AGROTURYSTYKA

Wykład 11.12.2005

Turystyka zajmuje 11% w Produkcie Narodowym Brutto oraz jest w niej zatrudnionych 8%. Do roku 2010 będzie aż 5mln miejsc pracy w turystyce.

Ekoturystyka - wypoczynek na wsi na terenach przyrodniczo cennych.

Ekoagroturystyka - wypoczynek w gospodarstwach rolnych produkujących żywność ekologiczną.

Agroturystyka - wypoczynek w gospodarstwach rolnych, na farmie, u gospodarza, który prowadzi gospodarstwo.

Pojęcia agroturystyki według:

P. Walak 1992 - jest to forma turystyki związanej z rolnictwem (agrotourism). Uprawiana przez osoby zainteresowane pracą w rolnictwie, wyjazdem na farmę i samodzielną pracą w gospodarstwie, obyczajami lub świętami ludowymi.

M. Dębniewska 1997 - jest to działalność turystyczna realizowana w gospodarstwach rolnych, która przyczynia się do kreowania nowych funkcji wsi.

M. Drzewiecki 1995 - to forma wypoczynku, która realizowana jest na terenach wiejskich, mających charakter rolniczy, oparta na bazie noclegowej w konkretnym gospodarstwie rolnym.

„Gromada” zajmowała się agroturystyczną.

Polska Federacja Turystyki Wiejskiej.

Agroturystyka pojmowana w kategoriach rynkowych wyróżnia następujące grupy turystów:

• Goście długich pobytów- zatrzymują się, na co najmniej 7 dni (nawet do ponad 20 dni). Często sami przygotowują sobie posiłki, korzystają jedynie ze śniadań. Oczekiwania: wygodne kwatery i wiele różnych atrakcji. Do tej grupy zaliczane są często rodziny z dziećmi.

• Goście krótkich pobytów- zatrzymują się na okres 6 dni. Często interesują ich obszary wiejskie położone w niewielkiej odległości od miejsc ich zamieszkania. Preferują aktywną formę wypoczynku.

• Turyści weekendowi - przyjeżdżają najczęściej w piątek i pozostają do niedzieli. Wielu z nich to młodzi ludzie intensywnie pracujący, nie mogą pozwolić sobie na dłuższy urlop. W trakcie pobytu korzystają z pełnego wyżywienia oraz oferty rekreacyjnej. Zaliczamy tutaj również gości przybywających poza głównym sezonem.

• Turyści wędrowni - prawie wyłącznie amatorzy turystyki kwalifikowanej i specjalistycznej. Aktywnie spędzają urlop, przemieszczają się pieszo, rowerem, motocyklem, konno, kajakiem itp. Na ogół nie mają szczególnych wymagań. Zatrzymują się krótko na jeden lub dwa dni.

Wybrane cechy składające się na ogólną charakterystykę miasta i wsi

Miasto	Wieś
Dużą liczba ludności i gęstość zaludnienia	Mała liczba ludności i gęstość zaludnienia
Wysoki stopień zróżnicowania zawodowego	Nieznaczne zróżnicowanie zawodowe
Przewaga zawodów nierolniczych, łatwość korzystania z zakładów usługowych	Przewaga zawodów związanych z rolnictwem, słaby rozwój rzemiosła i usług
Anonimowość mieszkańców	Brak anonimowości mieszkańców
Luźne i wciąż słabnące więzi sąsiedzkie	Na ogół silne więzi sąsiedzkie
Malejąca rola tradycji na rzecz stale pogłębiającej się tendencji przejmowania wzorów obcych	Tradycja jest podstawą w kształtowaniu wzorów kulturowych
Wysoka mobilność społeczna (zarówno w skali miasta, jak i poza nim)	Niska mobilność społeczna
Stosunkowo mała wytrwałość i szybkie zniechęcenie się do trudnych warunków pracy i życia	Wytrwałość i pracowitość wynikająca z trudnych warunków pracy na roli i życia
Szybko wzrastające przyzwyczajenie do ułatwionego trybu życia i wygód dnia codziennego	Powolne przyjmowanie nowości ułatwiających pracę i poprawiających komfort życia
Życie nerwowe, pełne stresów, ciągły brak czasu	Spokojny tryb życia pozbawiony większych stresów cywilizacyjnych
Rodzina najczęściej dwupokoleniowa (rodzice i dzieci)	Rodzina wielopokoleniowa (dziadkowie, rodzice, dzieci, wnuki)
Szeroka dostępność wszelkiego rodzaju dóbr kultury	Ograniczona dostępność placówek kulturowo-oświatowych
Utrudnione obcowanie z przyrodą	Łatwość kontaktu z przyrodą

Agroturystyka nie rozwija się równo na całym terenie kraju.

