ZESTAW V

1.Kationowa pojemność wymienna gleb oraz kompleksu sorpcyjnego kationami a kwasowość, żyzność i produkcyjność ekosystemów rolniczych.

Kationowa pojemność wymienna gleb mineralnych [mmd(+) * kg^-1]

Kategoria agrotechniczna gleb.

I bardzo lekka <30

II lekkie 30-60

III średnie 60-100

IV ciężkie >80

Wysycenie KS kationami: kationy zabsorbowane wymagane w KS gleb stanowią część przyswajalnych składników pokarmowych (faza ruchoma) które po przejściu do roztworu glebowego (faza aktywna) mogą być pobierane przez rośliny.

KS gleby jest wysycony kationami o charakterze zasadowym (Ca²⁺, Mg²⁺,K⁺, Na⁺, NH₄⁺) i kwaśnym (H⁺ i Al³⁺).

Suma kationów zasadowych (S) i kwaśnych(H) określa pojemność sorpcyjną gleb (T). S+H=T

Stosunek sumy zasad (S) do całkowitej pojemności sorpcyjnej nazywany jest stopniem wysycenia zasadami (V).

V=S/T x100 =S/S+H x100

1Najczęściej spotykanym stopniem wysycenia zasadami gleb Polski waha się 30 - 90%.

2.W glebach lekkich nie powinien być większy od 40 a w ciężkich od 70%.

3.Optymalne wysycenie kompleksu S gleby średniej powinno wynosić 65% Ca²⁺, 10% Mg²⁺, 5% K i 20%H⁺.

Minerały gleb zawierające pierwiastki tworzy 6 gromad:

-Pierwiastki rodzime występujące w stanie wolnym.

-Siarczki, siarkowce i zw. Pokrewne.

-Solowce

-Helki i wodorotlenki

-Sole kwasów tlenowych

-Związki organiczne.

Z punktu widzenia żywienia roślin największe znaczenie ma skład elementowy minerałów. Szczególnie cenne są te minerały, które zawierają skł. pokarmowe roślin. Podatność minerałów na wietrzenia a tym samym na udostępnianie skł. pokarmowych roślinom. Wpływ produktów wietrzenia minerałów na właściwości gleb.

2.Źródła, zawartość i przemiany w glebach, formy dostępnej dla roślin magnezu.

Mg w glebie:

1. Zawartość magnezu mieści się w przedziale od 0,5 do 6,0 Mg x kg ^-1.

2.Mg w glebie występuje głównie w formie minerałów krzemianowych i glinokrzemianowych (diwin, augit, biotyt, talk), węglanowych (dolomit, magnezyt), siarczanowych (epsonit, kizeryt).

Przemiany Mg w glebach obejmuje: 1. Mobilizację, sorpcje desorpcje, pobieranie przez rośliny. 2. Wymywanie do wód 10 do 25 kg Mg x ha ^-1. 3. Przemieszczanie się Mg w głąb profilu glebowego powoduje zachowanie równowagi kationowej w glebie. 4. Niedobory magnezu nasiliły się, kiedy przekroczony został poziom nawożenia mineralnego 120 kg . Ostre niedobory Mg występują najczęściej na glebach lekkich silnie zakwaszonych oraz w warunkach pojawienia się antagonizmów pomiędzy: Mg²⁺, a K⁺; Na⁺, Ca²⁺, NH₄⁺, Al³⁺ i Mn^2+.

Pobieranie Mg przez rośliny:

-Rośliny pobierają Mg w formie kationu Mg²⁺ zarówno przez korzenie jak i liscie.

-Może on w roślinie podlegać przemieszczaniu mniejszym stopniu niż potas ale większym niż wapń.

-Pobieranie Mg przez korzenie utrudnia wysokie stężenie K⁺ i NH₄⁺ w roztworze glebowym, niskie pH oraz aktywne formy Al. i Mn.

Zawartość Mg w roślinie

1.Zawartość Mg w roślinach waha się najczęściej 0,6-4g Mg*kg^-1s.m.

2.Występuje on głównie w:

-chlorofilu

-wakuoli w postaci fosforanów V magnezu

-ścianach kom w formie pektynianów

-nasionach w postaci fityny

Znaczenie Mg dla rośliny

1.Jest składnikiem budowy chlorofilu

2.Bierze udział w fotosyntezie CO₂ do związków organicznych

3.Inkrustuje ściany kom pektynianami magnezu

4.Aktywizuje enzymy odpowiedzialne za procesy:

-oddychania

-syntezy białka

3.Mikroelementy o istotnym znaczeniu w produkcji roślinnej, warunki występowania, niedobór (nadmiar w glebach), wrażliwość roślin, stosowanie nawozów mikroelementowych.

Mikroelementy:

Fe (żelazo) - 0,2 - 100 (g x kg ^-1)

Mn (mangan) - 100 - 800 g x kg ^-1

Cu (miedź) - 5 - 40g x kg ^-1

Zn (cynk) - 20 - 100 g x kg ^-1

B (bor) - 5 - 50g x kg ^-1

Mo (molibden) - 1 - 5 g x kg ^-1

Do niezbędnych dla roślin należą chlor, nikiel i kobalt.

