MÓZGOWIE

(encephalon)

PRZODOMÓZGOWIE (prosencephalon)

KRESOMÓZGOWIE (telencephalon)

1. Kresomózgowie- ogólnie

1. kora mózgu; płaszcz (cortex cerebri; pallium)

• Płaszczem nazywamy istotę szarą czyli korę (cortex), okrywającą półkule mózgu.

• Powierzchnia płaszcza jest silnie pofałdowana.

• Bruzdy (sulci) oddzielające fałdy są różnej głębokości.

• Fałdy płaszcza, ograniczone przez bruzdy, nazywamy zakrętami (gyri)

• Płaszcz dzieli się na pięć płatów:

• Płat czołowy

• Płat ciemieniowy

• Płat skroniowy

• Płat potyliczny i wyspa

• węchomózgowie

1. kresomózgowie środkowe

1. pole przedwzrokowe (area preoptica)

2. przegroda przezroczysta (septum pellucidum)

3. blaszka krańcowa (lamina terminalis)

• narząd naczyniowy blaszki krańcowej (organum vasculosum laminae terminalis)

1. spoidła kresomózgowia (commissurae telencephali)

• ciało modzelowate (corpus callosum)

• dziób ciała modzelowatego (rostrum corporis callosi)

• kloano ciała modzelowatego (genu corporis callosi)

• pień ciała modzelowatego (truncus corporis callosi)

• płat ciała modzelowatego (splenium corporis callosi)

• nawleczka szara (indusium griseum)

• prążek podłużny boczny (stria longitudinalis lateralis)

• prążek podłużny przyśrodkowy(stria longitudinalis medialis)

• promienistość ciała modzelowatego (radiatio corporis callosi)

• kleszcze mniejsze; kleszcze czołowe (forceps minor; forceps frontalis)

• kleszcze większe; kleszcze potyliczne (forceps maior; forceps occypitalis)

• obicie (tapetum)

• spoidło przednie; spoidło dziobowe (commissura anterior; commissura rostralis)

• część przednia (pars anterior)

• część tylna (pars posterior)

• sklepienie (fornix)

• słup sklepienia (columna fornicis)

• włókna przedspoidłowe (fibrae precommissurales)

• włókna zaspoidłowe (fibrae postcommissurales)

• trzon sklepienia (corpus fornicis)

• odnoga sklepienia (crus fornicis)

• spoidło sklepienia (commissura fornicis)

• taśma sklepienia (tenia fornicis)

2. Półkula mózgu (hemispherium cerebri)

1. powierzchnia górno-boczna półkuli mózgu

1. płat czołowy (lobus frontalis)

• biegun czołowy (polus frontalis)

• część wieczkowa; wieczko czołowe (pars opercularis; operculum frontale)

• zakręt czołowy dolny (gyrus frontalis inferior)

• część oczodołowa (pars orbitalis)

• część trójkątna (pars triangularis)

• część wieczkowa (pars opercularis)

• bruzda czołowa dolna (sulcus frontalis inferior)

• zakręt czołowy środkowy (gyrus frontalis medius)

• zakręt przedśrodkowy (gyrus precentralis)

• bruzda przedśrodkowa (sulcus precentralis)

• zakręt czołowy górny (gyrus frontalis superior)

• bruzda czołowa górna (sulcus frontalis superior)

1. płat ciemieniowy (lobus parietalis)

• bruzda zaśrodkowa (sulcus postcentralis)

• zakręt zaśrodkowy (gyrus postcentralis)

• bruzda śródciemieniowa (sulcus intraparietalis)

• płacik ciemieniowy górny (lobulus parietalis superior)

• płacik ciemieniowy dolny (lobulus parietalis inferior)

• wieczko ciemieniowe (operculum parietale)

• zakręt kątowy (gyrus angularis)

• zakręt nadbrzeżny (gyrus supramarginalis)

1. płat potyliczny (lobus occypitalis)

• bruzda półksiężycowata (sulcus postcentralis)

• wcięcie przedpotyliczne (incisura preoccypitalis)

• bruzda potyliczna poprzeczna (sulcus occypitalis transversus)

• biegun potyliczny (polus occypitalis)

1. płat skroniowy (lobus temporalis)

• bruzda skroniowa górna (sulcus temporalis superior)

• bruzda skroniowa dolna (sulcus temporalis inferior)

• zakręt skroniowy górny (gyrus temporalis superior)

• wieczko skroniowe (operculum temporale)

• zakręt skroniowy środkowy (gyrus temporalis medius)

• zakręt skroniowy dolny (gyrus temporalis inferior)

• bruzda skroniowa poprzeczna (sulcus temporalis transversus)

• zakręty skroniowe poprzeczne (gyri temporalis transversi)

