TEMAT: Dermatologiczne badanie polega na przeprowadzeniu:

1. Wywiad.

• od kiedy występują zmiany,

• jak ostro przebiega choroba,

• skłonności do alergii,

• pytamy o wykonywany zawód,

• pytamy o obciążenia rodzinne.

2. Badanie przedmiotowe.

Lekarz skupia się na badaniu pacjenta. Badanie, ocena koloru skóry oraz jej wyglądu, ocena stopnia elastyczności i nawilżenia, skórę oglądamy pod kątem zmian chorobowych (wielkość, kształt, barwa, powierzchnia, odgraniczenie od skóry zdrowej, umiejscowienie, ewolucja), oglądane są paznokcie, włosy, błona śluzowa jamy ustnej, węzły chłonne.

3. Badanie podmiotowe.

Pytamy o dolegliwości pacjenta.

4. Badanie laboratoryjne.

(morfologia, ob, cukier, mocz, poziom hormonów, próby wątrobowe)

5. Badanie mykologiczne (zeskrobiny).

6. Wymazy ze zmian skórnych.

Nie wykonuje się wymazów przy trądziku. Wywoływany jest on bakterią zwana propioniobakterium acnes, czyli bakterią beztlenową.

7. Wycinki skórne.

Rozpoznanie i ocena postępu choroby.

8. Badanie immunologiczne.

(krew lub wycinek ze skóry)

TEMAT: Funkcje i budowa skóry oraz jej przydatków.

Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała. Jej powierzchnia wynosi od 1,5 - 2 m².

Funkcje skóry:

1. Osłania narządy wewnętrzne przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, fizycznymi, biologicznymi.

2. Uczestniczy w termoregulacji w organiźmie.

3. Uczestniczy w gospodarce wydzielniczej organizmu (pot, łój). Ma związek z wytwarzaniem płaszcza hydrolipidowego skóry, odgrywającego duża rolę w przemianie wapnia i fosforu.

4. Uczestniczy w systemie niektórych związków, tj. witamina D.

5. Uczestniczy w metabolizmie białek, lipidów (tłuszcze) i węglowodanów.

6. Jest narządem czucia (odpowiada na najdelikatniejszy dotyk).

7. Bierze udział w resorpcji (wchłanianiu) przez skórę, np. substancji rozpuszczalnych

w tłuszczach.

8. Utrzymuje równowagę między ustrojem a otoczeniem.

9. Bierze udział w melanogenezie (wytwarzaniu barwnika skóry).

Budowa skóry

Skóra składa się z: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Zewnętrzną warstwę skóry stanowi naskórek. Nie posiada on naczyń krwionośnych, utrzymuje się na błonie podstawnej, która jest półprzepuszczalna. Ma ona falisty kształt. Zbudowana jest

z blaszki ciemnej i jasnej, oddziela naskórek od skóry właściwej. Przechodzą przez nią tlen oraz substancje aktywne.

W budowie naskórka wyróżniamy 5 kolejno następujących po sobie warstw:

1. warstwa podstawna

2. warstwa kolczysta

3. warstwa ziarnista

4. warstwa jasna

5. warstwa rogowa

Warstwa podstawna - zbudowana jest z jednego rzędu walcowatych komórek zwanych, keratynocytami, które wypełnione są dużymi zasadochłonnymi jądrami. Komórki te ściśle do siebie przylegają. Warstwa ta jest warstwą żywą, w której najszybciej zachodzą podziały komórek.

W warstwie podstawnej wyróżniamy melanocyty, komórki Langerhansa oraz komórki Merkela.

Melanocyty są to komórki barwnikowe, w których zachodzi wytwarzanie barwnika naszej skóry

i włosów, tzw. melaniny. Chroni ona skórę przed absorpcją promieni ultrafioletowych ze światła słonecznego. Promieniowanie może uszkodzić kod genetyczny, co z kolei bywa przyczyną raka skóry.

Melanocyty zbudowane są z ciała i wypustek (przypominają pająka), które wnikają pomiędzy komórki warstwy podstawnej. W wypustkach znajdują się pęcherzyki zwane melanosomy,

w których zawarty jest enzym tyrozynaza, który potrzebny jest do produkcji melaniny. Melanina może mieć kolor żółty, brązowy lub czarny.

Czynniki wpływające uczynniająco na melanogenezę:

• promienie nadfioletowe i stany zapalne,

• działanie metali (miedź, żelazo, złoto, srebro, arsen),

• działanie hormonów produktywnych przez przysadkę mózgową i gruczoły płciowe (estrogeny),

• niedobór witaminy A i PP, wit. D, kwasu foliowego.

Czynniki wpływające hamująco na wytwarzanie melaniny:

• hormony kory nadnerczy i szyszynki,

• witamina C ( jest ona składnikiem wielu kremów rozjaśniających przebarwienia)

Zaburzenia procesu wytwarzania melaniny obserwuje się min. w bielactwie.

