CHOROBY UKŁADU KRWIONOŚNEGO

Żylaki

Czynniki ryzyka:

- wiek
- płeć żeńska
- wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej w pozycji stojącej

Żylaki występują u 8-10% ogółu ludzi. SA to pojedyncze lub mnogie rozdęcie żyły lub kompleksu żył z równoczesna niewydolnością zastawek żylnych w ich obrębie. Wystepują zazwyczaj na kończynach dolnych lub w dolnym odcinku tułowia. Wrodzona wiotkość (osłabienie ścian żylnych) oraz długotrwała pozycja stojąca (np. w pracy) sprzyjają powstawaniu żylaków.

Chory ze zmianami żylakowatymi może odczuwać ból, zmęczenie i znaczna ociężałość nóg. Niekiedy może odczuwać uczucie jakby rozpierania ich od wewnątrz oraz przelotne kurcze mięśniowe. Długotrwałe stanie i siedzenie potęgują powyższe dolegliwości.

Odczuwane dolegliwości można zwalczać zarówno w pracy i w domu poprzez regularne kilkominutowe unoszenie nóg co kilka godzin, unikanie wszelkiego ucisku utrudniającego odpływ krwi z kończyn dolnych, nienoszenie elastycznych pończoch i opasek

Żylaki, zwłaszcza powikłane procesem zapalno-zakrzepowym, predysponują do krwawień, lub też do trudno gojących się owrzodzeń skórnych. Niekiedy wymagają interwencji chirurgicznej. Operacja chirurgiczna polegająca na usunięciu niewydolnej żyły, jest wciąż uważana za metodę najszybciej rozwiązującą problem.

Jeśli zmianom nie towarzyszą poważne uszkodzenia głównych pni żylnych w kończynach dolnych, można pozbyć się uciążliwego żylaka przy pomocy skleroterapii kompresyjnej. Zabieg polega na wstrzykiwaniu do światła żylaków podrażniających ścianki naczynia żylnego. Wytwarzają się włókna firynowe, które doprowadzają do zrośnięcia światła żyły. Żylak zmienia się we włóknisty postronek, zostaje wyłączony z układu żylnego i z czasem zostaje wchłonięty, w przypadku niewielkich żyłek - w całości.

Przewlekła niewydolność żylna, zwana potocznie żylakami jest jedną z częstszych chorób układu krwionośnego. Objawiająca się widocznym przez powłoki skórne zgrubieniem i przebarwieniem żył, powstaje na skutek upośledzenia ich drożności i wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach. Bagatelizowanie i nieliczenie choroby prowadzi do zaburzeń w odżywianiu naczyń, czego konsekwencją są często owrzodzenia podudzi.

Przyczyny:

Żylaki kończyn dolnych mogą rozwinąć się na bazie uwarunkowań genetycznych. Mogą też być konsekwencją występowania następujących czynników:
- siedzący tryb życia
- otyłość
- ciążą
- przebyta kuracja hormonalna
- płaskostopie, lub inna wada postawy
- zbyt częste gorące kąpiele, opalanie się
- nadużywanie sauny
- przebyte zapalenie żył głębokich
- zakrzepica

Objawy:

Dolegliwości związane z niewydolnością żył rozwijają się wolno, jednak nie bezobjawowo. Chorobę zwiastować mogą:
- nasilające się w godzinach wieczornych obrzęki kończyn dolnych
- uczucie ciężkości nóg
- ból i pieczenie kończyn


Diagnoza:

Ponieważ dokładna diagnostyka jest punktem wyjścia dla skutecznego leczenia pacjent trafiający do flebologa poddawany jest różnorodnym testom mającym ocenić stopień zaawansowania choroby.

