pk dr Marian OKOCIEJEWSKI
KATEDRA RW i AO
WALKA INFORMACYJNA
W DZIAANIACH OPNIAJCYCH
W dziaaniach opniajcych, prowadzonych dynamicznie na duej przestrzeni i rozcignitych w czasie, szczeglnego znaczenia nabiera waciwe funkcjonowanie wasnego systemu informacyjnego i jego konfrontacja /walka/ z analogicznym systemem informacyjnym przeciwnika.
Koniecznym jest wic zwrcenie szczeglnej uwagi na „rozpoznawcze przygotowanie pola walki”, ktre to w rzeczy samej ma za zadanie przygotowanie przestrzeni walki informacyjnej w sferze: zdobywania informacji; zakcania procesw informacyjnych przeciwnika; obrony informacyjnej wasnych systemw.
Rozpoznawcze przygotowanie pola walki obejmuje jakoby cz warsztatow, umoliwiajc przedstawianie dowdcy zblionego do rzeczywistoci obrazu sytuacji na polu walki, przy zastosowaniu jak najbardziej komunikatywnych form prezentacyjnych meritum sprawy (oleaty, szkice, opisy, wydruki, zestawienia itp.). Poprzez scalanie czynnikw pogody i terenu z dziaaniem przeciwnika, okrelane s moliwe warianty przebiegu przyszych zdarze i przez to niejako „przygotowywane” jest dowdcy pole przyszych zmaga z przeciwnikiem, w taki sposb, aby dowdca mg rwnie ksztatowa obraz pola walki i bardziej „programowa” dziaanie przeciwnika, a nie tylko reagowa na to co on uczyni. W dziaaniu tym wymagana jest inicjatywa. Proces ten musi by rozpatrywany jako wzajemnie powizany system dowodzenia, rozpoznania i kontroli dziaania.
Ksztatowanie podanego przez nas obrazu pola walki i „programowanie” dziaa przeciwnika, jest szczeglnie wane w dziaaniach opniajcych. W dziaaniach tych oprcz zahamowania posuwania si wojsk przeciwnika do przodu i zadania im moliwie najwikszych strat, wojska wasne bd miay zadanie rozpozna ich siy, rodki i moliwoci oraz odpowiednio ukierunkowa ich dziaanie. Ukierunkowanie tego dziaania moe si odbywa poprzez stawianie silnego oporu na okrelonych pozycjach opniania, a mniejszego na innych. Moe ono si rwnie odbywa drog wprowadzania w bd przeciwnika co do przebiegu poszczeglnych rubiey obronnych, wasnych moliwoci i koncepcji rozegrania walki.
Odpowiednie programowanie dziaa przeciwnika wymaga wielu zoonych i cile powizanych ze sob przedsiwzi. Bd to przedsiwzicia dezinformujce jego system rozpoznania i zakcajce obieg informacji w systemach dowodzenia, odziaywujce na psychik dowdcw i onierzy oraz maskujce wasne siy i rodki, a take mylce co do zamiaru wasnego dziaania. Naley przy tym zadba o „wiarygodno” tych wszystkich przedsiwzi. Tylko takie dziaania zakcajce proces informacyjny przeciwnika mog wprowadzi jego w bd, ktre bd ze sob skoordynowane w czasie i przestrzeni oraz bd miay znamiona prawdopodobiestwa.
Jednoczenie naley sobie zdawa spraw z tego, i przeciwnik dy bdzie do prowadzenia analogicznych dziaa w stosunku do naszych wojsk. Dlatego istotna jest te obrona wasnego systemu informacyjnego. Nastpuje wic konfrontacja /walka/ z przeciwnikiem w przestrzeniach informacyjnych, ktra moe mie znaczny wpyw na powodzenie prowadzonych dziaa bojowych.
1. rozpoznanie w dziaaniach opniajcych.
1.1. Oglne uwarunkowania przygotowania i prowadzenia rozpoznania
Przygotowanie i prowadzenie rozpoznania na rzecz dziaa opniajcych, jest wykonywane analogicznie jak w odniesieniu do innych rodzajw dziaa. Nie moe by inaczej, gdy czasami dopiero w wyniku danych zdobytych przez rozpoznanie bdziemy decydowa o rodzaju prowadzonych przez nas dziaa i o sposobie ich realizacji. Rozpoznanie sytuacji winno by zorganizowane jeszcze przed wyborem wariantu decyzji i na jej rzecz, a po jej podjciu dostosowywane do rodzaju zamierzonych przez nas dziaa. Naley jednak pamita o tym, e planujc rozpoznanie naley przewidywa ju nastpne dziaania, dla potrzeb ktrych rozpoznanie z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym ma zdoby niezbdne informacje.
W poszczeglnych rodzajach dziaa taktycznych, zblione jest take uycie si i rodkw rozpoznania. Nie mniej jednak w poszczeglnych rodzajach dziaa bojowych, wystpuje szereg specyficznych waciwoci, rzutujcych na zadania i moliwoci si i rodkw rozpoznania, ktre naley bra pod uwag.
Do takich waciwoci zaliczamy:
- zadania realizowane przez wojska oraz sposb ich wykonania;
- rozlego obszaru prowadzonych dziaa;
- ilo i jako si i rodkw przeciwnika oraz sposb ich dziaania;
- waciwoci terenu;
- zakadane tempo prowadzonych dziaa;
- dotychczasowe pooenie wojsk wasnych, w tym si i rodkw rozpoznania;
- czas na przygotowanie i prowadzenie rozpoznania;
- rne moliwoci si i rodkw rozpoznania w zalenoci od rodzaju dziaa.
Waciwoci te trudno rozpatrywa oddzielnie, gdy s one cile ze sob powizane. Na tempo prowadzonych dziaa wpywa bdzie stosunek si walczcych stron, teren, rozlego obszaru dziaa, itp.
W dziaaniach opniajcych, najistotniejsze dla przygotowania i prowadzenia rozpoznania s warunki w jakich wojska bd do nich przechodziy. Czy bd to dziaania wymuszone, czy zamierzone.
Najbardziej skomplikowana sytuacja bdzie wtedy, gdy bdziemy przechodzi do wymuszonych dziaa opniajcych. Z reguy taka sytuacja nastpowaa bdzie w wyniku niepomylnych dziaa obronnych naszych wojsk, w cisym kontakcie z przeciwnikiem. Dysponowa bdziemy wtedy skrajnie ma iloci czasu na waciw organizacj rozpoznania lub dokonywa jej bdziemy w trakcie prowadzonych dziaa, a wikszo si i rodkw bdzie ju rozwinitych wykonujc nie zawsze adekwatne do zaistniaej sytuacji zadania.
Wojska przechodzce do dziaa opniajcych w wyniku niepomylnej obrony, bd otrzymyway z reguy szerszy pas dziaania. Wymaga to bdzie zrealizowania, w krtkim czasie, szeregu przedsiwzi zwizanych ze zmian zada oraz korekt w dotychczasowym rozmieszczeniu elementw rozpoznawczych.
Do tych przedsiwzi naley zaliczy:
- przyjcie nowego ugrupowania przez siy i rodki rozpoznania /szerszy pas dziaania, inne kierunki i gbokoci zainteresowania/;
- przyjcie elementw rozpoznawczych byych ssiadw /po ich wycofaniu z walki/ znajdujcych si w naszym nowym pasie i dziaajcych w ugrupowaniu przeciwnika;
- zmian zada i przecelowanie dziaajcych elementw rozpoznawczych do nowych rejonw oraz dosanie im dodatkowego zaopatrzenia i wyposaenia;
- wprowadzenie nowych elementw w dotychczas nieobjte rozpoznaniem rejony:
- dokonanie korekty w systemie kierowania i obiegu informacji rozpoznawczej.