Melanocyty są pochodzenia nerwowego, powstają w drugim miesiącu życia płodowego, a barwnik syntetyzowany jest od trzeciego miesiąca życia płodowego. Komórek tych jest zawsze tyle samo niezależnie od płci, wieku i rasy. Inne jest tylko ich rozmieszczenie w naskórku oraz inna ilość produkowanego barwnika.

Komórki Langerhansa, czyli komórki odpornościowe skóry. Biorą udział w obronie immunologicznej organizmu, wyłapują alergeny z zewnątrz, przetwarzają je w swoim wnętrzu

i prezentują je właściwym komórką odpornościowym, czyli limfocytom (komórki białe).

Komórki Merkela to wolne zakończenia nerwowe, które odbierają bodźce.

Warstwa kolczysta składa się z kilku do kilkunastu rzędów wielobocznych komórek, które mają duże, okrągłe jądra ulegające stopniowemu spłaszczeniu w kierunku powierzchni skóry. Komórki te luźniej przylegają do siebie, mają różny kształt, rozdzielone są substancją międzykomórkową, która nadaje tej warstwie elastyczność. Komórki te są również żywe, ale zdolność podziału zachowują tylko do 10 roku życia, w późniejszym okresie życia dzielą się tylko w celu regeneracji. Warstwa ta zawiera 70% wody.

Warstwa ziarnista składa się z kilku rzędów wrzecionowatych komórek o spłaszczonych jądrach, które utraciły żywe elementy. Nie mają zdolności do podziałów, wypełnione są ciałkami blaszkowatymi, z których powstaje cement międzykomórkowy.

W kosmetologii warstwa ziarnista utożsamiana jest z tzw. barierą Reina odpowiadająca za nieprzepuszczalność naskórka dla wody.

Warstwa jasna jest to jeden lub dwa szeregi komórek świetlistych, które znajdują się w skórze grubej (podeszwa stóp lub dłonie).

Warstwa rogowa są to zupełnie martwe komórki, połączone cementem międzykomórkowym, wypełnione białkiem o nazwie keratyna. Warstwa ta zatrzymuje wodę w naskórku, chroni przed urazami mechanicznymi, przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych. Stałe złuszczanie warstwy rogowej naskórka przyczynia się do usuwania z powierzchni skóry czynników szkodliwych, natomiast warstwa ziarnista nie przepuszcza ciał obcych w głąb naskórka. Warstwę nieszczelną a mają osoby z atopowym zapaleniem skóry i alergią.

Czas przejścia każdej komórki warstwy podstawnej do warstwy rogowej nazywamy procesem rogowacenia inaczej keratynizacja. Trwa ona 28 dni. W łuszczycy proces ten jest skrócony od 4 - 6 dni, natomiast w rogowcu proces ten jest wydłużony do ok 40 dni.

Skóra właściwa jest to najgrubsza warstwa skóry. Zbudowana z włókien tkanki łącznej

i elementów komórkowych zanurzonych w substancji międzykomórkowej. Zawiera również naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe oraz przydatki skóry. Ma budowę warstwową. Składa się z warstwy brodawkowej i siateczkowej.

Warstwa brodawkowa graniczy bezpośrednio z naskórkiem poprzez błonę podstawną. Tworzą ją naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe oraz cienkie włókna kolagenowe i elastynowe bezwładnie ułożone.

Warstwa siateczkowa znajduje się pod warstwą brodawkowa i sięga aż do tkanki podskórnej. Warstwę siateczkową tworzą włókna kolagenowe, elastynowe, retikulinowe oraz komórki tkanki łącznej:

• fibrocyty i fibroplasty produkujące kolagen i elastynę,

• histiocyty - komórki o właściwościach żernych (pochłaniają ciała obce),

• mastocyty - komórki tuczne biorące udział w reakcjach alergicznych (wytwarzają histaminę, która jest uwalniana przy określonych reakcjach alergicznych),

• pojedyncze limfocyty.

Włókna kolagenowe zbudowane są z kolagenu, czyli białka. W organiźmie człowieka wyodrębniono kilkanaście typów tego białka. W skórze występuje kolagen I i III.

• Kolagen I jest nierozpuszczalny, tworzy masę najbardziej grubych włókien skóry, odpowiada za utrzymanie jędrności tkanek.

• Kolagen III jest rozpuszczalny w wodzie, zbudowany jest z cienkich włókien, nadaje skórze elastyczność i gładkość.

Ilość kolagenu w skórze od okresu narodzin do osiągnięcia wieku dojrzałego.

Jego synteza zatrzymuje się w wieku 30 lat. Zanika zupełnie od 40 - 50 roku życia.

Źródła kolagenu do kosmetyków:

skóra cieląt, tkanka chrzęstna ryb oraz kolagen roślinny z pszenicy. Z kolagenu otrzymuje się również żelatynę.

Kolagen ma właściwości: wiązania wody, jego hydrolizatory, (czyli pocięte cząsteczki) umieszczone są w liposomach i przenikają w głąb naskórka, gdzie wiążą wodę.