Podstawowym badaniem jest USG- doppler pozwalające zidentyfikować źle funkcjonujące zastawki żyle. Inne często stosowane metody diagnostyczne to :
- warikografia, które poprzez wstrzyknięcie do żył środka cieniującego pozwala,na stworzenie,,mapy'' nieprawidłowo funkcjonujących naczyń.
- termografia ciekłokrystaliczna- badanie poprzedzone kilkunastokrotną zmiana ułożenia stopy (pięta - palec) Po wykonaniu takiego ćwiczenia do nogi pacjenta przykłada się płyty ciekłokrystaliczne. Zmienione chorobowo, niewydolne żyły widać wówczas jako ,,gorące punkty''
- flebografia - w celu uwidocznia głębokich żył kończyn dolnych do żyły na grzbiecie stopy wstrzykuje się środek cieniujący. Na kostkę zakłada się opaskę uciskową, co powoduje,iż wstrzyknięty środek kieruje się do żył głębokich, aby zwolnić przepływ środka na wysokości goleni również umieszcza się opaskę uciskową.

Leczenie:

Najogólniej metody walki z chorobą podzielić można na: leczenie zachowawcze, farmakologiczne oraz operacyjnie. Wybór odpowiedniej metody zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania dolegliwości.

Leczenie zachowawcze to stosowanie maści i kremów zmniejszających obrzęki oraz uczucie ciężkości nóg. Pomocne bywa też noszenie specjalnych podkolanówek i rajstop, częste unoszenie nóg, wykonywanie masaży.

Terapia farmakologiczna polega na doustnym podawaniu środków uszczelniających naczynia. Są to preparaty naturalnego pochodzenia, zwierające min. wyciąg z rycyny lub kasztanowca.

Gdy farmakologia zawodzi szansą na powrót do zdrowia są zabiegi chirurgiczne mające na celu usunięcie niewydolnych żył.

Najpopularniejsze sposoby walki z chorobą to:
- obliteracja zwana też skleroterapią polegająca na wstrzyknięciu do światła żylaków środka chemicznego powodującego ich zrośnięcie i przekształcenie, a następnie całkowite wchłonięcie. Oblitercaja może być też z powodzeniem stosowana do usuwania tzw. ,,pajączków''. Wówczas środek wstrzykiwany jest do mikrożyłek, lub naświetla się jej promieniami lasera powodującymi ich zamykanie i niszczenie. Zastosowanie tego sposobu leczenia nie jest możliwe, jeśli zastawka u ujścia żyły pachwinowej jest niewydolna, żylaki duże i napięte a krew napływająca do nich pod dużym ciśnieniem.

- kriostripping, metoda polegająca na zamrażaniu żył powierzchniowych.
W przypadku drobnych żylaków powierzchownych zastosować można leczenie promieniami lasera

- stripping, stosowany jest w wypadku niewydolności zastawek oraz naczyń przeszywających. Zabieg polega na usunięciu chorych żył.

Profilaktyka:

Jeśli chcesz zapobiec wystąpieniu przewlekłej niewydolności żył pamiętaj o tym, aby:

- nie nadużywać gorących kąpieli i sauny
- dbać o utrzymanie wagi ciała na bezpiecznym dla zdrowia poziomie
- nie nosić zbyt obcisłych spodni, ciasnych skarpet
- zadbać o aktywność fizyczną, jednak nie uprawiać dyscyplin obciążających stopy

Jeśli Twoja praca wymaga długotrwałego przybywania w pozycji stojącej, co pewien czas przenoś ciężar ciała z palców na piętę i odwrotnie. Jeśli często przebywasz w pozycji siedzącej poruszaj stopami, co jakiś czas wstań i pospaceruj.

Zadbaj o dobór odpowiedniego obuwia, w przypadku kobiet buty nie powinny mieć obcasów wyższych niż 5 cm, zwracaj uwagę na ułożenie stopy w bucie, niewygodę koryguj wkładkami.

Kurcz

To nadmierne skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych lub gładkich, występujące pod wpływem działania różnych bodźców i często powodujące uczucie bólu.

Kurcze mięśni poprzecznie prążkowanych mogą być toniczne i kloniczne (drgawki). W kurczach tonicznych występuje przez pewien czas wzmożone napięcie mięśni; w kurczach klonicznych występuje szereg szybko następujących po sobie skurczów mięśniowych oddzielonych krótkimi okresami zwiotczenia.