• zakręt skroniowy poprzeczny przedni (gyrus temporalis transversus anterior)

• zakręt skroniowy poprzeczny tylny (gyrus temporalis transversus posterior)

• biegun skroniowy (polus temporalis)

1. wyspa; płat wyspowy (insula; lobus insularis)

• bruzda okalająca wyspy (sulcus circularis insulae)

• próg wyspy (limen insulae)

• bruzda środkowa wyspy (sulcus centralis insulae)

• zakręty wyspy (gyri insulae)

• zakręt długi wyspy (gyrus longus insulae)

• zakręty krótkie wyspy (gyri breves insulae)

1. powierzchnia przyśrodkowa i dolna półkuli mózgu

1. płat czołowy (lobus frontalis)

• zakręt czołowy przyśrodkowy (gyrus frontalis medialis)

• bruzda okołośrodkowa (sulcus paracentralis)

• płacik okołośrodkowy (lobulus paracentralis)

• zakręt okołośrodkowy przedni (gyrus paracentralis anterior)

• bruzda środkowa (sulcus centralis)

• pole podspoidłowe (area subcallosa)

• zakręt przykrańcowy (gyrus paraterminalis)

• pole przywęchowe (area paraolfactoria)

• zakręty przywęchowe (gyri paraolfactorii)

• bruzdy przywęchowe (sulci paraolfactorii)

• zakręty oczodołowe (gyri orbitales)

• bruzdy oczodołowe (sulci orbitales)

• zakręt prosty (gyrus rectus)

• bruzda węchowa (sulcus olfactorius)

• zakręt węchowy boczny (gyrus olfactorius lateralis)

• zakręt węchowy przyśrodkowy (gyrus olfactorius medialis)

1. płat ciemieniowy (lobus parietalis)

• płacik okołośrodkowy (lobus paracentralis)

• zakręt okołośrodkowy tylny (gyrus paracentralis posterior)

• przedklinek (precuneus)

• bruzda podciemieniowa (sulcus subparietalis)

• bruzda ciemieniowo-potyliczna (sulcus parietooccypitalis)

• gałąź brzeżna; bruzda brzeżna (ramus marginalis; sulcus marginalis)

1. płat potyliczny (lobus occypitalis)

• bruzda ostrogowa (sulcus calcarinus)

• bruzda ciemieniowo-potyliczna (sulcus parietooccypitalis)

• klinek (cuneus)

• bruzda potyliczno-skroniowa (sulcos occypitotemporalis)

• zakręt potyliczno-skroniowy boczny (gyrus occypitotemporalis lateralis)

• zakręt potyliczno-skroniowy przyśrodkowy (gyrus occypitotemporalis medialis)

• zakręt językowy (gyrus lingualis)

1. płat skroniowy (lobus temporalis)

• bruzda poboczna (sulcus collateralis)

• zakręt potyliczno-skroniowy przyśrodkowy (gyrus occypitotemporalis madialis)

• bruzda potyliczno-skroniowa (sulcus occypitotemporalis)

• zakręt potyliczno-skroniowy boczny (gyrus occypitotemporalis lateralis)

• bruzda skroniowa dolna (sulcus temporalis inferior)

• zakręt skroniowy dolny (gyrus temporalis inferior)

• zakręt potyliczno-skroniowy dolny (gyrus occypitotemporalis inferior)

1. płat limbiczny (lobus limbicus)

• bruzda obręczy (sulcus cinguli)

• zakręt obręczy (gyrus cinguli)

• cieśń zakrętu obręczy (isthmus gyri cinguli)

• zakręt tasiemczykowaty (gyrus fasciolaris)

• zakręt przyhipokampowy; zakręt hipokampa (gyrus parahippocampalis; gyrus hippocampi)

• hak (uncus)

• bruzda hipokampa (sulcus hippocampi)

• zakręt zębaty (gyrus dentatus)

• bruzda strzępkowo-zębata (sulcus fimbriodentatus)

• strzępek hipokampa (fimbria hippocampi)

• bruzda poboczna (sulcus collateralis)

• bruzda węchowa (sulcus rhinalis)

1. przegroda przezroczysta (septum pellucidum)

• jama przegrody przezroczystej (cavum septi pellucidi)

• blaszka przegrody przezroczystej (lamina septi pellucidi)

• jądro przegrody przedspoidłowej (nucleus septi precommissuralis)

• jądro przegrodowe grzbietowe (nucleus septalis dorsalis)

• jądro przegrodowe boczne (nucleus septalis lateralis)

• jądro przegrodowe przyśrodkowe (nucleus septalis medialis)

• jądro przegrodowo-strzępkowe (nucleus septofimbrialis)

• narząd podsklepieniowy (organum subfornicale)

1. komora boczna (ventriculus lateralis)

Szczelina wewnątrz mózgu wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym.