Elastyna charakteryzuje się ogromną rozciągliwością i wytrzymałością na rozciąganie. Włókna te umożliwiają powrót rozciągniętej skóry do poprzedniego stanu. Posiada ona zdolność absorbowania dużej ilości wody. Elastyna jest bardzo odporna na rozpuszczanie. Nie rozpuszcza się w wodzie, jedynie w stężonych kwasach i zasadach. Ma powinowactwo (jest podobna) do keratyny naskórka, włosów i paznokci.

Do celów kosmetycznych otrzymuje się ją ze skóry cieląt, ze źródeł roślinnych i morskich.

Elastyna + kolagen + kwas Hialuronowy tworzą w skórze kompleks o nazwie proteoglikan odpowiedzialny za utrzymanie wody.

Włókna retikulinowe zbudowane są z kolagenu typu III. Są to cienkie włókna. Elementy warstwy siateczkowej znalazły zastosowanie w kosmetyce i dermatologii elastycznej. Kolagen i elastyna dzięki swoim właściwością wiążącym cząsteczki wody są wykorzystywane w preparatach silnie nawilżających. Sam oczyszczony kolagen jest również modyfikowany technologicznie, kwas hialuronowy wiąże wodę. Stosowane są, jako tzw. wypełniacze w zabiegach wypełniających zmarszczki, korygujących owal twarzy.

Tkanka podskórna jest to najgłębiej położona warstwa skóry. Zbudowana jest z komórek tłuszczowych tzw. adipocytów, które są ułożone w zraziki otoczone tkanką łączna.

W przestrzeniach między związkami znajdują się części wydzielnicze gruczołów potowych, naczynia krwionośne i włókna nerwowe.

W unerwieniu skóry biorą udział dolne zakończenia nerwowe, które wnikają do żywych warstw naskórka oraz oplatają przydatki skóry, czyli mieszki włosowe, gruczoły łojowe i potowe.

W unaczynieniu skóry wyróżniamy:

• powierzchowny splot pod brodawkowy,

• głęboki na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej.

TEMAT: Gruczoły potowe, łojowe i łój skórny.

Gruczoły potowe kształtem przypominają mocno skręcony wężyk. Wyróżniamy gruczoły ekrynowe i apokrynowe.

Gruczoły ekrynowe rozmieszczone są na całej powierzchni ciała a ich czynność regulowana jest przez ośrodkowy układ nerwowy oraz zmiany temperatury środowiska. Gruczoły te biorą udział 

w regulacji cieplnej organizmu. Wytwarzany przez nie pot składa się z 99% wody, pozostałą część stanowią sole mineralne (chlorek sodu i potasu) oraz minimalne ilości mocznika, kwasu urokaninowego. Kwas ten w pocie ma zdolność absorbowania promieniowania UV i dlatego jest jednym z czynników chroniących skórę przed nadmiernym nasłonecznieniem. Pot ekrynowy jest bezwonny i nie stanowi pożywki dla bakterii i grzybów.

Gruczoły apokrynowe rozpoczynają swoje funkcjonowanie dopiero w okresie dojrzewania. Nie biorą udziału w procesie termoregulacji i nie reagują na bodźce cieplne. Odpowiadają głównie na bodźce hormonalne i emocjonalne. Są prawdopodobnie pozostałością gruczołów zapachowych zwierząt. Wydzielina ich najprawdopodobniej służyła do oznaczeniu terytorium oraz pobudzenia płciowego partnerów. Gruczoły te umiejscowione są w obszarach drugorzędowych cech płciowych, mianowicie pachy, pachwiny, narządy płciowe, krocze, brodawki sutkowe oraz okolice odbytu. Zapach potu jest słaby nadaje każdemu człowiekowi jego charakterystyczną woń. Wytwarzany pot zawiera mocznik, rozkładający się na skórze do amoniaku. Z upływem lat maleje liczba aktywnych gruczołów potowych i wytwarzanego przez nie potu. U 60-cio latka ilość potu jest mniejsza o 30 %, a w późniejszym wieku nawet o 70%.

Gruczoły łojowe można podzielić na dwie grupy:

1. Związane rozwojowo z mieszkiem włosa i chodzą w lejku włosa.

2. Gruczoły rozwojowe całkowicie niezależne od włosów.

Ad. 1 Każdy włos ma, co najmniej jeden własny gruczoł łojowy, zwykle rozgałęziony do kilku lub kilkunastu uwypukleń mający jeden wspólny przewód wyprowadzający.

Ad. 2 Wolne gruczoły łojowe niezwiązane z włosem są szczególnie liczne w obrębie czerwieni wargowej, brodawki sutkowej, pępka, warg sromowych oraz odbytu.

Łój skórny, czyli wydzielina gruczołów łojowych składa się z pochodnych lipidów,

min. skwalenu, cholesterolu, wolnych kwasów tłuszczowych i trójglicerydów.

Łój chroni skórę przed czynnikami mechanicznymi, chemicznymi, drobnoustrojami. Do wydzielania łoju dochodzi pod wpływem zimna lub bodźców psychicznych poprzez skurcz mięśni przywłośnych. Wydzielanie łoju zmienia się w trakcie życia, bardzo duże jest u noworodków

i niemowląt, obniża się po 6-tym roku życia, gwałtownie wzrasta w okresie pokwitania, obniża się po 40-tym roku życia.

