Stany Zjednoczone Ameryki w XIXw i na początku Xxw

Problemy społ-gosp. Rozwój terytorialny

Stany Zjednoczone utrorzone z 13 kolonii angielskich nie były jednorodne pod względem gospodarczym i ustrojowym. Zachowal się podział na stany uprzemysłowione na północy i rolnicze na południu.

Nadal trwały spory dotyczące urtoju państwa. Federaliści sprzeciwiali się uniezależnieniu się stanów i zunawali, że tylko władza wykonawcza może zapewnić krajowi rozwój, antyfederaliści domagali się nadania stanom szerokiem autonomii.

Wydanie przez prezydenta Jeffersona zakazu handlu z Anglią i Francją (Anglia nie dopuszczała statków amerykańskich do Francji) doprowadziło do kryzysu gospodarczego.

Popieranie przez Brytyjczyków buntów Indian doprowadziło do wojny 1812r, gdzie celem było opanowanie Kanady przez Stany Zjednoczone. Wojna nie zakończyła się korzystnie dla Stanów ale na mocy pokoju paryskiego gwarantował terytorium od Atlantyku po Missisipi.

Nabytki terytorialne :

od Napoleona LUIZJANA

od Wielkiej Brytanii PÓŁNOCNA DAKOTA

od Hiszpanii FLORYDA

od Rosji ALASKA

Wojny z Indianami :

Podczas zajmowania terenów biali osadnicy wykorzystywali walki między plemionami by odebrać ziemię. Często plemiona nie mogły się porozumieć ze względu na inny język. Wykorzystując ten fakt Rząd Amerykański utworzył specjalny rząd negocjujący spr ziem z Indianami. Podstępami wydzierano Indianom terytoria. Dopiero po pewnym czasie z incjatywy Czejenów i Siuksów (przyw. Siedzący Byk, Szalony Koń), Indianie rozpoczeli współną walkę o terytoria.

W bitwie pod LITTLE BIGHORN 1876r pokonali wojska gen Georga Custera, lecz zwycięstwo przyszło zbyt późno gdyż już większość Indian została osadzona w rezerwatach.

Wojna z Meksykiem :

Osadnicy amerykańscy w Teksasie wykorzystując problemu wew Meksyku starali się o przyłączenie Teksasu do Stanów. Doszło do konfliktu pomiędzy tymi państwami który zakończył się pokojem w Guadelupe-Hidalgo : TEKSAS, KALIFORNIA, NOWY MEKSYK, granica wzdłuż rzeki Rio Grande.

Coraz bardziej widoczne były róznice między północą a południem. Na północy rozwijał się przede wszystkim przemysł (wynalazk, złoża złota w Kalifornii)

Na południu nadal dominowała wielka własność ziemska, której siłą byli czarni niewolnicy.

To doprowadziło do rozwoju ABOLICJONIZMU - wystąpienia przeciwko niewolnictwu.

Wojna secesyjna

Zaostrzyła się walka między republikanami na północy a demokratami na południu. W 1860r prezydentem stał się Abraham Lincol (Północ Republikanie) w odpowiedzi na to w 1861r Południe utworzyło konfederację ze stolicą w Richmond i prezydentem Jeffersonem Davisem. Doszło do ataku na Fort Sumter w Kalifornii.

Południowcy - konfederanci nie uzyskali pomycy od Francji i Angli.

Lincoln nie mogąc uzyskać przewagi wydał w 1862r dwie ustawy :

*ustawa o osadnictwie (możliwość dla obywatela zasiedlenia ziemi 60ha po niewielkiej opłacie)

*ustawa zniesienia niewolnictwa

W 1863r wojska Północne (dow Ulysses Grant) odniosły zwycięstwo pod VICKSBURGIEM oraz pod GETTYSBURGIEM. Jednakże do decydującego starcia doszło rok poźniej gdy Republikanie oblegli Richmond. W 1865r w Appomattox gen Lee dow. Wojskami Konfederacji podpisał akr kapitulacji.

Skutki

*zginęło ponad 600 tys ludzi, ok 1mln zostało rannych

*zniszczenia kraju

*zmiana struktury społecznej przez wyzwolenie niewolników (zmalało znaczenie właścicieli ziemskich z Południa, wzrosła rola burżuazji na Północy) Próbowano wskrzesić niewolnictwo wydając ustawy o włóczęgostwie i czarne kodeksy-pozwalały na skazywanie Murzynów na przymusową pracę. W 1865r org Ku-Klux-Klan mająca zwalczać róznouprawnienie Mózynów

*zanik kultury południa, napływ kultury z Europy

Stany Zjednoczone dość szybko podniosły się po wojnie secesyjnej. Doszło do wzrostu liczby ludności, dzieki emigracji z Europy i Azji. Powstawały gospodarstwa, wzrosła produkcja przemysłowa i długość linii kolejowych (podst środek komunikacji) W 1823r doktryna Monronego - nieingerowanie USA w spr państw europejskich i na odwót.

Ekspansja kolonialna : w kierunku Pacyfiku i Azji terytorium Ameryki Łacińskiej i Południowej Hawaje Kuba Filipiny i wyspa Guan (od Francji) pas ziemi panamskiej na którym wybudowano kanał, który skrócił żeglugę między wschodem a zachodem Ameryk Japonia

---