definicje-epidrmiologia, Inne notatki


DEFINICJE NAJCZĘŚCIEJ UŻYWANYCH POJEĆ

BADANIA OPINI PUBLICZNEJ-badania metoda reprezentacyjna mające na celu ustalenie lub wyjaśnienie poglądów członków danej grupy a określony temat.

BIOLOGICZNY CZYNNIK CHOROBOTWÓRCZY- żywe organizmy, głównie drobnoustroje chorobotwórcze (zarazki), robaki lub stawonogi bądź produkty ich przemiany materii, rozpadu lub autolizy, które mogą powodować chorobę u człowieka lub zwierzęcia.

CHOROBA ZARAŹLIWA- choroba wywołana przez biologiczny czynnik chorobotwórczy, mogący przenosić się od osoby zakażonej do zdrowej.

CHOROBOTWÓRCZOŚĆ (PATOGENNOŚĆ)- zdolność danego drobnoustroju (czynnika) do wywołania pewnych zmian patologicznych lub określonej choroby.

CHOROBOWOŚĆ- liczba chorych na określoną chorobę w stosunku do liczby ludności na określonym terenie, stwierdzona w określonym dniu lub określonym przedziale czasu (przeważnie w okresie roku), wyrażana współczynnikiem. Chorobowość dotycząca części populacji, np. grup płci i wieku nazywa się szczegółową lub specyficzną.

CHRONOMETRAŻ PRACY- czas trwania poszczególnych czynności zawodowych pracownika w ciągu zamiany roboczej, różniących się narażeniem.

CZYNNIK ETIOLOGICZNY- biologiczny, chemiczny, fizyczny lub inny czynnik wywołujący chorobę; czynnikiem etiologicznym może być również nadmiar, brak lub niedobór np. składnika pożywienia lub składnika otaczającego środowiska.

DERATYZACJA- zwalczanie środkami chemicznymi, fizycznymi lub biologicznymi szczurów lub innych szkodliwych gryzoni.

DEZYNFEKCJA- niszczenie w środowisku zewnętrznym wegetatywnych form szkodliwych drobnoustrojów, zwłaszcza chorobotwórczych, środkami chemicznymi, fizycznymi lub biologicznymi. Rozróżnia się dezynfekcję bieżącą - przy łóżku chorego i końcową - po wyzdrowieniu lub ewakuacji chorego.

DEZYNSEKCJA- zwalczanie szkodliwych owadów i innych stawonogów środkami chemicznymi, fizycznymi lub biologicznymi.

DROGI PRZENOSZENIA ZARAZKA lub DROGI SZERZENIA SIĘ ZARAZKA- sposób i mechanizmy przenoszenia zarazków ze źródła zakażenia na osobniki wrażliwe za pośrednictwem nośnika zarazków.

EKOLOGIA- nauka o wzajemnych stosunkach i oddziaływaniach między organizmami żywymi i nieożywionymi czynnikami środowiska, w którym te organizmy żyją.

ENDEMIA- występowanie zachorowań na daną chorobę wśród ludności na danym terenie w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie.

ENDEMICZNY OBSZAR- obszar, na którym zachorowanie wśród ludzi na daną chorobę występuje w podobnej liczbie przez wiele lat.

ENZOOCJA- występowanie zachorowań na daną chorobę wśród zwierząt na określonym terenie i w liczbie utrzymującej się na podobnym poziomie przez wiele lat.

EPIDEMIA- wystąpienie zachorowań na daną chorobę wśród ludności na określonym terenie i w określonym czasie w liczbie wyraźnie większej niż w poprzednich latach.

EPIDEMIOLOGIA- dział medycyny, nauka zajmująca się badaniem czynników i warunków związanych z występowaniem i szerzeniem się chorób oraz stanów patologicznych o różnej etiologii , a także z występowaniem różnych stanów i cech fizjologicznych w zbiorowiskach ludzkich.

EPIDEMII OGON- pojedyncze zachorowania występujące w okresie wygasania epidemii.

EPIDEMII SZCZYT- okres wystąpienia najwyższej liczby zachorowań w czasie epidemii.

EPIDEMIOLOGICZNY NADZÓR (ang. surveillance)- gromadzenie, analizowanie, opracowywanie a także rozpowszechnianie informacji dotyczących występowania choroby oraz czynników warunkujących szerzenie się choroby.

