Obieg węgla w przyrodzie - biologiczne, chemiczne i fizyczne procesy zachodzące na Ziemi, w wyniku których następuje ciągły cykl wymiany węgla znajdującego się w atmosferze, w wodzie, organizmach żywych ich szczątkach oraz w skorupie ziemskiej.
Węgiel w postaci dwutlenku węgla (CO2) jest asymilowany przez rośliny samożywne (przez rośliny zielone w procesie fotosyntezy, przez bakterie samożywne w procesie chemosyntezy) i włączany następnie w cząsteczki glukozy.
Część glukozy zostaje z kolei zużyta do budowy komórek i tkanek, a część zużyta jako materiał energetyczny. Zwierzęta zjadając rośliny lub zwierzęta wykorzystują zawarty w związkach organicznych węgiel do budowy swojego ciała, a także w celach energetycznych.
Podczas procesów energetycznych węgiel zawarty w związkach chemicznych jest utleniany i w postaci dwutlenku węgla w procesie oddychania jest wydalany do atmosfery lub wody. Źródła węgla w przyrodzie:
atmosfera,
przemysł,
środki transportu,
procesy rozkładu,
oddychanie organizmów.
Zawartość węgla w biosferze podlega wahaniom w skali milionów lat w wyniku dwóch cykli:
cyklu węglanowo-krzemianowego
cyklu organicznego
Obieg fosforu w przyrodzie - jeden z cykli biogeochemicznych, w którym fosfor krąży pomiędzy środowiskiem nieożywionym i organizmami żywymi.
W środowisku fosfor występuje w postaci fosforanów w skałach pochodzenia organicznego i nieorganicznego oraz resztkach kości i produktach wydalania.
Fosfor znajdujący się w glebie jest przyswajany przez bakterie fosforowe, a rozpuszczony w toni wodnej przez plankton. Organizmy te przetwarzają związki fosforu w formy dostępne dla roślin i zwierząt.
Rozpuszczalne w wodzie związki fosforu są pobierane przez rośliny, które wbudowują go w związki budujące komórki. Dla konsumentów źródłem fosforu są rośliny zielone oraz, ewentualnie, niższe w piramidzie troficznej poziomy konsumentów. Ostatnim ogniwem organizmów wykorzystujących fosfor są reducenci, organizmy te uwalniają także ten pierwiastek do środowiska w postaci rozpuszczalnych w wodzie fosforanów.
Część fosforu może wypaść z obiegu , gdy dostanie się do głębinowych osadów oceanicznych. Jednocześnie może być uzupełniany przez wietrzenie lub wymywanie fosforu skał zawierających związki fosforanowe rozpuszczalne w wodzie.