Metryka Koronna

Основные сведения
Архив:	Главный архив древних актов в Варшаве / Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie (AGAD) 00-263 Warszawa, ul. Długa 7, Тел.: (+ 48)(22) 831-54-91, Факс.: (+ 48)(22) 831-16-08 [e-mail]
Архивный шифр:	PL AGAD f. 4
Название фондообразователя (фондообразователей):	Kancelaria Koronna.
Заголовок:	Metryka Koronna
Дата (даты):	1414-1820
Величина и носитель хранения единицы описания (количество, объем или размер):	790 j. a. (53 mb )
Язык/шрифты единицы описания:	łacina, polski, ruski, niemiecki, czeski

История учреждения-фондообразователя/ биографические сведения

Polska kancelaria królewska, znana również pod nazwą kancelarii koronnej, zaczęła funkcjonować po odrodzeniu się w I połowie XIV w. Królestwa Polskiego, zastępując kancelarie książąt dzielnicowych ziem, które weszły w skład monarchii Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Prowadziła działalność aż do końca istnienia Rzeczypospolitej szlacheckiej (1795).

К содержанию

Содержание и аннотация

Księgi Wpisów (Libri Inscriptionum) zawierające wpisy pełnych tekstów dokumentów wystawianych przez kancelarię koronną, wpisy dokumentów napływających do kancelarii koronnej oraz wpisy zeznań dokonywanych przez osoby prywatne przed aktami Metryki. Księgi Poselstw (Libri Legationum) zawierające wpisy dokumentów dotyczących stosunków dyplomatycznych Rzeczypospolitej z innymi państwami oraz spraw wewnętrznych, o ile były związane z poselstwami. Księgi Pieczętne (Sigillata) zawierające krótkie regesty dokumentów wystawionych w kancelarii koronnej. Księgi Kanclerskie (Spraw Publicznych) zawierające dokumenty i korespondencję dotyczącą polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa. Księgi Rejestrów Sądów Asesorskiego, Relacyjnego i Sejmowego zawierające krótkie streszczenia (tzw. memoranda) spraw toczących się przed tymi sądami. Księgi Sądu Referendarskiego zawierające sprawy rozpatrywane przez ten sąd. Lustracje i rewizje dóbr królewskich (dz. XVIII) zawierają egzemplarze przeznaczone dla kancelarii koronnej.

К содержанию

Порядок систематизации

Seriami, wewnątrz serii według kolejności sygnatur.

К содержанию

История хранения

Akta Metryki Koronnej przechowywano w stolicach państwa i w rezydencjach królewskich, początkowo w Krakowie, począwczy od początków XVII w. w Warszawie. Wywiezioe w czasie Potopu do Szwecji (1655-1660), powróciły prawie w komplecie na mocy postanowień Pokoju Oliwskiego. Wywiezione ponownie, tym razem do Rosji, po upadku Rzeczypospolitej (1795), w większości, poza Księgami Poselstw i częścią Ksiąg Kanclerskich przekazane Prusom (1799), powróciły do Warszawy po utworzeniu Księstwa Warszawskiego. W 1898 r. wróciły do Warszawy z Petersburga najstarsze Księgi Kanclerskie, a po Traktacie Ryskim równeż Księgi Poselstw. Wywiezione po Powstaniu Warszawskim z Warszawy, powróciły w 1945 r.

К содержанию

Родственные материалы

M. in. księgi Sigillat przechowywane we Lwowie i fragmenty tychże w Archiwum Pinocchich w Archiwum Państwowym w Krakowie.