Przestrzenne zróżnicowanie agroturystyki

- zróżnicowanie przyrodnicze kraju

- nierównomierność ekonomiczna regionów

- przeszłość historyczna

- zróżnicowanie etniczne

- położenie geograficzne (odległość od źródeł ruchu)

- tradycje wypoczynkowe

Podstawowe różnice między kwaterami agroturystycznymi

- sposób zagospodarowania przestrzennego wsi i rodzaju zabudowy

- charakter ekonomiczny gospodarstw agroturystycznych

- architektura budynków mieszczących kwatery

- standard techniczny kwater

- ceny

Co zapewnia agroturystyka?

- Oferuje pobyt w rodzinnym gospodarstwie rolnym, a poprzez to możliwość zapoznania się z działalnością produkcyjną, stylem życia i pracy gospodarzy, korzystanie ze świeżej żywności, kontakt ze zwierzętami.

- niepowtarzalne rodzaje wiejskich zajęć

- bliskość natury i bezpośredni kontakt z przyrodą

- poznanie dziedzictwa kultury materialnej i duchowej

- uprawianie różnych form rekreacji fizycznej z dala od tłumu turystów, w ciszy i spokoju

Wykład 16.12.2005

Uwarunkowania rozwoju agroturystyki:

1. Przyrodnicze

- klimat

- ukształtowanie terenu

- wody powierzchniowe

- szata roślinna

turystyka alternatywna, alternatywna forma wypoczynku w odniesieniu do dużych imprez turystycznych, z reguły uprawiana indywidualnie lub w małych grupach, nastawiona na obcowanie z rodzimą kulturą, zgodność ze środowiskiem naturalnym i zachowanie wartości kulturowych i społecznych

2) społeczno- ekonomiczne

Plan zagospodarowania przestrzennego

1. Lokalizacja

2. Współdziałanie wszystkich cech środowiska

3. Oddziaływanie człowiek-środowisko i odwrotnie

Wykaz terenów chronionych

1) Stare puszcze (Białowieska, Borecka, Bydgoska, Biała, Augustowska, Knyszyńska, Łomnicka, Notecka, Piska, Goleniowska, Rzepińska, Wkrzańska)

Klimat decyduje i określa formy wypoczynku.

2)Zespoły bagienne (Bagna Biebrzy, Narwi, Orzyc, Omulwi)

3)Kompleksy jeziorne (Jeziora suwalski, mazurskie, olsztyńskie, brodnickie, kartuskie, drawskie, żnińskie, kruszwickie, włodawskie, gostyńskie)

Wykład 24.02.2006

Państwa o najbardziej rozwiniętej agroturystyce

1. Irlandia

2. Francja

3. Niemcy

4. Szwajcaria

5. Austria (rosnąca tendencja)

Popyt:

- zagraniczny

- krajowy

Podaż:

- utrata rolniczych źródeł utrzymania

Cenne walory:

- środowiskowe (najbardziej czyste)