Organizujc rozpoznanie w wymuszonych dziaaniach opniajcych naley rwnie uwzgldni fakt, e przeciwnik majc znaczn przewag na ldzie i w powietrzu bdzie aktywnie oddziaywa na nasze wojska, w tym i na elementy rozpoznawcze. Waciwe dostosowanie w skrajnie krtkim czasie systemu rozpoznania do nowych warunkw moe okaza si wic bardzo trudne, a nawet wrcz czasami niemoliwe do wykonania. Dlatego te organizujc system rozpoznania w obronie, naley z gry zakada moliwo przejcia do dziaa opniajcych i odpowiednio uwzgldni taki wariant dziaania w planie rozpoznania. Pozwoli to na uniknicie zaskoczenia i szeregu komplikacji w sprawnym dostosowaniu systemu rozpoznania do nowych warunkw.
Bardziej „korzystna” sytuacja w zakresie sprawnej organizacji rozpoznania bdzie w wypadku przechodzenia do zamierzonych dziaa opniajcych. Wojska mog przechodzi do dziaa opniajcych bez stycznoci lub w stycznoci z przeciwnikiem. Podczas przechodzenia do dziaa bez stycznoci z przeciwnikiem /np. w pasie przesaniania/, zarwno w pocztkowym okresie wojny, jak i w jej toku, rozpoznanie bdzie miao charakter planowy. Ze wzgldu na wiksz ilo czasu, ktrym bdziemy dysponowa, organizowanie rozpoznania przebiega bdzie zgodnie z wczeniej opracowanym planem. Mona wic zawczasu przygotowa i rozwin okrelone systemy rozpoznania, kierowania i obiegu informacji. Mona rwnie uzyskiwa dane o przeciwniku od wojsk bdcych w stycznoci.
Zakadajc przejcie do dziaa opniajcych w stycznoci z przeciwnikiem, naley system rozpoznania przygotowa tak, aby zapewni mu pynne dostosowanie si do wykonywania nowych zada.
Gwn specyfik dziaa opniajcych rzutujcych na przygotowanie i prowadzenie rozpoznania jest to, i wojska otrzymuj znacznie szersze pasy dziaania. Powoduje to rwnie konieczno powikszenia stref oglnego i szczegowego zainteresowania. Wynika to z faktu, i w pasie dziaania danego oddziau /pododdziau/ bdzie si znajdowa znacznie wicej wojsk przeciwnika w stycznoci oraz mog by wprowadzane odwody wyszego szczebla znajdujce si dotychczas w znacznej odlegoci od rubiey stycznoci wojsk.
W wypadku dziaa opniajcych strefa szczegowego zainteresowania nie moe wic obejmowa ugrupowania przeciwnika szczebla rwnorzdnego, musi by wiksza przynajmniej o jeden szczebel, a by moe jeszcze wiksza. Podobnie ma si sprawa ze stref oglnego zainteresowania. Jeeli przyjmiemy e wojska prowadzce dziaania opniajce bd miay dwu - trzy krotnie szersze pasy dziaania ni w obronie, analogicznie musimy powikszy ich strefy zainteresowania.
W strefach tych, ze wzgldu na du przewag przeciwnika i zakadane tempo dziaa (do 10 km/h), bdzie rwnie kilkukrotnie wiksza w stosunku do dziaa obronnych ilo wysoce manewrowych obiektw podlegajcych rozpoznaniu. Do ich rozpoznania i ledzenia potrzeba bdzie znacznie wikszej iloci manewrowych elementw rozpoznawczych, zdobywajcych dane sytuacyjne na rzecz decyzji dowdcy oraz do wskazywania celw dla potrzeb wojsk rakietowych i artylerii.
Okrelajc ilo potrzebnych elementw rozpoznawczych naley bra rwnie pod uwag fakt, i dziaania opniajce prowadzone bd w oparciu o pozycje opniania obsadzane przez pododdziay, to znaczy bataliony i kompanie, czsto dziaajce na rozbienych kierunkach w warunkach czsto zmieniajcej si sytuacji. Czsta zmiana stanowisk i punktw dowodzenia oraz bardzo silne oddziaywanie radioelektroniczne przeciwnika, moe w znacznym stopniu utrudnia obieg informacji rozpoznawczej, tak niezbdnej dowdcom w dynamicznych rodzajach dziaa. Trzeba wic wyposay te kompanie i bataliony, w miar moliwoci, w autonomiczne systemy rozpoznania, ktrych niestety w obecnych strukturach organizacyjnych nie posiadaj. Naley rwnie uwzgldnia fakt, i elementy rozpoznawcze dziaajce w ugrupowaniu przeciwnika bd trudne do odzyskania ze wzgldu na znaczne tempo wycofywania si wojsk wasnych, silne przeciwdziaanie przeciwnika oraz, co trzeba take bra pod uwag, ze wzgldu na poniesione straty w ludziach i sprzcie. Niezbdne jest wic posiadanie silnych odwodw rozpoznania, gotowych w kadej chwili do wprowadzenia i zastpienia zniszczonych elementw rozpoznawczych. Wprowadzane elementy rozpoznawcze naley natomiast wyposaa tak, by byy one w stanie prowadzi dziaania przez duszy okres czasu, w znacznym oddaleniu od wojsk wasnych .
Skad elementw rozpoznawczych dziaajcych w ugrupowaniu przeciwnika, zalee bdzie w duej mierze od koncepcji ich uycia i stawianych im zada. Ustalajc skad poszczeglnych elementw rozpoznawczych naley sobie odpowiedzie na pytanie: jakie zadania ten element bdzie wykonywa? Czy ma to by element do wskazywania celw dla potrzeb ognia wojsk rakietowych i artylerii, czy te element dziaajcy gboko na tyach przeciwnika, zdobywajcy informacje dla potrzeb decyzyjnych?
Istnieje te inny problem dotyczcy koncepcji wykorzystania elementw rozpoznawczych w dziaaniach opniajcych. Mona mianowicie stworzy wiksz ilo mniejszych elementw rozpoznawczych, wysoce manewrowych i unikajcych walki, przeznaczonych tylko do prowadzenia rozpoznania. Mona rwnie wysa „cikie” patrole rozpoznawcze, o silnym potencjale bojowym, prowadzcych oprcz rozpoznania take dziaania rajdowe, dezorganizujce dziaania wojsk przeciwnika i negatywnie oddziaywajce na jego morale. Dlatego przygotowujc rozpoznanie naley mie cile okrelon koncepcj zada i uycia elementw rozpoznawczych.
Istotnym problemem w czasie prowadzenia rozpoznania w dziaaniach opniajcych, jest te zapewnienie jego cigoci w dziaaniach nocnych. Z dowiadcze ostatnich konfliktw zbrojnych wynika, e walka w nocy bdzie prowadzona w przyszych wojnach, na rwni z dziaaniami dziennymi. Mona sdzi, i takie dziaania bd czsto stosowane w starciach pomidzy przeciwnikami, w ktrych jedna ze stron dysponujc wikszymi moliwociami prowadzenia walk nocnych, bdzie je narzucaa przeciwnikowi. Moliwoci walk nocnych zwizane s cile z moliwociami prowadzenia rozpoznania w tych warunkach. W dziaaniach opniajcych trzeba si liczy z tym, i przeciwnik posiadajcy takie moliwoci, bdzie chcia rozwija powodzenie bez wzgldu na por doby.
