LOGISTYKA to zarządzanie przepływem materialnym i związanym z tym przepływem informacji i pieniędzy celem skutecznego i efektywnego zaspokojenia potrzeb odbiorcy; to proces zarządzania całym łańcuchem dostaw. 5W właściwy produkt, ilość, jakość, miejsce, czas PRODUKCJA proces, w którym zasoby kapitałowe, osobowe i rzeczowe (nakłady) są łączone w procesie transformacji lub konwersji dla wytworzenia produktów (efekty), obejmujących wyroby i/lub usługi ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ proces podejmowania decyzji w zakresie nabywania i efektywnego wykorzystania zasobów celem wytworzenia pożądanych produktów SKUTECZNOSC RYNKOWA= efekty osiagniete/efekty planowane EFEKTOWNOSC= Wartosc efektow/wartosc nakladów PRODUKTYWNOSC = wielkosc efektow/wielkosc nakladów; wielkosc produkcji wytworzonej i sprzedanej/zuzyte zasoby; =Efekty/Ludzie+Materialy+ energia+ kapital WARTOSC DODAWANA V=warosc funkcji za ktura klient jest gotow zapłacić/ koszty produkcji WSKAZNIK ROTACJI W ZAPASACH WRZ= sprzedaz/zapas sredni [razy]= zapas sredni*liczba dni w okresie/ sprzedaz [dni] FAZY W CYKLU ZYCIA PRODUKTU: Wprowadzanie, Wzrost, Dojrzałość, Schyłek SPRAWNOSC= Rzeczywista zdolność produkcyjna/ efektywna zdolność produkcyjna WYKORZYSTANIE= Rzeczywista zdolność produkcyjna/projektowana zdolność produkcyjna PROCESY CIAGLE zachowanie w trakcie produkcji ciągłości i powtarzalności procesu wytwarzania. PROCESY NIECIAGLE wytwarzanie wyrobów w seriach. Serie mogą być powtarzalne lub nie PROCESY TYPU PRZEDSIEWZIECIE (project) produkcja unikalnych wyrobów przy zachowaniu stałej pozycji przedmiotu wytwarzanego. WSKAZNIK EFEKTYWNOSCI PROCESU WEP=czas działań dodajcych wartosc/ łączny czas przejscia prze proces CEL ZARZADZANIA PRODUKCJA: ciągłe dążenie do redukcji różnicy między sumarycznym czasem dodawania wartości, a czasem przejścia Cel idealistyczny: łączny czas dodawania wartości = czas przejścia STRUKTURA PRODUKCYJNA zbiór komórek produkcyjnych i formy ich wzajemnych powiązań wynikających z realizowanych procesów produkcyjnych Struktura przedmiotowa (produktowa) - powstaje poprzez grupowanie różnych maszyn, urządzeń i pracowników pod katem wytwarzania produktu lub rodziny produktów podobnych w określonej komórce produkcyjnej ZALETY krotki czas realizacji cykl produkcyjny, Male zamrozenie produkcji w toku. Odpowiedzialność za jakość ilość i terminowość, możliwość zastosowania przepływu po jednej sztuce, niskie koszty transportu miedzy stanowiskowego; WADY mala elastyczność asortymentowa; problemy z maksymalizacja wykorzystania zdolności produkcyjnej, specjalistyczne maszyny Struktura technologiczna (procesowa, funkcjonalna) - powstaje poprzez grupowanie stanowisk roboczych ze względu na ich podobieństwo technologiczne (procesowe)ZALETY wysoka elastyczność asortymentowa, maksymalizacja wykorzystania zdolności produkcyjnych, zastosowanie uniwersalnych maszyn WADY dlugi czas realizacji; duze zamrozenie produkcji w toku; wysokie koszty transportu miedzy stanowiskowego, wieksze zapotrzebowanie na powierzchnie produkcyjna; duza złożoność sterowania produkcja; PLANOWANIE SPRZEDAZY I OPERACJI (produkcji) - proces realizowany przez kierownictwo