Wykład 1 03.10.2009r.
Prawo - system norm postępowania pochodzących od Państwa zabezpieczonych możliwością legalnego użycia przez państwo przymusu.
Stanowienie prawa - (tworzenie prawa), jednostronny, władczy akt decyzyjny podjęty przez organ państwa, albo z upoważnienia organów państwa.
Stosowanie prawa - prawo stosuje m.in. urząd czy obywatel.
Hierarchia źródeł prawa:
- Konstytucja;
- Ratyfikowana Umowa Międzynarodowa;
- Ustawy;
- Rozporządzenia;
- Zarządzenia;
- Przepisy prawa miejscowego.
Rodzaje przepisów prawa:
- Przepisy powszechnie obowiązujące (obowiązują na terenie całego Państwa);
- Przepisy wewnętrznie obowiązujące (obowiązują na danym terytorium, bądź w danej jednostce np. dana uczelnia, czy dane miasto mają swoje przepisy);
- Przepisy bezwzględnie obowiązujące (nie można ich zmienić wolą strony, np. Umowy adhezyjne - (np. zakup biletu) nie negocjuje warunków zakupu czyli umowy, kupuje bilet i wsiadam, albo nie, nie mam wpływu na warunki tego przewozu);
- Przepisy względnie obowiązujące (można je zmienić wola strony, np. podział majątku jest równy chyba, że umowa mówi inaczej, czyli jest wzgląd na umowę).
Norma prawa - wypowiedź zawierająca żądanie władzy publicznej, aby w określonych w niej okolicznościach, Ci do których jest ona skierowana zachowywali się w wyznaczony w niej sposób.
Budowa normy prawnej:
- hipoteza - wyznacza zakres zastosowania normy, czyli określa wobec kogo i w jakich okolicznościach norma jest stosowana („kto zabije…) ;
- dyspozycja - wyznacza sposób postępowania jakiego prawodawca wymaga od adresata normy („..podlega karze…” nie zabijaj!) ;
- sankcja (kara) - jakie negatywne następstwa zastosuje państwo wobec adresata normy, jeżeli nie zachowa się on zgodnie z treścią dyspozycji („…do 3 lat pozbawienia wolności”).
Zasady prawa cywilnego:
Zasada ochrony osoby ludzkiej - przyznaje każdemu człowiekowi zdolność prawną oraz gwarancję swobodnego korzystania przez niego z dóbr osobistych;
Zasada równości - równość wobec prawa (co do zasady);
Zasada autonomii woli stron - każda osoba fizyczna i osoba prawna może sama kształtować swoje stosunki prawne (w granicach tego prawa);
Zasada ochrony dobrej wiary - chroni tego kto działa w mylnym ,ale usprawiedliwionym przekonaniu co do uprawnień;
Zasada cywilnej odpowiedzialności - dłużnik odpowiada za swoje zobowiązania całym swym majątkiem (teraźniejszym i przyszłym);
Zasada pełnej ochrony rodziny - oznacza, że przepisy prawa cywilnego powinny być tak tłumaczone jak tego wymaga dobro dziecka małoletniego i jego rodziny;
Zasada dziedziczenia - majątek osoby zmarłej nie staje się majątkiem niczyim tylko przypada spadkobiercom.
Wykład 2 22.11.2009r.
Umowa sprzedaży: (przepisy względnie obowiązujące, chyba że umowa stanowi inaczej)
-nazwane (regulowane w prawie polskim),
- nienazwane (nie mają regulacji w prawie polskim, ale wykorzystywane w prawie gospodarczym, np. factoring, franching).
Zawieranie umów:
- odbywa się na podstawie gotowych wzorców umów,
- umowy adhezyjne (nie mamy wpływu na ich warunki),
- umowy przedwstępne (sprzedający zobowiązuje się do dostarczenia rzeczy, a kupujący do zapłaty określonej sumy za tę rzecz i odebrania jej).
Formy zawierania umów:
- pisemna (cele dowodowe przed sądem),
- szczególne (akt notarialny).
Nie zachowanie formy szczególnej aktu notarialnego sprawia, że umowa jest nieważna (w księgach wieczystych).
Przedwstępna umowa sprzedaży powinna być zawarta w tej samej formie, w której ma zostać ostatecznie zawarta;
Skutki umowy:
Słabsze - sprzedaż mieszkania, umowa na piśmie, cena wpisana, termin umowy ostatecznej
- roszczenie o zwrot kosztów z tytułu zawarcia umowy
- zadatek ( nie jest pojęciem prawnym), zaliczka (w razie odstąpienia kwota przepada, zadatek zwraca się w podwójnej wysokości);
Silniejsze - tak jak powinno umowa w formie aktu notarialnego, sąd wydaje wyrok w sprawie, do której nie doszło
Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej:
Rękojmia - składanie reklamacji, gdy coś się zepsuło,
Niezgodność towaru z umową - składanie reklamacji, nawet nie zepsutego, a takiego który, np. ma rzekomo określona funkcję, której faktycznie nie posiada.
Gwarancja - jest dobrą wolą sprzedającego.
Udowodnienie wady - ekspertyza.
Kupującemu przysługuje prawo żądania nieodpłatnej naprawy, a nawet wymiany na nowy produkt wolny od wad. Rządnie obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy, gdy wady nie da się znieść.
Zbyt uciążliwa naprawa, sprzedający nie może wyłączyć odpowiedzialności swojej od odstąpienia od umowy z tytułu nie zgodności towaru z umową.
Reklamacja - tam, gdzie zakupiliśmy towar.
Zasady prawa rodzinnego:
Zasada monogamii - mężczyzna ma jedną żonę, a kobieta jednego męża.
Poligamia - mężczyzna ma kilka żon.
Poliandria -
Zasada świeckości - urząd, światło prawa.
Zasada trwałości małżeństwa - małżeństwo jest dozgonne, tzn. do śmierci, co nie oznacza, że jest nierozerwalne.
Trzy grupy przesłanek zawarcia małżeństwa:
- przesłanki istnienia małżeństwa;
- przesłanki formalno - porządkowe;
- przeszkody małżeństw.
Wspólne przesłanki:
- różnorodność płci nupturientów,
- jednoczesna obecność nupturientów w chwili składania oświadczenia woli o wstąpienie w związek małżeński,
- pełnomocnictwo do zawarcia związku małżeńskiego:
Poważne powody (z punktu widzenia sądu),
Podpis pełnomocnika,
Zgodność oświadczenia woli,
Udział czynnika oficjalnego (urzędnik, ksiądz).
W przypadku związku wyznaniowego - jednoczesne oświadczenie woli zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu, sporządzenie aktu małżeństwa przez kierownika USC.
Wykład 3 06.12.2009r.
Przesłanki formalno - porządkowe:
Złożenie odpowiednich dokumentów (dowód tożsamości, skrócony akt urodzenia, zgoda sądu na zawarcie związku małżeńskiego (w przypadku, gdy to sąd decyduje czy dana osoba może zawrzeć związek małżeński, np. gdy jeden z nupturientów był już w jakimś związku małżeńskim),
Pisemne oświadczenie nupturientów, że nie znają okoliczności, które wyłączają zawarcie małżeństwa, np. odpowiedzialność karna,
Małżeństwo nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia złożenia oświadczenia woli,
Sporządzenie aktu małżeństwa.
Przeszkody małżeństwa:
Można wystąpić do sądu o unieważnienie małżeństwa - unieważnienie to skutek wsteczny, o którym decyduje sąd, po wyroku sądu jest tak jakby do tego małżeństwa nigdy nie doszło, np. przy ukrytej chorobie psychicznej; rozwiązanie to skutek przyszłościowy, również wydawany przez sąd, ale małżeństwo po prostu ustaje, ale nie jest usuwane całkowicie jak we wcześniejszym przykładzie, było i nie ma.
Przeszkoda wieku - związek mogą zawrzeć 2 osoby o różnej płci, które ukończyły 18 lat, bądź osoba nie lenia, ale za zgodą sądu, gdy jednak po zawarciu małżeństwa współmałżonek dowie się, że osoba była nieletnia to małżeństwo może zostać unieważnione, jednak gdy w dniu zawarcia małżeństwa osoba osiągnęła pełnoletniość to małżeństwo trwa i nie ma możliwości unieważnienia tego małżeństwa, ale nadal można je rozwiązać,
Przeszkoda ubezwłasnowolnienia - jeżeli po zawarciu związku małżeńskiego dowiemy się, że współmałżonek jest ubezwłasnowolniony to możemy związek unieważnić, ale ta przeszkoda jest usuwalna, bo ubezwłasnowolnienie można znieść (przed sądem) i wtedy małżeństwa nie można unieważnić,
Przeszkoda choroby psychicznej - jeżeli choroba ta jest na tyle silna, że widać ją na zewnątrz to małżeństwa nie można unieważnić, ale jeżeli jest to, np. depresja to unieważnienie jest możliwe,
Przeszkoda pokrewieństwa - w linii prostej (matka syn), lub kuzynostwo, występuje tu tylko unieważnienie,
Przeszkoda powinowactwa - szwagier, teść, występuje j/w unieważnienie,
Przeszkoda przysposobienia (adopcja) - pełne - czyli jak już adoptuje to nie mogą tego cofnąć, ze względu, np. na więzy, zażyłości itp., niepełne - usuwalne, bo sąd może przysposobienie cofnąć,
Separacja - rodzaj uchylenia wspólnoty małżeńskiej, faktyczna - ustanie, rozpad wspólnego pożycia, wygaśnięcie więzi fizycznej, duchowej i gospodarczej (rozpad zupełny), sądowa - po prostu usankcjonowanie tego faktu przez sąd (tego faktycznego).
Musi być rozpad zupełny, aby sąd mógł orzec rozpad małżeństwa, (rozpad gospodarczy, fizyczny i psychiczny).
Jeżeli współmałżonek zniknie mamy prawo wystąpić o separacje sądową, wtedy współmałżonka reprezentuje prokurator.
Ustanie małżeństwa:
Unieważnienie,
Z mocy prawa - śmierć, spadkobranie,
Przez rozwiązanie małżeństwa (rozwód),
Przez unieważnienie małżeństwa.
Przesłanki rozwodu:
Pozytywne: trwały i zupełny rozpad pożycia małżeńskiego, (pod warunkiem, że nie wystąpi żadne z negatywnych),
Negatywne: wina współmałżonka żądającego rozwodu, dobra małoletnich dzieci, zasady współżycia społecznego.
Nie ma warunków unieważnienia małżeństwa, typu, że zgadzam się na unieważnienie, ale pod warunkiem, że mąż przepisze cały majątek na nią,
Wyjątki: mimo bezwzględnej winy sąd rozwiąże małżeństwo pod warunkiem konkretnej decyzji, że współmałżonek chce rozwodu; gdy małżonek żyje z inną osobą i ma potomstwo, wtedy liczy się w pierwszej kolejnych dobro najmłodszego dziecka.
Orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa (wyrok sądu): muszą być: orzeczenie o winie (termin o wystąpienie alimentów do 5 lat po rozwiązaniu i można go przedłużyć.
Skutki: alimenty dla siebie, gdy druga osoba jest winna rozpadu małżeństwa, gdy jest podział na winnego i niewinnego rozpadu małżeństwa to podział może być nie równy (alimenty, podział majątku),
Orzeczenie władzy rodzicielskiej: władza rodzicielska dla obojga rodziców, gdy mieszkają w jednej miejscowości, gdy mieszkają w różnych to ogranicza się tą władzę temu rodzicowi, który mieszka dalej (najczęściej jest to ograniczenie dla ojca, bo miejsce dziecka najczęściej jest orzekane przy matce).
Orzeczenie o wspólnym mieszkaniu: można dokonać podziału majątku, jeżeli współmałżonkowie będą się kłucić to sąd nie będzie orzekać, to orzecie następuje zaraz przy orzeczeniu o rozwodzie, ale jeśli doszli wcześniej do porozumienia co do podziału tego majątku.
Orzeczenie o stopniu praw rodzicielskich: osoba, która wystąpi o ograniczenie tych praw drugiej osobie musi określić swoje prawa, pozbawienie władzy rodzicielskiej nie zwalnia od alimentów, określenie obowiązków przy wspólnym zamieszkiwaniu, określenie majątku, gdy razem mieszkają.
W trakcie postanowienia sądowego można wystąpić o wydanie zarządzenia tymczasowego.
Zasada integralności wyroku sądowego - między poszczególnymi częściami wyroku wystąpić musi ścisła zależność, (tzw. Nierozerwalność), taki wyrok możemy zaskarżyć - złożyć apelację, sąd musi uchylić cały wyrok by ponownie go rozpatrzeć), najistotniejszym punktem jest orzeczenie o rozwodzie z ustaleniem winy. Sąd uchyla wyrok tylko w tej części, w której zostało złożone odwołanie, reszta wyroku jest prawomocna, czyli np. w części orzekania o winie, wtedy tylko określenie winy jest rozpatrywane przez sąd ponownie.
Obowiązki alimentacyjne:
- stanowi zobowiązanie wynikające z mocy prawa, niezależnie od naszej woli,
- ma wzajemny charakter (rodzice <--> dzieci),
- mają charakter majątkowy,
- prawo do alimentów jest ściśle związane z osobą uprawnionego, jeżeli uprawniony umiera, to obowiązek alimentacyjny nie przechodzi w spadku, bo to jest związane z daną osobą, jeżeli osoba umiera to obowiązek do alimentów wygasa.
Przesłanki obowiązku alimentacyjnego:
- o wysokości alimentów rozstrzyga sytuacja osobista i ekonomiczna zarówno uprawnionego jak i zobowiązanego,
- zakres świadczeń zależy od potrzeb uprawnionego oraz zarobków i majątkowych możliwości zobowiązanego,
- na obniżenie alimentów nie wpływa rodzaj wybranych studiów, a na podwyższenie ichnie można za powód brać braku pracy, z której samemu się zrezygnowało.
Wykład 4 19.12.2009r.
Obowiązek alimentacyjny wynikający z pokrewieństwa - obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo, a zatem obciąża zstępnych przed wstępnymi i wstępnych przed rodzeństwem.
Obowiązek alimentacyjny wynikający z przysposobienia (adopcji):
pełne - przysposobiony i przysposabiający to jak rodzina, następuje coś takiego, że cała rodzina dotychczasowa już nie jest rodziną tego dziecka, a staje się tą rodziną nową rodziną (tzn. rodziców adopcyjnych (przysposabiających). Zobowiązanie alimentacyjne dotyczy całej tej rodziny,
niepełne - obowiązek alimentacyjny dotyczy wyłącznie przysposobionego i przysposabiającego, (tzn. występuje pomiędzy mną, a dzieckiem, dalszej rodziny nie ma).
O alimenty możemy wystąpić jeśli jesteśmy w niedostatku, do 5 lat od orzeczenia o rozwodzie, można te 5 lat jeszcze przedłużyć składając odpowiednie pismo.
Wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego:
możliwe, gdy o nie wystąpimy,
w momencie śmierci uprawnionego obowiązek wygasa,
gdy nie można samemu opłacać tych alimentów,
(nie ma okresu, do którego się płaci alimenty, wystarczy udowodnić, że nie ma się środków do życia i alimenty zostaną przyznane (gdy chce je otrzymywać) lub zmniejszone, albo całkiem usunięte (gdy ja mam je płacić).
