w ciągu dnia oraz przez całą noc. Gorset zdejmuje się do prowadzonych równolegle ćwiczeń korekcyjnych, czynności toaletowych oraz podczas różnych zajęć dziecka w trakcie, których mógłby być przeszkodą lub zagrażać bezpieczeństwu.

Gorset Boston działa korygujący na odcinek lędźwiowy i dolny piersiowy. Stosuje się go w skoliozach o kącie skrzywienia kręgosłupa lędźwiowego i lędźwiowo- piersiowego wynoszącym 20-40 °. Wykonany z płyty poliestrowej w podobny sposób jak gorset Cheneau

Gorsety odciążające

Gorset typu Blounta z Milwaukee- wykonywany od bardzo dawna, z różnymi modyfikacjami. Obecnie używa się go w przypadkach skrzywień obejmujących cały kręgosłup. Ortoza ta odciąża kręgosłup dzięki oparciu konstrukcji na talerzach biodrowych oraz podparciu żuchwy i potylicy. Główną zasadą działania jest pobudzenie mięsni tułowia do czynnego prostowania.

Gorset składa się z kosza biodrowego wykonanego z tworzywa, dokładnie dopasowanego do miednicy. Do jego górnej części przymocowuje się pionowe wsporniki z metalu. Na szczycie wsporników znajdują się peloty podpórkowe- podbródkowa i potyliczna. Do pionowego wspornika tylnego przyczepia się pelotę derotacyjną, uciskającą garb żebrowy. Jej zapięcie znajduje się na wsporniku przednim.

Kołnierze

Stosuje się je w celu odciążenia i stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa. W niektórych typach tych ortoz stabilizowany jest również górny odcinek kręgosłupa piersiowego. Kołnierze miękkie i półsztywne działają wyłącznie na odcinek szyjny kręgosłupa, w sposób niepełny.

Kołnierze sztywne, podpórcze opierają się na elementach kostnych: z przodu- na okolicy mostka, z tyłu- na okolicy kręgosłupa i łopatek oraz pod żuchwą i okolicą potyliczną. Kołnierze te skutecznie unieruchamiają głowę, odciążają i stabilizują kręgosłup.

Kołnierz opaskowy miękki typu Schanza

Jest to wynik swoistej ewolucji opatrunku z waty i bandaża tego autora. Wykonany jest z dzianiny i obejmuje szyję kilkoma obwojami albo, w wersji z wypełnieniem mankietu dzianiny, stosuje się obwód pojedynczy, zapinany z tyłu taśmą velcro.

Kołnierz anatomiczny

Ma posobne działanie do kołnierza typu Schanza. Zrobiony z dzianiny, której rękaw wypełnia

się granulkami styropianu. Bardzo dobrze przylega i wypełnia odcinek szyi w okolicach podżuchwowej i potylicznej jest wygodny i dobrze akceptowany przez pacjentów

Kołnierz typu Florida

Częśiowo unieruchamia, koryguje i odciąża kręgosłup szyjny. Pozwala na ruchy głową w ograniczonym zakresie. Kołnierz wykonuje się ze sztywnego tworzywa lub ze spienionego polietylenu. Krawędzie górną i dolną wykłada się miękkim materiałem a całość zamyka w rękawie z dzianiny.

Kołnierze typu Florida stosuje się w schorzeniach kręgosłupa niewymagających pełnego unieruchomienia- w zmianach zniekształcających, zespołach bólowych, po niektórych urazach.

Kołnierz stabilizujący Campa

Jest sztywny zbudowany ze spienionego polietylenu, dostępny w kilku standardowych rozmiarach, które można dokładnie dopasować. Składa się z części przedniej i tylnej spinanych taśmą velcro. Posiada dodatkowe wzmocnienia metalowe, podpierające brodę i okolice potylicy. W części dolnej natomiast opiera się na tułowiu.

Kołnierz Campa dobrze unieruchamia odcinek szyjny kręgosłupa, nie pozwalając na zginanie, prostowanie i ruchy rotacyjne.

Kołnierz stabilizujący Philadelphia

W części szyjnej zbudowany podobnie jak kołnierz Campa, lecz by uzyskać lepszą stabilizację górnego odcinka kręgosłupa piersiowego, wprowadzono dodatkowe pionowe elementy konstrukcyjne z przodu i z tyłu, które połączono biegnącym okrężnie pasem.

Dwuczęściowy kołnierz wykonany z pianki polietylenowej Plastazotte z wzmocnieniami. Wyposażony w otwory zapewniające swobodną cyrkulację powietrza. Kołnierz jest przepuszczalny dla promieni X. Zapinany i regulowany indywidualnie przy pomocy taśmy zapinanej na rzep.  Zapewnia wysoki komfort użytkowania. Zalecany do stosowania stałego lub transportu pacjenta.

---