DIAGNOSTYKA PEDAGOGICZNA-jako metodologia diagnozy specyficznej dla danej dziedziny pedagogiki (subdycsyplin).
1.)Diagnostyka pedagogiczna środowiskowa (pedagogika społeczna).2.)Diagnostyka psychologiczno-pedagogiczna (pedagogika specjalna).
3.)Diagnostyka w wychowaniu resocjalizującym.4.)Diagnostyka opiekuńcza.5.)Diagnostyka edukacyjna (dydaktyka).6.)Diagnostyka pracy kulturalno-wychowawczej.7.)Diagnostyka pracy socjalno-wychowawczej.DIAGNOZA-jest to rozpoznanie na podstawie zebranych objawów znanych ogólnych prawidłowości badanego stanu rzeczy przez przyporządkowanie go do typu albo gatunku, dalej przez wyjaśnienie genetyczne i celowościowe, określenie jego fazy i przewidywanego rozwoju (S.Ziemski 1973).DIAGNOZY CZĄSTKOWE:1.)Diagnoza przyporządkowująco- klasyfikacyjna lub typologiczna- odpowiada na pytanie, do jakiego znanego typu należy dany stan.2.)Diagnoza genetyczna- odpowiada na pytanie, jakie są przyczyny badanego stanu rzeczy.3.)Diagnoza celowościowa- poszukuje odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie ma badany stan dla całości badanej sytuacji.4.)Diagnoza fazy- odpowiada na pytanie, w jakiej fazie przebiegu znajduje się badany stan rzeczy.5.)Diagnoza rozwojowa lub prognostyczna- odpowiada na pytanie, co zrobić dalej z badanym stanem rzeczy.PRAKTYCZNY CHARAKTER BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH PRZEJAWIA SIĘ W: (OKOŃ)1.)Opisywaniu rzeczy i zjawisk2.)Wyjaśnianiu ich3.)PrzewidywaniuFUNKCJE BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH: (OKOŃ)1.)Deskryptywna2.)Eksplancyjna3.)ProspektywnaPROCEDURA DIAGNOSTYCZNA W PEDAGOGICE EMPIRYCZNEJ-stosujemy ją po to, aby ustalić istniejący aktualnie stan rzeczy oraz dojść przyczyn tego stanu (wg. J.Gniecki).RODZAJE PROCEDUR DIAGNOSTYCZNYCH:
1.)Statyczna- dany moment czasowy.2.)Dynamiczna- pewny przedział czasowy.3.)Diachroniczna (poprzeczna)- realizowana na różnych próbach z populacji w tym samym czasie.4.)Synchroniczna (podłużna)-realizowana w różnych momentach czasowych.CEL DIAGNOSTYCZNY- formułowany po stronie badającego.
ŚWIADOMOŚĆ METODOLOGICZNA- wiedza, lęk przed oceną.ZACHOWANIA DIAGNOSTYCZNE- reguły i zasady badającego.DIAGNOSTYKA PSYCHOPEDAGOGICZNA-WYBRANE ZAGADNIENIA METODOLOGICZNE:Na przestrzeń diagnostyczną składają się:1.)Świadomość metodologiczna badacza.2.)Oczekiwania diagnostyczne.3.)Cel diagnostyczny.Badania diagnostyczne mają na celu:Ustalenie pewnych cech zjawisk bez specjalnego wnikania w istniejące między nimi zależności. Badania diagnostyczne zapewniają rejestrację określonych przejawów zachowań ludzi. (Badania opinii publicznej, badania zainteresowań, badania skłonności).W badaniach diagnostycznych nigdy nie ma miejsca zastosowanie eksperymentu.
Podział badań wg Łobockiego Badania Diagnostyczne Weryfikacyjne
PRZYKŁADY BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH:1.)Psychomotoryczne2.)Socjometryczne3.)Lekarskie4.)Badania testowe5.)Badania psychotechniczne
METODOLOGIA DIAGNOZY:Przez metodologię diagnozy będziemy rozumieli wszelkie racjonalne uzasadnione sposoby postępowania diagnostycznego:
1.)Zaplanowanie toku diagnostycznego2.)Konstruowanie, dobór oraz zastosowanie technik zebrania i opisu cech badanego przedmiotu3.)Rozumowanie diagnostyczne łącznie z weryfikacją diagnozy4.)Czynności diagnostyczne5.)Właściwa ostateczna ocena wyników postępowania pedagogicznego
TRIADA PEŁNEJ DIAGNOZY:Identyfikacja----przyczyna, wyjaśnienie----program profilaktyczny i korekcyjny.EFEKT BARNUMA- złudne przyjęcie, że opis dotyczący całej populacji dotyczy jednej konkretnej osoby.EFEKT GALATEI-, jeśli mamy pierwotny efekt pozytywny i stawiamy diagnozę pozytywną.