• część środkowa (pars centralis)

• ściana górna (paries superior)

• ciało modzelowate (corpus callosum)

• ściana dolna (paries inferior)

• splot naczyniówkowy komory bocznej (plexus choroideus ventriculi lateralis)

• kłębek naczyniówkowy (glomus choroideum)

• blaszka przytwierdzona (lamina affixa)

• taśma naczyniówkowa (tenia choroidea)

• szczelina naczyniówkowa (fissura choroidea)

• trzon jądr ogoniasrego (corpus nuclei caudati)

• prążek krańcowy (stria terminalis)

• żyła wzgórzowo-prążkowiowa górna; żyła krańcowa (vena thalamostriata; vena terminalis)

• ściana boczna (paries lateralis)

• trzon jądra ogoniastego (corpus nuclei caudati)

• ściana przyśrodkowa (paries medialis)

• trzon sklepienia (corpus fornicis(

• otwór międzykomorowy (foramen interventriculare)

• róg czołowy; róg przedni (cornu frontale; cornu anterius)

• ściana górna (paries superior)

• ciało modzelowate (corpus callosum)

• ściana przyśrodkowa (paries medialis)

• przegroda przezroczysta (septum pellucidum)

• ściana boczna (paries lateralis)

• głowa jądra ogoniastego (caput nuclei caudati)

• róg potyliczny; róg tylny (cornu occypitale; cornu posterius)

• ściana górno-boczna (paries superolateralis)

• promienistość ciała modzelowatego (radiatio corporis callosi)

• obicie (tapetum)

• ściana dolna (paries inferior)

• trójkąt poboczny (trigonum collaterale)

• wyniosłość poboczna (eminentia collateralis)

• ściana przyśrodkowa (paries medialis)

• ostroga ptasia (calcar avis)

• opuszka rogu potylicznego; opuszka rogu tylnego (bulbus cornus occypitalis; bulbus cornus posterioris)

• róg skroniowy; róg dolny (cornu temporale cornu inferius)

• ściana górno-boczna (paries suprolateralis)

• promienistość ciała modzelowatego (radiatio corporis callosi)

• obicie (tapetum)

• ogon jądra ogoniastego (cauda nuclei caudati)

• prążek krańcowy (stria terminalis)

• ciało migdałowate (corpus amygdaloideum)

• ściana dolno-przyśrodkowa (paries inferomedialis)

• stopa hipokampa (pes hippocampi)

• koryto hipokampa (alveus hippocampi)

• strzępek hipokampa (fimbria hippocampi)

• wyniosłość poboczna (eminentia collateralis)

• splot naczyniówkowy komory bocznej (plexus choroideus ventriculi lateralis)

• kłębek naczyniówkowy (glomus choroideum)

1. hipokamp (hippocampus)

• stopa hipokampa (pes hippocampi)

• szpony hipokampa (digitationes hippocampi)

• strzępki hipokampa (fimbria hippocampi)

• koryto hipokampa (alveus hippocampi)

3. Jądra kresomózgowia.

Jądra kresomózgowia są to skupiska istoty szarej leżące wewnątrz półkuli mózgu

• Ciało prążkowane (corpus striatum)

Największe spośród jąder kresomózgowia. Składa się z

• Jądra ogoniastego (nucleus caudatus)

• głowa jądra ogoniastego (caput nuclei caudati)

• wpukla się do rogu przedniego komory bocznej

• swą częścią przednio-dolną zrasta się z jądrem soczewkowatym

• trzon jądra ogoniastego (corpus nuclei caudati)

• ogon jądra ogoniastego (cauda nuclei caudati)

• razem z trzonem tworzy łuk wypukły ku tyłowi

• jądra soczewkowatego (nucleus lentiformis)

♣ znajduje się do boku i ku dołowi od jądra ogoniastego oraz wzgórza

♣ na przekroju poprzecznym jądro to ma trzy powierzchnie:

• przyśrodkową- graniczy z torebką wewnętrzną

• dolną- łączy się z istotą dziurkowaną przednią

• boczną- graniczy z torebką zewnętrzną

♣ w jądrze soczewkowym rozróżniamy dwie części oddzielone cienką blaszką istoty białej

(lamina medullaris lateralis)

• skorupa; łupina (putamen)

• stanowi część boczną jądra soczewkowatego

• gałka blada (globus pallidus)

• leży przyśrodkowo od skorupy i jest podzielona na dwie części przez cienką warstwę istoty białej

• przedmurze; zagroda (claustrum

• leży między podstawą jądra soczewkowatego a wyspą

• ku dołowi grubieje i łączy się z istotą dziurkowaną przednią oraz z ciałem migdałowatym

