Ultradźwięki w dermatologii estetycznej i kosmetyce
Powstały pierwsze diagnostyczne urządzenia ultrasonograficzne, które obecnie wykorzystuje się w rehabilitacji, reumatologii, chirurgii, stomatologii oraz w dermatologii i kosmetyce. Tak szerokie zastosowanie fali ultradźwiękowej jest możliwe dzięki zdolności odbierania dźwięku przez tkanki. Głębokość penetracji zależna jest od miejsca zastosowania: np. największą zdolność odbioru posiada tkanka nerwowa i kości, najmniejszą - tkanka tłuszczowa i skóra.
Ultradźwięki to fale mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego. W dermatologii i kosmetyce wykorzystuje się ultradźwięki o częstotliwości 22-30 kHz, 1 MHz oraz 3 MHz i o natężeniu do 3 W/cm2. Fala 1 MHz wnika do głębokich warstw tkanki (do 60 mm), 3 MHz działa płytko, powierzchniowo, a najlepszą penetrację uzyskuje się przy małych częstotliwościach.
n Ultradźwięki mają działanie mechaniczne, termiczne oraz fizykochemiczne.
Działanie mechaniczne polega na wprawianiu cząstek w tkankach w rytmiczne drgania i wywoływaniu tzw. „mikromasażu komórek” w wyniku naprzemiennego rozciągania i ściskania. Powoduje to poprawę mikrokrążenia, wzrost przepuszczalności błon komórkowych, przyspieszenie metabolizmu komórek - poprawia więc zaopatrzenie tkanek w składniki odżywcze i tlen, a także ułatwia usuwanie produktów przemiany materii.
Drganiom cząstek towarzyszy zjawisko kawitacji, które polega na powstaniu, w wyniku chwilowego spadku ciśnienia, mikropęcherzyków wypełnionych gazem. Mają one zdolność powiększania się w wyniku działania fali ultradźwiękowej, a następnie zapadania i wytwarzania fali uderzeniowej, z jednoczesnym wzrostem temperatury i uwolnieniem wolnych rodników. Działanie cieplne ultradźwięków polega na przekształceniu energii przenoszonej w tkankach w ciepło, które przyspiesza metabolizm komórkowy, dzięki czemu następuje zwiększenie produkcji kwasu hialuronowego, kolagenu i elastyny, i które wywiera korzystny wpływ na tkankę nerwową, a także ma działanie przeciwbólowe
Działanie fizykochemiczne to przyspieszenie metabolizmu w skórze, poprawa pH powierzchni skóry, zwiększenie absorbcji składników odżywczych oraz efektu bakteriobójczego.
Podstawą leczniczego działania fali ultradźwiękowej są następujące czynniki: wzrost przepuszczalności błon komórkowych, usprawnienie oddychania tkankowego i pobudzenie przemiany materii komórek, powstawanie związków aktywnych biologicznie, wpływ na procesy enzymatyczne, zmiany w strukturze koloidów tkankowych i ich uwodnienie, zmiany składu jonowego tkanek, zmiany odczynu tkanek w kierunku zasadowym.
Wskazania do zastosowania ultradźwięków w medycynie są szerokie. Należą do nich:
- stany pourazowe, takie jak złamania, zwichnięcia, skręcenia, krwiaki, bóle reumatyczne, neurologiczne, bóle poamputacyjne, nerwoból nerwu trójdzielnego, owrzodzenia podudzi, odmrożenia,
- trądzik pospolity, trądzik różowaty, zaburzenia pigmentacji,
- zmarszczki, blizny, rozstępy, cellulite,
- rumieńce, rozszerzone naczynia, wynaczynienia oraz siniaki,
- przygotowanie do zabiegów i postępowanie po zabiegach laserowego zamykania naczyń, mezoterapii, mikrodermabrazji, iniekcji wypełniaczy itp.
Podczas zabiegu konieczne jest zastosowanie tzw. preparatów sprzęgających (olej parafinowy, żel do USG), które zapewniają odpowiedni kontakt głowicy ze skórą i ułatwiają wprowadzenie substancji aktywnych w głąb skóry, a jednocześnie zapewniają prawidłowe działanie ultradźwięków i uzyskanie pożądanych efektów.