Rodzaje kurczów: mięśni prążkowanych

• kurcze mięśni karku- powodują ograniczenie ruchomości karku, skłonów głowy, zwłaszcza ku przodowi, wraz z promieniowaniem bólu do okolicy potylicy,

• kurcze mięśni grzbietu, zwłaszcza grup przykręgosłupowych, warunkują bolesne ograniczenie ruchomości określonej części kręgosłupa,

• kurcze "tężyczkowe"(występujące przy niedoborze wapnia) mięśni stawu nadgarstkowo-promieniowego i stawów paliczkowych powodują zgięcie w wyżej wymienionych stawach z przywiedzeniem kciuka, dając obraz tzw. ręki położnika.

Kurcze: mięśni gładkich

• mięśni naczyń krwionośnych (np. Raynauda choroba),

• odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, jelit, dróg żółciowych),

• oskrzeli i oskrzelików (np. dychawica oskrzelowa).

• okrężnicy, żołądka i przełyku.

Kurcze toniczne występują w tężcu i w zatruciu strychniną, a ponadto w zapaleniu opon mózgowych, wściekliźnie, tężyczce, udarze cieplnym („kurcze z gorąca”, „kurcze hutnika” obejmujące mięśnie kończyn i brzucha), zespołach ruchów mimowolnych (hiperkinezy), zaburzeniach elektrolitowych; bywają ponadto kurcze zawodowe, związane z używaniem kończyny do szczególnej czynności (np. kurcz pisarski, stenotypistów itp.) Kurcze toniczno-kloniczne występują w padaczce i rzucawce porodowej. Kurcze kloniczne mogą występować w udarze mózgu, w hipoglikemicznej śpiączce i w wielu zatruciach.


Kurcz, spazm - bezwiedne nadmierne skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych lub gładkich, występujące pod wpływem działania różnych bodźców i często powodujące uczucie bólu. Kurcze mięśni poprzecznie prążkowanych mogą być toniczne i kloniczne (drgawki). W kurczach tonicznych występuje przez pewien czas wzmożone napięcie mięśni; w kurczach klonicznych występuje szereg szybko następujących po sobie skurczów mięśniowych oddzielonych krótkimi okresami zwiotczenia.

Kurcze toniczne [edytuj]

Kurcze toniczne występują w tężcu i w zatruciu strychniną, a ponadto w zapaleniu opon mózgowych, wściekliźnie, tężyczce, udarze cieplnym ("kurcze z gorąca", "kurcze hutnika" obejmujące mięśnie kończyn i brzucha), zespołach ruchów mimowolnych (hiperkinezy), zaburzeniach elektrolitowych; bywają ponadto kurcze zawodowe, związane z używaniem kończyny do szczególnej czynności (np. kurcz pisarski, stenotypistów itp.) Kurcze toniczno-kloniczne występują w padaczce i rzucawce porodowej. Kurcze kloniczne mogą występować w udarze mózgu, w śpiączce hipoglikemicznej i w wielu zatruciach.

Kurcz mięśni gładkich [edytuj]

Kurcz mięśni gładkich może dotyczyć naczyń krwionośnych (np. choroba Raynaud), każdego odcinka przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, jelit, dróg żółciowych), oskrzeli i oskrzelików (np. dychawica oskrzelowa). Najczęstsze są zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, polegające na odcinkowym kurczu jelita cienkiego, okrężnicy, żołądka i przełyku.

Kurczami nazywamy nieoczekiwane skrócenie włókien mięśnia (mięśni gładkich lub szkieletowych poprzecznie prążkowanych), występujące pod wpływem działania różnych bodźców (stres, uraz, bodziec cieplny, przemęczenie fizyczne, długotrwała wędrówka piesza, wspinaczka czy jazda na nartach), zaburzeń metabolicznych, w następstwie najczęściej niedotlenienia i niedoboru potasu. Powodują one zwiększenie napięcia włókien mięśniowych, uczucie bólu i zaburzenia ruchomości. Niedobory te pogłębiają się w wyniku np. nadmiernego pocenia się oraz przyjmowania leków moczopędnych. Warto wiedzieć, że niedobór potasu 4-krotnie, a niedobór magnezu 10-krotnie zwiększa ryzyko tzw. nagłej śmierci sercowej.

