12.03.2003 r.
KONWERSATORIUM 3: POLITYKA ENERGETYCZNA, BIORÓŻNORODNOŚĆ.
ŚWIATOWA POLITYKA ENERGETYCZNA
Większość osiągnięć rewolucji przemysłowej powstała jednak dzięki opanowaniu technologii wykorzystania paliw kopalnych jako źródła energii i substytutu siły ludzkiej. Zasoby paliw kopalnych są jednak ograniczone i dlatego dalszy rozwój będzie zależał od wyboru alternatywnych źródeł energii. Produkcja energii z kopalnych surowców paliwowych niesie ze sobą również problem zanieczyszczeń i składowania odpadów.
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA ENERGII:
Siła wiatru,
Energia słoneczna - posiada praktycznie nieograniczoną odnawialność,
Pływy morskie,
Ciepłe wody głębinowe;
Energia jądrowa.
Kopalne surowce paliwowe są jednak dalej kluczowe w większości działań gospodarczych, a także stanowią ważny towar w handlu międzynarodowym. Wykorzystywanie tylko alternatywnych źródeł energii nie wystarcza do procesów przemysłowych (można by za ich pomocą jedynie oświetlić wszystkie mieszkania). Struktura pozyskiwanej energii:
Paliwa kopalne - 64%,
Energia wodna - 21%,
Energia jądrowa - 15%.
Wyzwaniem jest więc obecnie oszczędność energii, ale nie przesyt. Przesyt również wiąże się ze stratami - 10% energii przepływającej w sieciach marnuje się (np. poprzez nagrzewanie się transformatorów).
BIORÓŻNORODNOŚĆ
RÓŻNORODNOŚĆ GATUNKOWA - maksymalnie duża liczba gatunków.
Mała różnorodność gatunkowa może prowadzić do załamania się łańcucha pokarmowego i całej równowagi w ekosystemie. W przypadku zachowania różnorodności gatunkowej w ekosystemie następuje samoregulacja.
Problemem związany z określeniem tej różnorodności stanowi określenie ilości gatunków. Wiele gatunków w strefach lasów tropikalnych jest mało poznane, nie można poznać wielu bakterii. Różne są szacunki, mówi się że od 2 do 3 mld gatunków (roślin, zwierząt, bakterii, grzybów) jest poznanych, a niepoznanych od 3 do 110 mld.
Zdecydowana większość gatunków występuje w obszarach równikowych - ok. 2/3 gatunków roślin i 80% owadów. Największe skupiska gatunków występują w lasach. Tak więc zagrożeniem dla różnorodności są też zagrożenia dla lasów poprzez kwaśne deszcze (strefa umiarkowana, obszary uprzemysłowione), szkodniki, wycinanie lasów dla drewna i pod grunty uprawne (lasy tropikalne).
Gatunki giną na skutek:
Naturalnych procesów ewolucyjnych - jedne ustępują miejsca innym (np. rozwój ssaków wiązał się z wyginięciem wielkich gadów kopalnych);
Działalności człowieka.
3/1
Ginięcie gatunków nie jest procesem do końca wyjaśnionym. Wcześniej gatunki ginęły względnie rzadko bo 1-10 na rok. W XX w. świat wkroczył w okres masowej zagłady gatunkowej - liczba wymierających gatunków na 1 rok zwiększyła się do 1000.
RÓŻNORODNOŚC GENETYCZNA. Jednorodność genetyczna prowadzi do kumulowania się wad, nie dochodzi do naprawy łańcucha DNA, im większa zatem różnorodność tym zdrowsza populacja (w Polsce problem ten występuje z żubrami - jest ich niewielka ilość, krzyżują się ze sobą i zapadają na różne choroby).
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA.
W trakcie Konferencji ONZ „Środowisko i Rozwój” w Rio de Janeiro (3-14 czerwca 1992 r.) podpisano Konwencję o różnorodności biologicznej. Było to zobowiązanie do współpracy w tym zakresie. Postulaty konwencji odnoszą się przede wszystkim do krajów wysoko uprzemysłowionych, które mają uczestniczyć w ochronie państw posiadających dużą różnorodność biologiczną, skąd pobierany jest materiał genetyczny do procesów biotechnologicznych.
Państwa odznaczające się wybitną bioróżnorodnością mają ułatwiać dostęp do zasobów genetycznych w celu ich wykorzystywania ich w sposób nie zagrażający środowisku. Natomiast państwa bogate - korzystające z tych zasobów miały udostępniać technologię genetyczną, wyniki badań i korzyści wynikające z wykorzystania tych zasobów. Konwencji nie podpisały USA, głównie ze względu na obowiązek dzielenia się technologią.
W 1994 r. pojawił się problem skonkretyzowania postanowień konwencji. Zarzucano jej, że nie ma jasnej listy działań, a państwa same określają strategię działania. Pojawił się pomysł Protokołu o bezpieczeństwie ekologicznym, który w 1999 r. udało się ustalić. Protokół z Kartageny przyznawał państwom Trzeciego Świata zwierzchnictwo nad zasobami biologicznymi na tych obszarach, kraje rozwinięte mają prawo pozyskiwania tej różnorodności genetycznej, ale mają obowiązek dzielić się wynikami prac i technologią oraz zyskami z badań. Państw rozwinięte znowu odmówiły podpisania Protokołu.
3/2