Częstym wskazaniem zastosowania ultradźwięków jest trądzik. Wykonanie peelingu kawitacyjnego przyspiesza proces leczenia. Dzięki niemu usuwa się nadmiar łoju, bakterie, zbędne produkty przemiany materii, resztki kosmetyków, obumarłe komórki, zaskórniki, jednocześnie uzyskuje się efekt bakteriobójczy. W zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania trądziku, zabiegi można wykonać początkowo co 10-14 dni, następnie raz w miesiącu jako zabieg pielęgnujący. Jednocześnie podczas peelingu kawitacyjnego można wykonać sonoforezę lub fonoforezę, polegającą na wprowadzeniu do głębszych warstw skóry substancji pielęgnacyjnej lub leku. Działanie peelingu kawitacyjnego to nie tylko poprawa stanu skóry trądzikowej, lecz także spłycenie blizn potrądzikowych, rozjaśnienie przebarwień, zwężenie porów i zmniejszenie łojotoku.
W przypadku trądziku różowatego oprócz peelingu kawitacyjnego można wykonać zabieg ultradźwiękami o częstotliwości 22-28 kHz (zależnie od posiadanego aparatu) lub 1 MHz, co 2-3 dni, z zastosowaniem np. metronidazolu w żelu, witaminy PP lub - jeśli występuje duża liczba rozszerzonych naczyń krwionośnych - np. arniki.
Rozszerzone naczynka krwionośne, rumieńce i efekt zaczerwienienia twarzy może być zredukowany w ciągu 5-6 zabiegów, wykonywanych co 2-3 dni. Najczęściej wprowadzane przy użyciu ultradźwięków preparaty to: arnika, witamina K (ich jednoczesne stosowanie przynosi znakomite efekty), biorubina (zwłaszcza aktywny koncentrat biorubiny) oraz escyna, witamina C i rutyna. Dla podtrzymania efektu można zalecić kolejne zabiegi raz w miesiącu.
Ultradźwięki w połączeniu z odpowiednimi preparatami mogą także wspomóc usuwanie przebarwień. Liczba zabiegów potrzebnych do usunięcia przebarwienia zależy od wielu czynników indywidualnych. Najkorzystniejszy efekt rozjaśnienia można uzyskać stosując raz w tygodniu ultradźwięki w połączeniu z 2-5% kwasem trójchlorooctowym, kwasem mlekowym lub kwasem askorbinowym.
Częstym problemem są obrzęki i zacienienia w okolicy oczu. Powstają one czasami w wyniku zaburzeń przemiany materii i krążenia, czego wynikiem jest odkładanie się tłuszczu i wody w tkankach. Dzięki działaniu fal ultradźwiękowych następuje poprawa mikrokrążenia, rozbicie komórek tłuszczowych i stwardnień podskórnych. Niekiedy można uzyskać poprawę poprzez zmniejszenie obrzęku i zacienienia wykonując zabiegi np. z użyciem witaminy K, początkowo co drugi dzień, a następnie raz w tygodniu.
Ultradźwięki wspomagają uzyskanie efektu wygładzenia zmarszczek, zwiększenia nawilżenia, jędrności, napięcia i elastyczności skóry. Wykonując
peeling kawitacyjny, a następnie - tylko poprzez zmianę pozycji głowicy emitującej falę ultradźwiękową - intensywny mikromasaż skóry, który wspomaga penetrację preparatów, bez naruszania równowagi jonowej, uzyskujemy silny efekt liftingujący.
Intensywność i częstotliwość zabiegów jest zależna od stanu wyjściowego skóry. Połączenie terapii ultradźwiękowej z mikrodermabrazją, a przede wszystkim z mezoterapią kwasem hialuronowym, polidezoksyrybonukleotydami lub witaminami pozwala na uzyskanie jeszcze lepszego nawilżenia, rewitalizacji i regeneracji skóry. Terapia skojarzona przynosi również lepsze efekty w przypadku skóry suchej, łojotokowej, cellulite, rozstępów i zwiotczeń skóry.
W ostatnim okresie ultradźwięki o wysokiej częstotliwości są szeroko wprowadzane do leczenia miejscowego nadmiaru tkanki tłuszczowej. Zognis-kowane ultradźwięki niszczą komórkę tłuszczową, uszkadzając jej błonę komórkową, a następnie usuwając komórkę w procesie przemiany materii.
Ciekawostką jest stosowanie ultradźwięków do przedłużania i zagęszczania włosów. Fale ultradźwiękowe aktywizują miejsca połączeń włosa bez wpływu na włosy naturalne i skórę głowy. Nawet przy częstym stosowaniu ultradźwięków włos pozostaje w pełni zdrowy i nieuszkodzony.
Szerokie zastosowanie ultradźwięków, możliwości jakie one dają i kojarzenie ich z zastosowaniem innych metod pozwala na uzyskiwanie coraz lepszych efektów terapeutycznych.