Proces przygotowania rozpoznania w dziaaniach opniajcych przebiega bdzie analogicznie jak w obronie, a gwn odpowiedzialno za rozpoznanie powinien ponosi szczebel je organizujcy. Naley jednak mie na uwadze, e o ile dziaania opniajce organizowa bd zwizki taktyczne i operacyjne, to gwny wysiek walki spoczywa bdzie na pododdziaach bronicych poszczeglnych pozycji opniania. Powinny one by w miar moliwoci autonomiczne w zakresie moliwoci zdobywania terminowych i wiarygodnych bojowych informacji rozpoznawczych, niezbdnych im do skutecznego prowadzenia dziaa. Samodzielno dowdcw tych pododdziaw moe by tylko wtedy zapewniona, jeeli bd oni mieli cakowicie jasny obraz pola walki we wasnych pasach odpowiedzialnoci, na niezbdn gboko. Pozwoli im to na czas podejmowa okrelone decyzje, zwizane z utrzymywaniem lub opuszczeniem poszczeglnych pozycji i wyjciem, przy minimalnych stratach wasnych, z pod uderze przeciwnika.
W procesie przygotowania i prowadzenia rozpoznania bierze udzia dowdca, szef rozpoznania oraz szefowie rodzaju wojsk i sub.
Rozpoznanie cakowicie podlega dowdcy, ktry powinien wiedzie co si dzieje na polu walki. Jest on odpowiedzialny za caoksztat problematyki zwizanej z rozpoznaniem. Dowdca kadej jednostki prowadzcej dziaania bojowe lub majcej wej do walki, zobowizany jest do cigego prowadzenia rozpoznania, nie czekajc na specjalne rozkazy. Im szybciej zmienia si sytuacja, im szybciej i na wikszym obszarze prowadzone s dziaania bojowe, tym waniejsze staje si rozpoznanie. Przygotowaniu i prowadzeniu rozpoznania dowdca powinien powici nie mniej czasu, ni samym dziaaniom bojowym.
Dowdca jest wreszcie tym, ktry w formie ostatecznej decyzji przyjmuje wariant dziaa przeciwnika na podstawie posiadanych danych.
Do jego szczegowych obowizkw w zakresie rozpoznania naley:
- dbao o naleyte wyszkolenie, wyposaenie i gotowo bojow podlegych organw rozpoznawczych;
- okrelenie celu, gwnych zada rozpoznania i terminw ich wykonania;
- wydanie wytycznych do planowania i prowadzenia rozpoznania;
- zapoznanie si z planem rozpoznania i zatwierdzenie go;
- systematyczna kontrola dziaalnoci rozpoznawczej;
- wysuchiwanie meldunkw dotyczcych dziaalnoci rozpoznawczej;
- ciga znajomo sytuacji rozpoznawczej oraz prowadzenie osobistej oceny przeciwnika.
Organizatorem rozpoznania i wykonawc zada postawionych przez dowdc jest szef organu rozpoznawczego /oficer rozpoznania/. Jest on rwnie koordynatorem dziaa rozpoznawczych jednostek oglnowojskowych i rodzaju wojsk.
Do jego obowizkw naley:
- planowanie i koordynowanie przedsiwzi zwizanych z zapewnieniem naleytego wyszkolenia, wyposaenia i gotowoci bojowej podlegych jednostek rozpoznawczych:
- przedstawianie dowdcy propozycji w zakresie zada rozpoznawczych i organizacji systemu rozpoznania;
- planowanie i kierowanie dziaaniami podlegych si i rodkw oraz koordynowanie caoksztatu dziaa rozpoznawczych na danym szczeblu dowodzenia;
- nadzorowanie wykonania zada oraz udzielanie wykonawcom niezbdnej pomocy w przygotowaniu i prowadzeniu rozpoznania;
- ciga znajomo sytuacji rozpoznawczej;
- terminowe zbieranie, analizowanie i ocenianie informacji rozpoznawczych oraz ich przekazywanie /meldowanie, informowanie/ przeoonym, szefom rodzajw wojsk i sub oraz podwadnym;
- meldowanie dowdcy wnioskw z oceny przeciwnika, w tym przewidywanych wariantw jego dziaania;
- opracowywanie meldunkw rozpoznawczych do dowdztwa wyszego szczebla i komunikatw rozpoznawczych dla elementw ugrupowania bojowego;
- udzia w przedsiwziciach obrony informacyjnej i zakcania procesw informacyjnych przeciwnika.
Szefowie rodzaju wojsk i sub zobowizani s do cigej znajomoci sytuacji rozpoznawczej w interesujcym ich zakresie, prowadzenia osobistej oceny przeciwnika i jego moliwoci oddziaywania na podlege im siy i rodki. Powinni oni ponadto, uzyskane przez podlege wojska informacje rozpoznawcze /w tym bojowe, po ich wykorzystaniu/, niezwocznie przekazywa do organu rozpoznawczego, ktry jest jedynie kompetentny do ich globalnej oceny merytorycznej.
Naley przy tym pamita, e rwnie szef organu rozpoznawczego /oficer rozpoznania/ obowizany jest nie tylko do oglnej oceny przeciwnika, ktr przedstawia dowdcy w postaci wariantowej, ale rwnie do szczegowej oceny przeciwnika sucej planowaniu uycia wasnych si i rodkw rozpoznania. Nieporozumieniem jest wic domaganie si od szefa rozpoznania przez innych szefw szczegowej oceny przeciwnika, sucej planowaniu uycia si i rodkw poszczeglnych rodzajw wojsk i sub. eby oceni moliwo oddziaywania przeciwnika na wasne siy i rodki, trzeba mie najpierw koncepcj ich uycia.
Szefowie rodzaju wojsk ktrym podlegaj specjalistyczne siy i rodki rozpoznania, maj ponadto obowizek:
- planowania i realizowania przedsiwzi zwizanych z zapewnieniem naleytego wyszkolenia, wyposaenia i gotowoci bojowej podlegych jednostek rozpoznawczych:
- we wsppracy z szefem organu rozpoznawczego /szefem rozpoznania/, planowania i kierowania dziaaniami podlegych si i rodkw rozpoznania;
- nadzorowania wykonywanych zada oraz udzielania wykonawcom niezbdnej pomocy w przygotowaniu i prowadzeniu rozpoznania.
Wszystkie przedsiwzicia planistyczne z zakresu rozpoznania, wykonywane przez szefw rodzajw wojsk, winny znajdowa odzwierciedlenie w planie rozpoznania danego szczebla dowodzenia.
Podstaw do przygotowania rozpoznania stanowi:
- zadanie;
- aktualny stan si i rodkw rozpoznania oraz ich pooenie;
- posiadane wiadomoci o przeciwniku i terenie przyszych dziaa.
Mwic o zadaniu mamy na myli:
- zadanie bojowe danego szczebla dowodzenia;
- zarzdzenie rozpoznawcze sztabu nadrzdnego;
- zadania dla rozpoznania sprecyzowane przez dowdc;
- wytyczne dowdcy /szefa sztabu/ do rozpoznania;
- tre decyzji lub zamiaru dowdcy do prowadzenia dziaa opniajcych.
