WZW TYP B

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu B potocznie nazywane żółtaczką wszczepienną jest poważna choroba zakaźną. Przebieg choroby może mieć formę ostrą lub przewlekłą. Następstwem zakażenia może być marskość lub rak pierwotny wątroby. Zakażenie wirusem HBV w okresach dzieciństwa zazwyczaj przebiega w formie podostrej bez objawów żółtaczkowych. U dorosłych zakażenie HBV w 30% - 90% prowadzi do postaci przewlekłej. Najgroźniejsze są koinfekcje które prowadzą do zakażeń piorunujących (ang. fulminant hepatitis). WZW typu B mimo dużych osiągnięć w zakresie profilaktyki, stanowi nadal poważny problem w świecie, zarówno w państwach biednych jak i bogatych. Szacuje się, że około 400 milionów osób zakażonych wirusem HBV przechodzi do formy chronicznej w następstwie której w 15% - 40 % przypadków dochodzi do marskości wątroby.

1. Czynnik wywołujący

Czynnikiem wywołującym WZW typu B jest wirus HBV. Należy do rodziny Parvoviridae (Parwowirusy), podrodziny Parvovirinae, rodzaju Parvovirus. Wirus HBV jest odporny na czynniki zewnętrzne. temperatura wrzącej wody nie inaktywuje go. Do inaktywacji konieczna jest temperatura i ciśnienie w autoklawie przez pół godziny. Wirus HBV jest wrażliwy na środki dezynfekcyjne, które posiadają w składzie chemicznym chlor. Wyróżniamy następujące antygeny i przeciwciała wywołane zakażeniem wirusem HBV:

• antygen powierzchniowy HBsAg. Pojawia się w okresie wylegania choroby już na 2-8 tygodni przed wystąpieniem objawów choroby. Zanika w okresie rekonwalescencji. Jest pewnym markerem w diagnostyce WZW typu B.

• antygen rdzeniowy HBcAg stwierdza się w przypadku nadmiaru przeciwciał

• antygen HBeAg związany jest z antygenem HbcAg i może świadczyć o przewlekaniu się procesu chorobowego

• przeciwciała anty-HBs dla antygenu HBsAg pojawiają się po zniknięciu HBsAg. pojawiają się po szczepieniu lub przechorowaniu.

• przeciwciała anty-HBc dla antygenu HbcAg w klasie IgM i IgG występują równocześnie z HBsAg w ostrym okresie choroby. W klasie IgG po ostrym okresie choroby i utrzymują się przez wiele lat.

• przeciwciała anty-HBe dla antygenu HBeAg pojawiają się w okresie ozdrowienia i są dobrym prognostykiem dla pacjenta.

2. Drogi zakażenia

Główną drogą zakażenia wirusem HBV jest droga parenteralna z naruszeniem ciągłości tkanek. Do zakażenia dochodzi przy zabiegach medycznych, transfuzji krwi, dializie, na skutek źle wysterylizowanych narzędzi i innych. Pozamedyczne drogi to zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie, podczas tatuowania, wstrzykiwania narkotyków i innych. Zakażenie szerzy się również droga ścisłych kontaktów osobistych a w szczególności podczas stosunków seksualnych. Zakażenie wirusem HBV ulega również płód w łonie matki. Również do zakażenia dochodzi podczas porodu lub przy pielęgnacji noworodków. Choroba występuje endemicznie. Nie notuje się okresowości ani sezonowości. Nosicielstwo w różnych krajach waha się od 19%-20% a w Polsce szacuje się na 1%-2%. Około 20% populacji posiada przeciwciała, które świadczą o przebytym zakażeniu wirusem HBV. Rezerwuarem wirusa HBV jest człowiek.

3. Objawy chorobowe

Objawy chorobowe mogą być pełnoobjawowe z żółtaczką, skąpoobjawowe i bezobjawowe. U starszych osób z reguły choroba przebiega z pełnymi objawami i często z powikłaniami. W okresie pierwszych symptomów choroby, która trwa od kilku dni do kilku tygodni, obserwujemy nasilające się bóle stawów, brak apetytu, często mdłości, zmęczenie, rzadziej stany gorączkowe, biegunka lub wymioty. Pojawienie się żółtaczki przynosi ulgę pacjentowi . U osób dorosłych żółtaczka występuje w 25%.

Większości przypadków przebieg choroby z żółtaczką kończy się wyzdrowieniem .Po wyzdrowieniu nabywamy trwała odporność na wirus HBV.

Przewlekły przebieg choroby prowadzi do uszkodzenia wątroby, a często do raka pierwotnego.

W Polsce w wypadki WZW typu B, obowiązuje leczenie szpitalne.

4. Rozpoznanie

Rozpoznanie choroby opiera się na:

• wywiadzie

• badaniu fizykalnym

• badaniach laboratoryjnych

- testach serologicznych

W wywiadzie pacjenci podają poprzednie kontakty z placówkami służby zdrowia lub z osobami u których stwierdzono WZW. Informacje te naprowadzają lekarza na źródła zakażeń. W badaniach fizykalnych, poza żółtaczkowym przebarwieniem skóry i oczu, stwierdza się badaniem palpacyjnym bolesność w okolicy wątroby oraz stwierdza się jej powiększenie. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się znacznie podwyższony poziom enzymów ALT i AST oraz poziom bilirubiny.

Pewnym diagnostykiem są badania serologiczne w których test na antygen HbsAg jest najpewniejszy. Pozostałe testy opisano wyżej.

5. Zapobieganie

PIS w zapobieganiu WZW typu B odgrywa wielką rolę . Poza wspomniana już rolą oświatowo-edukacyjną dochodzi nadzór nad obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi według ustalonego kalendarza .

Aktywna profilaktyka PIS polega w pierwszym rzędzie na przerwaniu łańcucha zakażeń. Działania te polegają na izolowaniu i leczeniu osób z grupy ryzyka zakażeń.. W tym celu prowadzi się badania w kierunku antygenu HbsAg u osób z kontaktów WZW oraz krwiodawców, kobiet w ciąży, pacjentów przed zabiegami, osób dializowanych oraz osób z grupy największego ryzyka, narkomanów.

---