Sposoby interpretacji pośrednich aktów mowy.
Przy pośrednich aktach mowy intencja nie jest dana wprost, zakomunikowana językowo, nie została powiedziana explicite, ale wymaga wyprowadzenia z kontekstu, sytuacji, wiedzy o świecie, jest ona w pewien sposób wnioskowana.
Mechanizm odczytywania sensów niepowiedzianych wprost najpełniej opisany został w tzw. teorii implikatur, stworzonej przez Gricea w 1975 roku.
Mechanizm implikatur zakłada racjonalność procesu porozumiewania się, którą autor ujął w postaci tzw, maksym konwersacji. Maksymy te głoszą, że ludzie porozumiewając się, zachowują się racjonalnie: mówią na temat, mówią to, co wiedza, używają właściwych słów, nie mówią ani za dużo, ani za mało. Te maksymy zostały ujęte w 4 punkty:
- maksyma ilości- przekaż tyle informacji, ile trzeba dla osiągnięcia celu, nie więcej,
- jakości - mów to, czego jesteś pewien,
- odniesienia - mów na temat,
- sposobu - mów zrozumiale, zwięźle, w sposób uporządkowany.
Złamanie którejś z reguł jest dla odbiorcy sygnałem, że trzeba wypowiedź zrozumieć inaczej niż zgodnie z sensem linearnym, tzn. inaczej niż zgodnie z tym, co zostało powiedziane wprost, bezpośrednio, explicite.
np. Na pytanie : Co się stało z kiełbasą? Pada odpowiedź: Nasz pies wygląda na zadowolonego, co należy odczytać: Nasz pies zjadł kiełbasę, inaczej odpowiedź ta rusza maksymę odniesienia.