Wiedza o literaturze (płynne granice, zależne od wielu czynników (np. epoki)):
a) historia literatury - wyodrębniła się w XVIIIw.
b) teoria literatury z metodologią badań literackich - ma uchwycić ogólne prawa, normy, zasady rządzące literaturą (trudne, niemożliwe zadanie); tworzy modele i bada od nich odstępstwa
- teoria dzieła literackiego (poetyka)
- teoria okresu historyczno-literackiego (ewolucja epok i literatury)
c) krytyka literacka - wartościuje dzieła i zjawiska literackie, zwykle nastawiona na konkretne dzieła, umocniona z rozwojem pracy. Krytyk - subiektywny. Często duże rozbieżności między opinią krytyków, a czytelników. Funkcje:
- opisowo-wyjaśniająca (heurystyczna)
- postulatywno-normatywna
- wartościująca (aksjologiczna)
- popularyzatorska
Cel: interpretacja utworu (może łączyć się z analizą).
recenzja, esej, felieton

Literatura - też ustna, też literatura teatru

Słownik - funkcja dydaktyczna, utylitarna.

Literatura nie ma funkcji utylitarnej i jest związana z rozrywką, z przyjemnością.

Belle lettre

Są teksty, które początkowo nie miały być literaturą (np. zbiory listów)

Literatura jest także zinstytucjonalizowana - są instytucje zajmujące się literaturą (oceniają, propagują, rozwijają) - np. akademie, uniwersytety itp.

Literackość (pojęcie od rosyjskich krytyków) - specyficzne cechy, które odróżniają literaturę od innych tekstów:
1) fikcja (literacka) - zmyślenie; ani prawda, ani fałsz. Nie należy jej odnosić do prawdy w taki sposób, w jaki odnosimy zdania nieliterackie. Fikcja literacka powołuje do istnienia byty, światy możliwe (naśladowanie świata realnego) - tworzą je quasi-sądy. Odzwierciedlenie, ale też wzór rzeczywistości.

Roman Ingarden - quasi-sądy narzędziem fikcji literackiej

Literatura fantastyczna powołuje do istnienia byty niewystępujące w świecie realny, pozaliterackim

2) nadorganizacja językowa - szczególny sposób uporządkowania języka, dzięki któremu zwracamy na niego większą uwagę niż w zwykłej wypowiedzi (funkcja autoteliczna języka)
3) obrazowość - wywoływanie przez tekst językowy wyobrażeń figuralnych. Rodzaje:
- bezpośrednia - oglądowość, zdolność plastycznego przedstawienia świata
- pośrednia - pojęciowa, niefiguralna, efekt skojarzeń pod wpływem zestawienia słów (najczęściej metafora)

Symonides: Poezja to mówione malarstwo

Alegoria, symbol - we wszystkich sztukach

J. Culler: literatura = branie pod uwagę sposobu oddziaływania tekstu na odbiorcę.
Warunki, by tekst był literacki:
- zrozumiałość
- skłania do refleksji nad użytymi środkami wyrazu (bliskie nadorganizacji językowej)
- prowokuje do namysłu nad znaczeniami
- dostarcza przyjemności

---