• powierzchnia przyśrodkowa przedmurza jest oddzielona od jądra soczewkowatego przez włókna torebki zewnętrznej (capsula externa)

• między powierzchnią boczną przedmurza a korą wyspy znajduje się warstwa istoty białej- torebka ostatnia (capsula extrema)

• ciało migdałowate (corpus amygdaloideum)

• znajduje się w płacie skroniowym, między końcem rogu dolnego komory bocznej a biegunem skroniowym półkuli mózgu

• łączy się z przedmurzem oraz istotą dziurkowaną przednią

MIĘDZYMÓZGOWIE (diencephalon)

1. Wzgórzomózgowie (thalamencephalon)

1. Wzgórze (thalamus)

1. budowa wewnętrzna

1. Istota szara wzgórza

• jądra przednie (nuclei anteriores thalami)

• jądro przednio-brzuszne (nucleus anteroventralis)

• jądro przednio-grzbietowe (nucleus anterodorsalis)

• jądro przednio-przyśrodkowe (nucleus anteromedialis)

• jądra grzbietowe wzgórza (nuclei dorsales thalami)

• jądro boczne tylne (nucleus lateralis posterior)

• jądro boczne grzbietowe (nucleus lateralis dorsalis)

• jądra poduszki (nuclei pulvinaris)

• jądro poduszki przednie (nucleus pulvinaris anterior)

• jądro poduszki dolne (nucleus pulvinaris inferior)

• jądro poduszki przyśrodkowe (nucleus pulvinaris medialis)

• jądro poduszki boczne (nucleus pulvinaris lateralis)

• jądro śródblaszkowe wzgórza (nuclei intralaminares thalami)

• jądro środkowe boczne (nucleus centralis lateralis)

• jądro środkowe przyśrodkowe (nucleus centralis medialis)

• jądro środkowo-pośrodkowe (nucleus centromedianus)

• jądro okołośrodkowe (nucleus paracentralis)

• jądro przypęczkowe (nucleus parafascicularis)

• jądra przyśrodkowe (nuclei mediales thalami)

• jądro przyśrodkowe grzbietowe (nucleus mediodorsalis)

• część drobnokomórkowa boczna (pars parvocellularis lateralis)

• część wielokomórkowa przyśrodkowa (pars magnocellularis medialis)

• część przyblaszkowa (pars paralaminaris)

• jądro brzuczne przyśrodkowe (nucleus ventralis medialis)

• jądra pośrodkowe (nuclei mediani thalami)

• jądra przytaśmowe (nuclei parataenialis; nucleus paratenialis)

• jądra przykomorowe wzgórza (nuclei paraventriculares thalami)

• jądra przykomorowe przednie (nuclei paraventriculares anterior)

• jądra przykomorowe tylne (nuclei paraventriculares posterior)

• jądro łączące (nucleus reuniens)

• jądro spoidłowe równoległoboczne (nucleuscommissuralis rhomboidalis)

• jądra tylne wzgórza (nuclei posteriores thalami)

• jądro graniczne (nucleus limitans)

• jądro tylne (nucleus posterior)

• jądro nadkolankowe (nucleus suprageniculatus)

• jądro siatkowate wzgórza (nucleus reticularis thalami)

• jądra brzuszne (nuclei ventrales thalami)

• jądra brzuszno-podstawne (nuclei ventrobasales)

• jądro brzuszne tylno-boczne (nucleus ventralis posterolateralis)

• jądro brzuszne tylno-przyśrodkowe (nucleus ventralis posteromedialis)

• część drobnokomórkowa (pars parvocellularis)

• jądra brzuszne przyśrodkowe (nuclei ventrales mediales)

• jądro podstawne brzuszne przyśrodkowe (nucleus basalis ventralis medialis)

• jądro główne brzuszne przyśrodkowe (nucleus principalis ventralis medialis)

• jądro podprzyśrodkowe (nucleus submedialis)

• jądro brzuszne tylne dolne (nucleus ventralis posterior inferior)

• jądra brzuszno-boczne (nuclei ventrolaterales)

• jądra brzuszno-boczne przednie (nucleus anterior ventrolateralis)

• jądra brzuszno-boczne tylne (nucleus posterior ventrolateralis)

• jądro brzuszne przednie (nucleus ventralis anterior)

• część wielkokomórkowa (pars magnocellularis)

• część główna (pars principalis)

• jądro brzuszne pośrednie (nucleus ventralis intermedius)

• jądro brzuszne tylne wewnętrzne (nucleus ventralis posterior internus)

• jądro brzuszno-tylne drobnokomórkowe (nucleus ventroposterior parvocellularis)

