Skład chemiczny paszy

Pasza
Woda	Sucha masa
		Popiół surowy	Substancja organiczna
		makro-elementy mikro-elementy zanieczysz-czenia (piasek)	Białko ogólne		Związki nieazotowe
				Białko właściwe - proste - złożone dla monoga-strycznych znaczenie mają tylko b. właściwe	Zw. azotowe niebiał-kowe	Tłuszcz surowy (ekstrakt eterowy)		Węglowodany
								Tłuszcze - proste - złożone	Zw. tłuszczom podobne substancje izopreno-idowe substancje o różnej budowie	Włókno surowe ceuloza, hemice-lulozy, lignina, kutyna, suberyna, pektyny	Bezazotowe wyciągowe monocukry, dwucukry, wielocukry

Analiza podstawowa: oznaczanie

1. sucha masa

2. popiół surowy

3. białko ogólne

4. tłuszcz surowy

5. włókno surowe

Podział pasz:

• zawartość dominującego składnika (białkowe, węglowodanowe, włókniste)

• koncentracja energii (treściwe, objętościowe, zależnie od zaw. wody dzielą się na suche i soczyste)

• pochodzenie:

pasze roślinne		pasze zwierzęce
naturalne	pochodzenia przemysłowego	naturalne	pochodzenia przemysłowego
zielonki, okopowe, kiszonki, siana, susze, słomy, plewy, strączyny, ziarna, nasiona, owoce, kasztany, żołędzie i inne.	otręby, mąki pastewne, śruty poekstrakcyjne, makuchy, ekspelery, wysłodki, melasa, pulpa ziemniaczana, wywar: zbożowy, ziemniaczany, młóto, kiełki suszone, drożdże, wytłoki z jabłek, pomidorów i in.	mleko, mięso, krew, ryby, jaja, tran	serwatka, maślanka, twarogi mączki: mięsne, mięsno-kostne, kostno-mięsne, kostne, z krwi, rybne.

Ocena jakości paszy: laboratoryjna (an. chemiczna obejmująca różne składniki), biologiczną (oc. jakości pasz na organizmach żywych: bakteriach, pierwotniakach, ptakach, ssakach); mikroskopową (przede wszystkim przemysłowych mieszanek paszowych) i organoleptycznych (przy pomocy zmysłów i prostych narzędzi).

Najwięcej białka mają

mączki mięsne 50-60%

śruta poekstrakcyjna 30-50%

zboża ~10%

Strawność paszy

Współczynnik strawności - ilość składników strawionych w stosunku do pobranych w paszy wyrażona w %

Zawartość składników strawnych określa się przez wyliczenie składników w paszy i w kale.

Do określania wartości pokarmowej pasz konieczna jest zawartość strawnych składników pokarmowych, tych, które zwierzę może wykorzystać na swoje potrzeby.

Metoody oznaczania strawności:

1. Badania na zwierzętach

In vivo

• metoda bilansowa = klasyczna

• metoda pośrednia wskaźnikowa = pośrednia

• różnicowa

In saco - metoda woreczkowa = metoda małych prób

2. Badania laboratoryjne in vitro

3. Badania matematyczna (szacunkowa)

Metoda bilansowa

Wymaga określenia całkowitej ilości pobranej paszy i zebrania całej ilości kału wydalonego przez zwierzę w ciągu kilku dni trwania doświadczenia.

WSP STRAWNOŚCI = { (il. skł. w paszy [g] - il. skł. w kale [g] ) / il. skł. w paszy [g] } *100%

WSP STRAWNOŚCI RZECZYWISTEJ = < { il. skł. w paszy [g] - (il. skł. w kale [g] - il. skł metab. w kale [g] ) } / il. skł w paszy [g] > *100%

Metoda pośrenia wskaźnikowa

Pobiera się w okresie badań losowe próby paszy i kału, w których określa się zawartość składników pokarmowych i wskaźnika.

Wskaźnik to substancja:

• całkowicie niestrawna, nie wchłaniana z przewodu pokarmowego i nie wpływająca na strawność innych składników

• równomiernie wydzielana w kale

• przechodząca przez przewód pokarmowy w niezmienionej formie

• nie powodująca zatrucia organizmu

• łatwa do wymieszania z paszą

• łatwa do oznaczania w paszy i kale

np. krzemionka, lignina, barwniki roślinne, glikol polietylenowy, pierwiastki znakowane

WSP STRAWNOŚCI = 100 - [ 100* (% wskaźn. w paszy / % wskaźnika w kale) * (% składnika w kale / % składnika w paszy) ]

Badanie in saco

Wykorzystywana u przeżuwaczy. W przewodzie pokarmowym umieszcza się woreczki (nylonowe, perforowane) z paszą. Strawność określana jest na podstawie stopnia rozkładu składników pokarmowych.