EFEKT GOLEMA-ETAPY PROCESU DIAGNOZOWANIA:1.)Etap prediagnostyczny2.)Etap badania3.)Etap wyjaśniania4.)Etap interwencji
DIAGNOZA A KONTAKT INTERPERSONALNY ORAZ ETYCZNE ASPEKTY DIAGNOZY:ISTNIENIE DOBREGO KONTAKTU OZNACZA:
Gotowość możliwość dwustronnej konsultacji treści intelektualnych, percepcyjnych czy emocjonalnych.Pozawerbalne, empatyczne i syntoniczne rozumienie przeżyć partnera interakcji.Subiektywne przeświadczenie osób, że to, co się dzieje jest ważne dla każdej z nich.ETYCZNE ASPEKTY DIAGNOSTYKI:Błędna lub zbyt dowolna interpretacja tego, co składa się na tajemnicę zawodową.Wywoływanie stanów stresowych u badanych poprzez zbieranie nadmiaru danych.Żądanie informacji w sytuacjach, w których badany ma poczucie zagrożenia.Przeprowadzenie badania w sytuacji przymusowej.Stosowanie pozornej anonimowości.
REGUŁY WYCHOWAWCY:Reguła wzajemności.Reguła zaangażowania i konsekwencji.Reguła lubienia i sympatii.Reguła autorytetu.POMIAR ŚRODOWISKA RODZINNEGO:CELEM POMIARU jest uzyskanie ścisłej wiedzy o środowisku wychowawczym w celu podjęcia działań interwencyjnych lub w celu postawienia diagnozy określonej sytuacji (R.Wroczyński, 1979).PRZEDMIOTEM POZNANIA wychowawcy są wpływy środowiska na wychowanka, ich rodzaj i kierunek, poznanie cech i procesów wewnętrznych określonej zbiorowości, poznanie zjawisk, ich natury i siły.ISTOTA POMIARU polega na uporządkowaniu, na ilościowym określeniu pewnych zjawisk lub cech zjawisk o charakterze jakościowym. Polega to na przekształceniu zbioru faktów jakościowych.REGUŁY METODOLOGICZNE DOTYCZĄCE DIAGNOZOWANIA ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO:1.)Zasada holizmu metodologicznego.2.)Zasada relatywności warunków środowiskowych doświadczeń wychowawczych.3.)Zasada uwzględniania kontaktu społecznego.Liczną konstelację cech rodziny określającą ją jako środowisko wychowawcze stanowią w ujęciu Jacka Piekarskiego:Sfera materialno-rzeczowa.Sfera oddziaływań o charakterze wychowawczym.Sfera wartości.
STRATEGIE BADAWCZO-DIAGNOSTYCZNE DOTYCZĄCE RODZINY:KONCEPCJA I ----CAŁOŚCIOWA:Koncepcja wskaźnika ogólnego środowiska H.Radlińskiej;Arkusz schematyczny J.Pietera;Koncepcja Progów Zagrożenia Rozwoju Dziecka w Rodzinie E.Marynowicz-Hetki;Koncepcja diagnozy typologicznej rodziny J.Piekarskiego; KONCEPCJA II ----ZOGNISKOWANA:Kwestionariusz Pari, Schafera i Bella;Kwestionariusz PCR Roe i Sigelmana;Kwestionariusz dla rodziców M.Ziemskiej;Juwentarz Postaw „w moim domu” B.Markowskiej;Koncepcja rozpoznawania błędów wychowawczych A.Guryckiej;
STRATEGIA I :1.)Helena Radliska wzbogaciła pojęcie wzorca i wskaźnika. Wprowadziła pojęcie ogólnego wskaźnika środowiskowego, który stanowi wynik badań diagnostycznych był rozumiany jako miernik określający szansę życiową dzieci wychowujących się w jednym środowisku. Problem postawiony przed badaczem decyduje o typie diagnozy.2.)Koncepcja umożliwiła sformułowanie ogólnej oceny środowiska wychowawczego dziecka wyrażonej tzw. Wskaźnikiem liczbowym stanowiącym sumę ocen jednostkowych wskaźników. Wskaźniki te zostały wyróżnione w odniesieniu do podstawowych kręgów środowiskowych jednostki:
Indywidualne;Lokalne;Okoliczne;3.)Podstawą koncepcji jest znajomość poziomu zagrożenia dziecka w rodzinie. Koncepcja dotyczy oceny tzw. Progów zagrożenia rozwoju bijosocjokulturowego. Próg zagrożenia to stopień kumulujący negatywne elementy środowiska rodzinnego, którego wystąpienie może stanowić miarę zagrożenia rozwoju dziecka. Autorka wyróżniła 3-rzy progi:Ostrzegawczy;Zaawansowany;Krytyczny;4.)Charakteryzuje on diagnozę typologiczną jako działanie poznawcze polegające na klasyfikowaniu rodziny na podstawie zebranych danych, stosunku do modelu teoretycznego. Wyróżniał 3-rzy sfery:Warunki materialno-rzeczowe;Oddziaływania wychowawcze;Wartości i cele; Piekarski wyodrębnił 4-ry typy rodzin:Środowisko wzorcowe;Środowisko przeciętne;Środowisko niekorzystne;Środowisko dysharmonijne;
