91. Jak zlecać badanie do medycznego laboratorium diagnostycznego? Omów wymagania jakie musi spełniać skierowanie na badanie, pobieranie i transport materiału do medycznego laboratorium diagnostycznego.
Zlecenie badania - następuje na podstawie pisemnego zlecenia przez lekarza
Prawidłowo wypełnione skierowanie zawiera następujące dane:
nazwisko i imię pacjenta, datę urodzenia, płeć, nr PESEL,
numer historii choroby,
pieczęć jednostki kierującej lub nazwę oddziału,
datę zlecenia,
rodzaj badania,
podpis i pieczątkę lekarza zlecającego,
datę i godzinę pobrania materiału
podpis osoby pobierającej materiał do badań
datę i godzinę przyjmującego badanie do laboratorium
Skierowanie od lekarza nie jest wymagane w przypadku badań płatnych - poza umową z NFZ.
Pobieranie materiału - wskazówki ogólne
•Materiał pobrać najlepiej w godz.7:00-9:00. Decyzja o czasie pobrania materiału uzależniona jest od celu badania, a interpretacja wyników badania przez lekarza zlecającego powinna uwzględniać czas pobrania.
•Pacjent powinien być na czczo, w przypadku badań gospodarki lipidowej minimum 12godz. po ostatnim posiłku.
•Przed pobraniem pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego oraz w miarę możliwości ograniczyć przyjmowanie leków.
Pobrany materiał należy opisać podając imię i nazwisko pacjenta, oddział/poradnia, rodzaj materiału.
Do każdego materiału należy dołączyć skierowanie.
Transport
•krew dostarczyć w ciągu 2 godzin, o ile badanie nie wymaga innego traktowania (procedury specjalne)
•mocze - dostarczyć jak najszybciej do laboratorium, transport z jednostek zewn. w temp. lodówki ( 2-8°C)
•niedozwolone jest umieszczenie krwi pobranej na skrzep w lodówce
• materiały należy transportować w zamkniętych kontenerach oznakowanych „MATERIAŁ ZAKAŹNY”
•pojemniki z materiałami powinny być umieszczone w opakowaniach pośrednich w taki sposób, aby w normalnych warunkach przewozu nie mogły być rozbite, przedziurawione lub ich zawartość nie uwolniła się do opakowania pośredniego;
•skierowania na badania powinny być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający kontakt z materiałem biologicznym
•niewłaściwe warunki przechowywania i transportu mogą zmieniać właściwości materiałów biologicznych, przez co uzyskane wyniki będą niewiarygodne
92. Jakie wymagania pod względem kwalifikacji i wykształcenia musi spełniać personel oraz kierownik medycznego laboratorium diagnostycznego.
Funkcję kierownika laboratorium może pełnić osoba, która posiada tytuł specjalisty zgodny z profilem laboratorium i co najmniej siedmioletni staż pracy w laboratorium. Funkcję kierownika laboratorium można pełnić tylko w jednym laboratorium
Wśród personelu fachowego medycznych laboratoriów diagnostycznych można wyodrębnić grupy:
diagnostów laboratoryjnych - grupa pracowników z wyższym wykształceniem - osoby po
kierunku analityka medyczna, osoby po studiach wyższych na kierunku: biologia, farmacja, chemia, biotechnologia, weterynaria które ukończyły dwuletnie studia podyplomowe i zdały egzamin oraz lekarzy od których wymagane jest również ukończenie tego samego rodzaju studiów podyplomowych
diagnostów laboratoryjnych realizujący specjalizację według „starego” trybu, którzy w latach
dziewięćdziesiątych uzyskali specjalizację I stopnia i następnie specjalizację II stopnia w zakresie diagnostyki laboratoryjnej/analityki medycznej, a także diagności laboratoryjni, realizujący jednostopniową specjalizację z laboratoryjnej diagnostyki medycznej według „nowego” trybu.
technicy analityki - ze względu na likwidacje pomaturalnych szkół zawodowych, grupa ta
ulega stopniowo likwidacji z powodu braku napływu nowych kadr
93. Omów warunki środowiskowe i lokalowe jakie musi spełniać medyczne laboratorium diagnostyczne.
Odpowiednie warunki do umożliwienia przeprowadzenia badań. Warunki lokalowe i środowiskowe nie mogą mieć wpływu na właściwości badanych próbek oraz na wyniki pomiarów i stąd na opinie techniczne laboratorium. Gdyby taki wpływ miał miejsce, trzeba go wyeliminować, albo zbadać zależność niepewności pomiarowej z warunkami wykonywania badań. Warunki lokalowe laboratorium muszą być odpowiednie i nie mające wpływu na wyniki badań.
