Spr. obecności, podanie tematu lekcji - WŚRÓD WIELU BOGÓW
Wyjaśnijcie pojęcie religia politeistyczna (politeizm)
Wymieńcie najważniejszych bogów greckich i scharakteryzujcie ich (kim byli)
Najdawniejsi Rzymianie wierzyli w bóstwa niewidzialne i niecielesne, które przejawiały się np. w blasku błyskawicy, kiełkowaniu ziarna, dobrym lub złym stanie bydła. Rzymianie byli przede wszystkim ludem rolniczym, którego ich byt zależał od urodzajów.
Dlatego ich obrzędy i modlitwy były błaganiem o ochronę przed klęskami żywiołowymi oraz prośbą o zebranie jak najlepszych plonów. Rozwinęli też kult przodków oraz bóstw domowych. Należały do nich lary - opiekunowie chat i penaty - opiekunowie spichlerzy. Cześć im oddawali wszyscy, którzy odwiedzali dom. Składała im też ofiary panna młoda w dniu zaślubin, gdy przenosiła się do domu męża.
Wiara w życie pozagrobowe odgrywała w Rzymie znacznie ważniejszą rolę niż w Grecji.
Kapłani byli w Rzymie wybieranymi urzędnikami i odgrywali ważną rolę polityczną. Kierowali kultem religijnym, który miał na celu pozyskanie opieki bogów nad państwem i jego mieszkańcami.
Zwracano się do bogów o radę przed wykonaniem każdej czynności i podjęciem jakiejkolwiek decyzji.
Wolę bogów przekazywali wróżbici.
Zawsze jednak politycy nadużywali praktyk wróżbiarskich, nierzadko dopuszczając się fałszerstw, byle osiągnąć cel polityczny.
Udział w uroczystościach religijnych był obywatelskim obowiązkiem i świadectwem lojalności obywateli wobec państwa. Nikogo natomiast nie interesowało, w jakich bogów obywatele naprawdę wierzą. Państwo rzymskie było państwem tolerancji religijnej.
W okresie cesarstwa ważnym elementem państwowej religii stał się kult cesarzy. Senat rzymski mógł specjalną uchwałą zaliczyć władcę w poczet bogów. Kult cesarzy miał w zamierzeniu władców stanowić czynnik zespalający Imperium.
Cw.2 str. 52
Rzymianie chętnie przyjmowali obcych bogów m. in. od Etrusków, którzy kontrolowali Rzym do końca VI w. p.n.e. Narodził się wówczas kult głównych bogów rzymskich - Jowisza, Junony i Minerwy, czczonych (od końca VI w. p.n.e.) w świątyni na Kapitolu.
Wielkie znaczenie przywiązywano do przejętych od Etrusków wróżb np. z lotu ptaków lub wątroby ofiarnych zwierząt. Bez wróżb nie podejmowano żadnych ważnych decyzji państwowych. Rzymianie wierzyli, że kształt wątroby zwierzęcia ofiarnego jest objawieniem woli bogów. Mogło być zapowiedzią powodzenia lub klęski. Kapłani wróżyli również z serca i płuc zwierząt.
Ważnym bóstwem była Westa - opiekunka domowego ogniska. W jej świątyni stale płonął ogień (symbol Rzymu).O to by nie zgasł dbały westalki. Zgaśnięcie ognia oznaczało najstraszniejszą wróżbę dla Rzymian, a dla kapłanki śmierć.
Rzymianie w okresie podbojów przyjęli wiele z religii innych ludów, szczególnie Greków. Od III w. p.n.e. zaczęli utożsamiać swoich bogów z greckimi, przypisując im podobne cechy. Na przykład Jowisza utożsamiali z greckim Zeusem, opiekunkę małżeństw Junonę z Herą, Minerwę z Ateną boginią wojowników, boga wojny Marsa z Aresem, króla mórz Neptuna z Posejdonem, a Plutona - władcę podziemnego świata zmarłych - z Hadesem.
W pierwszych wiekach naszej ery część mieszkańców imperium czciła bóstwa wschodnie, np. Mitrę -perskiego boga słońca i światła, czy egipską Izydę.
Rzymianie potrzebowali bogów, do których mogliby zwrócić się o pomoc w swoich prywatnych sprawach.
Nie mogli liczyć na bogów rzymskich, zainteresowanych jedynie losem państwa. Wschodni bogowie zaś np. Mitra, otaczali swą opieką każdego człowieka.
Wielką popularność zyskały mity np. o Herkulesie, czyli greckim Heraklesie.
Rozpowszechnianie się nowych i kultów tłumaczą historycy m.in. poszukiwaniem ukojenia w religii obiecującej szczęście pozagrobowe przez ludzi cierpiących skrajną nędzę i uginających się pod ciężarem rosnących podatków. Szczęścia tego nie obiecywano im w dotychczasowych kultach.
PODSUMOWANIE
Podsumowaniem naszej lekcji będzie uzupełnienie przez was tekstu ćw.1/52
Zapamiętajcie!
Religia rzymska była religią politeistyczną.
Rzymianie chętnie przejmowali obcych bogów lub utożsamiali z nimi własnych.
Po podboju Grecji religia i mitologia rzymska uległy hellenizacji.
Gdy pojawiły się kulty bóstw wschodnich, zaczęła zanikać tradycyjna religia rzymska.
W okresie cesarstwa ważnym elementem religijności rzymskiej stał się kult ubóstwionych cesarzy.
W domu ćw. 3/52