Kurcze gorączkowe u dzieci nie zagrażają życiu. Spróbuj obniżyć gorączkę przez zastosowanie zimnych okładów. Jeżeli dziecko ma mniej niż 18 miesięcy, a kurcz mięśni trwa dłużej niż pięć minut, wezwać pogotowie ratunkowe.

Ochroń dziecko przed skaleczeniem, usuwając wszystko, czym mogłoby się skaleczyć. Nie trzymaj go mocno, nie wsuwaj mu niczego na siłę między zęby. Pozwól dziecku wyspać się po napadzie.

Wyróżniamy:

• kurcze mięśni karku- powodują ograniczenie ruchomości karku, skłonów głowy, zwłaszcza ku przodowi, wraz z promieniowaniem bólu do okolicy potylicy,

• kurcze mięśni grzbietu, zwłaszcza grup przykręgosłupowych, warunkują bolesne ograniczenie ruchomości określonej części kręgosłupa,

• kurcze "tężyczkowe" (występujące przy niedoborze wapnia) mięśni stawu nadgarstkowo-promieniowego i stawów śródręczno-paliczkowych powodują zgięcie w wyżej wymienionych stawach z przywiedzeniem kciuka, dając obraz tzw. ręki położnika.

Objawy ze strony mięśni poprzecznie prążko­wanych, zwanych potocznie szkieletowymi:
W zależności od umiejscowienia mogą one powodo­wać bolesny wzrost napięcia określonego mięśnia (lub grupy mięśni), zmianę kształtu danej okolicy ciała oraz upośledzenie sprawności ruchowej danej części układu ruchu, np.;

• kurcze mięśni głośni - ból krtani oraz duszność wy­nikająca z „zamknięcia" światła krtani, któremu towarzyszy bezgłos lub chrypka i uczucie istnienia przeszkody w górnych drogach oddechowych,

• kurcze mięśni kończyn górnych - wyzwalają po­dobne objawy i dolegliwości, jak kurcze mięśni kończyn dolnych, z upośledzeniem ich sprawno­ści oraz ruchomości w odpowiednich stawach,

• kurcze mięśni kończyn dolnych - wzmożenie na­pięcia tych mięśni i np. ból łydek oraz upośledze­nie chodzenia, wspinaczki, pływania,

• kurcze mięśni ud czy pośladków - podobne obja­wy, lecz z upośledzeniem sprawności ruchowej w stawach biodrowych, a tym samym w stawach kolanowych i podudzi.

Ból głowy

Ból głowy jest bardzo często spotykaną dolegliwością. Około 8% pacjentów poszukuje porady specjalistycznej odnośnie bólu głowy. Najczęściej są one objawem towarzyszącym jakiejś chorobie. Często spotykany jest pourazowy ból głowy. Przyczyn bólów głowy jest wiele.

Do najczęstszych przyczyn bólu głowy zaliczamy:

• zmiany naczyniowe,

• zaburzenia krążenia mózgowego,

• ogólne przemęczenie i wyczerpanie psychiczne,

• zaburzenia przemiany materii,

• procesy chorobowe toczące się w innych narządach organizmu w obrębie czaszki lub w jej sąsiedztwie (zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok)

Wyróżniamy następujące bóle głowy:

• Bóle głowy pochodzenia naczyniowego

- migrena
- naczynioruchowe
- w okresie przekwitania u kobiet (menopauza)
- w nadciśnieniu tętniczym
- w niedociśnieniu tętniczym
- w miażdżycy

• Bóle głowy pourazowe

• Nerwobóle twarzy i głowy

• Bóle głowy w następstwie zmian w obrębie szyi i karku

• Bóle głowy pochodzenia toksycznego

• Bóle głowy jako objaw stanów zapalnych w jej obrębie

• Bóle głowy w chorobach oczu

• Bóle głowy związane z zaburzeniami psychicznymi (zobacz: zaburzenia psychiczne)

Ból głowy jest bardzo często spotykaną dolegliwością. Około 8% pacjentów poszukuje porady specjalistycznej odnośnie bólu głowy. Najczęściej są one objawem towarzyszącym jakiejś chorobie. Często spotykany jest pourazowy ból głowy. Przyczyn bólów głowy jest wiele.