- polska gościnność

- piękno krajobrazu

- tani wypoczynek

Gospodarcze znaczenie agroturystyczne

Korzyści

1. Aktywizacja przedsiębiorczości ludności wiejskiej

2. Dodatkowy dochód w gospodarstwie

3. Rozwój rzemiosła i twórczości ludowej

4. Postęp w hodowli, produkcji rolnej i ogrodniczej

5. Dodatkowe miejsca pracy

6. Zróżnicowanie gospodarki

7. Poprawa wskaźnika powierzchni mieszkalnej i gospodarczej

8. Wspieranie lokalnych usług i przetwórstwa

9. Inwestycje i rozbudowa infrastruktury

Bariery

1. Ekonomiczna bariera na starcie

2. Wyłączenie gruntów produkcji na inne cele

3. Zmiana struktury własności ziemi

4. Dodatkowa infrastruktura i usługi

5. Wzrost osadnictwa letniskowego

6. Okresowy wzrost gęstości zaludnienia

7. Wzrost cen działek budowlanych

8. Odpływ siły roboczej do turystyki (w sezonie letnim)

9. Przeciążenie ruchem drogowym (obniżenie bezpieczeństwa)

10. Wzrost nakładów na konserwację dróg i kolei

Wykład 5.03.2006

Przestrzeń agroturystyki - odnosi się w wąskim sensie do gospodarstwa rolnego, które świadczy usługi agroturystyczne. Rodzaj zabudowań, ukształtowanie terenu. W szerokim sensie odnosi się do bliższej i dalszej okolicy gospodarstwa, ale przede wszystkim do czystości powietrza, czystości wód, natężenia hałasu i zapachów.

Przestrzeń agroturystyczną można podzielić:

1. Dominującym elementem pejzażu jest wieś to mówimy o wiejskiej przestrzeni turystycznej

2. Jeśli dominuje rolnictwo to mówimy o przestrzeni rolniczej

Ocena wiejskiej przestrzeni agroturystyki (waloryzacja)

Wg. B. Lane wyróżniamy 6 czynników:

1. Piękno krajobrazu (góry, wybrzeża, jeziora, wyspy, doliny rzeczne, tereny o specjalistycznych walorach i urokach)

2. Tereny dzikiej natury, pustkowia

3. Kulturowe dziedzictwo materialne, dziedzictwo etniczne

4. Szczególnie korzystne warunki do łowiectwa, wędkarstwa i wędrówek pieszych

5. Dość dobra dostępność do szerokiego rynku konsumentów

6. Efektywną działalność promocyjną, handlową i właściwe zarządzanie.

Metoda Drzewieckiego zawiera głównie elementy materialne, które są uznane za bardzo stabilne. W tej metodzie kryteria dobrano w ten sposób, aby odzwierciedlały w sposób wiarygodny czynniki ważne dla uprawiania turystyki wiejskiej. Metoda ta została opracowana i przeprowadzana na poziomie gmin.

Uwzględnia zasady:

- procentowy udział użytków rolnych

- udział gospodarki indywidualnej w powierzchni użytków rolnych

- udział lasów w powierzchni całkowitej gminy

- udział łąk i pastwisk w powierzchni użytków rolnych

- udział wód w powierzchni całkowitej gminy

- typ osadnictwa wiejskiego

- udział osób utrzymujących się ze źródeł pozarolniczych

Warunkiem uznania danej gminy za teren atrakcyjny dla agroturystyki jest odpowiedni udział ww. cech. Autor przyjął, że:

- gęstość zaludnienia na 1 km² powinna być niższa niż 80 osób

- udział gospodarstw indywidualnych powinien wynosić powyżej 60% powierzchni użytków rolnych

- udział łąk i pastwisk większy niż 30% pow. gminy

- udział wód min. 5% w pow. gminy

- osoby utrzymujące się ze źródeł pozarolniczych mniej niż 60% mieszkańców całej gminy

Minimum 3 cechy muszą być spełnione, żeby gmina był zaliczana do korzystnych do rozwoju agroturystyki.

W skali kraju 1369 gmin. Zajmują pow. 208 tys. km² to 66% pow. Polski. Mieszka na tym obszarze 9 mln osób, co daje 22% ogólnej liczby mieszkańców Polski.

Regiony agroturystyczne:

1. Rejon Mazurski

2. Całe pomorze

3. Ziemia lubuska

4. Północne obszary Wielkopolski

5. Sudety

6. Karpaty

7. Roztocze

Cechy przestrzeni agroturystycznej:

1. Ukształtowanie terenu (tereny równinne, faliste, pagórkowate, górskie)

2. Atrakcyjne formy terenu (góry, doliny, wąwozy, wodospady, ciepłe źródła, jeziora, rzeki)

3. Flora i fauna

4. Rodzaj użytkowania ziemi (przestrzeń rolnicza, hodowlana, sadownicza, rybacka, leśna)

5. Zabudowa przestrzeni (obszary bez zabudowy, z zabudową zwartą - wzdłuż drogi głównej, z zabudową rozproszoną)

6. Wielkość gospodarstwa (przestrzeń tworzoną przez gospodarstwa bardzo małe do 5 ha, małe od 5-20 ha, średnie 20-50 ha, duże 50-100 ha, bardzo duże > 100 ha.