Żelazo odpowiada za transport elementów, powstawanie chlorofilu w młodych roślinach, aktywację enzymów odpowiedzialnych za rozkład nadtlenków. Nadmiar w postaci rdzawawo -brązowych plamek występuje na glebach podmokłych. Rośliny wykazują niedobór na glebach rędzinowych „chloroza wapienna”.

Mangan jest aktywatorem wielu enzymów odpowiedzialnych za fotosyntezę, reakcje utlenienia i redukcji, metabolizm azotu w roślinie. Objawy niedoboru na roślinach w postaci chlorozy liści i szarej plamistości na glebach wapniowanych lub przewapniowanych. Nadmiar na glebach kwaśnych, podmokłych nawożonych nawozami organicznymi.

Miedź funkcja: przenoszenie elektronów w fotosyntezie, utlenienie związków organicznych. Niedobór na glebach organicznych, nadmiar na glebach zanieczyszczonych.

Cynk udział w syntezie tryptofanu, aktywacja anhydrozy węglanowej, dehydrogenazy alkoholowej, polimerazy RNA, fosfolipazy. Niedobór - gleby alkaliczne, nadmiar - gleby zanieczyszczone.

Nikiel funkcja: aktywacja ureazy i dehydrogenazy. Nadmiar na glebach zanieczyszczonych oraz wytworzonych ze skał serpentynitowych.

Bor nie wchodzi w skład ani nie jest aktywatorem enzymów w roślinie. Transport asymilatów w roślinie, budowa ścian komórkowych. Niedobór - zamieranie stożków wzrostu oraz deformacja. Toksyczność pojawia się na roślinach zbożowych, brązowienie brzegów blaszki liściowej.

Molibden funkcja związana z metabolizmem azotu i w mniejszym stopniu siarki. Niedobór - liście jasnozielone, blachowatość liści, nadmiar może powodować „molibderoze „ u roślin pastewnych.

4.Charakterystyka nawozów do odkwaszania gleb, produkcja, podział i właściwości, stosowanie, wpływ na gleby i rośliny uprawne.

Podział nawozów wapniowych:

1.Ze względu na skład chemiczny: wapniowe (wapń w formie tlenków lub węglanów), wapniowo - magnezowe (składają się z tlenków wapnia i magnezu lub obu tych pierwiastków formie węglanowej), wapniowo - krzemianowo - magnezowe (wapń i magnez w postaci tlenków i krzemianów)

2.Ze względu na szybkość działania: szybko działające (formy tlenkowe i wodorotlenkowe), wolno działające (węglany i krzemiany).

3.Pochodzenie nawozów: kopaliny, produkty odpadowe z różnych gałęzi przemysłu .

Stosowanie:

1. Nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe szybko działające powinno stosować się na gleby ciężkie o dużych właściwościach buforowych.

2. Formy węglanowe i krzemianowe na gleby lekkie.

3. Zastosowanie nawozów tlenkowych na gleby lekkie może spowodować zbyt gwałtowną zmianę ich odczynu, co wpływa niekorzystnie na rozwój plonowanie roślin.

4. Nawozy wapniowe należy wymieszać z glebą, dlatego też stosuje się je na ściernisko przed uprawami pożniwowymi lub jesienią przed orką przedzimową.

Nawozy wapniowe węglanowe są nawozami pylistymi, barwy białej.

Rola:

* zmniejszanie szkodliwego działania klasowości gleb a tym samym toksycznego działania glinu, magnezu i metali ciężkich.

* poprawę dostępności dla roślin wielu składników pokarmowych, a tym samym wzrost produktywności (czynnik plonotwórczy),

* przyspieszenie rozkładu substancji org. Oraz proces nitryfikacji

* rozwój w glebie korzystnej mikroflory i zmniejszenie obecności szkodliwych grzybów, pasożytów,

* poprawę wzrostu i wielkości systemu korzeniowego, co sprzyja większej odporności roślin na suszę.

* polepszenie właściwości fizycznych warstwy ornej gleby.

5.Na pole o powierzchni 12 ha wynosi 2400 kg saletry amonowej 1200 kg superfosforatu potrójnego, 1800 kg skoncentrowanej soli potasowej. Ile kg NPR zastosowano na 1ha?

Pole 12 ha

2400kg saletry amonowej

1200kg superfosfatu potrójnego

1800kg soli potasowej

2400 kg NH₄NO₃ - 12 ha

X - 1 ha

X - 200 kg

100kg NH₄NO₃ - 34 kg N

200kg - x

X - 68

1200kg Ca(H₂PO₄)₂ - 12 ha

X = 1ha

X = 100

100kg Ca (H₂PO₄)₂ - 20kg P

100kg - x

X=20

1800kgKCl - 12 ha

X - 1 ha

X - 150

100kg KCl - 50kg K

150kg - x

X = 75

Odp. 68 + 20 + 75 = 103

---