К содержанию

Запись о публикациях

AArchiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zespołach, t.1, Archiwa dawnej Rzeczypospolitej, pod red. J. Karwasińskiej, Warszawa 1975 (wyd.2), s.51-85. Falniowska-Gradowska A., Ostatnie lata działalności sądu referendarskiego (1768-1793), Wrocław 1971. Inwentarz Metryki Koronnej. Księgi wpisów i dekretów polskiej kancelarii królewskiej z lat 1447-1795, opr. I. Sułkowska i M. Woźniakowa, Warszawa 1975. Księga skarbowa Janusza II księcia mazowieckego z lat 1477-1490 (księga nr 7), wyd. J. Senkowski [w:] „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, t.7, 1959. Księgi Referendarii Koronnej z czasów saskich. Sumariusz, t.1 (1698-1732), t.2 (1735-1763), wyd. M. Woźniakowa, Warszawa 1969-1970. Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII w., t.1, (1768-1780), t.2 (1781-1794), wyd. A. Keckowa, W. Pałucki, Warszawa 1955-1957. Matricularum Regni Poloniae Codices Seaculo XV Conscripti, t.1, Liber distinctus numero 10 annorum 1447-1454, Varsoviae 1914. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 1. Casimiri IV regis tempora complectens (1447-1492). Varsaviae 1905. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 2. Johannis Alberti regis tempora complectens (1492-1501). Varsoviae 1907. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski..Pars 3. Alexandri regis tempora complectens (1501-1506). Varsoviae 1908. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 4. Sigismundi I regis tempora complectens. Volumen 1. Acta cancellariorum (1507-1548). Varsoviae 1910. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 4. Sigismundi I regis tempora complectens. Volumen 2. Acta vicecancellariorum (1507-1533). Varsoviae 1912. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 4. Sigismundi I regis tempora complectens. Volumen 3. Acta vicecancellariorum (1535-1548). Varsoviae 1915. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 4. Sigismundi I regis tempora complectens. Volumen 4. Indicem rerum, persnarum et locorum complectens. Varsoviae 1917. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur, contexuit, indicesque adiecit Theodorus Wierzbowski. Pars 5. Sigismundi Augusti regis tempora complectens (1548-1572). Volumen 1. Acta cancellariorum (1548-1572). Varsoviae 1919. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur. Pars 5 .Sigismundi Augusti regis tempora complectens (1448-1572). Volumen 2. Acta vicecancellariorum (1548-1572). Contexuerunt Josephus Płocha, Antonius Rybarski, Irena Sułkowska, moderante Jacobo Sawicki. Varsoviae 1961. Matricularum Regni Poloniae Summaria excussis codicibus, qui in Chartophylacio Maximo Varsoviensi asservantur. Pars. 6. Henrici Valesii regis tempora complectens (1573-1574). Contexuit Maria Woźniakowa. Varsoviae 1999. Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI w., t.1, Księga nr 333 z lat 1417-1429, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1918. Metryka Księstwa Mazowieckiego z XV-XVI w., t.2, Księga nr 334 z lat 1429-1433, wyd. A. Włodarski, Warszawa 1930. Monumenta iuris cura praepositorum Chartophylacio Maximo Varsoviensi edita, t.1, Libri privilegiorum et sententiarum in regni Poloniae cancellaria perscripti actorumque fasciculi in aliis quibusdam subseliis compositi ss.XV-XVIII, Varsoviae 1912. Rafacz J., Sąd referendarski koronny, Poznań 1948. Senkowski J., Lustracje, rewizje oraz inwentarze dóbr królewskich [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zespołach, t.1, Archiwa dawnej Rzeczypospolitej, pod red. J. Karwasińskiej, Warszawa 1975 (wyd.2), s.97-108. Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa, t.2, Księga wpisów kanclerza Jana Zamoyskiego MK 133 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, lata 1587-1595, opr. zbior. pod red. W. Krawczuka, Kraków 2001. Sumariusz Metryki Koronnej. Seria Nowa, t.2, Księga wpisów podkanclerzego Wojciecha Baranowskiego MK 134 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, lata 1587- V 1588, opr. zbior. pod red. W. Krawczuka, Kraków 2004. Sułkowska I., Księgi polskiej kancelarii koronnej w drugiej połowie XV w., [w:] „Studia Źródłoznawcze”, t.6, 1961, s.81-101. Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi wpisów Metryki Koronnej (1447-1794) w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, [w:] „Archeion:, t.44, 1966, s.73-91. Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi Sigillat Metryki Koronnej (1658-1794), [w:] „Archeion”, t.54, 1970, s.41-57. Sułkowska-Kurasiowa I., Księgi Kanclerskie (Księgi Spraw Publicznych) Metryki Koronnej, [w:] „Archeion”, t.60, 1974, s.143-158. Sułkowska-Kurasiowa I., Wejchertowa J., Księgi Poselskie (Libri Legationum) Metryki Koronnej, [w:] „Archeion”, t.48, 1968, s.61-73. Szcząska Z., Sąd Sejmowy w Polsce od końca XVI do końca XVIII w. [w:] „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t.20, 1968, s.93-123. Wolff A., Księgi Sądu Asesorskiego 1537-1794 [w:] Straty archiwów i bibliotek warszawskich w zakresie rękopiśmiennych źródel historycznych, t.1, Archiwum Główne Akt Dawnych, Warszawa 1957, s.126-127. Wolff A., Metryka Mazowiecka. Układ pierwotny. Sposób rejestracji, Warszawa 1929. Woźniakowa M., Metryka Koronna [w:] Archiwum Główne Akt Dawnych. Informator o zasobie, opr. zbior. pod red. T. Zielińskiej, Warszawa 1992, 32-37. Woźniakowa M., Sąd Asesorski Koronny (1537-1795). Jego organizacja, funkcjonowanie i rola w dziejach prawa chełmińskiego i magdeburskiego w Polsce, Warszawa 1990. Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Informator o zasobie archiwalnym. Warszawa, 2008.

К содержанию

Описи (серии)

Архивный шифр: PL AGAD f. 4 s. 1 Заголовок: Księgi Wpisów (Libri inscriptionum) Дата: 1447-1794 Размер: 360
	Содержание и аннотация
	Wpisy dokumentów wychodzących z kancelarii koronnej i przez nią otrzymywanych oraz zeznania przed aktami Metryki transakcji dokonywanych przez osoby prywatne, XIX-wieczne pomoce archiwalne sporządzone w Petersubrgu.
	Научно-справочный аппарат
	Inwentarz drukowany.

Архивный шифр: PL AGAD f. 4 s. 2 Заголовок: Księgi Poselstw (Libri Legationum) Дата: 1501-1761 Размер: 39
	История учреждения-фондообразователя/ биографические сведения
	Wywiezione po III rozbiorze do Rosji, rewindykowane w 1923 r.
	Содержание и аннотация
	Wpisy dokumentów dotyczących stosunków Rzeczypospolitej z innymi państwami oraz spraw krajowych, o ile były związane z funkcjami poselskimi (poselstwa królewskie na sejmiki, poselstwa szlachty do króla itp.)
	Научно-справочный аппарат
	Inwentarz drukowany, inwentarz książkowy (w Pracowni Naukowej AGAD), sumariusz kartkowy (w oddziale I).

---