Biotop - środowisko życia organizmów roślinnych i zwierzęcych, fragment powierzchni ziemi charakteryzujący się jednakowymi abiotycznymi warunkami środowiska. Występowanie tego gatunku jako specjalnego wskaźnika tychże warunków stanowi jego wypadkową.
Biocenoza - zespół populacji różnych gatunków zwierząt i roślin danego środowiska podlegających czynnikom tego środowiska czyli biotopu i powiązanych ze sobą pośrednio lub bezpośrednio zależnościami pokarmowymi oraz konkurencją biologiczną zarówno między jak i wewnątrz gatunkową.
Biocenoza podlega zmianom w wyniku oddziaływań przyrodniczych a także antropogenicznych.
Ekosystem - podstawowa jednostka funkcjonalna w przyrodzie. Składa się z biotopu i biocenozy.
Ekosystem - całość jaką tworzy zespół współzależnych od siebie organizmów roślinnych i zwierzęcych oraz przestrzeń fizyczna, w której organizmy te żyją i wchodzą we wzajemne związki. Ważne jest aby równowaga była stała.
Biom - wielka jednostka charakteryzująca się zróżnicowaniem biocenotycznym i biotopowym
Nisza ekologiczna - warunki graniczne czyli maksymalne i minimalne występowanie poszczególnych gatunków lub biocenoz. Charakteryzują ją 3 wielkości: temperatura, wilgotność, ciśnienie.
W ekosystemie muszą być spełnione 2 podstawowe warunki
energia słoneczna - pierwiastki biogenne
warunki fizyczne, które stanowią odpowiednie podłoże
Ekotypy - genetyczne odmiany w obrębie danego gatunku przystosowane do danego warunku biotopu.
Ekosystemy uzależnione łańcuchem pokarmowym stanowią o organizowaniu się danego ekosystemu
Sukcesja - ukierunkowany ale jednak uporządkowany proces zmian jakim podlega biocenoza i ekosystem. Jest powodowana zmianami w biotopie np. warunki klimatyczne.
Pierwotna - zaczyna się w momencie, w którym dany obszar jest pozbawiony organizmu i pojawia się jakieś życie. Intensywność produkowania podstawowych substancji, którymi żywią się konsumenci. Szybkość gromadzenia energii promieniowania słonecznego. Stadium nie sukcesyjne - musi zaistnieć biotop pozbawiony życia biologicznego. Może być wynikiem oddziaływań antropogenicznych lub czysto przyrodniczych Stadium imigracji - pojawiają się w tym obszarze pierwsze organizmy, często przypadkowe, np. pył z roślin przynoszony przez wiatr. Są to organizmy o bardzo małych wymaganiach życiowych, tolerancyjne. Mówi się, że to zespół pionierski lub inicjalny. Stadium kolonizacji-Kolonizacja - zasiedlanie wolnych przestrzeni. Stadium współzawodnictwa - migracje organizmów nie są przypadkowe, pojawiają się organizmy przystosowane do danych warunków biotopu. Wytwarza się w tym okresie profil glebowy, jest ukształtowany. Stadium stabilizacji - wytwarza się pełna równowaga i stabilizacja danego ekosystemu ten okres zwany jest stadium klimaksu. Klimaks - uzyskanie przez dany ekosystem stadium stabilizacji.
Wtórna - zachodzi wszędzie tam gdzie uprzednio była już rozwinięta biocenoza i została zniszczone, np. wysuszone łąki, wyręby w lasach, pas ochrony leśny wokół GOP. Biorą w niej udział gatunki mniej wartościowe. Przyroda nieożywiona - podstawowe jednostki: przestrzeń geograficzna - zbiór obiektów geograficznych między, którymi istnieje różnego rodzaju relacja, niektóre są mierzalne niektóre nie są mierzalne. -Środowisko geograficzne - przestrzeń, na której zachodzi interakcja między człowiekiem a przyrodą -Środowisko fizyczne - obszar oddziaływań praw fizyki na przestrzeń geograficzną -Atmosfera - środowisko atmosferyczne, przemieszczenie, temperatura -Litosfera - wgłąb -Hydrosfera -Pedosfera - gleba -Biosfera
Użytkowanie biogenne - przekształcana jest szata roślinna i świat zwierzęcy - rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i zbieractwo. Wywołuje zmiany w obrębie biosfery.
Użytkowanie geogeniczne - odkształceniu ulega powierzchnia ziemi oraz stosunki wodne (leje depresyjne) - kopalnictwo podziemne i odkrywkowe. Wywołuje zmiany w obrębie litosfery i część biosfery.
Użytkowanie technogeniczne - powoduje największe zmiany, oddziaływuje najsilniej i w sposób kompleksowy na wszystkie składniki krajobrazu - osadnictwo, przemysł i komunikacja.
Krajobrazy naturalne - charakteryzują się obecnością wyłącznie spontanicznej flory i fauny, przy jednoczesnym braku wpływu ludzkiego na rozwój roślinności i gleby (szczytowe partie wysokich gór). Krajobrazy subnaturalne - charakteryzują się fauną i florą w znacznym stopniu naturalną ale obserwuje się bardzo niewielkie antropogenne modyfikacje roślinności i gleb spowodowane działalnością człowieka zmierzające do utrwalenia ekosystemu (chronione kompleksy leśne, wydmy, torfowiska). Krajobrazy seminaturalne - charakteryzujące się fauną i florą w znacznym stopniu spontaniczną przy jednoczesnym silnym wpływie antropogennym na roślinność i gleby (ubogie łąki, wrzosowiska, zarośla, obszary leśne niechronione). Krajobrazy rolnicze - charakteryzujące się florą i fauną w znacznym stopniu zorganizowaną i kontrolowaną przez człowieka, przy silnym oddziaływaniu antropogennym na gleby (melioracje, nawożenie) i roślinność (obszary polne, lasy gospodarcze, łąki gospodarcze, drobne osadnictwo)
Krajobrazy zurbanizowane - charakteryzują się bardzo zubożałą florą i fauną wprowadzoną przez człowieka, z glebami sztucznymi, zaplanowanymi i wytworzonymi z nie rodzimego substratu, pielęgnowanymi specjalnymi metodami (kompleksy miejskie, tworzenie parków, zieleńcy). Roślinność typu naturalnego schyłkowa lub wcale jej nie ma. Oddziaływania antropogeniczne mogą mieć charakter:
Wzbogacający - związane z podnoszeniem poziomu organizacji wewn. Lub walorów określonego typu. Nie zawsze jest to jednoznaczne ze wzbogacaniem krajobrazu pod względem ekologicznym.