1.1.1.2 Istota biała wzgórza

• wstęga boczna rdzeniowa (lemniscus medullaris lateralis)

• wstęga przyśrodkowa rdzeniowa (lemniscus medullaris medialis)

• promienistość słuchowa (radiatio acustica)

• pętla soczewkowa (ansa lenticularis)

• pęczek soczewkowy (fasciculus lenyicularis)

• pętla konarowa (ansa peduncularis)

• promienistości przednie wzgórza (radiationes anteriores thalami)

• ramię wzgórka dolnego; ramię wzgórka ogonowego (brachium colliculi inferioris; brachium colliculi caudalis)

• ramię wzgórka górnego; ramię wzgórka dziobowego (brachium colliculi superioris; brachium colliculi rostralis)

• promienistości środkowe wzgórza (radiationes centrales thalami)

• promienistości dolne wzgórza (radiationes inferiores thalami)

• włókna wewnątrzwzgórzowe (fibra intrathalamicae)

• wstęga boczna (lemniscus lateralis)

• pęczek suteczkowo-wzgórzowy (fasciculus mammillothalamicus)

• wstęga przyśrodkowa (lemniscus medialis)

• promienistość wzrokowa (radiatio optica)

• włókna okołokomorowe (fibrae periventriculares)

• promienistości tylne wzgórza (radiationes posteriores thalami)

• wstęga rdzeniowa (lemniscus spinalis)

• pęczek niskowzgórzowy (fasciculus subthalamicus)

• konar górny móżdżku (pedunculus cerebellaris superior)

• pęczek wzgórzowy (fasciculus thalamicus)

• wstęga trójdzielna (lemniscus trigeminalis)

1. budowa zewnętrzna

• powierzchnia górna wzgórza (facies superior thalami)

• guzek przedni wzgórza (tuberculum anterius thalami)

• zrost międzywzgórzowy (adhaesio interthalamica; adhesio interthalamica)

• poduszka (pulvinar)

• taśma naczyniówkowa wzgórza (taenia choroidea thalami)

• prążek rdzenny wzgórza (stria medullaris thalami)

1. Nadwzgórze (epithalamus)

1. budowa zewnętrzna

• uzdeczka (habenula)

• bruzda uzdeczki (sulcus habenularis)

• trójkąt uzdeczki (trigonum habenulae)

• szyszynka (glandula pinealis)

1. budowa wewnętrzna

• spoidło uzdeczek (commissura habenularum; commissura habenularis)

• droga uzdeczkowo-międzykonarowa (tractus habenulointerpeduncularis)

• pęczek tyłozgięty (fasciculus retroflexus)

• jądra uzdeczki boczne (nuclei habenulae laterale)

• jądra uzdeczki przyśrodkowe (nuclei habenulae medialis)

• spoidło tylne; spoidło nadwzgórzowe (commissura posterior; commissura epithalamica)

• pole przedpokrywowe (area praetectalis; area pretectalis)

• jądra przedpokrywowe (nuclei praetectales; nuclei pretectales)

• jądro przedpokrywowe przednie (nucleus praetectalis anterior; nuclei pretectalis anterior)

• jądro przedpokrywowe oliwkowe (nucleus praetectalis olivaris; nuclei pretectalis olivaris)

• jądro przedpokrywowe tylne (nucleus praetectalis posterior; nuclei pretectalis posterior)

• jądro pasma wzrokowego (nucleus tractus optici)

• szyszynka (corpus pineale; glandula pinealis)

1. Niskowzgórze (subthalamus)

1. budowa wewnętrzna

• jądro niskowzgórzowe (nucleus subthalamicus)

• jądra pola okołoniepewnego /H,H1,H2/ (nuclei campi perizonalis /H,H1,H2/)

• jądra pola przyśrodkowego /H/ (nuclei campi medialis /H/)

• jądra pola grzbietowego /H1/ (nuclei campi dorsalis /H1/)

• jądra pola brzusznego /H2/ (nuclei campi ventralis /H2/)

• warstwa niepewna (zona incerta)

1. Zawzgórze (metathalamus)

1. budowa zewnętrzna

• ciało kolankowate boczne (corpus geniculatum laterale)

• ciało kolankowate przyśrodkowe (corpus geniculatum mediale)

1. budowa wewnętrzna

1. jądra zawzgórza (nuclei metathalami)

• jądra ciała kolankowatego bocznego (nuclei corpori geniculati lateralis)

• warstwa czopkowokomórkowa (stratum coniocellulare)

• warstwy wielokomórkowe (stratum magnocellularia)

• warstwy drobnokomórkowe (stratum parvocellularia)

• liść międzykolankowaty (folium intergeniculatum)

• jądra ciała kolankowatego przyśrodkowego (nuclei corpori geniculati medialis)

• jądro brzuszne (nucleus ventralis)

• jądro grzbietowe (nucleus dorsalis)

• jądro wielokomórkowe (nucleus medialis magnocellularis)

• jądro przedkolankowe (nucleus praegeniculatus; nucleus pregeniculatus)

2. Podwzgórze (hypothalamus)

1. budowa zewnętrzna

• ciało suteczkowate (corpus mammillare; corpus mamillare)

• przysadka nerwowa (neurohypophysis)

• lejek (infundibulum)

• część nerwowa; płat nerwowy (pars nerwosa)

• przysadka gruczołowa; płat przedni (adenohypophysis; lobus anterior)

• część guzowa (pars tuberalis)

• część pośrednia (pars intermedia)

• część obwodowa (pars distalis)

• skrzyżowanie wzrokowe (chiasma opticum)

• pasmo wzrokowe (tractus opticus)

• korzeń boczny (radix lateralis)

• korzeń przyśrodkowy (radix medialis)

• pole przedwzrokowe (area praeoptica; area preoptica)

• guz popielaty; wyniosłość pośrodkowa (tuber cinereum; eminentia mediana)

1. budowa wewnętrzna

• pole podwzgórzowe dziobowe; okolica podwzgórzowa przednia (area hypothalamica rostralis; regio hypothalamica anterior)

• jądro podwzgórzowe przednie (nucleus hypothalamicus anterior)

• jądro okołokomorowe brzuszne (nucleus periventricularis ventralis)

• jądra podwzgórzowe śródmiąższowe przednie (nuclei interstitales hypothalami anteriores)

• jądro przedwzrokowe boczne (nucleus preopticus anteriores)

• jądro przedwzrokowe przyśrodkowe (nucleus preopticus medialis)

• jądro przedwzrokowe pośrodkowe (nucleus preopticus medianus)

• jądro przykomorowe (nucleus paraventricularis)

• jądro przedwzrokowe okołokomorowe (nucleus preopticus periventricularis)

• jądro nadskrzyżowaniowe (nucleus suprachiasmaticus)

• jądro nadwzrokowe (nucleus supraopticus)

• część grzbietowo-boczna (pars dorsolateralis)

• część grzbietowo-przyśrodkowa (pars dorsomedialis)

• część brzuszno-przyśrodkowa (pars ventromedialis)

• pole podwzgórzowe grzbietowe; okolica podwzgórzowa grzbietowa (area hypothalamica dorsalis; regio hypothalamica dorsalis)

• jądro grzbietowo-przyśrodkowe (nucleus dorsomedialis)

• jądro wewnątrzkonarowe (nucleus endopeduncularis)

• jądro pętli soczewkowej (nucleus ansae lenticularis)

• pole podwzgórzowe pośrednie; okolica podwzgórzowa pośrednia (area hypothalamica dorsaliintermedia; regio hypothalamica intermedia)

• jądro grzbietowe (nucleus dorsalis)

• jądro grzbietowo-przyśrodkowe (nucleus dorsomedialis)

• jądro łukowate; jądro lejkowate; jądro półksiężycowate (nucleus arcuatus; nucleus infundibularis; nucleus semilunaris)

• jądro okołokomorowe (nucleus periventricularis)

• jądro okołokomorowe tylne (nucleus periventricularis posterior)

• pole zaskrzyżowaniowe (area retrochiasmatica)

• jądro brzuszno-przyśrodkowe (nucleus ventromedialis)

• pole pole podwzgórzowe boczne (area hypothalamica laterali)

• pole przedwzrokowe boczne (area preoptica lateralis)

• jądra guzowe boczne (nuclei tuberales laterales)

• jądro okołosklepieniowe (nucleus perifroncialis)

• jądro guzowo-suteczkowe (nucleus tuberomammillaris)

• pole podwzgórzowe tylne; okolica podwzgórzowa tylna (area hypothalamica posterior; regio hypothalamica posterior)

• jądro przedsuteczkowate grzbietowe (nucleus premammillaris dorsalis)

• jądro suteczkowe boczne (nucleus mammillaris lateralis)

• jądro suteczkowe pośrodkowe (nucleus mammillaris medialis)

• jądro nadsyteczkowe (nucleus supramammillaris)

• jądro przedsuteczkowe brzuszne (nucleus premammillaris ventralis)

• jądro podwzgórzowe tylne (nucleus posterior hypothalami)

• narząd naczyniowy prążka krańcowego (organum vasculosum striae terminalis)

• strefy podwzgórza (zonae hypothalamicae)

• strefa okołokomorowa (zona periventricularis)

• strefa przyśrodkowa (zona medialis)