TEMAT: Choroby wirusowe.

Choroby wirusowe - określa się je, jako HPV. Wirus wnika do komórek, namnaża się

w zainfekowanych komórkach i tkankach prowadząc do ich uszkodzenia.

Wirusy brodawczaka dzielimy na kilka grup:

HPV1, HPV2 - wywołuje brodawki stóp

HPV3, HPV10 - wywołuje brodawki płaskie

HPV6, HPV11 - wywołuje brodawki piersiowe

HPV16, 18, 31, 33 - są o dużym potencjale onkogennym

Choroby wywoływane wirusami opryszczki to: opryszczka zwykła, półpasiec, opryszczka narządów płciowych.

Choroby wywołane wirusami ospy to: ospa, mięczak zakaźny

Choroby wywoływane przez wirusy brodawczaka HPV: brodawczaki zwykłe, brodawki stóp, brodawki płaskie, brodawki płciowe (kłykciny kończyste).

Choroby wywołane przez wirusa opryszczki:

Opryszczka zwykła - wywołana przez wirusa HSV.

Lokalizacja: skóra twarzy i błon śluzowych (granica czerwieni wargowej i skóry gładkiej), okolice płciowe, okolice wałków paznokciowych, rogówka.

Objawy: grupa drobnych pęcherzyków na rumieniowym podłożu, silna bolesność, pieczenie; zmiany ustępują bez pozostawienia blizn.

Leczenie: miejscowo preparaty przeciwwirusowe, preparaty wysuszające zawierające cynk

i alantoine.

Czynniki sprzyjające: niedobory odpornościowe i atopia.

Półpasiec- czynnik etiologiczny - wirusy półpaśca.

Objawy: wysiew drobnych, zgrupowanych pęcherzyków na podłożu zapalnym, silna bolesność zajętych okolic wyprzedzająca objawy skórne od 1-3 dni.

Lokalizacja: są to jednostronne zmiany skórne wzdłuż jednej gałęzi nerwowej, najczęściej okolica międzyżebrowa, lędźwiowa, okolica kończyn dolnych. Może zostać zajęta gałka oczna, błona śluzowa jamy ustnej oraz ucho.

Leczenie: leki przeciwwirusowe podawanie ogólnie (doustnie), w przypadku nadkażenia zmian - antybiotyki, witaminy z grupy B, miejscowo preparaty przeciwwirusowe, antybiotyki, środki odkażające i miejscowo znieczulające.

Czynniki sprzyjające: niedobór odporności (choroby onkologiczne i nosiciele wirusa HIV)

Mięczak zakaźny - czynnik etiologiczny MCV. Zakażenie kontaktowe, wylęganie od 1-3 miesięcy, duża zakaźność.

Objawy: wykwit pierwotny to guzek barwy masy perłowej lub w kolorze skóry. W części centralnej widoczne pępkowate zagłębienie. Wykwity wypełnione są kaszkowatą, perlistą treścią. Zmiany ułożone są linijnie, ustępują samoistnie, nie pozostawiają blizny. Chorują przede wszystkim dzieci

i osoby z obniżoną odpornością.

Lokalizacja: twarz, klatka piersiowa, okolice narządów płciowych.

Leczenie: krioterapia (zamrażanie), laseroterapia, łyżeczkowanie.

Choroby wywoływane przez brodawczaka ludzkiego:

Brodawki zwykłe - wywoływane przez HPV2.

Objawy: wykwit pierwotny to grudki o kolorze skóry, o nadmiernej, zrogowaciałej powierzchni, brak stanu zapalnego oraz objawów subiektywnych, świądu, pieczenia, bolesności. Objawy wykazują dodatnie objawy Köbnera (w przypadku zadrapania, uszkodzenia po 7-12 dniach wzdłuż linii zadrapania występuje wysiew zmian pierwotnych.

Lokalizacja: palce stóp i rąk, stopy, wały paznokciowe, okolice pod płytką paznokciową.

Choroba ta charakteryzuje sie dużą zakaźnością. Może dojść do samozakażenia i przeniesienia zmian na innego człowieka.

Leczenie: złuszczanie (kwas salicylowy 40-60%, kwas mlekowy 10%, kwas trój chlorooctowy 20 -50%), laseroterapia, elektrokoagulacja (przepalanie), łyżeczkowanie, leczenie farmakologiczne.

Brodawki płaskie tzw. młodociane - wywołane przez HPV3. Są to płaskie, drobne grudki, niezapalne, leżące w poziomie skóry, często charakterystycznie połyskujące, ułożone linijnie. Występują u młodych ludzi, często u dzieci.

Lokalizacja: twarz i grzbiety rąk. Wysoka zakaźność i przeciwwskazanie do jakichkolwiek zabiegów kosmetycznych.

Leczenie: środki przeciwwirusowe, preparaty złuszczające, laseroterapia, krioterapia.

Kłykciny kończyste - czynnik etiologiczny HPV6, HPV11.