Biorc pod uwag moliwoci prowadzenia rozpoznania /gdy czas na to pozwala/ dla potrzeb procesu decyzyjnego, jeszcze przed przyjciem zamiaru walki, najistotniejsze s wytyczne dowdcy lub szefa sztabu. Gwne elementy wytycznych formuuje dowdca na podstawie analizy zadania i zorientowania w potrzebach co do informacji o przeciwniku, terenie i warunkach meteorologicznych w rejonie przyszych dziaa bojowych. Szef sztabu moe natomiast wytyczne dowdcy uszczegowi, gwnie poprzez wyznaczenie terminw realizacji zada i opracowania podstawowych dokumentw, a take w zakresie rozwinicia /zreorganizowania/ systemu rozpoznania lub tylko poszczeglnych elementw tego systemu.
W sumie wytyczne, jako wana przesanka organizacji rozpoznania, powinny ujmowa:
- cel prowadzenia rozpoznania;
- gwne zadania i terminy ich realizacji;
- na czym skupi gwny wysiek;
- dodatkowe siy i rodki wydzielone do wykonania zada;
- inne niezbdne w danej sytuacji dane.
Obowizek sformuowania wytycznych /zada/ przez dowdc wynika z faktu, i jest on bezporednio odpowiedzialny za przygotowanie rozpoznania. Udzielajc wytycznych ma on moliwo narzucenia podstawowych wymaga, ktre bd w dalszej kolejnoci uwzgldniane i ukonkretniane przez poszczeglne osoby funkcyjne zaangaowane do realizacji tego procesu.
Przygotowanie rozpoznania w sensie planistycznym obejmuje:
- okrelenie celu i gwnych zada rozpoznania oraz terminw ich realizacji;
- okrelenie rejonw odpowiedzialnoci;
- wyodrbnienie obiektw rozpoznania;
- wydzielenie elementw i podsystemw rozpoznawczych;
- okrelenie rejonw szczeglnej uwagi;
- podzia zada pomidzy elementy i podsystemy rozpoznawcze;
- organizacj cznoci rozpoznania;
- zabezpieczenie dziaa elementw i podsystemw rozpoznawczych.
W zakresie wdroeniowym przygotowanie rozpoznania obejmuje:
- opracowanie i przekazanie zada wykonawcom w postaci zarzdze /wstpnych zarzdze/ rozpoznawczych;
- nadzorowanie realizacji zada przez wykonawcw i udzielenie im niezbdnej pomocy.
Sporzdzajc plan rozpoznania do dziaa opniajcych, uwzgldniajc tempo dziaa i zoono nieprzewidywalnych sytuacji, naley do tego planowania podchodzi w sposb maksymalnie elastyczny i wariantowy.
Szczegln uwag podczas planowania rozpoznania naley zwrci na waciw organizacj cznoci. Wynika to nie tylko z prawdopodobnego silnego przeciwdziaania radioelektronicznego przeciwnika, ale rwnie z faktu, i w dziaaniach opniajcych ze wzgldu na znaczne tempo dziaania wojsk, informacja rozpoznawcza szybko si dezaktualizuje. Szczeglnie informacja bojowa, ktra jest niezbdna dowdcom niszych szczebli dowodzenia. eby zapewni terminowy napyw informacji rozpoznawczej, istnieje wic konieczno organizowania niezbdnej cznoci rezerwowej.
Planujc dziaania elementw rozpoznawczych w ugrupowaniu przeciwnika, naley zakada moliwo ich odzyskiwania /przejcie przez wasne rubiee obronne/ lub ich kontaktu z okronymi wojskami wasnymi. W tym zakresie trzeba dokona niezbdnych uzgodnie i ustali sygnay oraz hasa rozpoznawcze tak, by nie dopuci do wzajemnych star.
1.2. Zadania rozpoznania w dziaaniach opniajcych
Zadania rozpoznawcze w dziaaniach opniajcych mona okreli na dwa etapy, to znaczy do czasu rozpoczcia tych dziaa oraz w trakcie ich prowadzenia, w celu nadzorowania pola walki. Stawiajc zadania do rozpoznania, naley jednak pamita e waciwie zorganizowany system rozpoznania oprcz biecego nadzorowania pola walki, ma zdoby rwnie niezbdne okrelone informacje na rzecz przyszych przewidywanych dziaa.
Do najwaniejszych zada rozpoznawczych w okresie poprzedzajcym dziaania opniajce nalee bd zadania o charakterze rozpoznania sytuacyjnego, niezbdnych dla potrzeb podejmowanej decyzji dowdcy. Bd one w zamierzonych dziaaniach opniajcych analogiczne do zada poprzedzajcych obron.
Do przykadowych zada rozpoznawczych w tym okresie mona zaliczy:
- ustalenie gwnych zgrupowa uderzeniowych pierwszego rzutu bojowego przeciwnika, ich stanw ilociowo - jakociowych, czasu i kierunkw wprowadzenia ich do dziaa oraz prawdopodobnych zada;
- wykrycie rejonw rozmieszczenia i okrelenie potencjaw drugich rzutw i odwodw, drg ich przegrupowa do rejonu dziaa bojowych, moliwych kierunkw, rubiey i terminw wprowadzenia ich do walki;
- rozpoznanie rejonw rozmieszczenia stanowisk ogniowych artylerii i rakiet, stanowisk i punktw dowodzenia, si i rodkw walki radioelektronicznej oraz systemu OPL;
- okrelenie silnych i sabych stron przeciwnika oraz obiektw, ktrych poraenie spowoduje utracenie przez niego moliwoci dziaa zaczepnych.
Do gwnych zada rozpoznawczych w czasie prowadzenia dziaa opniajcych /nadzorowanie pola walki/ nale:
- ucilenie kierunku gwnego uderzenia przeciwnika i kierunkw pomocniczych;
- ustalenie potencjau i moliwoci uderzajcych wojsk;
- ledzenie za drugimi rzutami i odwodami przeciwnika;
- rozpoznanie zamiaru rozegrania walki przez przeciwnika;
- wykrycie i okrelenie pooenia z niezbdn dokadnoci oraz ledzenie newralgicznych obiektw przeciwnika podlegajcych obezwadnianiu ogniowemu i radioelektronicznemu;
- cige i terminowe dostarczanie niezbdnych i wiarygodnych informacji rozpoznawczych dowdcom poszczeglnych szczebli dowodzenia, niezbdnych im do podejmowania we waciwym czasie optymalnych decyzji.
Oprcz zada typowo rozpoznawczych, elementom dziaajcym w ugrupowaniu przeciwnika mona stawia zadania o charakterze bojowym, np.: prowadzenie dziaa rajdowych, zniszczenie w odpowiednim czasie okrelonych obiektw drogowych i mostowych, stosowanie zasadzek ogniowych, itp.. Naley jednak pamita o tym, e elementy rozpoznawcze wykonujc zadania o charakterze bojowym, nie bd prowadziy w tym czasie rozpoznania. Dlatego te trzeba zawsze wyway korzyci pynce z poszczeglnych rodzajw dziaa elementw rozpoznawczych. Czy waniejsze bdzie w danym etapie walki zdobycie okrelonych informacji o dziaaniach przeciwnika, czy te wiksza bdzie korzy z dziaa np. rajdowych ?.
Przedstawione zadania rozpoznawcze maj charakter oglny. Okrelajc szczegowe zadania rozpoznawcze, naley zawsze bra pod uwag aktualn i przewidywan sytuacj na polu walki.
1.3. Moliwoci i sposoby prowadzenia rozpoznania
Na szczeblach taktycznych do wykonywania zada rozpoznawczych w okresie poprzedzajcym i w trakcie prowadzenia dziaa opniajcych moemy wykorzysta:
- w pododdziaach /kompania, batalion/ - nieetatowe pododdziay rozpoznawcze;
- w oddziaach - kompanie rozpoznawcze;
- w zwizkach taktycznych - bataliony rozpoznawcze.