Przyczyną bóli głowy mogą być zaburzenia neurologiczne, schorzenia twarzy czy oczu. Wiele kobiet uskarża się na nie podczas miesiączkowania i przy zmianie pór roku. Podłożem bóli głowy mogą być zaburzenia natury psychicznej, nadciśnienie tętnicze, spaliny samochodów, trucizny w zakładach pracy. Medycyna chińska łączy bóle głowy z zaburzeniami przepływu energii Qi w określonych meridianach, głównie są to: meridian żołądka, woreczka żółciowgo, pęcherza moczowego oraz wątroby. Pomocna może tu być akupresura, która nie ma w przeciwieństwie do tabletek działań ubocznych.

Wyróżniamy następujące bóle głowy:
- migrena
- naczynioruchowe
- w okresie przekwitania u kobiet (menopauza)
- w nadciśnieniu tętniczym
- w niedociśnieniu tętniczym
- w miażdżycy

• Bóle głowy pourazowe

• Nerwobóle twarzy i głowy

• Bóle głowy w następstwie zmian w obrębie szyi i karku

• Bóle głowy pochodzenia toksycznego

• Bóle głowy jako objaw stanów zapalnych w jej obrębie

• Bóle głowy w chorobach oczu

• Bóle głowy związane z zaburzeniami psychicznymi (zobacz: zaburzenia psychiczne)

Opryszczka narządów płciowych

Inne nazwy choroby: HSV;

HSV rozprzstrzenia się od osoby do osoby poprzez całowanie, stosunki pochwowe, oralne oraz analne. Osoba zarażona przekazuje wirusa wtedy, gdy widoczne są pęcherzyki, czy owrzodzenia, ale również wtedy, kiedy nie ma żadnych objawów. Zakażenie może być rozsiewane przez osobę, która nawet nie wie, że jest chora.

Po zakażeniu wirus pozostaje utajony w obrębie zwoju splotu krzyżowego z kąd w przypadku korzystnych warunków reaktywuje się i doprowadza do powtórnego zakażenia skóry.
U kobiety ciężarnej, wirus opryszczki (zwykle jest to typ 2) może przejść z matki do dziecka podczas porodu, co prowadzi do zakażeń skóry, jamy ustnej, płuc, czy oczu u noworodka. Jeśli wirus dostanie się do krwi, wtedy może dotrzeć do mózgu oraz innych ważnych dla życia narządów.

Na błonie śluzowej narządów płciowych lub/i w okolicy odbytu pojawia się intensywne zaczerwienienie i obrzmienie oraz dochodzi do powstania licznych pęcherzyków, często zlewających się ze sobą. Pękanie pęcherzyków powoduje bolesne owrzodzenia.

Często powiększone są węzły chłonne w okolicy pachwinowej, czasami pojawiają się objawy choroby uogólnić (gorączka), a także dolegliwości w czasie oddawania moczu. Zmiany ustępują zwykle po kilku dniach, rzadko dochodzi rozwoju dużych owrzodzeń.

U mężczyzn zakażenie wirusem opryszczki zwykłej może prowadzić do trudności w oddawaniu moczu, zaparcia i zaburzeń erekcji. Opryszczka narządów płciowych może (podobnie jak opryszczka jamy ustnej) przenosić się na odległe miejsca na skórze i do oczu.

W następstwie dochodzi do zmian bliznowatych spojówki lub rogówki. W rzadkich przypadkach znacznego osłabienia odporności, jak na przykład w białaczce, wirus opryszczki może doprowadzić do objawów zapalenia mózgu (herpes cephalitis). Mogą pojawić się wówczas: gorączka, bóle głowy, sztywność karku, wymioty i światłowstręt.

W czasie porodu może dojść do zakażenia noworodka i w takim przypadku lepiej zastosować zapobiegawczo cesarskie cięcie.