Objawy: uszypułowane grudki o brodawkowatej powierzchni, barwa ciemnoróżowa, okres wylęgania 3-6 miesięcy.

Lokalizacja: u mężczyzn - brzeg żołędzi, napletek, czasem skóra moszny, pachwiny; u kobiet - szyjka macicy; u dzieci - okolice odbytu.

Leczenie: środki przeciwwirusowe, krioterapia, laseroterapia, łyżeczkowanie.

Brodawki stóp - wywołane przez HPV1.

Objawy: pojedyncze grudki, bolesne lub płaskie, zlewające się, wysoka zakaźność.

Lokalizacja: podeszwy stóp.

Są przeciwwskazaniem do jakichkolwiek zabiegów kosmetycznych.

Leczenie: złuszczanie, krioterapia.

Łuszczyca - choroba grudkowo-złuszczająca. Jest to choroba o podłożu genetycznym, niezakaźnym i niezłośliwym. Pochodzi od greckiego sowa psora, czyli świąd. Cechuje się przewlekłym przebiegiem z tendencją do samoistnego ustępowania i pojawiania się nawrotów. Łuszczyca jest chorobą nieuleczalną. U ok. 5 - 20% chorych pojawia się postać stawowa łuszczycy, której leczenie prowadzi lekarz reumatolog. Pojawia się na przełomie II i III dekady życia, najczęściej miedzy 15 a 30 rokiem życia.

Czynniki prowokujące łuszczycowe reakcje skórne:

bakteryjne infekcje górnych dróg oddechowych spowodowane paciorkowcem, np. angina ropna. Niewyleczone ogniska zapalne - migdałki podniebienne, próchnica, zapalenie dróg moczowych, infekcje wirusowe (u dzieci - ospa wietrzna, różyczka, odra; u dorosłych - półpasiec), infekcje spowodowane drożdżakami, schorzenia przemiany materii min. cukrzyca lub dna moczowa, mechaniczne uszkodzenia lub długotrwałe uszkodzenia skóry, zadrapania, rany, blizny chirurgiczne, oparzenia, nadwaga, stres psychiczny, spożywanie alkoholu, napromieniowanie UV lub promieniami X, hormony, długotrwały ucisk powodowany np. paskiem od zegarka czy ubraniem.

Postacie łuszczycy: łuszczyca stawowa, krostkowa, pospolita, kropelkowa, monetarna, plackowata.

Objawy łuszczycy: czerwonobrunatne lub zaróżowione płaskie, o wyrazistych brzegach

i zróżnicowanej wielkości grudki pokryte srebrzystą lub srebrzystoszarą nawarstwiającą się łuską, mającą czasem tendencje do zlewania się. W obrębie paznokci widoczne są punkcikowate zagłębienia lub żółte plamki przypominające krople oleju. Występują poprzeczne lub podłużne bruzdy na płytce paznokcia. Płytki stają się matowe, mogą ulec zgrubieniu lub zniekształceniu. Często mylona jest z grzybicą paznokci.

Lokalizacja: łokcie, kolana, okolica krzyżowa pośladków, owłosiona skóra głowy oraz ucho zewnętrzne.

Leczenie wspomagane: to dieta, balneoterapia, psychoterapia, klimatoterapia, preparaty zawierające oleje nienasycone (olej z wiesiołka i ogórecznika)

Leczenie ogólne: retinoidy, leki immunopresyjne.

Pielęgnacja: delikatne złuszczanie naskórka, natłuszczanie i nawilżanie, preparaty zawierające mocznik (zmiękcza; do 10% nawilża, powyżej - złuszcza), kwas salicylowy, pochodne siarki, witamina E i A i wielonienasycone kwasy tłuszczowe.

TEMAT: Choroby bakteryjne skóry.

Ze względu na etiologię dzieli się je na paciorkowe, gronkowcowe i mieszane.

Czynniki wpływające na występowanie chorób bakteryjnych skóry to:

• zmiana ph skóry (zbyt częste mycie mydłem zasadowym),

• mikrourazy i mikrouszkodzenia naskórka,

• wzrost wilgotności skóry,

• obniżenie odporności,

• zaburzenie mechanizmów ochronnych skóry, np. atopia (w normalnych warunkach na skórze ludzkiej bytują bakterie nie patogenne, zmiana warunków powoduje rozwój bakterii patogennych)

Zakażenie gronkowcowe

Czynnik wywołany jest przez gronkowca złocistego.

Objawy: wykwitem pierwotnym jest guz związany z mieszkiem włosowym. W jego centralnej części powstaje czop martwiczy (ból).

Lokalizacja: kark, klatka piersiowa, pośladki, niebezpieczny na wardze górnej i powyżej (zakażenie może się szerzyć w zatokach i oponach mózgowych),

Predyspozycje do czyraków mają osoby z obniżoną odpornością (stres, HIV, AIDS) oraz osoby chore na cukrzycę).

Czyraczność są to liczne czyraki w różnym okresie rozwoju, których powstaniu sprzyjają choroby, przemiany materii, ogólne wyniszczenie.