STRATEGIA II 2. Identyfikuje występowanie określonych postaw ze względu na postępowanie:Kochająca;Wymagająca;Ochraniająca;Odrzucająca; Liberalna;
Cechą tego arkusza jest ambiwalentność, bada się te postawy czynnikowo.Ujawnia postawy dziecka wobec rodziców 2-óch cechach:Akceptacja rodziców----------------Odrzucenie rodziców.SZKOŁA JAKO INSTYTUCJA SPOŁECZNO-WYCHOWAWCZA I DIAGNOZA ŚRODOWISKA:DIAGNOZA JAKOŚCI PRACY SZKOŁY- określenie poziomu działania szkoły w odniesieniu do jej celów, pomiar efektywności szkoły, pomiar stopnia osiągnięcia założonych celów.
Raporty oświatowe—powstają w okresie zmian:RAPORT FORA - „uczyć się, aby być”. Stwierdzono, iż najlepszą formą bycia w przyszłości będzie nauka. Tezy raportu: wysokie ogólne wykształcenie zawodowe. Kształcenie permanentne- kształcenie przez całe życie. Kształcenie ustawiczne tych, co nie mieli możliwości uczyć się wcześniej.RAPORT - „uczyć się bez granic, jak zewrzeć lukę ludzką. Raport klubu rzymskiego”. Wprowadził pojęcia kształcenia innowacyjnego (wszystkie szkoły powinny przygotować do tego, co będzie jutro) i zachowawcze (to uczenie się dzisiaj, dobrze funkcjonuje, ma ogólną wiedzę, ale ma problem w sytuacjach nowych. Dysomas-luka ludzka. Jak nauczać, by to wszystko ludziom przybliżyć?). Partycypacja (współuczestniczenie teraz) i antycypacja (przewidywanie).RAPORT EDUKACJA - „jest w niej ukryty skarb”. Raport Delora, najnowszy, międzynarodowy. Są to filary edukacji XXI wieku:
Uczyć się, aby wiedzieć----wiedza.Uczyć się, aby być----system wartości.Uczyć się, aby działać----umiejętności.Uczyć się, aby żyć z innymi----współistnienie.
JAKOŚĆ SZKOŁY TO:Osiąganie założonych celów;Nieustanne doskonalenie;Zaspakajanie potrzeb klientów; Jakość szkoły to to, co zadawala, a nawet zachwyca klienta.GŁÓWNE OBSZARY DIAGNOSTYCZNE:I KSZTAŁCENIE:Efekty kształcenia,Organizacja i przebieg kształceniaII OPIEKA I WYCHOWANIE:
Plan pracy pedagogicznejAtmosfera szkołyOpieka socjalnaZachowanie uczniówFrekwencjaDemokracja w szkolePrawa i obowiązki uczniaDzieci specjalnej troski
Zdrowa i bezpieczna szkołaWspółpraca szkoły z rodzicamiIII ORGANIZACJA I KIEROWANIE SZKOŁĄ:Dyrektor szkołyDokumentacjaPlanowanie pracy w szkoleStruktura organizacyjna szkołyKierowanie zespołem ludziSzkolny system nadzoruInformacja i promocja szkołyBaza szkołyFinanse szkoły
10 KRYTERIÓW OCENY JAKOŚCI PROCESÓW NAUCZANIA, UCZENIA SIĘ:1.)W szkole istnieje odpowiednia baza (biblioteka, pracownie, pomoce naukowe itd.) zapewniające dobre warunki nauczania i uczenia się.2.)Nauczyciele posiadają odpowiednie kwalifikacje.3.)Program nauczania zawiera jasne cele, zrozumiałe przez nauczycieli i uczniów.4.)Treść nauczania przedmiotu jest dobrana tak, by umożliwiała osiągnięcie założonych celów.5.)Uczniowie są zachęcani do uczenia się i podejmowania odpowiedzialności za wyniki tego procesu.6.)Wybrany program nauczania ma akceptację MEN.7.)Ocenianie jest rzetelne, obiektywne i sprawiedliwe.8.)Sprawdzanie i ocenianie dokonywane jest pod kątem wymagań programowych danego przedmiotu.9.)Ocenianie zapewnia uczniom rzetelną informację zwrotną na temat postępów.10.)Uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności, które potrafią zastosować po zakończeniu programu.