Z ich skadu mona stworzy podsystemy:
- naziemnego rozpoznania patrolowego;
- radiolokacyjnego rozpoznania pola walki /na szczeblu ZT/;
- rozpoznania powietrznego /na szczeblu ZT/;
- rozpoznania radioelektronicznego /na szczeblu ZT/;
- rozpoznania skae.
Wymienione podsystemy rozpoznania /oprcz rozpoznania skae/ s przeznaczone przede wszystkim do prowadzenia rozpoznania sytuacji. Do rozpoznania obiektw /wskazywania celw/ s przeznaczone odpowiednio wyposaone i wyszkolone specjalistyczne podsystemy rodzaju wojsk, tzn.: rozpoznania artyleryjskiego, inynieryjnego, przeciwlotniczego, itp..
Mona rwnie do rozpoznania obiektw uy si i rodkw rozpoznawczych przeznaczonych do prowadzenia rozpoznania sytuacji. Naley si jednak liczy z tym, i korzystajc na dokadnoci wykrywania obiektw, tracili bdziemy na iloci zdobywanej informacji, tak niezbdnej dowdcom w dynamicznych rodzajach dziaa. Nie bdzie to wic celowe, szczeglnie w dziaaniach opniajcych, gdzie gbokoci stref zainteresowania poszczeglnych szczebli dowodzenia ju znacznie przekraczaj ich moliwoci rozpoznawcze.
1.3.1. Podsystem naziemnego rozpoznania patrolowego
Podstawowym rodzajem rozpoznania na szczeblach taktycznych jest naziemne rozpoznanie patrolowe, czsto okrelane jako rozpoznanie oglnowojskowe. Podsystem naziemnego rozpoznania patrolowego moe prowadzi w dziaaniach opniajcych rozpoznanie poprzez obserwacj, prowadzon przez posterunki obserwacyjne z wasnego ugrupowania i poprzez dziaania patroli rozpoznawczych /bojowych patroli rozpoznawczych/ w gbi ugrupowania przeciwnika. Jednak ze wzgldu na szczupo si i rodkw rozpoznawczych i znaczny zasig stref zainteresowania, celowym jest by zadania zwizane z prowadzeniem rozpoznania z wasnego ugrupowania przejy w tych warunkach pododdziay oglnowojskowe. Pododdziay rozpoznawcze winny si skupi gwnie na prowadzeniu rozpoznania w gbi ugrupowania przeciwnika.
Planujc dziaania rozpoznawcze elementw w gbi ugrupowania przeciwnika, naley wiedzie, i zasad w dziaaniach obronnych i opniajcych jest wykrywanie przeciwnika jak najdalej od wasnego ugrupowania i ledzenie jego przemieszczania si w kierunku rubiey stycznoci. Nastpuje wic tak zwane prowadzenie przeciwnika na siebie.
Poniewa w dziaaniach opniajcych, znacznie bardziej ni obronnych, obiekty przeciwnika s wysoce manewrowe, nie jest celowym skupia wysiku rozpoznawczego na poszczeglnych obiektach. Najbardziej efektywne jest stworzenie w gbi ugrupowania przeciwnika, na przewidywanych kierunkach jego dziaania, przy drogach dofrontowych w odpowiednich odstpach, systemu posterunkw obserwacyjnych ledzcych przegrupowujce si wojska. Pozostae rejony naley podda rwnie kontroli, ale z mniejszym nasyceniem elementw rozpoznawczych. Informacja o nieobecnoci w okrelonym rejonie wojsk /obiektw/ przeciwnika, jest rwnie istotn informacj z decyzyjnego punktu widzenia.
Ilo kierunkw /drg/ ktre bdziemy mogli podda obserwacji oraz gsto wystawienia przy nich posterunkw obserwacyjnych zalee bdzie do tego, ile elementw rozpoznawczych bdziemy w stanie wystawi.
Gboko rozpoznania zalee bdzie od potrzeb wynikajcych z zaistniaej sytuacji operacyjno - taktycznej, moliwoci dziaania elementw rozpoznawczych w okrelonym skadzie oraz zasigu rodkw cznoci i terenu.
Skad elementw rozpoznawczych dziaajcych na tyach przeciwnika zalee bdzie kadorazowo od wykonywanych zada /rozpoznawcze, bojowe/ i od gbokoci na jakich winny one dziaa. Na wiksze gbokoci winny by wysyane patrole rozpoznawcze o silniejszym skadzie, zdolne do duszego przebywania w oderwaniu od wojsk wasnych. Patrole dziaajce na gbokociach powyej 20 km winny by ponadto wyposaone w wozy dowodzenia z radiostacj krtkofalow.
Przyjmujc takie zaoenia prowadzenia rozpoznania w dziaaniach opniajcych, mona okreli obszary odpowiedzialnoci dla poszczeglnych szczebli dowodzenia, na okrelonych gbokociach. Liczc od rubiey stycznoci, moe przedstawia si to nastpujco:
- od 0 do 5 km: - system obserwacji oraz lekkie patrole piesze pododdziaw w stycznoci;
- od 5 do 15 km: - bojowe patrole rozpoznawcze pododdziaw pierwszorzutowych;
- od 15 do 30 km: - patrole rozpoznawcze oddziaw pierwszorzutowych;
- od 30 do 50 km: - patrole rozpoznawcze zwizkw taktycznych.
W wyjtkowych sytuacjach, gdy wymaga bdzie tego sytuacja operacyjno taktyczna, mona stworzy silne elementy rozpoznawcze w postaci oddziaw rozpoznawczych i wysa je na gboko do 80 km.
Patrole rozpoznawcze i bojowe patrole rozpoznawcze wyposaone w transportery opancerzone i BWP /BWR/, mog by uzupeniane zwiadowcami motocyklistami. Zwikszy si w ten sposb ich pasy dziaania, zastpujc szperaczy pieszych - motocyklistami. Zwiadowcy motocyklici mog by rwnie wysyani bezporednio z wasnego ugrupowania. Wtedy gboko ich dziaania nie moe by wiksza, ni zasig posiadanych przez nich rodkw cznoci /radiostacje UKF maej mocy/.
Naley przy tym zaznaczy, e na gwnych kierunkach uderzenia przeciwnika, na gboko jego brygad pierwszorzutowych /okoo 10 - 15 km/, celowym jest wysyanie niewielkich i lekkich patroli rozpoznawczych /patrole piesze i na motocyklach, pojedyncze wozy bojowe/. Due nasycenie wojsk przeciwnika na tej gbokoci, w zasadzie uniemoliwia dziaania patroli rozpoznawczych o wikszym skadzie.
W trakcie prowadzenia rozpoznania naley przewidzie odpowiedni manewr siami i rodkami, tak by nie dopuci do zbytniego oderwania si elementw rozpoznawczych od si wasnych, jednoczenie zachowujc cigo rozpoznania. Mona ten manewr wykonywa /podobnie jak same dziaania opniajce/ metod przemienn.
Gboko prowadzenia rozpoznania w dziaaniach opniajcych jest cile uzaleniona od tempa nacierajcych wojsk i wynikajcych z tego terminowych potrzeb informacyjnych, niezbdnych nam w podejmowaniu na czas optymalnych decyzji do przeciwdziaania przeciwnikowi lub wykonania okrelonego manewru. Przyjmujc, e tempo natarcia przeciwnika wynosio bdzie 10 km/h, wysunicie elementw rozpoznawczych o kade 10 km, daje nam jedn godzin wicej na reakcj.