• strefa boczna (zona lateralis)

• przysadka nerwowa (neurohypophysis)

1. istota biała podwzgórza

• pęczek podłużny tylny; pęczek podłużny grzbietowy (fasciculus longitudinalis posterior; fasciculus longitudinalis dorsalis)

• spoidło nadwzrokowe grzbietowe (commissura supraoptica dorsalis)

• włókna prążka krańcowego (fibrae striae terminalis)

• sklepienie (fornix)

• droga podwzgórzowo-przysadkowa (tractus hypothalamohypophysialis)

• włókna przykomorowo-przysadkowe (fibrae paraventriculohypophysiales)

• włókna nadwzrokowo-przysadkowe (fibrae supraopticohypophysiales)

• pęczek suteczkowo-nakrywkowy (fasciculus mammillotegmentalis)

• pęczek suteczkowo-wzgórzowy (fasciculus mammillothalamicus)

• pęczek przyśrodkowy kresomózgowia (fasciculus medialis telencephali)

• droga przykomorowo-przysadkowa (tractus paraventriculohypophysialis)

• włókna okołokomorowe (fibrae periventriculares)

• droga nadwzrokowo-przysadkowa (tractus supraopticohypophysialis)

• spoidło nadwzrokowe brzuszne (commissura supraoptica ventralis)

• droga siatkówkowo-podwzgórzowa (tractus retinohypothalamicus)

3. Komora trzecia (ventriculus tertius)

• Ściana górna (paries superior)

• Tkanka naczyniówkowa komory trzeciej (tela choroidea ventriculi tertii)

• Splot naczyniówkowy komory trzeciej (plexus choroideus ventriculi teretii)

• Narząd podsklepieniowy (organum subfornicale)

• Taśma wzgórza (taenia thalami)

• Prążek rdzenny wzgórza (stria medullaris thalami)

• Ciało modzelowate (coepus callosum)

• Trzon sklepienia (corpus fornicis)

• ściana dolna (paries inferior)

• zachyłek lejka (recessus lnfundibuli; recessus infundibularis)

• zachyłek nadwzrokowy; zachyłek wzrokowy (recessus supraopticus; recessus opticus)

• skrzyżowanie wzrokowe (chiasma poticum)

• guz popielaty; wyniosłość pośrodkowa (tuber cinereum; eminentia mediana)

• ciało suteczkowate (corpus mammillare)

• ściana boczna (paries lateralis)

• zrost międzywzgórzowy (adhaesio interthalamica)

• wzgórze (thalamus)

• bruzda podwzgórzowa (sulcus hypothalamicus)

• ściana przednia (paries anterior)

• blaszka krańcowa (lamina termonalis)

• słup sklepienia (columna fornicis)

• spoidło przednie (commissura anterior)

• otwór międzykomorowy (foramen interventriculare)

• ściana tylna (paries posterior)

• zachyłek nadszyszynkowy (recessus suprapinealis)

• spoidło uzdeczek commissura habenularum)

• zachyłek szyszynkowy (recessus pinealis)

• spoidło tylne; spoidło nadwzgórzowe (commissura posterior; commissura

• epithalamica)

• otwór wodociągu śródmózgowia; otwór wodociągu mózgu (apertura aqueductus mesencephali; apertura aqueductus cerebri)

ŚRÓDMÓZGOWIE (mesencephalon)

1. Wodociąg mózgu (Aqueductus cerebri)

• łączy komorę trzecią z komorą czwartą

• leży w płaszczyźnie pośrodkowej śródmózgowia między blaszką czworaczą a nakrywką konarów mózgu

2. Blaszka czworacza (lamina tecti)

• Warstwa obwodowa (stratum zonale)

• Warstwa biała głęboka (stratum album profundum)

• między tymi pokładami znajdują się skupiska istoty szarej czyli zespoły komórkowe. Tworzą one:

• warstwę szarą wzgórka górnego (stratum griseum colliculi superioris)

• jądro wzgórka dolnego (nukleus colliculi inferioris)

• w ramionach wzgórków przebiegają pęczki włókien łączących wzgórki blaszki czworaczej z ciałami kolankowatymi

3. Odnoga mózgu (crus cerebri)

• droga korowo-jądrowa (tractus corticonuclearis)

• droga korowo- rdzeniowa (tractus corticospinalis)

• drogi korowo-mostowe (tractus corticopontini)

4. nakrywka (tegmentum)

1. Istota szara

• istota czarna (substantia nigra)

• istota szara środkowa (substantia grisea centralis)

• jądra nerwów czaszkowych

• jądra nerwu okoruchowego (nuclei n. Oculomotorii)

• jądro nerwu bloczkowego (nuclei n. Trochlearis)