PRZYSTOSOWANIE DZIECKA DO SZKOŁY:Dynamiczny i stały proces modyfikowania przez uczniów własnych zachowań, cech i potrzeb w celu adekwatnego funkcjonowania w warunkach szkolnych, z zachowaniem równowagi między wymaganiami tego ucznia a własnymi potrzebami.
OGÓLNE WSKAŹNIKI PRZYSTOSOWANIA DO SZKOŁY:Potrafi w znacznym stopniu podporządkować swoje chęci i pragnienia wymaganiom szkoły, liczy się z potrzebami innych i współdziała z innymi.OCENA PRZYSTOSOWANIA DZIECKA DO SZKOŁY-WYBRANE NARZĘDZIA DIAGNOSTYCZNE:
Karta mierzenia postępu uspołecznienia się dziecka K.M.B.Bridges w układzie J.Konopnickiego.Arkusz zachowania się ucznia B.Markowskiej.Kwestionariusz zachowania się dziecka w przedszkolu i szkole (CBI) E.S.Schaefera, A.Morsona.DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA:W.Okoń twierdzi, że dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy pierwszej. *Dziecko osiąga dojrzałość szkolną w momencie równowagi pomiędzy wymaganiami szkoły a własnymi możliwościami rozwojowymi.*Przystosowanie dziecka do szkoły to zdobywanie sprawności, umiejętności, nawyków i doświadczenia.KRYTERIA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ:
Zasób umysłowy (wiadomości o świecie, zasób i bogactwo słownictwa czynnego i biernego).*Pamięć i uczenie się (zapamiętanie słów, symboli).*Poziom myślenia (ujmowanie związków przyczynowo-skutkowych w historyjki obrazkowe, wykonywanie prostych działań arytmetycznych).*Rozumienie symboli graficznych oraz analiza i synteza wzrokowo-słuchowa (rozpoznanie liter i liczb, analiza wyrazów, odwzorowywanie układów graficznych).*Koordynacja manualna -wzrokowo-ruchowa (rysowanie, wycinanie).*Interakcje z rówieśnikami (umiejętność wspólnej zabawy konstrukcyjnej, rozumienie sytuacji społecznych).*Podporządkowanie się poleceniom i wytrwałość w pracy.DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA TO:Osiągnięcie przez dziecko pewnego momentu równowagi pomiędzy własnymi możliwościami a wymaganiami szkoły.ELEMENTY DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ:Dojrzałość fizycznaDojrzałość umysłowaDojrzałość społecznaDojrzałość emocjonalna
Dojrzałość wolicjonalnaMODEL DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ:W zakresie dojrzałości fizycznejW zakresie dojrzałości umysłowejW zakresie dojrzałości do czytania i pisaniaW zakresie dojrzałości do matematykiW zakresie dojrzałości emocjonalno-społecznejEFEKTYWNOŚĆ KSZTAŁCENIA:Jest to zespół różnorodnych pozytywnych cech procesu dydaktyczno-wychowawczego, działań najbardziej wydajnych, przynoszących najlepsze rezultaty, w postaci wyników nauczania, obejmujących wiadomości, umiejętności i nawyki, zainteresowania, motywy, przyzwyczajenia do ustawicznego uczenia się (K.Denek, 1983).
TAKSONOMIA CELÓW KSZTAŁCENIA B.NIEMIERKO:I WIADOMOŚCIA Zapamiętanie wiadomości B Zrozumienie wiadomości
II UMIEJĘTNOŚCIC Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowychD Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych.