POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA I KLATKI PIERSIOWEJ

Wyróżnia się 2 rodzaje połączeń kości : ścisłe i wolne, czyli stawowe. W połączeniach ścisłych kości są względem siebie nieprzesuwalne i w zależności od rodzaju spoiwa dzielą się na więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty.

Stawy to połączenia ruchome, czyli wolne kości. Dla zaistnienia stawu wymagane sa 3 warunki konieczne, tzw. składniki stałe stawu (partes constantes):

• powierzchnie stawowe (facies articulares)

• torebka stawowa (capsula articularis)

• jama stawowa (cavum articulare)

Powierzchnie stawowe to powierzchnie styczne kości, które trą o siebie w stawie i dlatego są wyposażone w wytrzymałą chrząstkę szklistą (cartilago articularis).

Torebka stawowa jest mankietem, który wydziela staw. Torebka składa się z błony włóknistej i maziowej (membrana fibrosa et synovialis).

Jama stawowa jest to przestrzeń ograniczona powierzchniami stawowymi i blaszką maziową torebki.

Każdy staw oprócz tych 3 składników stałych ma jeszcze składniki dodatkowe, np. krążki stawowe (disci articulares), łękotki (menisci), więzadła stawowe (ligamenta), obrąbki stawowe (labri articulares). Te dodatkowe składniki nie warunkują istnienia stawu, lecz nadają mu specyficzność i wpływają na jego mechanikę.

Stawy dzielimy na proste (zbudowane tylko z dwóch kości) i złożone (zbudowane z przynajmniej trzech kości). Stawy w zależności od ukształtowania powierzchni stawowych, a zatem i wykonywanych ruchów dzieli się na jedno-, dwu- i wieloosiowe.

/3/ Stawy (1)jednoosiowe :

• staw obrotowy (art. trochoidea)

• staw śrubowy (art. cochlearis)

• staw zawiasowy (art. ginglymus)

/2/ Stawy (2)dwuosiowe :

• staw elipsoidalny/kłykciowy (art. elipsoidea/condylaris)

• staw siodełkowaty (art. sellaris)

/3/ Stawy (...)wielosiowe :

• staw kulisty wolny (art. spheroidea)

• staw panewkowy (art. cotylica)

• stawy płaskie (np. nieregularne i płaskie)

W stawie kulistym wolnym panewka jest płytka, a w stawie kulistym panewkowym panewka jest głęboka. Stawy kuliste dają największy zakres ruchu.

Choć kręgosłup i klatka piersiowa są ze sobą nierozwerwalnie złączone, to jednak wykazują odmienny rodzaj połączeń, co wynika z odmiennej funkcji.

Kręgosłup pełni funkcję ochronną dla rdzenia kręgowego (połączenia ścisłe) oraz funkcję statyczną i dynamiczną (połączenia stawowe).

W kręgosłupie przeważają połączenia ścisłe, a tylko sąsiednie wyrostki stawowe tworzą stawy międzykręgowe

Klatka piersiowa pełni przede wszystkim funkcję oddechową (stawy), a dopiero w drugiej kolejności ochronną. W klatce zatem przeważają połączenia stawowe.

POŁĄCZENIA ŚCISŁE KRĘGOSŁUPA

W kręgosłupie wyróżnia się wszystkie rodzaje połączeń ścisłych - więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty. Wyróżnia się więzozrosty krótkie i długie.

Więzozrosty krótkie - łączą ze sobą jednoimienne części dwóch sąsiednich kręgów. Zalicza się do nich :

• więzadła międzykolcowe (ligg. interspinalia)

• więzadła międzypoprzeczne (łaczą sąsiednie wyrostki poprzeczne; ligg. intertransversaria)

• więzadła międzyłukowe, czyli żółte (ligg. flava)

Wyróżnia się także 4 więzozrosty długie, które przebiegają na dłuższym odcinku :

• więzadło podłużne przednie i tylne (lig. longitudinale anterius et posterius)

• więzadło karkowe (lig. nuchae)

• więzadło nadkolcowe (lig. supraspinale)

Oba więzadła podłużne rozpoczynają się na kości potylicznej, z tym, że przednie na guzku gardłowym (tuberculum pharyngeum), a tylne na stoku (clivus). Przednie przebiega przed trzonami kręgów, a tylne za trzonami, w kanale kręgowym. Przednie przyczepiają się tylko do powierzchni przedniej trzonów, a tylne tylko do krążków międzykręgowych.

Więzadło karkowe występuje w odcinku szyjnym w postaci trójkątnej płyty, a w pozostałych odcinkach przechodzi w wąskie więzadło nadkolcowe.

Chrząstkozrostami w kręgosłupie są 23 krążki międzykręgowe (disci intervertebrales) w części przedkrzyżowej kręgosłupa. Składają się one z pierścienia włóknistego (anulus fibrosus), który otacza jądro miażdżyste (nucleus pulposus).

Kościozrostami w kręgosłupie są kość krzyżowa i kość guziczna.

POŁĄCZENIA STAWOWE KRĘGOSŁUPA

Połączenia stawowe w kręgosłupie przedkrzyżowym występują jedynie pomiędzy wyrostkami stawowymi górnym i dolnym sąsiednich kręgów. Tylko pierwszy i drugi kręg szyjny łączą się ze sobą stawowo w 4 miejscach, wytwarzając 4 stawy szczytowo-obrotowe : dwa boczne i dwa pośrodkowe (przedni i tylny). Wszystkie pozostałe kręgi przedkrzyżowe wytwarzają tylko 2 stawy : prawy i lewy.

Wyrostki stawowe kręgosłupa tworzą łańcuch stawowy (izokinetyczny) zbudowany z 24 ogniw po prawej i lewej stronie, uzupełniony dodatkowo przez 2 stawy szczytowo-obrotowe : przedni i tylny. W każdym pojedynczym stawie międzykręgowym ruchomość jest niewielka, ale ponieważ jest ich aż 23 po każdej stronie, ruchy te kumulują się, zapewniając kręgosłupowi duży zakres ruchu.

POŁĄCZENIA ŚCISŁE KLATKI PIERSIOWEJ

W klatce piersiowej wyróżnia się 4 połączenia ścisłe w postaci 4 chrząstkozrostów : górny i dolny mostka oraz 2 chrząstkozrosty w połączeniu I żebra z mostkiem.

POŁĄCZENIA STAWOWE KLATKI PIERSIOWEJ

Żebra kostne ku przodowi przechodzą w żebra chrzęstne. I żebro łączy się z mostkiem ściśle przy pomocy chrząstkozrostu.

Żebra chrzęstne 2-7 dochodzą bezpośrednio do mostka, łącząc się z nim stawowo (stawy mostkowo-żebrowe), tzw. żebra prawdziwe (costae verae)

Żebra chrzęstne 8-10 łączą się ze sobą, wytwarzając tzw. łuk żebrowy. Jest on więc utworzony przez 3 żebra chrzęstne (połączone są stawami międzychrząstkowymi), tzw. żebra rzekome (costae spuriae)

Żebra 11 i 12 kończą się wolno, tzw. żebra wolne (costae fluctuantes)

Żebra łączą się z kręgosłupem wyłącznie stawowo. Żebra 1,11 i 12 łączą się tylko z równoimiennym kręgiem. Pozostałe żebra (2-10) łączą się zawsze z 2 kręgami: równorzędnim (n) i poprzedzającym (n-1). Żebra 2-10 łączą się z kręgami w ten sposób, że dolnymi powierzchniami głowy i guzka łączą się z kręgami równorzędnymi (n), a górnymi powierzchniami głów z kręgami poprzedzającymi (n-1). Głowy żeber 2-10 wytwarzają staw złożony - stawy głów żebrowych.

Połączenia guzka żebra z wyrostkiem poprzecznym równoimiennego kręgu tworzy staw żebrowo-poprzeczny (articulatio costotransversalis), który zawsze jest stawem prostym.

W klatce piersiowej występuje 7 obręczy tzw. pierścieni kręgowo-mostkowo-żebrowych, które podkreślają budowę metameryczną ściany klatki piersiowej. W metamerii nie ma współdziałania. Każdy metamer pracuje niezależnie.

1

JUNCTURAE OSSIUM

• articulationes

• synarthroses

• syndesmosis (więzozrost)

• syndesmosis fibrosa

• syndesmosis elastica

• sutura :

• sutura plana

• sutura squamosa

• sutura serrata

• gomphosis

• synchondrosis (chrząstkozrost)

• synostosis (kościozrost)

---