Zmienne i wskaźniki
Według T. Pilcha (1995, s. 33) zmiennymi nazywa się to co daje się zaobserwować w każdym zdarzeniu lub zjawisku - czyli kilka właściwości konstytutywnych dla danego zdarzenia.
W. Dutkiewicz (1994, s. 39) zmienną rozumie jako dowolną właściwość, cechę, która przybiera różne wartości, a przynajmniej dwie (stanowi to warunek, by cecha została nazwana zmienną).
K. Konarzewski (2000, s. 39) podaje, iż zmienna to zbiór stanów, w których obiekt może być. Stany te są rozłączne, a ich zbiór wyczerpujący, co oznacza, że pozwala scharakteryzować każdy przedmiot należący do rozpatrywanego zbioru przedmiotów. Sens pojedynczego stanu zależy od pozostałych.
Natomiast W. Okoń (2001, s. 465) przez zmienną rozumie czynnik, który przybiera różne wartości w badanym zbiorze. Wyróżnia zmienną zależną, pośredniczącą i niezależną.
Zmienna niezależna to taka, której zmiany nie zależą od innych zmiennych występujących w badanym zbiorze.
Zmienna pośrednicząca to każdy czynnik, który wpływa pośrednio na zależność rezultatu końcowego od jego warunków.
Natomiast zmienna zależna to zmienna, której zmiany są skutkiem oddziaływania jedną lub większą ilością zmiennych.
Zdaniem T. Pilcha i T Bauman (2001, s. 51) znacznie ważniejsza jest świadomość, jaki jest związek między poszczególnymi cechami, jaki jest kierunek zależności między nimi, która ma wpływ na inne, a która podlega wpływom. W zależności od tego zmienne nazywane są zmiennymi niezależnymi lub zmiennymi zależnymi.
W pracy tej za zmienną niezależną przyjęto ?????????????????????
a jako zmienną zależną - ???????????????????
T. Pilch (1995, s. 33) stwierdza, iż aby komunikatywnie opisać zmienne bądź to ilościowe bądź jakościowe musimy posłużyć się określonymi wartościami opisowymi. O tym jaka jest dana cecha mówią nam empiryczne czynniki zwane wskaźnikami.
M. Łobocki (2000, s. 32-36) podaje, iż atrybutem badań, zwłaszcza ilościowych, w pedagogice są zmienne i wskaźniki. Bez ich uwzględnienia niemożliwy byłby wszelki rozsądny pomiar badanych faktów, zjawisk, zdarzeń. To właśnie one czynią pomiar w pełni możliwym i realnym. Zarówno zmienne, jak i wskaźniki są próbą uszczegółowienia problemów badawczych i tym samym hipotez roboczych. Zmienne stanowią uszczegółowienie badanych zjawisk ze względu na podstawowe ich cechy. Wskaźniki służą natomiast do określania każdej z wyodrębnionych zmiennych. Zadaniem ich jest znalezienie empirycznego sensu dla ustalonych zmiennych - poddanie ich operacjonalizacji. Oznacza to, że wskaźniki mają umożliwić przełożenie zmiennych na wielkości poddające się badaniom empirycznym łącznie z podejściem ilościowym. Wskaźniki dzieli się na trzy typy, mianowicie empiryczne, definicyjne i inferencyjne w zależności od charakteru wskazywanej przez nich zmiennej i rodzaju związku, jaki łączy je z nią.
Wskaźniki, empiryczne wskazują na zmienną, która daje się łatwo
i bezpośrednio zaobserwować. Zachodząca relacja między tymi wskaźnikami, a wskazywaną przez nie zmienną ma charakter związku empirycznego.
Wskaźniki definicyjne wynikają z definicji badanej zmiennej. Spełniają swą funkcję tym lepiej im bardziej precyzyjna jest definicja wskazywanego przez nie zjawiska.
Wskaźniki inferencyjne odnoszą się do zjawisk bezpośrednio nie obserwowalnych i nie wchodzą do definicji badanych zjawisk. Podstawą odwoływania się do wskaźników inferencyjnych są często teorie dotyczące zmiennej, na którą wskaźniki te mają wskazywać.
W tej pracy ustalono, że wskaźnikiem //??????????????????????