• jądro pasma śródmózgowiowego nerwu trójdzielnego (nucleus tractus mesencephalici n. Trigemini)

• twór siatkowaty (formatio reticularis)

• jądro czerwienne (nucleus ruber)

• jądro śródmiąższowe (nucleus interstitialis)

• jądro Darkszewicza

• jądro międzykonarowe (nucleus interpedunkularis)

• skrzyżowanie konarów górnych móżdżku (decussatio pedunculorum cerebellarium superiorum)

1. Istota biała

• Wstęga przyśrodkowa (lemniscus medialis)- czuciowa

• Wstęga boczna (lemniscus lateranis)- słuchowa

• Pęczek podłużny przyśrodkowy (fasciculus longitudinalis medialis)

• Pęczek podłużny grzbietowy (fasciculus longitudinalis dorsalis)

TYŁOMÓZGOWIE (metencephalon)

1. Most (pons)

1. budowa zewnętrzna

• Bruzda opuszkowo-mostowa (sulcus bulbopontinus)

• Bruzda podstawna (sulcus basilaris)

• Konar środkowy móżdżku (pedumculus cerebellaris medius)

• Kąt mostowo-móżdżkowy (Angulus pontocerebellaris)

• Wędzidełko zasłony (Frenulum veli)

• Konar górny móżdżku (Pedunculus cerebellaris superior)

• Zasłona rdzeniowa górna (velum medullare superius)

1. budowa wewnętrzna

• część podstawna mostu (pars basilaris pontis)

• jądra mostu (nuclei pontis)

• włókna poprzeczne mostu (fibrae pontis transversae)

• pęczki podłużne (fasciculi longitudinalis)

• włókna korowo-rdzeniowe (fibrae corticospinales)

• włókna korowo-jądrowe mostu (fibrae corticonucleares pontis)

• włókna korowo- siatkowe (fibrae coricoreticulares)

• włókna korowo-mostowe (fibrae corticopontinae)

• włókna pokrywowo-mostowe (fibrae tectopontinae)

• część grzbietowa mostu (pars dorsalis pontis)

• istota szara środkowa (substantia grisea centralis) wraz z pęczkiem podłużnym grzbietowym (fasciculus longitudinalis dorsalis)

• pęczek podłużny przyśrodkowy (fasciculus longitudinalis medialis)

• twór siatkowaty (formatio reticularis)

• wstęgi przyśrodkową (lemniscus medialis) i boczną (lemniscus lateralis) razem z ciałem czworobocznym (corpus trapezoideum)

• jądra nerwów czaszkowych

2. Móżdżek (cerebellum)

1. budowa zewnętrzna

	Robak (vermis)	Półkule móżdżku (hemispheria cerebelli)
Powierzchnia górna (facies superior)	- Języczek móżdżku (lingula cerebelli) - Płacik środkowy (lobulus centralis - Czub (culmen	- Przewiązka języczka (vinculum lingulae) - Skrzydło płacika środkowego (ala lobuli centralis) - Płacik czworokątny (lobulus quadrangularis)
		Szczelina pierwsza (fissura prima)
		- Spadzistość (declive) - Liść robaka (folium vermis)	- Płacik prosty (lobulus simplex) - Płacik półksiężycowaty górny (lobulus semilunaris superior)
	Powierzchnia dolna (facies inferior)	Szczelina pozioma móżdżku (fissura horizontalis cerebelli)
		- Guz robaka (tuber vermis) - Piramida (pyramis) - Czopek (uvula)	- Płacik półksiężycowaty dolny (lobulus semilunaris inferior) - płacik dwubrzuścowy (lobulus biventer) - Migdałek (tonsilla cerebelli)
		Szczelina tylno boczna (fissura posterolateralis)
		- Gródka (nodulus)	- Kłaczek (flocculus)

2. kora móżdżku

• Warstwa ziarnista (stratum granulosum)

• Warstwa zwojowa (stratum ganglionare)

• Warstwa drobinowa (stratum moleculare)

1. Jądra móżdżku

• Jądro zębate (nucleus dentatus)

• Jądro czopowate (nucleus emboliformis)

• Jądro kulkowate (nucleus globosus)

• Jądro wierzchu (nucleus fastigii)

3. Komora czwarta (ventriculus quartus)

• Zachyłek boczny (recessus lateraris ventriculi quarti)

• Kanał środkowy (canalis centralis)

• Wodociąg mózgu (aqueductus cerebri)

• Wierzch (fastidium)

• Otwór pośrodkowy komory czwartej (apertura mediana ventriculi quarti)

• Otwór boczny (apertura lateralis)

• Splot naczyniówkowy komory czwartej (plexus choroideus ventriculi quarti)

19

---