SYSTEM STABILIZACJI MIEDNICY
System stabilizacji miednicy ludzkiej jest w dużej mierze oparty na dokonaniach Holendrów. Badali oni miednicę, ale swoje eksperymenty wykonywali w warunkach in-vitro.
System stabilizacji miednicy może być testowany w warunkach klinicznych.
Zamknięcie stawów krzyżowo-biodrowych (dysfunkcja):
Zamknięcie siłowe stawów krzyżowo-biodrowych
Zamknięcie strukturalne stawów krzyżowo-biodrowych
Mechanizmy samoryglowania
JAK MIĘŚNIE POWIERZCHOWNE STABILIZUJĄ MIEDNICĘ?
Przy stabilizacji miednicy bierzemy pod uwagę raczej całe taśmy powięziowo-mięśniowe, a nie poszczególne mięśnie.
Wyróżniamy taśmy:
Taśma podłużna tylna → rozpoczyna się mięśniem dwugłowym uda (szczególnie głowa długa) przyczepia się do guza kulszowego lub poprzez powięź więzadła krzyżowego (więzadło krzyżowo-guzowe łączy się z innymi więzadłami w górnej części miednicy: więzadło krzyżowo-biodrowe grzbietowe/brzuszne, więzadło międzykręgowe, więzadło krzyżowo-biodrowe długie/krótkie, więzadło biodrowo-lędźwiowe) przechodzą w mięsień prostownik grzbietu.
Taśma ukośna tylna → przekracza linię środkową ciała. Mięsień pośladkowy wielki po jednej stronie - więzadłowa łącznotkankowa struktura na grzbiecie = powięź piersiowo-lędźwiowa, a po przeciwnej stronie ciała włókienka przerzucone łączą się z mięśniem najszerszym grzbietu.
Taśma ukośna przednia → przywodziciel długi - powięź przednia brzucha (przechodzi ponad spojeniem łonowym) - mięśnie skośne brzucha zewnętrzne.
Taśma podłużna przednia → mięsień prosty uda i mięsień prosty brzucha połączone kością.
Najważniejsze są taśmy ukośne (przednie szczególnie), a jednak nie są tak mocno akcentowane przez Holendrów.
Wraz z przyjęciem wyprostnej postawy ciała i dwunożnego chodu, w inny sposób działają siły ciała, szczególnie w płaszczyźnie horyzontalnej.
Aby przeciwstawiać się tym siłom działającym poprzecznie u człowieka wykształciły się struktury ukośne, będące wypadkową wektora podłużnego i poprzecznego.
Dlaczego podkreśla się stabilizację tylną, a dlaczego nie stabilizację przednią???
Stabilizacja tylna jest dla nas ważniejsza, ponieważ częściej funkcjonujemy w pozycjach zgięciowych, ale przód także jest bardzo istotny.
TAŚMY UKOŚNE PRZEDNIE I TYLNE (nazywamy je „od dołu”):
Ukośna tylna lewa (TL) → od lewej stopy do prawego barku
Stabilizacja przy skłonie w przód i rotacji w lewo
Ukośna przednia prawa (PP) → od prawej stopy do lewego barku
Obie razem dają stabilizację pełną (napięcie w taśmach powinno być zrównoważone, a jeśli nie jest, to występuje kompresja kręgosłupa).
Taśmy mają strukturę heliakalną, są trójwymiarowe (jest to charakterystyczne dla DNA), a miednica pełnie w tej strukturze rolę „mostka zasadowego” pomiędzy „spiralami” (włóknami mięśni).
Na naszej planecie struktura DNA występuje tylko, jako lewostronnie skręcona.
Ukośna tylna prawa (TP) + ukośna przednia lewa powodują razem, że zużycie materiału następuje wolniej.
Tylko siły działające w płaszczyźnie strzałkowej lub tylko w płaszczyźnie czołowej są specjalne, tzn. ruch wykonywany jest tylko w jednej płaszczyźnie. W życiu jest to raczej niemożliwe, dlatego natura wymyśliła układy ukośne.
Ukośna przednia lewa (PL)→
SYSTEM STABILIZUJĄCY MIEDNICĘ = HELIAKALNY UKŁAD STABILIZUJĄCY
DIAGNOSTYKA:
To, co badamy, będzie nakierowane na ocenę rozkładu napięcia w taśmach. Jeżeli są one symetrycznie napięte, to układ zużywa się równomiernie, a jeżeli napięcie taśm jest niesymetryczne, to jedna z części (bardziej napięta) zużywa się szybciej i wcześniej zaczyna boleć.