Badanie in vitro

Laboratoryjne, polegające na sztucznym stworzeniu warunków panujących w przewodzie pokarmowym poszczególnych gatunków zwierząt (temperatura, pH, warunki beztlenowe, enzymy).

Badania matematyczne

Z wykorzystaniem równań regresji.

Czynniki wpływające na strawność paszy i wielkość potrzeb pokarmowych zwierzęcia

1. Ze strony zwierzęcia

• budowa układu pokarmowego

• specyfika przebiegu procesów fizjologicznych

• wiek i kondycja

• stan zdrowia

• ruch, aktywność

• wysokość i jakość produkcji, rodzaj wykonywanej pracy

• płeć

• stan fizjologiczny (ciąża, laktacja)

• zmienność indywidualna

2. Ze strony paszy

• skład chemiczny paszy (zawartość podstawowych składników pokarmowych, aminokwasów, substancji antyżywieniowych)

• właściwości dietetyczne

• sposób przygotowania paszy: rozdrobnienie, parowanie, ekstruzja, granulowanie itp.

• zanieczyszczenia (piasek, sól, grzyby, szkodniki)

• świeżość (procesy gnilne, jełczenie tłuszczu)

• smak (wpływa na wielkość spożycia)

• temperatura paszy

• dostępność do wody

• przyzwyczajenia

• stosowanie dodatków paszowych (enzymy, hormony, antybiotyki, probiotyki, stymulatory wzrostu, dodatki mineralne, witaminowe, smakowe, zioła)

3. Ze strony środowiska

• temperatura otoczenia

• klimat, pora roku

• zagęszczenie zwierząt

• hierarchia w stadzie

• traktowanie zwierząt

• techniki żywienia (normowane, do woli, grupowe, indywidualne, liczba i pora opasów)

Bilans materii i sekwencja organiczna

Bilans materii polega na zestawieniu przychodów i rozchodów badanego pierwiastka w organizmie zwierzęcia. Wynik bilansu może być źródłem informacji na temat gromadzenia się lub ubytku badanego składnika w tkankach. badania bilansowe mogą dotyczyć azotu, węgla i składników mineralnych.

Bilans daje informacje o zmianach w ilości białka i tłuszczu, pozwala badać efekt produkcyjny

→ s. 93

Przemiany energii:

Energia Brutto (EB) - energia kału 22-30%		energia paszy zgromadzona w wiązaniach chemicznych (potencjał chemiczny)
Energia strawna (ES) - energia moczu i gazów 4-14%		energia zgromadzona w związkach chemicznych, które uległy wchłonięciu z przewodu pokarmowego, inaczej Epaszy - Ekału
Energia metaboliczna (EM) - energia cieplna (SDSC) 22-17%		energia zawarta w związkach chemicznych, stanowiąca pulę energii, którą zwierzę może faktycznie wykorzystać, Epaszy - Ekału - Emoczu i gazów
Energia netto (EN)		energia przeznaczona na pokrycie potrzeb bytowych i produkcyjnych, inaczej Epaszy - Ekału - Emoczu i gazów - Ecieplna (SDSC)
bytowa	produkcyjna

Bilans energii 100% - 22% - 4% - 22% = 52% lub 100% - 30% - 14% - 27% = 29%

Najczęściej przyjmuje się do obliczeń następujące wartości średnie z 1g:

• węglowodanów 17,5 kJ lub 4,2 kCal

• tłuszczu 39,9 kJ lub 9,5 kCal

• białka (kalorymetr) 24,0 kJ lub 5,7 kCal

• białka (organizm) 18,4 kJ lub 4,4 kCal

Mierniki wartości energrtycznej dla poszczególnych grup związków wyrażane są:

• świnie MJ EM (energii metabolicznej)

• drób MJ EM (energii metabolicznej pozornej)

• konie MJ ES (energii strawnej)

• bydło MJ EN (energii netto)

	Świnie	Drób	Konie	Psy
	EM [MJ]	EM [MJ]	ES [MJ]	EM [kCal]
Białko	g białka ogólnego (gbo)	gbo	gbo	gbo
Wartość wypełnieniowa	g.s.m.	g.s.m.	g.s.m.	g.s.m.

Przeżuwacze:

System DLG:

Energia: EN [MJ]

Białko użyteczne (dostępne do końca jelita cienkiego) g nBO

Wartość wypełnieniowa: g.s.m.

System INRA

Energia JPM, JPŻ

Białko: g BTJ(N) - białko trawione w jelicie (z przemian azotowych)

g BTJ(E) - białko trawione w jelicie (z przemian energetycznych)

Wartość wypełnieniowa: JWK (krowy mleczne), JWB (opasy), JWO (owce)

JPM - jednostka paszowa mleka = 1700kCal

JPŻ - jednostka paszowa produkcji żywca = 1820kCal

6

---