Leczenie: antybiotyki zgodnie z lekowrażliwością, miejscowe okłady z ichtiolu, nacięcie chirurgiczne zmian, leczenie choroby podstawowej.

Zapalenie mieszków włosowych

Czynnik etiologiczny: gronkowiec złocisty

Objawy: krosty w okolicy mieszków włosowych. Początkowo zakażenie obejmuje jedynie ujście mieszka włosowego, następnie cały mieszek a potem skórę wokół mieszka włosowego. Zakażeniu sprzyja wilgotność skóry. Schorzenie najczęściej dotyka mężczyzn (twarz i skóra głowy), u kobiet (pachy, pachwiny, czasem podudzia).

Lokalizacja: najczęściej w okolicach depilowanych i golonych.

Leczenie: preparaty z antybiotykiem według wrażliwości bakterii. W stanach nasilonych leczenie miejscowe.

Figówka

Czynnik etiologiczny - gronkowiec.

Objawy: krosty związane z mieszkiem włosowym z towarzyszącym stanem zapalnym. Dotyczy mężczyzn. Ma przewlekły przebieg, oprócz wykwitów mogą wystąpić guzy zapalne.

Lokalizacja: twarz, rzadziej na owłosionej skórze głowy. Choroba może się utrzymywać kilka miesięcy a nawet lat.

Leczenie: antybiotyki, w stanach mniej zapalnych leczenie miejscowe. Niezmiernie ważna jest higiena podczas golenia.

Przewlekłe ropne zapalenie apokryfowych gruczołów potowych

Czynniki J/W

Objawy: wykwit pierwotny to guz lub guzek. Dochodzi do powstania przetok. Zmiany goją się

z pozostawieniem blizn. Zmianą towarzyszą boleści.

Lokalizacja: pachy, narządy płciowe, odbyt, brodawki, sutki u kobiet.

Leczenie: antybiotyki zgodnie z lekowrażliwością, leczenie miejscowe.

Zakażenie paciorkowcem

Róża

Czynnik etiologiczny: paciorkowce.

Objawy: ostry, ograniczony rumień, zwiększone napięcie skóry, wysoka gorączka, uczucie ogólnego rozbicia, bóle głowy, dreszcze, nagły początek. Wycofanie zmian chorobowych następuje w okresie 2-4 tygodni. Mogą wystąpić powikłania, tj.: nadżerki, owrzodzenia w obrębie zmian, zapalenie naczyń chłonnych. Przy przewlekłej róży może dojść do zapalenia tkanki podskórnej

tzn. słoniowacizny.

Leczenie: antybiotyki, miejscowo okłady przeciwzapalnie, chłodzenie.

Lokalizacja: twarz, kończyny dolne.

Zakażenie mieszane gronkowcowe- paciorkowcowe

Liszajec zakaźny

Czynnik etiologiczny: bakterie z rodzaju paciorkowców i gronkowców.

Objawy: wykwitami pierwotnymi są pęcherze wypełnione treścią surowiczno-ropną. Zmiany zasychając tworzą miodowate strupy. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt.

Lokalizacja: najczęściej twarz, okolice ust (zajady) oraz nosa, okolice płytek paznokciowych.

Leczenie: przy ciężkim przebiegu antybiotyki, miejscowo aerozole zawierające antybiotyk lub środki odkażające.

Niesztowica

J.W.

Objawy: wykwity pęcherzowo-ropne lub krwawo-ropne. Zmiany przekształcają się w płytkie owrzodzenia pokryte strupami, pozostawiającymi owalne blizny.

Lokalizacja: uda, podudzia, pośladki.

Czynniki sprzyjające: nieodżywienie, brak higieny, ogólne wyniszczenie, zmniejszona odporność.

Wypszenia bakteryjne

J.W.

Objawy: rumień, maceracje naskórka, nadżerki. Zmiany są dobrze odgraniczone od skóry zdrowej.

Lokalizacja: fałdy skóry. Osoby predysponowane: otyłe, z cukrzycą oraz z obniżoną odpornością.

Leczenie: właściwa higiena oraz aerozole z antybiotykiem.

TEMAT: Trądzik zwykły i trądzik różowaty.

Trądzik zwykły, czyli pospolity.

Jest to choroba ujść gruczołów łojowych i mieszków włosowych.

Objawia się powstawaniem wykwitów, tj. zaskórniki otwarte i zamknięte, grudki, krosty, torbiele ropne i nacieki zapalne. Najczęściej występują na twarzy oraz w rynnach łojotokowych: przedniej  

i tylnej.

Przyczyny: czynnik genetyczny, nadmierna aktywność androgenów, nadkażenia bakteriami: paciorkowcami lub gronkowcami, a nawet gronkowcem złocistym, nadmierne rogowacenie przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych, udział bakterii beztlenowych propioniobakterium acnes, wytwarzających enzymy powodujące rozkład łoju.

Objawy: wykwit pierwotny - zaskórnik.

Wyróżniamy dwa rodzaje zaskórników:

• otwarte → ujście mieszka włosowatego jest widoczne; wypełnione utlenioną keratyną nadającą mu czarny kolor.