Obowiązek alimentacyjny wynikający z powinowadztwa - dotyczy stosunków między ojczymem lub macochą, a pasierbicą lub pasierbem. Jeżeli matka lub ojciec (biologiczny) umrze to obowiązek alimentacyjny przechodzi na ojczyma lub macochę (tzn., gdy umrze matka to przechodzi na macochę, a gdy ojciec to na ojczyma), ale pierw to rodzice biologiczni płaca alimenty.
Sopot, dnia 19 grudnia 2009r.
Powód:
Imię, nazwisko, adres.
Pozwany:
Imię, nazwisko, adres.
Pozew o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.
Wnoszę o:
rozwiązanie małżeństwa zawartego w dniu: ………………………, pomiędzy: ………………………… (dowód: skrócony akt małżeństwa),
ustalenie alimentów w wysokości: ……………… (dowód: skrócony akt urodzenia),
ustalenie korzystania z mieszkania,
dokonanie podziału majątku, w sposób następujący …………………………………,
pozbawienie/ograniczenie władzy rodzicielskiej z powodu ………………………. .
.
.
.
Uzasadnienie:
(uzasadnienie każdego punktu w formie wypracowania)
Dochody, które osiągnęliśmy podczas trwania małżeństwa, to dochody wspólne, które podlegają podziałowi przy rozwodzie.
To czego się dorobiliśmy przed związkiem małżeńskim to jest naszym odrębnym majątkiem. Nawet jeśli sprzedaliśmy jakąś rzecz i za te pieniądze kupiliśmy co innego to i tak to jest majątkiem odrębnym.
To co odziedziczyliśmy, dostaliśmy w darowiźnie czy to co zostało zapisane to także jest nasz majątek odrębny.
Przedmioty nabyte do wykonywania zawodu (ale nie do prowadzenia gospodarstwa domowego) to też nasz majątek oddzielny.
Wykład 5 20.12.2009r.
Umowa o rozdzielności majątkowej - można zawrzeć przed i w trakcie trwania małżeństwa, umowa notarialna, w skutek której powstają dwa osobne majątki. Może dojść do podziału majątku na 3 części: mąż, żona i wspólny.
Rozdzielność majątkowa następuje podczas rozwodu, albo przymusowo, gdy jedno z małżonków występuje do sądu o rozdzielność majątkową.
Pisząc pozew o rozwód trzeba wnieść o podział tego majątku.
Jeżeli jedno z małżonków chce sprzedać lub obciążyć nieruchomość z majątku wspólnego to musi być zgoda współmałżonka, ale jeżeli to samochód to już nie (bo auto to przecież ruchomość).
Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobku - dotyczy sytuacji, gdy dochodzi do rozwiązania związku małżeńskiego.
Najczęściej jest tak, że to kobieta zostaje z dziećmi i zajmuje się domem, a mężczyzna spełnia się zawodowo i wtedy kobiety wnoszą o wyrównanie dorobku, gdyż zostają z niczym. Czasami nawet sąd dokonuje podziału w sposób, że jedno mieszkanie jest dzielone na pokoje pomiędzy małżonków.
Spadek
Otwarcie spadku - następuje w momencie śmierci spadkodawcy.
Spadek - ogół praw i obowiązków spadkodawcy (majątek oraz długi).
Spadkodawca - może być nim wyłącznie osoba fizyczna (osoba prawna nie umiera).
Spadkobierca - może być zarówno osoba fizyczna , prawna jak i inna instytucja nie posiadająca osobowości prawnej.
Zapis - dotyczy tylko rzeczy ruchomych i jest ściśle związana z testamentem.
Polecenie - to czego spadkodawca żąda od spadkobierców.
Testament ma zawsze pierwszeństwo przed ustawą.
Kolejność dziedziczenia ustawicznego:
małżonek (nie mniej niż ¼ ) i dzieci
małżonek (nie mniej niż ½), rodzice i rodzeństwo (gdy nie ma dzieci).
Rodzaje testamentów:
własnoręczny - holograficzny (musi być napisany pismem spadkodawcy, musi być jasno napisany i podpisany + data),
notarialny -
alograficzny -
ustny - szczególny -