Dziaania elementw rozpoznawczych w ugrupowaniu przeciwnika, szczeglnie na drugorzdnych kierunkach, moe zastpi w przyszoci z powodzeniem system rozpoznania czujnikowego.
1.3.2. Podsystem radiolokacyjnego rozpoznania pola walki
Podsystem ten przeznaczony jest przede wszystkim do prowadzenia rozpoznania w warunkach sabej widocznoci. Ma on szczeglne znaczenie w czasie prowadzenia dziaa nocnych. Dlatego te planujc rozpoznanie, dla zapewnienia cigoci jego prowadzenia, naley umiejtnie zaplanowa jego uycie.
Aktualnie posiadane rodki rozpoznania radiolokacyjnego pola walki, umoliwiaj prowadzenie rozpoznania na gboko 8 -10 km w stosunku do wozw bojowych i 3 - 4 km w stosunku do onierzy przeciwnika.
Ograniczona ilo tych rodkw sprawia, e nie jestemy w stanie pokry ich rozpoznaniem caego pasa odpowiedzialnoci zwizku taktycznego. Dlatego naley je przede wszystkim wykorzystywa na kierunkach gwnego wysiku dziaa opniajcych. Najbardziej celowe jest stacje radiolokacyjne zainstalowane na transporterach rozpoznawczych rozmieci posterunkami w ugrupowaniu wojsk wasnych, w odlegoci 0,5 - 1 km od rubiey stycznoci, natomiast stacje zamontowane na bojowych wozach rozpoznawczych wysa z patrolami rozpoznawczymi w gb ugrupowania przeciwnika. Pozwoli to na jednoczesne prowadzenie rozpoznania przeciwnika w stycznoci i w gbi jego ugrupowania.
Dua dokadno wskaza urzdze rozpoznania radiolokacyjnego umoliwia im rwnie wskazywanie celw dla potrzeb ognia artylerii. Rozpoznanie radiolokacyjne moe w tym zakresie wspdziaa z artyleryjskim rozpoznaniem dwikowym
Wykorzystujc urzdzenia radiolokacyjnego pola walki, naley mie na uwadze, e przeciwnik posiadajc stacje rozpoznania systemw radiolokacyjnych, bdzie dy do ich lokalizacji i zniszczenia. Dlatego planujc uycie tych urzdze, naley im przewidywa stosunkowo czsty manewr i przerwy w pracy. Jest to istotne w dobie posiadania przez potencjalnego przeciwnika pociskw samo naprowadzajcych si na rda promieniowania radioelektronicznego.
Uzupenieniem dla podsystemu rozpoznania radiolokacyjnego w warunkach zej widocznoci, byby system rozpoznania czujnikowego.
1.3.3. Podsystem rozpoznania powietrznego
W podsystemie rozpoznania powietrznego na szczeblach taktycznych wystpuj obecnie migowce rozpoznawcze, a w niedalekiej przyszoci do rozpoznania powietrznego wykorzystywane bd rwnie bezpilotowe samoloty rozpoznawcze.
Podsystem rozpoznania powietrznego wykorzystywany jest gwnie do zada zwizanych z wykrywaniem i ledzeniem obiektw przeciwnika oraz wskazywaniem celw i korygowaniem ognia artylerii.
Aktualnie posiadane migowce rozpoznawcze, wykorzystywane s jako powietrzne posterunki obserwacyjne, dziaajce z nad wasnego ugrupowania. W zalenoci od wysokoci lotu migowca, zwiksza si w ten sposb gboko obserwacji przeciwnika i terenu. Gboko obserwacji w zalenoci od wysokoci obserwatora przedstawia tabela nr 1.
Tabela nr 1
Wysoko obs. (m) |
Horyzont optyczny (km) |
Wysoko obs. (m) |
Horyzont optyczny (km) |
|
8,6 |
100 |
40,7 |
|
10,1 |
200 |
55,5 |
|
11,2 |
300 |
66,9 |
|
12,2 |
400 |
76,4 |
|
13,0 |
500 |
84,9 |
|
14,5 |
750 |
102,8 |
|
16,3 |
1000 |
117,9 |
|
18,9 |
2000 |
164,7 |
|
21,0 |
3000 |
200,5 |
|
24,6 |
4000 |
230,8 |
|
27,6 |
5000 |
257,5 |
|
30,3 |
7000 |
303,7 |
|
34,9 |
10000 |
362,0 |
Zaoga migowca leccego na wysokoci 100 m, teoretycznie bdzie moga prowadzi obserwacj na gboko 40 km w terenie paskim. Praktycznie jednak przyjmuje si, e w zalenoci od uksztatowania i pokrycia terenu, migowce mog prowadzi rozpoznanie na gboko 10 - 15 km.
Poniewa migowce rozpoznawcze nie s opancerzone, tylko w wyjtkowych sytuacjach mona im planowa dziaania nad terytorium zajtym przez przeciwnika.
migowce wyposaone w odpowiednie urzdzenia radiolokacyjne, noktowizyjne i termowizyjne s szczeglnie przydatne do prowadzenia rozpoznania w warunkach zej widocznoci i tym samym, uzupeniania podsystemu rozpoznania naziemnego. Tym bardziej, e w warunkach zej widocznoci ograniczona jest rwnie moliwo przeciwdziaania im rodkw obrony przeciwlotniczej i lotnictwa przeciwnika.
Planujc loty migowcw rozpoznawczych w dziaaniach opniajcych, w ktrych trudno przewidzie rozwijajc si sytuacj, naley zaplanowa im wiele potencjalnych rubiey obserwacji, odpowiednio je numerujc lub nadajc kryptonimy. Nie mona bowiem dokadnie z gry przewidzie czasu i rubiey ich wykorzystania. Natomiast w ramach kierowania rozpoznaniem w toku walki, mona kierowa migowce na niektre z gry zaplanowane potencjalne rubiee. Jest to pewnego rodzaju prowizorka w zakresie planowania. Naley si jednak liczy z tym, i w tak dynamicznym rodzaju dziaa, jak dziaania opniajce, bdziemy musieli czsto doplanowywa dodatkowe rubiee lotw migowcw.
migowce rozpoznawcze w okrelonych sytuacjach mog wykonywa take zadania transportowe, przerzucajc w szczeglnie newralgiczne rejone niewielkie grupy zwiadowcw wraz z niezbdnym wyposaeniem i motocyklami.
Do wykonywania zada rozpoznania powietrznego na gbokich tyach przeciwnika, szczeglnie przydatne s bezpilotowe samoloty rozpoznawcze. Wyposaone w odpowiedni aparatur rozpoznawcz /kamery telewizyjne, radiolokatory, termowizory, itp./ i transmisji danych, mog w czasie rzeczywistym przekazywa obraz patrolowanego obszaru, na duej przestrzeni i rwnie w warunkach zej widocznoci. Dodatkow ich zalet jest to, i w krtkim czasie jestemy w stanie przecelowa je do rejonw nas interesujcych.
Dziki niewielkim gabarytom, s one jednoczenie trudnym celem dla obrony przeciwlotniczej i samolotw przeciwnika.
2. WALKA RADIOELEKTRONICZNA
Walka radioelektroniczna jest rodzajem dziaa bojowych, ktrego rola i znaczenie na przyszym polu walki cigle ronie, ze wzgldu na stay wzrost nasycenia wojsk w rodki elektroniczne. W sposb wyrany ukazuj to wspczesne konflikty zbrojne. Bez rozpoznania i obezwadnienia rodkw radioelektronicznych przeciwnika, trudno wyobrazi sobie obecnie zwycistwo we wspczesnej wojnie, gdzie wikszo pojedynczych rodkw walki / okrt, samolot, czog / wyposaona jest w urzdzenia radioelektroniczne.