• zamknięte → ujście mieszka włosowego jest niewidoczne; wokół mieszka jest stan zapalny.

Lokalizacja: na twarzy strefa T (czoło, nos, broda), okolica nadmostkowa, rynna łojotokowa między łopatkami.

Odmiany trądziku:

1. Zaskórnikowy: przeważają zaskórniki otwarte, pojawia się w okresie dojrzewania, po paru latach samoistnie zanika.

2. Grudkowo-krostkowy - obok zaskórników występują grudki i krosty.

3. Ropowiczy - poza wykwitami typowymi występują torbiele ropne, które goją się  

z pozostawieniem wyciągniętych i nierównych blizn

4. Skupiony - charakteryzuje się występowaniem głębokich nacieków i torbieli ropnych: goi się z pozostawieniem nierównych i przyrosłych blizn. Odmiana ta najczęściej występuje  

u mężczyzn. Może zajmować nie tylko twarz i klatkę piersiową a także pachy, pachwiny, pośladki.

5. Bliznowcowy - cechuje się tworzeniem bliznowców po ustępujących wykwitach trądzikowych zwanych inaczej keloidy.

6. Piorunujący - występuje głównie u młodych mężczyzn. Zmianą towarzyszą zmiany grypopodobne: gorączka, bóle stawowe, złe samopoczucie, leukocytoza.

Rzadsze odmiany trądziku:

• zawodowy - wywoływany może być przez chlor, oleje, dziegcie,

• polekowy - wywoływany przez kortykosteroidy, hormony nadnerczy lub przez preparaty litu, bromu, jodu, hormonów androgenowych , barbituratów (składniki leków nasennych),

• kosmetyczny - wywołany przez preparaty czopujące ujście mieszków włosowych (pudry, róże, podkłady),

• niemowlęcy - wywoływany działaniem hormonów przekazywanych przez matkę lub na podłożu złej pielęgnacji,

• z samouszkodzenia - występujący u osób młodych, związany z uporczywym drapaniem zmian skórnych

Leczenie: podaje się antybiotyki z grupy tetracyklin (erytromycyna, klindamycyna). Antybiotyki podaje się według określonych schematów przez wiele tygodni a nawet miesięcy. Podaje się preparaty witaminowe…. PP, duże dawki wit. D oraz wit. C, pochodną wit. A. Naświetlanie UVA hamuje rozwój stanu zapalnego.

Pielęgnacja: w pielęgnacji wykorzystujemy substancje chemiczne tj. wit. A, witaminy z grupy B, siarka, kwas salicylowy, mocznik, rezorcyna.

Kwas salicylowy + rezorcyna + wit. A → działanie złuszczające

Wit. C + skwalenu + flawonoidy + garbniki → działanie bakteriostatyczne

Cynk, alantoina, depantenol → działanie zapalne

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe

Osoby cierpiące na trądzik nie powinny stosować preparatów zawierających mydła o zasadowym pH, alkoholu, usuwać samodzielnie zmian, stosować peelingów ziarnistych, nadmiernie korzystać ze słońca i solarium. Bardzo ważna w terapii jest dieta a mianowicie spożywanie dużej ilości owoców i warzyw, tłuszcze zwierzęce należy zastąpić roślinnymi. Dietę uzupełnia się wit. A, B₂  

i B₆. Doskonałym uzupełnieniem są herbatki ziołowe, napary z kopru włoskiego, fiołka trójbarwnego, rumianku i szałwii..

Trądzik różowaty

Etiopatogeneza (przyczyny powstania)

Zaburzenia naczyniowo-ruchowe mogą być związane z nadwrażliwością układu moczowego na bodźce zewnętrzne tj.:

• promieniowanie UV,

• długotrwałe przebywanie na słońcu lub w solarium,

• wysoka temperatura (gorące kąpiele, sauna),

• warunki atmosferyczne (wiatr, mróz, duża wilgotność),

• przyjmowane pokarmy (gorące, pikantne potrawy, alkohol),

• kosmetyki zawierające aceton, alkohol, mentol,

• leki stosowane miejscowe (kortykosteroidy),

• stres,

• zaburzenia hormonalne,

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe (przewlekłe zaparcia, nieżyty żołądka),

• stany zapalne.

Lokalizacja: czoło, policzki, grzbiet nosa, szyja, dekolt.

Przebieg choroby:

W przebiegu tej choroby możemy wyróżnić pięć stadiów:

0 stadium tzw. zapalne

Poprzedza wystąpienie zmian typowych dla tego trądziku, często określany jest, jako cera naczyniowa (cera wrażliwa). W stadium tym widoczne są dyskretne zmiany rumieniowe, rzadko występują teleangiektazje.

I stadium

Charakteryzuje się gwałtownym, okresowym pojawieniem się intensywnego zaczerwienienia twarzy pod wpływem bodźców fizycznych lub emocjonalnych. Dochodzą tutaj rozszerzone naczynka krwionośne, pieczenie, świąd, nadmierne ucieplenie skóry. Napady te trwają ok. 10 minut, następnie naczynka obkurczają się.