Opryszczka narządów płciowych

DEFINICJA

Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej typu 2 (HSV-2, Herpes genitalis)

OBJAWY I PRZEBIEG

Opryszczka narządów płciowych to choroba weneryczna przenoszona droga płciową mogąca mieć przebieg bezobjawowy lub ostry. Jest ona szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży ze względu na możliwość przejścia zakażenia na płód powodując u niego poważne powikłania rozwoju. Infekcje te prowadzą najczęściej do powstania wad rozwojowych płodu, obumarcia płodu lub śmierci noworodka. Pełnoobjawowe zakażenie w czasie ciąży może stać się przyczyną zakażenia wewnątrzmacicznego (ryzyko wzrasta po przedwczesnym pęknięciu pęcherza płodowego), okołoporodowego lub też poporodowego dziecka. W pierwszym trymestrze ciąży zwiększa się ryzyko poronienia samoistnego, w II porodu przedwczesnego lub IUGR (wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu). Największe ryzyko zakażenia dziecka występuje w przypadku porodu drogami natury, podczas którego noworodek narażony jest na bezpośrednie zetknięcie z wirusem. Do zakażenia wirusem dochodzi poprzez stosunki płciowe z osobą zakażoną lub też w wyniku ekspozycji błon śluzowych lub uszkodzonego naskórka na wirusa (używanie wspólnych ręczników, mydeł). Okres od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów trwa zazwyczaj od kilku do kilkudziesięciu dni. Zmiany chorobowe pojawiają na skórze i błonach śluzowych narządów płciowych. W początkowej fazie zakażenia pojawia się swędzenie, pieczenie oraz nadmierne napięcie skóry. Następnie pojawiają się bolesne pęcherzyki wypełnione płynem, które po kilku dniach pękają i tworzą strupki. Największa ilość wirusa znajduje się płynie surowiczym wypełniającym pęcherzyki. Należy wiedzieć, że wiele osób jest nosicielami wirusa HSV-2 pomimo braku objawów klinicznych. Infekcja wirusem to infekcja nawracająca i przejście incydentu choroby nie powoduje uodpornienia, lecz przejście wirusa w tzw. stan uśpienia. Wirus ten najczęściej uaktywnia się pod wpływem takich czynników jak osłabienie organizmu, obniżenie odporności, gorączka, zmiany hormonalne, przegrzanie lub przemarznięcie organizmu i inne. Często ciąża staje się czynnikiem uaktywniającym wirusa. W przypadku rozpoznania zakażenia u kobiety ciężarnej, zostaje ona kwalifikowana do rozwiązania ciąży poprzez cięcie cesarskie.

WEZWIJ LEKARZA, GDY...

Pojawienie się jakichkolwiek zmian w okolicy narządów płciowych powinno skłonić ciężarną do natychmiastowego skonsultowania się z lekarzem. Wczesne rozpoznanie choroby i szybkie wprowadzenie odpowiedniego leczenia zmniejsza ryzyko rozprzestrzenienia się wirusa i zagrożenia dla płodu. Jeżeli przed ciążą kobieta przechodziła incydenty choroby, warto o tym poinformować lekarza. Obecnie dostępnych jest wiele testów serologicznych pozwalających na stwierdzenia nosicielstwa wirusa.

LECZENIE DOMOWE

Leczenie opryszczki narządów płciowych to przede wszystkim leczenie miejscowe. W celu zmniejszenia dolegliwości można stosować nasiadówki z naparu rumianku, pędzlowanie roztworem fioletu oraz smarowanie maściami skonsultowanymi z lekarzem.

Półpasiec

Półpasiec i ospa wietrzna wywoływane są przez tego samego wirusa (VZV viracella-zoster virus). Wirus ten jest blisko spokrewniony z wirusem opryszczki, dlatego zmiany skórne pojawiające się w przebiegu tych chorób są do siebie podobne. Podobne jest także leczenie ciężkich przypadków każdej z wymienionych chorób.

