TEORIA WYCHOWANIA
Temat: Rzeczywistość społeczna i proces jej poznawania.
Co oznaczają terminy rzeczywistość, rzeczywistość społeczna i jakie są koncepcje rzeczywistości społecznej?
Rzeczywistość to realnie istniejący czasowo i przestrzennie usytuowany układ obiektów, idei, ludzi oraz relacji zachodzących między nimi dostępny i możliwy do ogarnięcia przez ludzki rozum będący w znacznej mierze jego wytworem.
Rzeczywistość społeczna to część rzeczywistości dostępna człowiekowi, która swym zakresem obejmuje zjawiska, procesy, sytuacje, idee i przedmioty oraz ich znaczenia przy czym znaczenia te zostały nadane tym przedmiotom, zjawiskom,…we wzajemnych oddziaływaniach między jednostkowych, między grupowych, między jednostką i grupą.
Najczęściej wśród koncepcji rzeczywistości społecznej wyodrębnia się 5 grup:
- koncepcje przyrodnicze
- indywidualizm i liberalizm
- socjologizm
- materializm historyczny
- koncepcje humanistyczne
Pierwsza grupa porządek społeczny = porządek naturalny
Uważają rzeczywistość społeczną za kontynuacje procesów przyrodniczych i nie odróżniają od siebie zjawisk, procesów i faktów społecznych od zjawisk przyrodniczych.
Druga grupa, indywidualizm. Człowiek jest zdany na siebie i powinien przede wszystkim troszczyć się o siebie. Człowiek jest dla siebie celem, i miarą działania i według tej miary może i powinien pojmować i podporządkować świat
Społeczeństwo to ludzie, to jest tworem naturalnym, lecz zostało stworzone przez ludzi i nie może ono pozostać inaczej, jak tylko w wyniku ugody.
Liberalizm głosi hasła mówiące, że wolność jest naturalnym atrybutem, istotną cechą jednostki bowiem to właśnie ona konstytuuje człowieka, bez niej nie mógłby on istnieć.
Socjologizm to sposób myślenia, działania- fakty społeczne są zewnętrzne, a więc niezależne od świadomości jednostki oraz obiektywne i powszednie, a także samoistne.
Więzi społeczne- integracja różnych grup społecznych, od których zależy działalność jednostki.
Materializm historyczny- nie świadomość określa byt społeczny ludzi, ale przeciwnie, ich byt społeczny określa ich świadomość. Byt społeczny to materialne warunki życia społeczeństwa.
Humanistyczna koncepcja budowana jest na fenomenologii, która jest krytyką klasycznej metafizyki, a wraz z hermeneryką jej podstawowym celem jest zrozumienie a nie wyjaśnienie. Warunkiem jest komunikacja i wtedy może istnieć rzeczywistość.
Czym jest rzeczywistość wychowawcza\ edukacyjna?
Rzeczywistość wychowawcza\ edukacyjna to część rzeczywistości społecznej, którą współtworzą układy idei, obiektów i ludzi, których wyróżnikiem jest intencjonalne podejmowanie działań lub samo działań współ przyczyniających się do rozwoju człowieka.
Co to znaczy poznawać rzeczywistość i po co to czynić?
Poznawać rzeczywistość to czynić nad nią namysł, gromadzić informacje, o tej rzeczywistości albo w sposób mimowolny, zaplanowany, świadomy.
Namysł nad rzeczywistością czynimy:
- po to by zorientować się nad tym co słuszne
- po to by zorientować się nad tym co inne
- po to by zorientować się nad tym co własne
Jakie może być poznawanie rzeczywistości?
Może być potoczne, zdrowo rozsądkowe a efektem tego poznawania jest wiedza potoczna zdrowo rozsądkowa.
Poznawanie naukowe, którego efektem jest wiedza naukowa w postaci twierdzeń, hipotez, praw, prawidłowości, teorii naukowych.
Czym charakteryzuje się poznawanie przednaukowe?
Celem jest uzyskiwanie wiedzy ocenionej wg kryterium skuteczności. Wiedza ta ma służyć rozwiązywaniu konkretnych, praktycznych problemów
Poznanie przednaukowe i jego rezultaty są obciążone dużym subiektywizmem
Uczestnictwo w tym poznaniu nie wymaga kompetencji, czy przygotowania
Nie stosuje się w budowie tej wiedzy jednoznacznej terminologii
Nie wymaga krytycznego myślenia
Ma raczej charakter odtwórczy zdeterminowany doświadczeniami wcześniejszych pokoleń; uzyskujemy ją w ramach habitusu pierwotnego(funkcją tej wiedzy jest symboliczne uniwersum), a potem habitusu wtórnego.
Symboliczne uniwersum - potrzeba każdego z nas. Jego funkcje (rezultat wiedzy zdroworozsądkowej):
Porządkowanie doświadczenia
Wspomaga integrację znaczeń nadawanych przez nas różnym obiektom, relacjom
Porządkuje poszczególne sekwencje człowieka od dzieciństwa po starość, czyniąc je zrozumiałymi dla niego
Zabezpiecza i uzasadnia porządek instytucji
Uprawomocnia tożsamość, czyli porządkuje podstawy na których tworzy się obraz siebie
Wprowadza ład i porządek w zdarzenia i fakty historyczne
Chroni przed zachwianiem ładu społecznego i chaosem.
Co jest wyróżnikiem poznawania naukowego i jakie są jego efekty?
Poznanie naukowe - poznanie nie pojedynczych faktów i zdarzeń, lecz ich uogólnionych układów, a rezultatem tego poznania jest wiedza naukowa.
Aspekty poznania naukowego:
Aspekt poznawania zabiegów instrumentalnych (czynności)
Aspekt postawy intelektualnej badacza
Wyróżniki 1 aspektu:
powinny być zgodne z metodami naukowymi
stosowany język powinien pozwalać na ścisłe jednoznaczne formułowanie wyników poznawania
stosowane twierdzenia powinny być dostosowane uzasadnione .wewnętrznie niesprzeczne, uporządkowane w logiczny system
efekt tych czynności, powinien mieć charakter twórczy i jednocześnie na tyle otwarty, by można było go weryfikować, dopełniać
Wyróżniki 2 aspektu
tzw. węch problemowy
śmiałości i inwencyjność myślenia
krytycyzm i ostrożność
systematyczność. i matczyność
ścisłość i precyzja
wszechstronność i bezstronność oceny wyniku, nawet gdy nie jest zgodny z odkrytymi prawidłowościami
rozległa wiedza o przedmiocie badań
Wiedzę naukową tworzą prawa, prawidłowości i teorie naukowe.