EPIDEMIOLOGICZNY WYWIAD- zbieranie informacji o czynnikach mogących mieć wpływ na wystąpienie choroby u poszczególnych osób.

EPIDEMIOLOGICZNA SYTUACJA- zachorowania, zgony oraz (lub)stan zagrożenia zdrowia ludności na określonym terenie i w określonym czasie z uwzględnieniem czynników osobniczych i środowiskowych.

EPIDEMIOLOGICZNE DOCHODZENIE- wykrywanie przyczyn, źródeł mechanizmów szerzenia się choroby.

EPIDEMIOLOGICZNE OPRACOWANIE- zespól czynności zmierzających do powstrzymania procesu epidemicznego; obejmuje najczęściej - dochodzenie epidemiologiczne oraz unieszkodliwianie źródeł, przecięcie dróg szerzenia się choroby, wzmocnienie odporności osób wrażliwych na zakażenie.

IZOLACJA- odosobnienie zakażonych lub podejrzanych o zakażenie ludzi lub zwierząt w warunkach uniemożliwiających przeniesienie zakażenia na osobniki wrażliwe.

IZOLATORIUM- wydzielone miejsce dla odosobnienie i ścisłej obserwacji osób podejrzanych o zakażenie.

KALENDARZ SZCZEPIEŃ- program szczepień ochronnych, w którym podane są rodzaje szczepionek oraz kolejność, w jakiej należy je stosować w zależności od wieku osoby podlegającej szczepieniu.

NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE (NDS)- najwyższe stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w powietrzu, ustalone jako wartość średnia ważona, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8- godzinnego czasu pracy przez cały okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.

NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE CHWILOWE (NDSCh)- najwyższe stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia w powietrzu, ustalone jako wartość średnia ( arytmetyczna lub ważona), które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika oraz jego przyszłych pokoleń, jeżeli utrzymuje się w środowisku pracy nie dłużej niż 30 min w czasie zmiany roboczej.

NAJWYŻSZE DOPUSZCZALNE STĘŻENIE PROGOWE (NDSP)- stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia, które ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczone w żadnym okresie dnia pracy.

NOSICIEL- osobnik, w którego organizmie bytuje i rozmnaża się zarazek nie wywołując u niego objawów chorobowych; zarazek może być wydalony poza organizm nosiciela i być przyczyną zachorowania wrażliwych osób. Rozróżnia się nosicieli stałych i krótkotrwałych.

NOSICIELSTWO- wydalanie zarazków chorobotwórczych przez człowieka, w którego ustroju one bytuja, nie powodując objawów choroby. Może wystąpić po przebyciu choroby (pochorobowe) lub po zakażeniu bezobjawowym.

NOŚNIK ZARAZKÓW- powietrze, woda, żywność, produkty biologiczne lub inne substancje albo przedmioty oraz nosiciele żywi, którzy pośredniczą w przenoszeniu zarazków ze źródła zakażenia na osoby wrażliwe.

OPORNOŚĆ POPULACJI- niewrażliwość zbiorowiska ludzkiego lub zwierzęcego na szerzenie się choroby, najczęściej w skutek uodpornienia się dużej części osobników.

OGNISKA EPIDEMICZNE (EPIZOOTYCZNE)- chory człowiek lub zwierze wraz z jego otoczeniem, w którym istnieją warunki do przenoszenia czynnika chorobotwórczego na osobniki wrażliwe.

OGNISKO PRZYRODNICZE- obszar występowania ogniska zakażenia w przyrodzie, gdzie zarazek krąży przez długie lata.

OKRES WYLĘGANIA CHOROBY- czas od wniknięcia do organizmu biologicznego czynnika chorobotwórczego do wystąpienia pierwszych objawów choroby.

OKRES ZARAŹLIWOŚCI (ZAKAŹNOŚCI)- okres, w którym osobnik zakażony (człowiek lub zwierze) może być źródłem zakażenia.

OKRESOWOŚĆ EPIDEMII- występowanie epidemii niektórych chorób w charakterystycznych odstępach czasu.

OKRESOWOŚĆ ZACHOROWAŃ- występowanie okresowych (najczęściej, co kilka lat) wzrostów i spadków rejestrowanych liczb zachorowań, zwykle charakterystycznych dla określonych chorób.

PANDEMIA- epidemia obejmująca kilka krajów lub kontynentów.

PATOGENEZA- przypuszczalny mechanizm, za pomocą którego czynnik etiologiczny powoduje wystąpienie choroby ; należy odróżnić patogenezę od etiologii, określającej domniemane przyczyny choroby, które inicjują mechanizmy patogenne. Kontrolowanie przyczyn może prowadzić do zapobiegania chorobie.

POPULACJA GENERALNA- skończona lub nieskończona zbiorowość, której elementy są przedmiotem obserwacji.

PRZENOSICIEL (WEKTOR)- najczęściej stawonogi, które przenoszą zarazki ze źródła zakażenia bezpośrednio na osobnika wrażliwego, bądź pośrednio zakażając żywność lub inne przedmioty, z którymi ma kontakt wrażliwy osobnik. Rozróżnia się przenosicieli czynnych i biernych.

REZERWUAR ZARAZKA- naturalne, biologiczne środowisko dla danego zarazka; gatunek (człowiek, zwierze, roślina) lub wyjątkowo inne środowisko, np.: gleba, w którym latami żyje i rozmnaża się zarazek.

RYZYKO ZACHOROWANIA- szansa, z jaką określona osoba może zachorować na jakąś chorobę lub ulec wypadkowi. Ryzyko zachorowania można wyliczyć ze współczynników zapadalności.

STAN ZAGROŻENIA EPIDEMICZNEGO- stan zwiększonego prawdopodobieństwa powstania epidemii lub zawleczenia choroby.

STERYLIZACJA- niszczenie wszystkich drobnoustrojów przez zastosowanie najczęściej czynników fizycznych (termicznych, promieniowania), rzadziej chemicznych.

SZCZEPIENIE- zastosowanie szczepionki w celach zapobiegawczych (szczepienie ochronne) lub leczniczych, w zależności od stopnia uodpornienia osób poddawanych szczepieniu. Rozróżnia się szczepienia pierwotne, podstawowe i przypominające.

ŚMIERTELNOŚĆ- liczba zgonów z powodu danej choroby w stosunku do liczby chorych na tę chorobę, przeważnie określana w odsetkach.

ŚREDNI CZAS TRWANIA CHOROBY- ogólna liczba dni choroby w danym okresie (a) podzielona przez średnią liczbę osób eksponowanych na ryzyko zachorowania w tym czasie lub (b) podzielona przez liczbę osób chorych w tym czasie albo (c) podzielona przez liczbę okresów choroby w tym czasie.

ŚWIATOWA ORGANIZACJA ZDROWIA- wyspecjalizowana agencja Organizacji Narodów Zjednoczonych zajmująca się różnymi aspektami zdrowia ludności; istotne miejsce w jej działalności zajmuje zapobieganie i zwalczanie chorób zakaźnych.

TYNDALIZACJA- zniszczenie drobnoustrojów poprzez zabiegi dezynfekcji termicznej powtarzane w określonych odstępach czasu (np. co 24 godz.), może prowadzić do wyeliminowania również form przetrwalnikowych, które w przerwach pomiędzy zabiegami dezynfekcyjnymi przekształcają się w formy wegetatywne.

UMIERALNOŚĆ OGÓLNA- liczba zgonów w stosunku do ogólnej liczby ludności na określonym terenie, stwierdzona w określonym przedziale czasu (miesiąc, rok): wyrażana współczynnikiem; umieralność dotycząca części populacji np. grup płci lub wieku lub określonej choroby nazywamy szczegółową lub specyficzną.

WRAŻLIWOŚĆ NA ZAKAŻENIE- stan organizmu sprzyjający rozwojowi w nim określonych drobnoustrojów.

WROTA ZAKAŻENIA- miejsce wniknięcia drobnoustroju do organizmu człowieka lub zwierzęcia.

WSKAŹNIK NARAŻENIA ( EKSPOZYCJI)- wskaźnik liczbowy charakteryzujący ekspozycję pracownika na substancję szkodliwą.

ZABIEG- w doświadczalnictwie: bodziec zastosowany celach określenia jego wpływu na substancje eksperymentalne lub w celu porównania jego wpływu z efektami innych zabiegów. W praktyce zabieg może oznaczać substancje chemiczne, pewne postępowanie lub coś, co podlega kontroli zgodnie z wymogami eksperymentu.