Objawy:

Pierwszym objawem półpaśca jest tzw. przeczulenie skóry, uczucie mrowienia. Następnie pojawia się rumień na którym tworzą się pęcherzykowate zmiany a później nadżerki i strupy. Podczas ciężkiego przebiegu choroby mogą wystąpić zmiany krwotoczne i martwicze. Szczególnie niebezpieczny jest półpasiec oczny. Mogą wystąpić wtedy owrzodzenia rogówki oraz zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego. Może to przy zaniedbaniu leczenia doprowadzić nawet do ślepoty. Zmianą półpaścowym towarzyszą nerwobóle.

Powikłania:

• zapalenie rogówki i błony naczyniowej oka, blizny na rogówce (keratitis dendritica),

• porażenie nerwów okoruchowych (n. III, IV, VI),

• częściowa utrata słuchu (porażenie nerwu słuchowego ? n. VIII),

• porażenie nerwu twarzowego (n. VII) lub trójdzielnego (n. V),

• neuralgia ? podczas przebiegu półpaśca występują nerwobóle głównie okolicy lędźwiowej kręgosłupa.

Półpasiec (łac. zoster) - ostra wirusowa choroba zakaźna, której czynnikiem wywołującym jest wirus herpes virus varicella. Jest to ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną. Częściej zapadają na półpasiec osoby dorosłe, a zachorowalność wzrasta z wiekiem. Schorzenie występuje u osób, które przebyły w przeszłości ospę wietrzną i u których doszło do reaktywacji utajonego zakażenia w zwojach czuciowych lub zakażenie nastąpiło w wyniku zetknięcia się z chorym na wietrzną ospę, ponieważ wirus ten wędruje zakończeniami nerwowymi ze zwojów do skóry, co sprawia, że umiejscowienie jest najczęstsze wzdłuż linii nerwów, oraz to, że jest często bardzo bolesną dolegliwością.

Zarażenie się samym półpaścem jest wątpliwe, chociaż rzeczywiście z wydzieliny izoluje się wirusa VZV. Kontakt z wydzieliną może jednak spowodować zachorowanie na ospę wietrzną (u osoby, która nie chorowała lub nie była szczepiona), natomiast jest bardzo mało prawdopodobne zarażenie się półpaścem od drugiej osoby. Zwykle jest to przypadkowa zbieżność czasowa, czasem wynika to ze wspólnej dla chorych przyczyny osłabionej odporności (np. małżeństwo w okresie po przechorowaniu grypy). Czynniki wywołujące reaktywację zakażenia nie są w pełni poznane, ale generalnie dochodzi do niej

• u osób z osłabioną odpornością

• przy poważnych infekcjach

• przy leczeniu immunosupresyjnym

• podczas choroby nowotworowej

• w okresach stresów i osłabienia

• po szczepieniu.

Czasami powód nie jest uchwytny. Dla normalnej, zdrowej osoby, która przechorowała ospę, kontakt z chorym na półpaśca nie będzie stanowił zagrożenia. Warto jednak osłonić wykwity, a osoba, która nie chorowała na ospę, powinna kontakty z chorym na półpaśca ograniczyć, nawet jeśli wykwity są osłonięte.

Okres wylęgania wynosi 3 — 5 tygodni.

Przyczyną półpaśca jest ten sam wirus, który wywołuje ospę wietrzną. Po przebyciu ospy wirus pozostaje w utajeniu, by (najczęściej w podeszłym wieku) uaktywnić się. Choroba ta może więc wystąpić tylko u osób którzy przeszli ospę wietrzną.

Wykwity pojawiają się na skórze wzdłuż linii jednego lub dwóch nerwów czuciowych, przez co zmiany skórne przyjmują charakterystyczne ułożenie po jednej stronie ciała (w kształcie charakterystycznego pasa).

Objawy:

Pierwszym objawem półpaśca jest tzw. przeczulenie skóry, uczucie mrowienia. Następnie pojawia się rumień na którym tworzą się pęcherzykowate zmiany a później nadżerki i strupy. Podczas ciężkiego przebiegu choroby mogą wystąpić zmiany krwotoczne i martwicze. Szczególnie niebezpieczny jest półpasiec oczny. Mogą wystąpić wtedy owrzodzenia rogówki oraz zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego. Może to przy zaniedbaniu leczenia doprowadzić nawet do ślepoty. Zmianą półpaścowym towarzyszą nerwobóle.

---