II stadium

Zmiany naczyniowe utrwalają się, przybierają postać rumieni, widoczne teleangiektazje.

III stadium

Rozwijają się tutaj zmiany o charakterze grudek i krostek. Dochodzi do tworzenia się przewlekłego obrzęku. Często występuje tutaj przewlekłe zapalenie spojówek oraz rogówki.

IV stadium

Występuje najczęściej u pacjentów płci męskiej i polega ono na przeroście tkanki łącznej miękkich części twarzy (nosa).

Postacie trądziku różowatego:

• Rumieniowa z teleangiektazjami,

• Grudkowo-krostkowa,

• Przelotowo-naciekowa,

• Oczna,

• Piorunująca.

Leczenie: antybiotykoterapia (głównie z grupy tetracyklin)

Stadium 0 → wystarczy odpowiednia pielęgnacja oraz unikanie czynników wywołujących rumień.

Stadium I → leki uszczelniające naczynia krwionośne (połączenie wit. C z garbnikami). Skuteczna jest także escyna, związek pozyskiwany z kasztanowca, flawonoidy, saponiny.

Stadium II → można rozpatrzyć możliwość zabiegowego zamykania naczyń krwionośnych wykorzystując działanie lasera, elektrokoagulację oraz kontynuować leczenie farmakologiczne.

Stadium III → terapia antybiotykowa.

Stadium IV → zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu przyrosłych fragmentów tkanki podskórnej.

Pielęgnacja: dieta, wyłączenie alkoholu, ostrych przypraw, kawy, mocnej herbaty, gorących płynów, ograniczenie soli, opanowanie emocji, ochrona skóry przed promieniami UV, wyłączenie hormonoterapii, kuracja farmakologiczna, unikanie silnego masażu wzmagającego grę naczyniową, indywidualny dobór preparatów pielęgnacyjnych, mycie twarzy letnią wodą, używanie płynnych zmywaczy, nie stosowanie myjek i gąbek, delikatne osuszanie bez pocierania.

Składniki aktywne w preparatach:

Alantoina - przyspiesza gojenie, działa kojąco

Depantenol - przyspiesza gojenie, reguluje gospodarkę wodną naskórka

Mukopolisacharydy - mają działanie nawilżające

Witamina C - uszczelnia śródbłonek naczyń krwionośnych

Witamina PP - reguluje czynność rozkurczową naczyń krwionośnych

Witamina K - stosuje się ją w celu przyspieszenia resorpcji (wchłaniania) wylewów krwotocznych

Garbniki - działają przeciwzapalnie, stabilizują wit. C, uszczelniają naczynia krwionośne

Dwutlenek węgla (krzemionka) - uszczelnia naczynia krwionośne, jest również składnikiem kamuflującym rumień.

TEMAT: Choroby alergiczne.

Pokrzywka - choroba ta oparta jest na natychmiastowym typie reakcji alergicznej.

Objawy: wykwit pierwotny to bąble o zabarwieniu porcelanowo-białym lub różowym o płaskiej powierzchni, o różnych rozmiarach, może wystąpić obrzęk błon śluzowych i jamy ustnej, dróg oddechowych, silny świąd, nudności, spadek ciśnienia tętniczego krwi. Wykwity powstają szybko, ustępują po kilku bądź kilkunastu godzinach.

Rodzaje pokrzyw:

• Alergiczna dzieli się na ostrą i przewlekłą.

Ostra trwa od kilku do kilkunastu godzin, wywołują ją pokarmy, leki natomiast przewlekła, bąble utrzymują się dłużej. Choroba może powstać po kontakcie z alergenem, którymi mogą być pokarm i alergeny wziewne.

• Nie alergiczna. Wyróżniamy pokrzywkę nie przewlekłą o ustalonej przyczynie, pokrzywka przewlekła z ucisku, pokrzywka związana ze współczulnym układem nerwowym (wykwity po spoceniu się), pokrzywka przewlekła aspirynowa spowodowana nie tylko aspiryna, ale również substancjami dodawanymi do przetworów (konserwanty).

• Fizykalna wywołana jest przez czynniki zewnętrzne takie jak pocieranie, ucisk, ciepło, zimno, promieniowanie słoneczne.

• Pokrzywka kontaktowa jej przyczyną jest kontakt z sierścią zwierząt, mogą ją też wywołać cytrusy.

• Pokrzywka z zimna spowodowana nagłym spadkiem temperatury.

• Umiejscowiona pokrzywka cieplna - jej przyczyną jest działanie ciepła.

• Pokrzywka świetlna - mają tutaj wpływ promieniowanie słoneczne.

• Dermografizm - pokrzywka wywołana mechanicznie poprzez silne potarcie skóry lub ucisk.

Leczenie: ograniczenie kontaktu z alergenem, preparaty kortykosteroidalne podawane dożylnie (hydrokortizol), preparaty przeciwhistaminowe, leki uspakajające działanie bodźcowe (nabywanie tolerancji na czynnik wywołujący schorzenie, czyli tzw. odczulanie)

13

---