Warunki środowiskowe są monitorowane i zapisywane wszędzie tam, gdzie mogą one mieć wpływ na wyniki. Gdy to potrzebne aktualne parametry środowiskowe są uwzględniane do obliczenia końcowych rezultatów badań poprzez wprowadzanie odpowiednich poprawek. Monitorowane parametry:
Sterylność
Zapylenie
Zaburzenia elektromagnetyczne
Promieniowanie
Wilgotność
Zasilanie elektryczne
Temperatura
Poziom hałasu i drgań
Rozgraniczenie sąsiadujących rejonów, gdzie wykonuje się czynności nie dające się pogodzić
Nadzorowany dostęp do laboratorium
Zapewnienie środków do utrzymania laboratorium w czystości i porządku
94. Zgłaszanie wyników dodatnich. Jakie badania są objęte takim nakazem, kto zgłasza, komu i w jakim terminie?
Kierownik laboratorium wykonującego badania w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych ma obowiązek zgłoszenia dodatniego wyniku badania w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych, w ciągu 24 godzin od momentu uzyskania tego wyniku, państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla siedziby laboratorium, w którym rozpoznano zakażenie lub chorobę zakaźną.
1) bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
2) bąblowica i wągrzyca;
3) biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieokreślonej u dzieci do lat 2;
4) błonica;
5) borelioza z Lyme;
6) bruceloza;
7) chlamydiozy i inne zakażenia nierzeżączkowe układu moczopłciowego;
8) cholera;
9) choroba Creutzfeldta-Jakoba i inne encefalopatie gąbczaste;
10) czerwonka bakteryjna;
11) dur brzuszny i zakażenia pałeczkami durowymi;
12) dur wysypkowy (w tym choroba Brill-Zinssera) i inne riketsjozy;
13) dury rzekome A, B, C i zakażenia pałeczkami rzekomodurowymi;
14) dżuma;
15) giardioza;
16) gorączka Q;
17) gruźlica i inne mykobakteriozy;
18) grypa (w tym ptasia grypa u ludzi);
19) inwazyjne zakażenia Neisseria meningitidis;
20) inwazyjne zakażenia Streptococcus pneumoniae;
21) inwazyjne zakażenia Streptococcus pyogenes;
22) inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae typ b;
23) jersinioza;
24) kampylobakterioza;
25) kiła;
26) kryptosporydioza;
27) krztusiec;
28) legioneloza;
29) leptospirozy;
30) listerioza;
31) nagminne zapalenie przyusznic (świnka);
32) nosacizna;
33) odra;
34) ornitozy;
35) ospa prawdziwa;
36) ospa wietrzna;
37) ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego (choroba Heinego-Medina) oraz inne ostre
porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barré;
38) płonnica;
39) pryszczyca;
40) różyczka i zespół różyczki wrodzonej;
41) rzeżączka;
42) salmonelozy inne niż wywołane przez pałeczki Salmonella Typhi i Salmonella Paratyphi A, B, C
oraz zakażenia przez nie wywołane;
43) tężec;
44) toksoplazmoza wrodzona;
45) tularemia;
46) wąglik;
47) wirusowe gorączki krwotoczne, w tym żółta gorączka;
48) wirusowe zapalenia wątroby (A, B, C, inne) oraz zakażenia wywołane przez wirusy zapalenia
wątroby typu B i C;
49) wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu i rdzenia (z wyłączeniem wścieklizny);
50) włośnica;
51) wścieklizna;
52) zakażenia i zatrucia pokarmowe o etiologii infekcyjnej nieustalonej;
53) zakażenia szpitalne;
54) zakażenia wirusem zachodniego Nilu
95. Omów zakres czynności zawodowych i obowiązków diagnosty laboratoryjnego.
1) badania laboratoryjne, mające na celu określenie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz składu płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarno-epidemiologicznych;
2) mikrobiologiczne badania laboratoryjne płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarno-epidemiologicznych;
3) działania zmierzające do ustalenia zgodności tkankowej;
4) wykonywanie oceny jakości i wartości diagnostycznej badań, o których mowa w pkt 1-3, oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań;
5) działalność naukową i dydaktyczną prowadzoną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej.
Dalej w ustawie jest napisane że zakresem czynności diagnosty jest wykonywanie czynności diagnostyki lab.
Obowiązki:
- Diagnosta laboratoryjny jest obowiązany do postępowania zgodnego ze wskazaniami wiedzy zawodowej, z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.
- zachowanie tajemnicy zawodowej
- pogłębianie wiedzy i umiejętności zawodowych