wysokiego szczebla, które co miesiąc ocenia zaktualizowane, podzielone na okresy prognozy podaży, popytu i wyników finansowych CELEM SOP jest znalezienie kompromisu w ramach jednego planu operacyjnego, określającego sposób podziału najważniejszych zasobów - ludzi, zdolności produkcyjnej, materiałów, czasu i pieniędzy, który umożliwi efektywne i skuteczne zaspokojenie potrzeb rynku i wypracowanie zysku SOP określa, jak organizacja powinna wykorzystać swoją zdolność produkcyjną w celu zaspokojenia oczekiwanego popytu CEL OPRACOWANIE PLANU KTÓRY umożliwi zaspokojenie zagregowanego popytu będzie realnym, wykonalnym ze względu na ograniczone zasoby będzie charakteryzował się możliwie najniższymi kosztami realizacji ZAGREGOWANE PALNOWANIE PRODUKCJI CECHY: poziom planowania planowanie taktyczne, średniookresowe charakter planowania planowanie postępowo-ciagle przedmiot planowania produkt finalny lub rodziny produktow finalnych jednostki umowne jednostki zagregowane Horyzont planowania okres od 4 do 12 miesiecy okres planistyczny miesiąc, kwartal EFEKTY DOBREGO PLANOWANIA PRODUKCJI osiaganie celów i strategii przedsiębiorstwa odzwierciedlonych w planie strategicznym; ustalanie kompromisu między działem produkcji, marketingu (sprzedaży), finansowym, zasobów ludzkich, dostawcami, firmami transportowymi; Racjonalne gospodarowanie zasobami; podstawa ustalania właściwego (Głównego planu/harmonogramu produkcji MPS); podstawa koordynacji działań partnerów z łańcucha dostaw WARUNEK KONIECZNY BILANSOWANIA P Ⴃ ZP w horyzoncie planowania WARUNEK WYSTARCZAJĄCY BILANSOWANIA P Ⴃ ZP w okresach planowania OPCJE MARKETINGU cel zmiana modelu popytu roznicownie cen, reklamy, zalegle zamowienia kształtowanie popytu uzupełniającego ZALETY nizsze koszty w relacji z opcjami produkcji; lepsze wykorzystaie zdolności produkcyjnej WADY utrata potencjalnych zyskow w szczytowych okresach popytu; spadek poziomu obsługi OPCJE PRODUKCJI cel zmiana modelu zdolności produkcyjnej zatrudnianie/zwalnianie, nadgodziny/skrocony czas pracy, pracownicy sezonowi, zapasy, podzlecenia ZALETY dodatkowe zyski w szczytowych okresach popytu, wzrost poziomu obsługi WADY wyższe koszty w porównaniu do opcji marketingu; gorsze wykorzystanie zdlonosci produkcyjnej STRATEGIA RÓWNOMIERNEGO POZIOMU PRODUKCJI Strategia poziom zdolności produkcyjnej Podstawowa zasada stały poziom zatrudnienia. Dopuszcza się zapasy i zaległe zamówienia Zalety: stały spływ produkcji i równomierne zapotrzebowanie na materiały, minimalne koszty rekrutacji i szkolenia, mała liczba nadgodzin i małe koszty przestojów, zadowolenie i dobre morale pracowników oraz równomierne i stabilne wykorzystanie maszyn i urządzeń STRATEGIA PRODUKCJI DLA POPYTU Strategia dostosowawcza - pogoń za popytem Zmiany poziomu zatrudnienia dla zrównoważenia popytu i podaży przy zasadzie nie produkowania na zapas ZALETY znikome koszty utrzymywania zapasów lub ich brak Wady: brak stabilności w produkcji i atmosfera pracy w rytmie popytu ZASTOSOWANIE: przedsiębiorstwa usługowe, w warunkach sezonowości popytu STRATEGIA MIESZANA Kombinacja wielu opcji decyzyjnych obu strategii bez wyróżniania wiodącej opcji. Zalety: duża elastyczność w zaspokajaniu