Kompensujący - polega na wymianie substancji i energii należącej do systemu na materię i energię pochodzącą z zewnątrz. Jednostka krajobrazowa pozostaje więc we względnej równowadze.
Destrukcyjny - wyróżniamy następujące aspekty reakcji ekosystemów i krajobrazów: degradacja - rozpad zależności wewnętrznych pomiędzy składnikami co powoduje zanik mechanizmów stabilizujących dysfunkcja - zmiana sposobu przepływu materii i energii bez wyraźnych zmian struktury. Niekiedy jest to działalność celowa, np. w krajobrazie rolniczym, w celu maksymalizacji produkcji społecznie użytecznej. Dekompozycja - zmiany struktury, składu i relacji pomiędzy elementami składowymi systemu, może być wynikiem degeneracji i dysfunkcji systemu krajobrazowego.
ścisły rezerwat przyrody - obszar pierwotnej przyrody przeznaczony do badań naukowych i monitoringowych, zawierający reprezentatywne ekosystemy lub twory przyrody nieożywionej
obszar dzikiej przyrody - dla ochrony przyrody przeznaczony dla zachowania w stanie niezmienionym lub nie wiele zmienionym zawartych w nim naturalnych ekosystemów
Park narodowy - obszar chroniony, utworzony w celu ochrony całych ekosystemów, przeznaczony także do badań naukowych oraz edukacji i wypoczynku
Pomnik przyrody - obszar lub obiekt chroniony utworzony głównie w celu zachowania szczególnych zjawisk przyrodniczych oraz fragmentów przyrody o znaczeniu kulturowym, estetycznym, krajobrazowym
Obszar czynnej ochrony siedlisk i gatunków - utworzony w celu czynnej ochrony siedlisk i gatunków zagrożonych wyginięciem, z uwzględnieniem specjalnych zabiegów ochronnych
Obszar chronionego krajobrazu - chronionego wybrzeże morskie - obszar utworzony w
celu zachowania charakterystycznego, naturalnego krajobrazu lub wybrzeża morskiego, przeznaczony także do wypoczynku i rekreacji
Obszar czynnej ochrony zasobów przyrodniczych - obszar chroniony, utworzony w celu zachowania naturalnych ekosystemów, przy jednoczesnym ich zrównoważonym użytkowaniu.
Obszar tradycyjnych siedlisk społeczności ludzkiej - naturalny obszar tradycyjnyc siedlisk i rezerwaty społeczności ludzkich - obszar w którego obrębie społeczności ludzkie mogą żyć w harmonii z naturalną przyrodą, zgodnie ze swoimi zwyczajami i tradycjami, bez ujemnego wpływu współczesnej techniki na środowisko.
Strefa specjalnego użytkowania zasobów naturalnych - obszar chroniony, ustanowiony dla stworzenia warunków długotrwałego i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych oraz ich użytkowania głównie dla rolnictwa, leśnictwa i rekreacji.
(Konwencja Ramsarska) 1971
Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego.
Konwencja Londyn, Meksyk, Moskwa, Waszyngton - 29.12.1972 w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu mórz poprzez zatapianie odpadów i innych subst.
Konwencja Helsińska 22.03.1974 w sprawie ochrony środowiska morskiego obszaru m. Bałtyckiego, rat.08.11. 1979
Konwencja Bońska 1979 w sprawie ochrony węderownych gat. dzikich zwierzat, rat.01.05.1996
-1992 porozumienie o ochronie malych waleni m.Bałt. i Półn.
-1991 porozumienie w sprawie ochrony nietoperzy europejskich.
Konwencja Brno 19.09.1979 w sprawie ochrony dzikiej flory i fauny europejskiej i ich siedlisk rat. 01.01.1996
1989 utworzenie Sieci systemów obszarow chronionych zwanej Siecia Emerald
- 1995 Sofia przyjecie Paneuropejskiej strategii zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej
Konwencja Genewska 13.11.1979 w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości Rat.17.10.1985
1985-Helsinki protokół w sprawie redukcji emisji siarki lub jej przepływu przez granice o co najmniej 30%
1988 -Sofia protokół w sprawie zamrożenia poziomu emisji tleków azotu
Konwencja Wiedeńska 1985 w sprawie ochrony warstwy ozonowej, rat.11.10.1990.
1978 Montreal- protokół w sprawie substancji zubożających warstwe ozonową
Konwencja w Bazylei 22.03.1989 w sprawie kontroli trangranicznego przemieszczania i usuwania odpadow niebezpiecznych, rat.20.03.1992
Konwencja Szczyt Ziemi Rio de Janeiro 3-14.06.1992
Agenda 21, Deklaracja z Rio na temat srodowiska i rozwoju, Konwencja w sprawie zachowania różnorodnosci biologicznej, Konwencja o zmianach klimatu, Deklaracja o lasach