Ocena ustawienia miednicy:
Pacjent w pozycji stojącej, nogi na szerokość barków
Terapeuta przed pacjentem (wzrok na wysokości miednicy)
Ocena 3 par punktów:
- kolce biodrowe przednie górne
- talerze kości biodrowych
- kolce biodrowe tylne górne
Proste testy służące diagnostyce:
Objaw wyprzedzania
Terapeuta trzyma za kolce biodrowe tylne górne
Pacjent wykonuje powoli skłon w przód
Objaw wyprzedzania na siedząco
Pacjent siedząc na kozetce wykonuje skłon w przód (gdy objaw zanika, to źródło objawy było w nogach, zaś gdy występuje, to źródło może być zlokalizowane albo w nogach, albo w miednicy)
Odwrócony objaw wyprzedzania (z przodu)
Pacjent stoi przodem do terapeuty, trzyma się za biodra i wykonuje wypychanie miednicy w przód
Terapeuta trzyma za KBPG
Testy napięciowe dla wybranych mięśni
Potrzebny jest goniometr
a) Mięśnie kulszowo-goleniowe:
leżenie Tylem
KD zgięta w stawie kolanowym i biodrowym pod katem prostym
terapeuta wykonuje bierne prostowanie kolana przy ustabilizowaniu ciężarem własnej nogi kończyny pacjenta, która pozostała w wyproście
prostowanie do momentu pierwszego objawu i pomiar goniometrem zakresu ruchu
druga strona to samo
gdy wynik jest negatywny („-”), to oznacza, że przyczyny nie należy szukać w kończynach
M. iliopsoas (m. biodrowo-lędźwiowy):
leżenie tyłem, podudzia poza kozetką
maksymalne zgięcie stawu biodrowego (próba dotknięcia udem łuku żebrowego)
leżenie tyłem
odwodzenie i pomiar goniometrem po obu stronach
leżenie przodem, kolana zgięte pod kątem prostym
odwodzenie podudzi (szpotawienie)
wynik pozytywny oznacza, że przyczyna tkwi w miednicy, a dokładnie w mięśniu gruszkowatym
Mięsień prosty uda:
leżenie przodem
jedna noga poza kozetką zgięta w stawie biodrowym, ufiksowana
druga noga na kozetce
zgięcie w stawie kolanowym
pomiar przy pierwszych objawach
to samo z drugiej strony
Mięsień najszerszy grzbietu:
leżenie przodem
ręka odwiedziona w stawie ramiennym do kata prostego, a łokieć zgięty przy samej krawędzi kozetki
rotacja zewnętrzna przedramienia
porównanie wyników po obu stronach.
Symetria miednicy (miednica skręcona w odróżnieniu od miednicy skośnej, która występuje, gdy jedna kończyna jest skrócona).
TP |
TL |
PP |
PL |
+ |
|
+ |
+ |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
|
|
+ |
|
|
|
Więcej „+” wskazuje na większe napięcie danej taśmy (w tym przypadku taśmy ukośne tylnej prawej).
LECZENIE:
Terapia manualna - np. metoda Kaltenborna opracowana wcześniej przez Cyriaxa.
leżenie na boku prawym
PR pod głowę
mobilizacja stawu krzyżowo-biodrowego lewego
kolec przedni jest na dole
miednica wykonała ruch w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara
dlatego noga lewa w zgięciu w stawie biodrowym i kolanie, a prawa prosta w tył
chwyt za kolec przedni i guz kulszowy
wykonanie ruchu skrętnego
ruch pulsacyjny pozwala ominąć zjawisko adaptacji receptorów (układ nerwowy otrzymuje informacje na bieżąco)
druga strona
kolec tylny
prawa noga prosta, a lewa zgięta
chwyt za talerz biodrowy oraz KBPG
Technika Maitlanda (leg-over)
leżenie tyłem
zgięcie w stawie klanowym i biodrowym
noga na bok i prostowanie kolana
dojście do pozycji, kiedy pojawiają się pierwsze objawy
trzymamy chwilę
można dołączyć oddech
Masaż - techniki dla tkanek miękkich (punkty spustowe, np. dla mięśnia gruszkowatego są to punkty na środku brzuśca oraz bliżej przyczepu końcowego)
Rozluźnianie pozycyjne
Poizometryczna relaksacja
Mięsień gruszkowaty:
leżenie tyłem zgięcie 60 st. W stawie biodrowym
przywodzenie i rotacja wewnętrzna
pacjent pcha w druga stronę
maksymalnie 50% siły pacjenta
napięcie 30s, a rozluźnienie 10s
dalszy zakres ruchu
Technika nerwowo-mięśniowa
Technika Mulligana
Masaż funkcjonalny
Dla m. gruszkowatego:
- leżenie przodem, kolano w zgięciu
- rotacja zewnętrzna z uciskiem
- leżenie bokiem, kolano zgięte
- rotacja zewnętrzna i ucisk na krętarz
Masaż poprzeczny
Ćwiczenia (Pillates, PNF) - do ćwiczeń mięśni osłabionych wykorzystujemy ćwiczenia czynne, wolne, czynne w odciążeniu, oporowe, ale dla wybranych grup mięśniowych i w wersji asymetrycznej.
W przypadku ćwiczeń wzmacniających mięśnie ważne jest, aby nie tylko rozwijać siłę, ale także koordynację z układem nerwowym (ćwiczenia, podczas których układ nerwowy obsługuje więcej niż jeden mięsień).
leżenie tyłem
noga lewa na balonie
PR trzyma za kozetkę i pcha ją w dół (jakby łokieć chciał dosięgnąć biodra)
prawa strona podnosi się do góry
balon otrzymywał dodatkowo wibracje, więc układ nerwowy także otrzymywał
więcej informacji
powtórzyć kilka razy.
Wszelkie metody stabilizacyjne (można je nieco modyfikować).