nieregularnego popytu, możliwość eksperymentowania z wieloma różnymi podejściami Wady: brak dominującej jednej zmiennej może prowadzić do nieusystematyzowanego podejścia i braku zrozumienia strategii przez zatrudnionych METODY ZAGREGOWANEGO PLANOWANIA PRODUKCJI METODY NIEFORMALNE manualne metoda prob i bledow ZALETY zrozumiałość i prostota stosowania; nie wymaga wysokich kwalifikacji planistow WADY brak gwarancji rozwiązania optymalnego METODY FORMALNE matematyczne (programowanie liniowe, dynamiczne, celu, techniki heurystyczne; modele symulacyjne) ZALETY gwarancja rozwiazania optymalnego WADY złożoność oferowanych algorytmow; duza pracochłonność obliczen; wysokie kwalifikacje użytkowników; ograniczenia przyjmowanych założeń GŁOWNY PLAN PRODUKCJI MPS CEL ustalenie planu produkcji wyrobów indywidualnych zakładu produkcyjnego; przekształcenie zagregowanego planu produkcji w plan produkcji wyrobów indywidualnych i jego dostosowanie do bieżących potrzeb rynku; okreslenie jakie wyroby, w jakich ilościach i na kiedy powinien zakład produkcyjny wyprodukować DANE zagregowany plan produkcji, krotkookresowe prognozy popytu wyrobów finalnych, biezace zamowienia klientow, biezace zapasy REZULTAT głowny plan produkcji, Główny harmonogram produkcji, Plan spływu produkcji zakładu produkcyjnego - co, ile i na kiedy. Podstawa przyrzeczenia zamówień klientom OKRES PLANISTYCZNY dzien, tydzień, miesiąc HORYZONT PLANOWANIA kilku do kilkunastu tygodni GŁOWNY PLAN PRODUKCJI uwzględniać potrzeby działu obsługi klienta, spełniać postulat realności wykonania (zdolność produkcyjną i priorytety zamówień), spełniac postulat efektywności produkcji (wielkość partii produkcyjnej - PNM Produkcja Na Magazyn MNZ - Montaż Na Zamówienie PNZ - Produkcja Na Zamówienie KNZ - Konstrukcja Na Zamówienie MRP PLAN POTRZEB MATERIALOWYCH System zarządzania produkcją i zapasami w warunkach potrzeb zależnych PRZESLANKI Rozrożnienie istoty popytu niezależnego i zależnego w zarządzaniu zapasami; rozwoj możliwości techniki komputerowej; POPYT NIEZALEZNY niepewny; ustalanie: prognozowanie, stabilny, zuzycie zapasu równomierne POPYT ZALEZNY pewn, obliczanie, sporadyczny, nierównomierne ZADANIA MRP ustalanie planów zleceń produkcji i zleceń zakupu (co, ile, kiedy) dla wszystkich pozycji rodzajowych potrzebnych do realizacji MPS. Weryfikacja wykonalności wstępnego MPS. Dostarczanie danych wejściowych do planowania wymaganych zdolności produkcyjnych DANE głowny plan produkcji MPS; kartoteka strukturalna, zestawienie materiałowe; kartoteka rodzajowa; stany zapasow; otwarte zlecenia produkcji i zakupow LOGIKA PLANOWANIA MRP potrzeby netto= potrzeby brutto-planowany zapas koncowy-przyjecia otwartych zlecen+zapas bezpieczeństwa STEROWANIE WYKONANIEM PRODUKCJI SWP polega na transformacji danych zadanych przez wyższe poziomy planowania produkcji (operatywne planowanie produkcji, planowanie potrzeb materiałowych, planowanie zdolności produkcyjnych) w instrukcje sterujące maszynami, urządzeniami i procesami produkcyjnymi, a także na przetworzeniu danych z poziomu realizacji produkcji w informacje dla wyższych poziomów planowania. HARMONOGRAMOWANIE terminowanie zadań jest podstawową