7. Specjalizacja produkcji ( przestrzeń monokulturowa- jeden typ krajobrazu, przestrzeń zdywersyfikowana - kilka upraw różnych roślin)

Wykład 18.03.2006

Doliny rzeczne (Warta, Noteć, Krosna)

Pojezierza (Sierakowskie, Gnieźnieńskie)

Wielkopolska ma duże możliwości rozwoju gospodarstw agroturystycznych zwłaszcza nad jeziorami i w lasach.

Dolny Śląsk- ma bardziej atrakcyjne ukształtowanie terenu. Występują rzadkie gatunki flory i fauny. Nie występują lub są nieliczne zbiorniki, ale sztuczne zb. wodne. Atuty to doliny Odry i mniejszych rzek górskich. Kotlina Kłodzka.

Są 3 obszary atrakcyjne dla agro.:

1. Nizina Śląsko - Łużycka (równina porośnięta lasem)

2. Południowa część niziny Wlkp. (stawy rybne)

3. Sudety i Pogórze Sudeckie (najbardziej zróżnicowane, lasy)

Podlasie -atut to występowanie dolin:Bug, Narew, Biebrza. Duża ilość jezior. Zróżnicowanie etnograficzne. Żubr, ryś, czapla. Słaba sieć komunikacyjna.

Do prowadzenia działalności agroturystycznej potrzeby jest wpis do rejestru „innych obiektów”.

Od '98 roku przeprowadzono inwentaryzację wiejskiej bazy noclegowej 1223 obiektów.

Polska Federacja Turystyki Wiejskiej wyróżnia: SJM - samodzielne jednostki mieszkalne, pokoje grupowe, przyzagrodowe pola namiotowe. Przyznawane jest max. 3 gwiazdki.

Kategoryzacja polega na nadaniu określonej kategorii, która świadczy o jakości usług i wyposażeniu.

Pokój gościnny - musi pełnić rolę sypialni dla max. 4 osób w pełni wyposażonej.

Pokoje grupowe - przeznaczone dla więcej niż 4 osób z dostępem do łazienki, toalety i pomieszczeń wspólnych.

Samodzielna jednostka mieszkalna - obiekt wynajmowany w całości.

Mieszkanie wakacyjne - nie więcej niż 3 sypialnie, kuchnia, pokój wypoczynkowy, łazienka.

Logo PFTW „GG” musi być na tablicy na zewnątrz obiektu.

Podczas kategoryzacji bierze się pod uwagę:

1. Usytuowanie i warunki otoczenia wokół obiektu

2. Utrzymanie czystości i porządku w domu jak i całym gospodarstwie

3. Bezpieczeństwo w obiektach i gospodarstwie, brak źródeł zagrożeń, apteczka, oświetlenie zewnętrzne itp.

4. Stan obiektu - rozkład pomieszczeń, oświetlanie, jakość podłóg i ścian, ogrzewanie, stan urządzeń sanitarnych

5. Wyposażenia i umeblowanie, różnego rodzaju udogodnienia(sprzęt AGD, RTV) itp.

6. Przygotowanie całej rodziny, a także pracowników do przyjmowania gości - znajomość języków obcych, posiadanie informacji o regionie, cechy osobiste, uprzejmość

7. Proekologiczność obiektu, środki czystości

Procedura kategoryzacji

1. Wszystkie obiekty zgłaszane do kategoryzacji powinny być wpisane do rejestry ewidencji w danym rejonie gminy

2. Muszą spełnić minima z ustawy

3. Kwaterodawca przed złożeniem wniosku powinien zapoznać się z formularzami wskazówkowymi

4. Po zapoznaniu się warunkami kategoryzacji składa się wniosek do federacji

5. Wizyta inspektora, który sprawdza stan ogólny obiektu, wyposażenie i wykonuje poglądowe zdjęcia

6. Pełna dokumentacja przesyłana jest do federacji

Wykład 22.04.2006

Produkt - żywiec wieprzowy, drób, mleko.

Usługa ma postać niematerialną np. transport.

Imponderabilia - nie są to usługi ani produkty, są to piękna natury, pomagają w prowadzeniu działalności agroturystycznej.