W dziaaniach opniajcych, podczas ktrych dynamicznie dziaajce wojska przeciwnika wykorzystyway bd gwnie rodki cznoci radiowej, istniej teoretyczne moliwoci prowadzenia ich rozpoznania i skutecznego obezwadniania radioelektronicznego. W znacznym stopniu zakcio by to przeciwnikowi proces kierowania walk i koordynacj dziaania wojsk na polu walki, a tym samym opnio dziaania jego wojsk.
Praktycznie jednak, sytuacja przy aktualnie stosowanych naziemnych rodkach rozpoznania i obezwadniania radioelektronicznego, jest dosy skomplikowana.
Na szczeblu zwizku taktycznego istnieje pododdzia radioelektroniczny, posiadajcy naziemne urzdzenia, mogce prowadzi:
a/ rozpoznanie:
- cznoci radiowej ultrakrtkofalowej przeciwnika w zakresie od 20 do 100 MHz;
- stacji radiolokacyjnych przeciwnika;
b/ obezwadnianie:
- cznoci radiowej ultrakrtkofalowej przeciwnika w zakresie od 30 do 100 MHz;
- cznoci radiowej UKF lotnictwa taktycznego w relacjach: ziemia - samolot, samolot - samolot, w zakresie 220 - 400 MHz.
Gboko rozpoznania i obezwadniania radioelektronicznego cznoci radiowej UKF przeciwnika i rozpoznania stacji radiolokacyjnych, w zalenoci od terenu, wynosi od 20 do 30 km. Gboko zakce cznoci radiowej lotnictwa wynosi do 80 km. Naziemne urzdzenia walki radioelektronicznej nie maj jednak moliwoci pracy w ruchu. Dlatego te problemem w efektywnym wykorzystaniu rodkw rozpoznania i obezwadniania w dziaaniach opniajcych, przy duym tempie dziaania wojsk, jest znaczny czas potrzebny na rozwijanie i zwijanie oraz przerzut pododdziau radioelektronicznego do nowego rejonu rozwinicia.
Przed rozpoczciem i po zakoczeniu dziaa opniajcych pododdzia ten bdzie prowadzi prac bojow, jak w obronie /w natarciu/ na oglnych zasadach, z rubiey znajdujcych si w odlegoci od 3 do 10 km od linii stycznoci wojsk.
Z przeprowadzonych analiz natomiast wynika, e nie jest celowym i moliwym wykorzystywanie naziemnych rodkw WRE w trakcie prowadzenia dziaa opniajcych, szczeglnie w najbardziej dynamicznych okresach walki, ze wzgldu na ich ma manewrowo.
czny czas manewru rodkw radioelektronicznych okrelaj:
Tmanewru = Tzwijania + Tmarszu + Trozwijania
UWAGA: Do tych czasw naley rwnie doliczy czas rekonesansu rubiey planowanej do zajcia. Czasy te nie obejmuj ponadto inynieryjnej rozbudowy rejonu i przedsiwzi maskowania.
Praktycznie naley przyjmowa, e pododdzia radioelektroniczny zwizku taktycznego potrzebuje na rozwinicie swoich si i rodkw okoo 1,5 godziny, a na zwinicie okoo godziny. Dodajc do tego 30 - 60 minut marszu, otrzymujemy okoo 3 godzin potrzebnych na wykonanie manewru na now rubie pracy bojowej. Przy tempie dziaania wojsk 10 km/h, jest to peny zasig /30 km/ zakce i obezwadniania radioelektronicznego.
Mona rwnie zakada, wykorzystanie tych si i rodkw w niektrych mniej dynamicznych okresach dziaa opniajcych. Istnieje jednak obawa, e w razie koniecznoci niespodziewanego wycofania si wojsk wasnych, pododdzia ten moe nie zdy si zwin. Ponadto, po rozwiniciu si w nowym rejonie nastpuje niejako prowadzenie rozpoznania od nowa, gdy wojska /obiekty radioelektroniczne/ przeciwnika w trakcie manewru pododdziau radioelektronicznego zmieniaj rwnie swoje pooenie. Dlatego te, przy nie zautomatyzowanym systemie namierzania /20 namiarw na godzin/, w wysoce dynamicznych rodzajach dziaa rozpoznanie to jest nieefektywne.
Jest to wielka strata w moliwociach kompleksowego oddziaywania na przeciwnika. Tym bardziej, e w dziaaniach opniajcych rozpoznanie i obezwadnianie radioelektroniczne, byoby ze wszech miar podane.
Do prowadzenia rozpoznania i obezwadniania radioelektronicznego w tak dynamicznym rodzaju dziaa jak dziaania opniajce, niezbdne jest instalowanie zautomatyzowanych urzdze walki radioelektronicznej na bardziej manewrowych rodkach transportu, to znaczy samolotach, migowcach i bezpilotowych aparatach latajcych.
Oprcz posiadanego pododdziau radioelektronicznego zwizek taktyczny moe otrzyma nadajniki zakcajce jednorazowego uytku. Czas pracy takiego nadajnika w postaci pocisku artyleryjskiego wynosi 60 minut, a efektywny promie zakce okoo jednego kilometra. Dlatego te nadajniki te naley stosowa przed pozycjami opniania, gdzie wojska przeciwnika bd na pewien okres zatrzymane. Mona w ten sposb przyczyni si dezorganizacji jego systemu cznoci krtkofalowej pododdziaw pierwszorzutowych. Nie celowym jest natomiast stosowa nadajnikw zakcajcych jednorazowego uytku w najbardziej dynamicznych okresach walki, gdy wojska przeciwnika w cigu kilku minut s w stanie wyj z rejonw zakce.
3. DZIAANIA PSYCHOLOGICZNE
Mimo znacznego wzrostu znaczenia techniki na polu walki, czowiek w konflikcie zbrojnym odgrywa i nadal bdzie odgrywa rol dominujc. Cechy ewentualnego konfliktu zbrojnego, bez wzgldu na jego zakres, determinuje szczeglne znaczenie czynnika psychicznego zarwno wrd bezporednich uczestnikw walki, jak i ludnoci na gbokich tyach. W warunkach duej dynamiki dziaa, de walczcych stron do przejcia inicjatywy, ogromnych strat w ludziach i sprzcie, przy nagych zmianach sytuacji i wystpowaniu niespodziewanych bodcw wzrokowych i suchowych - ogromne obcienie psychiczne i fizyczne onierzy bdzie zjawiskiem powszechnym.
Stan psychiki oraz wiadomoci onierzy nigdy nie by obojtny wielu dowdcom. Uksztatowanie podanych cech moralno - bojowych wasnych onierzy zawsze czyo si z prbami (mniej lub bardziej udanymi) osabienia sfery psychicznej i fizycznej wojsk strony przeciwnej. Dokonanie negatywnych zmian w sferze motywacyjno - uczuciowej onierzy przeciwnika suy atwiejszej realizacji zadania bojowego. Tak jak w przeszoci, tak i w koncepcjach wspczesnych cel tych dziaa nie uleg zmianie.
Problem dysfunkcjonalnego oddziaywania psychologicznego na wojska i ludno przeciwnika w konflikcie zbrojnym jest dostrzegany we wszystkich gwnych armiach wiata. Konflikty militarne pokazay bowiem, e nie tylko liczebno, uzbrojenie i morale wasnych wojsk s czynnikami decydujcymi o zwycistwie, ale rwnie dezintegracja psychiki przeciwnika moe zapewni mao spodziewany sukces.
