Etyka 12.10.2010
Bioetyka fizjoterapii
Cztery zasady prima facie w etyce medycznej
szacunek dla autonomii pacjenta
czynienie dobra
nie szkodzenia
sprawiedliwość / wg Gillon
Powszechne potrzeby:
wiedza zamiast leku
alternatywa zamiast zakazów
skuteczna terapia zamiast błędnej rady
żywotność zamiast chorobliwości
JAKOŚĆ ŻYCIA :)
Definicja - zakresy pojęć
zakres bioetyki jest szerszy niż zakres etyki lekarskiej i praw człowieka
pierwsza def. bioetyki : nauka o przeżyciu i polepszeniu warunków życia
poszukiwanie zasad odpowiedzialnego postępowania
Pierwsi bioetycy kontra paternalizm Hipokratesa
>> Joseph Fletcher „Moralność i medycyna” (1964)
„Prawo osobistego wyboru jest najwyższym moralnym dobrem”
>> Paul Ramsey „ Pacjent jest osobą” (1970)
„Pacjent jest przede wszystkim autonomiczną osobą a dopiero wtórnie człowiekiem chorym”
„Primum non nocere” - „Po pierwsze nie szkodzić”
Hipokrates:”Co do chorób pomagać lub przynajmniej nie szkodzić”
Czy rzeczywiście unikanie szkodzenia ma priorytet nad czynieniem dobra? W praktyce medycznej zwykle tak właśnie nie jest! Bo” nihilizm terapeutyczny, a nawet eutanazja bierna.. Wobec amputacji, tracheotomii, torakotomii..
Katolicyzm a bioetyka lekarzy:
>>Idź i czyń podobnie [opowieść o Samarytaninie]
>>Hospicja, klasztory, szpitale
>>Kościół zawsze potępiał zabójstwa, aborcje, eutanazje, porzucenie dzieci
>>W respektowaniu godności człowieka mieści się szacunek do Boga i nieśmiertelności duszy
>>Jestem moim ciałem
>> Zdrowie to wspólne dobro
Bioetyka a protestantyzm
Etyka odpowiedzialności, poszukiwanie dobrych (lepszych) uczynków
Rozważanie i dyskusja prawd
dialog między świadomością a Słowem Bożym
wspólnota a nie dogmat
„Chodzi tutaj o propozycje skromne, ponieważ Kościół, wspólnota kobiet i mężczyzn dających posłuch słowu Bożemu (…) może mylić się.. w poszukiwaniu bioetyki to jest moralność w imię życia” [Protestancka Federacja Francji '97]
Moralność żydowska wobec bioetyki
Ciało i dusza tworzą nierozdzielną całość
Człowiek to mikrokosmos [Munk]
Żywa istota to i organizm i osobowość (Claude Bernard)
TSEDEK [stop sprawiedliwości miłosierdzia]
Zezwolenie na prace w szabat dla ratowania chorego
Być świadkiem śmierci człowieka to jakby widzieć zwój Tory płonący w ogniu [Rashi]
Nigdy nie należy tracić nadziei, lekarz to w ich języku „Neeman Ve Rahman”
(człowiek godny zaufania i miłosierny)
Bioetyka muzułmańska
Koran - najświętsza księga
Hadis - tradycyjne przekazy
Brak kleru - sam wierzący musi podjąć decyzję
po okresie od 3 do 4 miesięcy i 10 dni ciąży płód staje się człowiekiem (czyli od 100 dnia ciąży)
śmierć mózgowa wg kryteriów anestezjologicznych
sztuczne zapłodnienie dozwolone tylko gdy dawca jest legalny, małżonek
matka zastępcza może być „drugą żoną”
przeszczepy i diagnozy prenatalne są legalne
Talibowie palą szkoły bo uczą się w nich dziewczynki. [Wyborcza 10.04.2006]
Rozdział płci w szkołach to nakaz religijny
Buddyzm a bioetyka
Powstanie życia w embrionie to połączenie plemnika z komórką jajową plus continuum świadomość
prezerwatywa dozwolona
sterylizacji należy uniknąć
aborcja jest zabroniona
zapłodnienie in vitro!
Przeszczepy tkanek - legalne gdy rozważne
eutanazja to skomplikowany problem: intensywna terapia to forma przemocy
Ryzyko fizjoterapii - odpowiedzialność moralna
Ryzyko diagnostyczne - wszelkie niebezpieczeństwo, na jakie narażony jest człowiek w związku z procesem rozpoznawania, leczenia lub zapobiegania chorobom, a które wiążą się z samą istotą działania medycznego lub stanowią możliwe do przewidzenia powikłania.
Stopnie ryzyka
Większość działań medycznych wiąże się w podejmowaniem ryzyka, choć jego stopień bywa różny
Ryzyko przeciętne
Ryzyko podwyższone
Zabieg wysokiego ryzyka
Czym się kierować?
Zasada proporcjonalności ryzyka:
każde działanie musi być uzasadnione celem, jaki chcemy osiągnąć i nie może stanowić dla osoby jemu poddanej większego niebezpieczeństwa jak to, które przy jego pomocy chcemy usunąć.
Ryzyko możliwe do przewidzenia:
Decyzja o podjęciu ryzyka musi być wspólną decyzją pacjenta i fizjoterapeuty, po zapoznaniu chorego z ryzykiem możliwym do przewidzenia
Ryzyko możliwe do przewidzenia wiąże się z samym charakterem metody diagnostycznej lub leczniczej i nie jest wynikiem błędu czy zaniedbania.
Zasadność badania laboratoryjnego lub instrumentalnego, nawet nie zagrożonych ryzykiem, powinna być zawsze poprzedzona uzasadniającym je dokładnym wywiadem.
Badania inwazyjne
>>Wymagają szczególnego ostrożności. Nie należy narażać pacjenta na badanie, jeśli nie wniesie oni niczego istotnego do postępowania.
>>Jednocześnie należy wykonać badanie obarczone elementem ryzyka, acz konieczne
>>Art. 6 KEL „Lekarz ma swobodę wyboru metod, które uzna za najskuteczniejsze”
Ryzyko farmakoterapii:
Nie ma prawie leku, który obok działań pożądanych i oczekiwanym nie miałby także skutków ubocznych.
Nawet wtedy, gdy w ulotce „przeciwwskazań nie stwierdzono” - sprawa TALIDOMIDu
W latach 20-tych morfinę stosowano dla poprawy samopoczucie pacjenta i rodziny.
Doping
Fizjoterapeuta obowiązany jest troszczyć się o zdrowie powierzonych jego opiece osób
Świadome działanie na ich szkodę powinno być traktowane jak przestępstwo
Fizjoterapeuta poproszony o doping odmówi, ale wyjaśni ryzyko użycia środków niedozwolonych.