Atrakcje - mogą być produkty i usługi oraz imponderabilia.

Podstawowe kryteria klasyfikacji produktów i usług

1. Dostępność

- dostępność zawsze

- dostępność sezonowa

2) Podział agroturystyki ze wzgl. na gałęzie

- agrohotelarstwo

- agrogastronomia

- agroturystyka właściwa

- sprzedaż bezpośrednia

- agrowypoczynek

- agrosport

- agrorozrywka

- agroterapia

- etnografia

Wykład 27.05.2006

Marketing agroturystyczny … „działalność, która zmierza do zaspokojenia potrzeb (agroturystów) w taki sposób, aby móc się utrzymać na rynku oraz osiągnąć odpowiedni zysk.”

Jak osiągnąć?

- oferowanie produktu o wysokiej jakości (zgodnie z wymaganiami klientów)

- umiarkowane ceny

- system dystrybucji (sprzedaży)

- profesjonalna promocja produktu agroturystycznego

Produkt agroturystyczny

- atrakcje turystyczne (zalety odwiedzanego regionu, walory przyrodnicze, kulturowe)

- zagospodarowanie turystyczne (baza noclegowo - agroturystyczna, baza pozostała np. komunikacyjna, gastronomiczna, kulturalna, rozrywkowa, sportowa)

- imprezy (festiwale, występy, dożynki, koncerty, rajdy konne, piesze, samochodowe)

- systemy zarządzania i dystrybucji (biura podróży, touroperatorzy, ośrodki informacji turystycznej, biura promocji regionalnej, banki, zakłady ubezpieczeniowe)

Zakres współpracy z samorządem:

- uzyskanie zgody społeczeństwa wiejskiego na traktowanie turystyki wiejskiej jako funkcji pierwszoplanowej w danej gminie,

- wprowadzenie do MPZP i do budżetu gminy wszelkich ustaleń i przedsięwzięć, które rozwijają produkt agroturystyczny np. polepszenie połączeń komunikacyjnych

- promowanie produktu agroturystycznego danej gminy na zewnątrz

- poszukiwanie rynków zbytu

- uzyskanie dla usługodawców różnych form pomocy (np. szkolenia)

Produkt turystyczny często występuje w postaci pakietu.

Pakiet - jest to kilka usług umożliwiających m.in. wypoczynek.

Wyróżniamy 2 pakiety:

1. Oferta puszczańska - zależy od gospodarza np. przewiezienie z przystanku bryczką oraz m.in. zwiedzanie rezerwatu. Może być także polowanie oraz zakup skóry z dzika.

2. Oferta rolnicza - zakwaterowanie w dużym gospodarstwie rolnym. Branie udziału w żniwach. Możliwość karmienia zwierząt. Spacery wśród pól.

Czynnikiem umożliwiającym obniżenie ceny są przede wszystkim wysokie obroty. Jeżeli jest wysoki obrót i niska marża to daje nam duży zysk.

System zniżek, ulg i rabatów

- zniżki przed i po sezonie

- zniżki w okresach małego ruchu

- zniżki dla dzieci

- dla stałych gości

- w pakietach usługowych

- przy długich pobytach

W Polsce jest 121 stowarzyszeń agroturyst. z czego tylko 25 jest zrzeszonych w PFTW.

Promocja - docieranie do odpowiedniego klienta. Poprzez:

- publikacje katalogów,

- udział w targach i giełdach turystycznych,

- informacja i reklama w środkach masowego przekazu,

- uaktywnienie środowiska dziennikarskiego,

- imprezy kulturalne połączone z prezentacją ofert,

- filmy reklamowe,

- wydawanie planów, widokówek, dodatki reklamowe, plakaty, etykiety, slogan reklamowy,

Oryginalność pod ochroną

1. Chroniona nazwa pochodzenia (630 produktów w Unii Europejskiej)

2. Chronione oznaczenie geograficzne (także w tych 630 produktach)

3. Gwarantowana tradycyjna specjalność (16 produktów)

Najwięcej produktów z chronionymi znakami mają: Francja (ok.130), Włochy (ok.130), Gracja (ok. 83), Hiszpania (ok.75).

Agroturystyka

Ekoagroturystyka

Ekoturystyka

Turystyka zrównoważona

(wiejska)

---