Na szczeblach taktycznych nie wystpuj obecnie etatowe siy i rodki dziaa psychologicznych. Wszelkie wic dziaania o charakterze propagandowo - informacyjnym bd organizowane i prowadzone przez szczebel operacyjny, ktry bdzie wspiera tymi dziaaniami walczce wojska.
Nie oznacza to jednak, e dziaaniami psychologicznymi na szczeblach taktycznych w dziaaniach opniajcych nie powinnimy si w ogle zajmowa.
Po pierwsze, wysunite sekcje oddziaywania bezporedniego /wyrzutnie ulotek propagandowych i rozgonie elektroakustyczne/ dziaa psychologicznych prowadzi bd dziaania w ugrupowaniu pododdziaw pierwszorzutowych i trzeba bdzie im ich prac bojow odpowiednio zabezpieczy, zgodnie z decyzj przeoonego.
Po drugie, wszelkie akcje propagandowo - informacyjne maj tylko wwczas wiarygodno, jeeli s poparte okrelonym dziaaniem wojsk i rodkw ogniowych. Nawet wtedy, jeeli te dziaania bd tylko pozorowane. W tym zakresie wojska prowadzce dziaania opniajce mog rwnie wykonywa, po odpowiednich uzgodnieniach, okrelone manewry, naway ogniowe i kontrataki. Naley jednak zaznaczy, e akcje propagandowe maj za zadanie wspiera swymi dziaaniami walczce wojska i one przede wszystkim w swoim przekazie winny si dostosowa do walczcych wojsk. Dziaanie odwrotne moe by stosowane tylko w sytuacjach nie powodujcych zbytniego ryzyka dla wykonania gwnego zadania, jakim jest opnienie wojsk przeciwnika.
Po trzecie, prowadzcy dziaania opniajce taktyczny szczebel dowodzenia moe samodzielnie inicjowa, mimo ograniczonych moliwoci, pewne nie zinstytucjonalizowane przedsiwzicia z zakresu dziaa psychologicznych. Dziaania te bd cile zaleay od zaistniaej sytuacji na polu walki. Rozpowszechniajc na przykad plotk wrd onierzy wasnych i ludnoci cywilnej o tym, „i wycofywanie si ma na celu wcignicie przeciwnika w worek ogniowy, a stawiany opr ma go zmyli co do naszych intencji”, moemy odnie kilka korzyci. Podnosimy mianowicie morale naszych wojsk i ludnoci cywilnej i liczc si z tym, i ta plotka dotrze do przeciwnika, oddziaywujemy na jego system informacyjny. Nawet jeeli w peni on nie da temu wiary, to na pewno bdzie zmuszony do okrelonych dziaa sprawdzajcych. Jednoczenie znajd si dowdcy i onierze ktrzy bd bardziej ostroni w swoim dziaaniu. Osabi moe to tempo dziaa przeciwnika.
Wprowadza w bd przeciwnika mona rwnie tworzc pozorne sieci /kierunki/ cznoci radiowej, przekazujce odpowiednio spreparowane wiadomoci. Mona rwnie prowadzi dywersj radiow, wchodzc w relacje cznoci radiowej przeciwnika.
WNIOSKI KOCOWE
Specyfika dziaa opniajcych powoduje, e znaczna ilo si i rodkw rozpoznania i walki radioelektronicznej jest nie przystosowana do tak dynamicznych dziaa prowadzonych na duym obszarze.
Uoglniajc potrzeby w zakresie nowego sprztu rozpoznania i WRE, jego rozwj winien i w nastpujcych kierunkach:
- zwikszenia jego manewrowoci:
- zapewnienia dalekiego wgldu w teren zajty przez przeciwnika;
- zwikszenia dokadnoci rozpoznania /w tym radioelektronicznego/;
- zapewnienia moliwoci przekazywania zdobytych informacji i ich zobrazowania w czasie rzeczywistym lub zblionym do rzeczywistego;
- zapewnienia skrytoci rozpoznania i jego cigoci;
- dostosowania si w rozpoznaniu i obezwadnianiu radioelektronicznym do nowych technik wykorzystywania fal elektromagnetycznych;
- stosowania techniki umoliwiajcej prowadzenie rozpoznania bez wzgldu na warunki atmosferyczne, por roku i doby.
Mona te warunki osign poprzez:
- wykorzystanie w wikszym stopniu samolotw i migowcw oraz wprowadzenie na wyposaenie bezpilotowych samolotw rozpoznawczych i platform latajcych (np. typu ARGUS), wyposaonych w odpowiedni aparatur elektroniczn i optyczn;
- wprowadzenie nowych bojowych wozw rozpoznawczych ze rodkami dzienno - nocnej obserwacji pola walki, o zwikszonych waciwociach trakcyjnych i ogniowych;
- zautomatyzowanie systemw rozpoznania i obezwadniania radioelektronicznego oraz radiolokacyjnego rozpoznania pola walki;
- wprowadzenie urzdze rozpoznania czujnikowego (np. typu REMBAS);
- wyposaenie jednostek rozpoznawczych w nowe rodki cznoci wykorzystujce techniki transmisyjne odporne na rozpoznanie i zakcenia przeciwnika (np. radiostacje typu FH);
- wyposaenie walki radioelektronicznej w now generacj urzdze, kompatybilnych ze wspczenie wykorzystywanymi urzdzeniami radioelektronicznymi;
- zwikszenie iloci rodkw do prowadzenia rozpoznania w utrudnionych warunkach widocznoci (radiolokatory, termowizory, noktowizory, itp.) ju od najniszych szczebli dowodzenia;
- wykorzystanie w wikszym stopniu informatyki w procesie zbierania, opracowywania, zobrazowania i dystrybucji informacji rozpoznawczej.
Wyposaenie wojsk w urzdzenia umoliwiajce prowadzenie rozpoznania w zych warunkach widocznoci, a gwnie w nocy, ma kapitalne znaczenie dla prowadzenia dziaa bojowych.
Z dowiadcze ostatnich konfliktw zbrojnych wynika, e walka w nocy bdzie prowadzona w przyszych wojnach, na rwni z dziaaniami dziennymi. Niekiedy, jak pokaza konflikt falklandzki, bd prowadzone gwnie dziaania nocne, a w dzie bdzie panowa „spokj”. Dlatego te, walka w nocy nie bdzie tylko kontynuacj dziaa dziennych, ale rwnie celowo zamierzonym dziaaniem. Dochodzi wic do odwrcenia obecnie przyjmowanych pogldw o rozwijaniu powodzenia uzyskanego w dzie - w dziaaniach nocnych, na rzecz przeamywania obrony przeciwnika w nocy i rozwijaniu powodzenia w dzie. Pokaza to rwnie konflikt Koalicji z Irakiem. Naley wic obecnie mwi o 24 - godzinnej dobie walki, do ktrej wojska musz by przygotowane, gwnie w zakresie rozpoznania, na kadym szczeblu dowodzenia.
Oprcz jakoci urzdze rozpoznawczych, naleaoby si zastanowi rwnie nad wyposaeniem najniszych szczebli dowodzenia w autonomiczne siy i rodki rozpoznania, zapewniajce im moliwo prowadzenia skutecznego rozpoznania w oderwaniu od si gwnych. Rozwizaniem byoby wyposaenie kompanii w druyn rozpoznawcz, skadajc si z dwch sekcji na samochodach lub lekkich rozpoznawczych transporterach opancerzonych. Natomiast batalion winien posiada silny pluton rozpoznawczy. W sztabie batalionu powinien by rwnie oficer zwiadowca.