Szara strefa to określenie nie zarejestrowanej działalności gospodarczej: nieformalnej lub nielegalnej. Inaczej mówiąc, działalności nie wyjętej spod prawa, ale nie zgłoszonej do opodatkowania, lub działalności przestępczej.
Wielkość szarej strefy jest szacowana, ale nie jest wliczana do rachunku DNB, ponieważ nie jest ujęta w ewidencji statystycznej państwa.
W zakresie polityki zapobiegawczej podstawowymi instrumentami są:
1. proste i szybko działające zasady tworzenia i
rejestracji przedsiębiorstw, przy relatywnie
niskich opłatach rejestracyjnych;
2. niskie podatki lub tzw. wakacje podatkowe
w pierwszym okresie działania przedsiębiorstw;
3. ulgi podatkowe przy podejmowaniu przez
przedsiębiorstwo inwestycji, wprowadzaniu
nowych technologii, podejmowaniu działalności
eksportowej i tworzeniu nowych stanowisk pracy;
4. możliwości korzystania - zwłaszcza przez małe i
średnie przedsiębiorstwa - z państwowych lub
samorządowych centrów wspierania
przedsiębiorczości: biznes parki, inkubatory
przedsiębiorczości, systemy doradztwa prawnego
i finansowego;
5. stosowanie przez państwo w długim okresie w
stosunku do całej gospodarki zasady niskich
podatków.
W systemie represyjnym stosuje się kary pieniężne lub inne formy karania przedsiębiorców:
1. egzekucje podatkowe za niepłacenie podatków przez
przedsiębiorstwa działające całkowicie lub częściowo
w szarej strefie, aż do całkowitej konfiskaty mienia
włącznie oraz stosowanie kar pozbawienia wolności;
2. podobne systemy karne za nielegalne zatrudnianie
pracowników i unikanie opłacania składek
ubezpieczeniowych;
3. deportacje stosowane wobec przedsiębiorców
działających w szarej strefie, jeśli są oni obywatelami
obcych krajów;
4. deportacje cudzoziemców - pracowników firm legalnych
lub działających w szarej strefie, jeżeli pracowali oni w
danym kraju bez wymaganych zezwoleń;
5. kary pieniężne wobec pracodawców działających w
szarej strefie, jeżeli stosowali oni wyjątkowo
niekorzystne pod względem warunków pracy, stopnia jej
uciążliwości i wysokości wynagrodzeń warunki
zatrudniania pracowników.
OMÓWIENIE KRZYWEJ LAFFERA
Krzywa Laffera przedstawia współzależności między wielkością dochodów budżetu państwa z tytułu podatków a wysokością stopy podatkowej. Krzywa ta zaczyna się na poziomie zerowym, ponieważ przy stopie podatkowej równej „0” dochody budżetu państwa równałyby się „0”.
W miarę wzrostu stopy podatkowej dochody państwa rosną mniej niż proporcjonalnie, gdyż im większa stopa podatkowa, tym wolniej wzrastają dochody z tytułu podatków. W punkcie maksimum dochody budżetu osiągają najwyższy poziom, przy określonej wysokości stopy podatkowej, która jest akceptowana przez podatników. Jednak po przekroczeniu pewnego poziomu maksymalnego dalsze zwiększanie stopy podatkowej będzie prowadziło do sukcesywnego spadku dochodów z podatków.
3