ZACHOROWANIA SPORADYCZNE- nieliczne, niepowiązane ze sobą zachorowania na określoną chorobę.

ZACHOROWANIA WTÓRNE- zachorowania na określoną chorobę zakaźną u osób w bezpośredniej lub pośredniej styczności z pierwszym zachorowaniem lub zachorowaniami w danym środowisku.

ZAKAŻENIE- wniknięcie i rozwój biologicznego czynnika chorobotwórczego w organizmie żywym, termin odnosi się również do zanieczyszczenia drobnoustrojami powierzchni ciała, przedmiotów, wody, żywności i powietrza.

ZAKAŻENIE BEZOBJAWOWE (UTAJONE)- zakażenie przebiegające bez widocznych objawów choroby.

ZAKAŻENIE PRZEZ STYCZNOŚĆ (KONTAKTOWE)- w wyniku bezpośredniej lub pośredniej styczności z zakażonym człowiekiem lub zwierzęciem.

ZAKAŻENIE KROPELKOWE- wskutek wdychania powietrza wraz z kropelkami śliny lub śluzu wydalanymi przez zakażonego człowieka podczas mówienia, kaszlu czy kichania.

ZAKAŻENIE MIESZANE- jednoczesne zakażenie różnymi drobnoustrojami.

ZAKAŻENIE POZAJELITOWE (PARENTERALNE)- zakażenie z pominięciem przewodu pokarmowego, zwłaszcza przez naruszenie ciągłości tkanek.

ZAKAŻENIE POKARMOWE- zakażenie przez przewód pokarmowy drobnoustrojami chorobotwórczymi znajdującymi się w żywności lub wodzie.

ZAKAŻENIE PORONNE- o łagodnym, nietypowym i przeważnie krótkim przebiegu.

ZAKAŻENIE POWIETRZNE- wskutek wdychania powietrza, zawierającego drobne cząstki pyłu lub kropelki obarczone zarazkami.

ZAKAŻENIE SZPITALNE- choroba wywołana przez drobnoustroje, specyficznie powiązana ze środowiskiem szpitalnym, która powstaje i rozwija się w czasie pobytu chorego w szpitalu lub rzadziej po jego wypisaniu.

ZAKAŻENIE PYŁOWE- zakażenie powietrzne pyłem zawierającym zarazki.

ZAPADALNOŚĆ (ZACHOROWALNOŚĆ)- liczba nowych zachorowań na określoną chorobę w stosunku do liczby ludności w określonym przedziale czasu ( miesiąc, rok), wyrażana współczynnikiem, może być szczegółowa - specyficzna.

ZARAŻENIE- przeniesienie czynnika chorobotwórczego od osobnika zakażonego na wrażliwego.

ZJADLIWOŚĆ (WIRULENCJA)- zdolność drobnoustroju chorobotwórczego do wniknięcia, rozmnażania się i wywołania objawów chorobowych w zakażonym ustroju.

ZOONOZA (ANTROPOZOONOZA)- choroba zakaźna zwierząt, która może przenosić się na ludzi.

ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA- człowiek, zwierze, roślina lub materia nieożywiona, z której zarazek lub inny biologiczny czynnik chorobotwórczy został przeniesiony na osobę wrażliwą.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Archeologia - definicje - sktypt, INNE- referaty,notatki,itp, Inne
anatomia ćwiczenia 3- Gr IX i X, Inne (Notatki materialy itp)
STRUKTURA DEFINICJI, PEDAGOGIKA-inne
definicjie - tusrystyka, studia - notatki
definicje, pedagogika i inne
Wypadki - definicje, BHP, inne
Całki krzywoliniowe i powierzchniowe, Mechatronika WAT, Matma, Inne notatki zadania itp
FIZYKOTERAPIA ZAGADNIENIA OGÓLNE, Inne (Notatki materialy itp)
Leczenie usprawniające w opiece długoterminowej, Inne notatki
inne notatki
Formalne warunki poprawnosci definicji, PEDAGOGIKA-inne
PYTANIA DEFINICYJNE Z EKONO, Inne
SPOSOBY DEFINIOWANIA, PEDAGOGIKA-inne
anatomia wykłady1610i0910 zebrane informacje, Inne (Notatki materialy itp)

więcej podobnych podstron