funkcją SWP. Zadaniem harmonogramowania jest określenie terminów realizacji zadań produkcyjnych techniki harmonogramowania: h. wprzód, wstecz, kombinowanie WSKAZNIK KRYTYCZNY(WK) jest dynamiczną regułą, która umożliwia ciągłe uaktualnianie priorytetów = wymagany termin zakończenia zlecenia-aktualna/czas prac pozostałych do wykonania KORZYSCI SYSTEMOW ERP poprawa poziomu obsługi klientów - skrócenie czasu realizacji zamówień, zwiększenie terminowości dostaw; redukcja zapasów nabywanych, zapasów produkcji w toku, zapasów wyrobów gotowych, zapasów eksploatacyjnych; redukcja kosztow; krótszy czas reakcji na zmiany w otoczeniu przedsiębiorstwa Większa elastyczność WADY ERP efektywnosc i skuteczność działania systemów ERP jest w bardzo dużym stopniu uwarunkowana bezbłędnością, aktualnością, dokładnością, niezawodnością danych, duża wrażliwość na błędne dane; brak wbudowanego mechanizmu ciągłego doskonalenia LEAN PRODUCTION strategia i filozofia oparta na eliminacji strat i marnotrawstwa z łańcucha dodawania wartości poprzez redukcję i eliminację działań nie związanych z dodawaniem wartości ZASADY PRODUKCJI LEAN/JIT produkcja to co klient chce; tyle ile klient chce; produkuj natychmiast gdy będzie zapotrzebowanie; produkuj z idealna jakością; produkuj bez strat i nieefektywności; produkuj przy zaangazownaiu i rozwoju ludzi CELE LEAN PRODUCTION zero zapsow, brkow, awarii, czasow przestawien, transportu, cykli produkcyjnych, wielkość parti produkcyjnej=1 LEAN ZAPASY obniżenie zasobow (zapasow), identyfikacja problemow, eliminacja przyczyn problemow, poprawa wykorzystania zasobow, LEAN KORZYSCI krotki cykl produkcyjny; Male partie szybko są przekazywane i obrabiane; powierzchnia produkcyjna może zostać zredukowana; operacje stają się bardziej zależne; łatwiejsza kontrola produkcji, przepływu materiałów i kosztów PLYNNA PRODUKCJA polega na „równoczesnym” montowaniu każdego dnia w linii, kilku wyrobów finalnych z jednej rodziny w jak najmniejszych partiach. PLANOWANIE PRODUKCJI JIT zagregowane planowanie produkcji: krótszy horyzont planowania; okresla poziom produkcji; podstawa planowania zasobow głowne planowanie produkcji MPS krótszy horyzont planowania; okresla splyw produkcji wyrobów; podstawa planowania potrzeb materiałowych; podstawa planowania zdolności produkcyjnych HARMONOGRAMOWANIE HMK model mieszanej produkcji; szczegółowe dzienne harmonogramy pracy lini montazowych SYSTEM KANBAN zakłada się stałe dążenie do minimalizacji liczby kanbanów poprzez redukcję czasu wykonywania operacji, czasów przezbrojeń, czasów przestojów spowodowanych awariami i innymi zakłóceniami, czasów transportu, zwiększanie wydajności i kwalifikacji robotników, produkcję bez braków, czyli dąży się do redukcji czasu Tw oraz Tt. PRAWO LITEA CZAS REALIZACJI=produkcja w toku w sztukach/srednie tempo produkcji CELE PRZEDSIEBIORSTWA ocena produkcji: wydajność, przepustowość; zapasy; koszty operacyjne TEMPO GENEROWANIA PIENIEDZY Tg=Marza pokrycia/czas jednostkowy operacji waskiego gardla SYSTEM OPT zarządzania produkcją kładący nacisk na identyfikację wąskiego gardła i efektywne zarządzanie zasobami z nim związanymi, celem maksymalizacji przepływu i redukcji zapasów