Białaczki i chłoniaki wieku dziecięcego

BIALACZKI

heterogenna grupa zaburzeń, w których dochodzi do zastąpienia (wyparcia) prawidłowych kom. szpiku kostnego przez nieprawidłowe pierwotne kom. hematopoetyczne

• ostra białaczka limfoblastyczna ALL-> 80% wszystkich bialaczek

• ostra białaczka szpikowa ANLL-> 15%

• przewlekła białaczka szpikowa CML-> 3%

teoria 1

klonalny wzrost progenitorowych kom. hematopoetycznych, w których zmiany genetyczne doprowadzają do zaburzenia dojrzewania kom.

teoria 2

kom. macierzyste nabywają cechy zróżnicowanych kom.

ALL

-szczyt zachorowań 2-5 r.ż.

-M/F 1,5/1

-ok. 33 przypadki na 1 000 000 ludności

-w Polsce ok 300 rozpoznań rocznie

patogeneza:

• nieznana

• promieniowanie jonizujące

• pole elektromagnetyczne

• infekcje wirusowe

• wady genetyczne

objawy kliniczne:

• związane z wyparciem prawidłowego utkania szpiku przez kom. blastyczne ( niedokrwistość, małopłytkowość, bladość, osłabienie , gorączka, wybroczyny i krwawe podbiegnięcia)

• związane z naciekaniem narządów (wątroba , śledziona, węzły chłonne, OUN, jądra i inne) kostne i stawowe bóle, duszność, bóle głowy i inne

diagnoza

• obraz morfologii krwi obwodowej

• badanie punktatu szpiku kostnego z oceną liczby blastów ich morfologii oraz badań cytogenetycznych w kom. blastycznych (technika FISH)

• diagnostyka obrazowa do oceny nacieków narządowych

klasyfikacja FAB (kryteria morfologiczne)

L1- kom. małe jadra homogenne , brak jąderek

L2- zróżnicowany kształt kom. jądra nieregularne, 1-2 jąderka

L3- kom. duże, jądra duże, liczne jąderka

ryzyko wznów i niepowodzeń terapii

a) ryzyko wysokie - 3 letnie EFS 65%

- wiek <1 r.ż. > 10 lat

- leukocyty > 50x 10(do potęgi 9)/L

- zła reakcja na sterydy i cytoredukcję

aranżacja BCR- ABL t(9-22)

aranżacja MLL 11q23

b) ryzyko standardowe - 3 letnie EFS ok. 80%

- wiek > 2 r.ż. < 5r.ż.

- leukocyty <50 x 10 ( do potęgi 9)/L

- dobra reakcja na steroidy i cytoredukcję

ekspresja TEL- AM1 t (12;21)

hyperploidia DI > 1,16

ALL linii B kom.

różnicowanie:

• zesp. Mielodysplastyczny

• zesp. Mieloproliferacyjny

• anemia aplastyczna

• przerzuty guzów litych do szpiku

• chłoniaki złośliwe nieziarnicze

• ziarnica złośliwa

rokowanie

30% pacjentów 4- letnie przeżycie przy obecności BCR

leczenie

cytoredukcja sterydami-> wieloletnia chemioterapia+ naświetlanie OUN-> jeśli ryzyko duże to także przeszczepy szpiku

ANLL

-15%-20% wszystkich

-u niemowląt 1 na 3 nowo rozpoznane białaczki to ANLL

-w okresie dojrzewania 50% białaczek to ANLL i wzrasta wraz z wiekiem

-częstość występowania zależy od rasy; u ludzi rasy żółtej ALL/ANLL 1/1

czynniki ryzyka

-brat lub siostra chora na białaczkę

-rasa żółta

-narażenie na alkohol lub tytoń w okresie płodowym

-zesp. Mielodysplastyczny lub anemia aplastyczna

objawy kliniczne

• związane z nacieczeniem szpiku ( bladość, wybroczyny , krwawe podbiegnięcia ,skłonność do infekcji)

• obj. leukocytozy - przy leukocytozie > 200x 10( do potęgi 9)/L

• zlokalizowane nacieki narządowe chłonne OUN lub kości

diagnostyka

-biopsja szpiku

-immunofenotyp blastów ( CD 33, mieloperoksydaza, CD 13, CD14, CD3 , CD7)

-bad.cytogenetyczne ( FISH) AML 1-ETO , CBFB- MYH1 w APL

podział wg FAB obejmuje od M0- M7

białaczki wrodzone i niemowlęce

-a priori duże ryzyko

-najczęściej WBC > 100 x (do potęgi 9)/L

-u 50% zmiany w OUN

-duże narządy (wątroba, śledziona) nacieki w skórze, grudki

75% rearanżacje AML

prognoza

-ANLL ok 40% przeżyć > ALL 20%

-zła prognoza

-wysoka leukocytoza > 100 tys kom/m

-masywna hepatosplenomegalia

-zajęcie OUN

-trombocytopenia

CHŁONIAKI

rozrosty nowotworowe kom. w linii limfoidalnej zwykle o charakterze narządów, które w przypadku zajęcia szpiku traktujemy jak białaczkę

non Hodgkin lymphoma

-małe limfocyty

-chłoniaki Burkita

-chłoniaki anaplastyczne

-chłoniaki wielkokomórkowe

ziarnicze

-kom. Reed'a- Sternbergawywodzaca się z linii B-limfocyt.

Typy chloniaków

a) non Hodgkin

-B-kom

-T-kom

-mieszane

-niezróżnicowane

-indolentny

-agresywny

b) Hodgkin

-NS

-LD

-MC

-LL

-indolentny

-agresywny

przyczyny:

-ekspozycja na pestycydy (raczej u dorosłych)

-związek między dziecięcymi chłoniakami a zatrudnieniem rodziców ( duży kontakt z ludźmi) sugeruje infekcyjna etiologię

-immunoagresja np. przy zarażeniu wirusem HIV, E-B

dziecięce głównie poza szpikiem, bez tendencji do rozsiewu

najczęściej powiększone węzły chłonne

-szyi

-nadobojczykowe

-śródpiersia

-pachowe

-okołoaortalne

-pachwinowe

obj. kliniczne

-zależą od lokalizacji

-obj. ogólne- osłabienie, gorączka, zlewne nocne poty, utrata apetytu, spadek masy ciała, bóle głowy, wymioty, inne jak bladość skóry

diagnostyka

-histopatologia

-dign. Obrazowa: RTG, CT skan. , NMR/PET

-biopsja szpiku

stadium zaawansowania

I - węzły chłonne ograniczone do 1-go regionu

II - zajęcie 2 regionów po tej samej stronie przepony

leczenie

-wielolekowa chemia

-radioterapia

-allogeniczny przeszczep

---