Pochylnie i dźwigi

Pochylnie. Są elementami budowli lub terenu, których górna powierzchnia jest równią pochyłą o spadku 5÷20%, przystosowaną do pokonywania różnicy poziomów przez ludzi, zwierzęta lub służą do przejazdu samochodem. Pochylnie są stosowane w budynkach, przy wejściach do budynków, np.: szpitalnych, żłobków, magazynów itp. Pochylnie dla osób niepełnosprawnych powinny mieć szerokość ruchu co najmniej 1,2 m, krawężniki o wysokości co najmniej 7 cm i obustronne poręcze. Nachylenie pochylni dla wózków inwalidzkich o napędzie elektrycznym nie powinno przekraczać 6%, a o napędzie ręcznym 9%. Nawierzchnia pochylni powinna być szorstka, a pochylni zewnętrznych o nachyleniu większym niż 15% — ponadto karbowana.

Dźwigi. Stosowane w budynkach są urządzeniami służącymi do mechanicznej, pionowej komunikacji i transportu — do przemieszczania osób (dźwigi osobowe) lub ładunków (dźwigi towarowe) z jednej kondygnacji na drugą.

Stosuje się je w budynkach mieszkalnych powyżej 5 kondygnacji. W budynkach mieszkalnych o wysokości ponad 11 kondygnacji musi być zapewniony dostęp do dźwigu osobowo-meblowego. W budynkach 6÷11 kondygnacji, dla wygody mieszkańców mogą być stosowane dźwigi osobowe przystosowane do przewozu mebli.

Każde urządzenie dźwigowe w budynkach mieszkalnych składa się z szybu dźwigowego stanowiącego obudowę wydzielonej funkcjonalnie przestrzeni, w której porusza się kabina mieszcząca przeważnie 4 lub więcej osób.

36. Elementy dźwigu w budynku: a) przekrój pionowy, b) przekrój poziomy

Kabina zawieszona jest na linie stalowej, napędzanej silnikiem elektrycznym za pośrednictwem przekładni umieszczonej w tzw. maszynowni, zbudowanej zwykle ponad szybem w najwyższej kondygnacji budynku lub nad nią, tj. na dachu. Stabilny ruch kabiny w szybie umożliwiają prowadnice zamocowane na wewnętrznych ścianach szybu, a pracę silnika ułatwia przeciwwaga zawieszona na drugim końcu liny nośnej. Pod poziomem najniższej kondygnacji, np. piwnicznej, obsługiwanej przez dźwig, znajduje się podszybik wysokości co najmniej 1,0 m. W podszybiku zamontowane są zderzaki sprężynowe wykorzystywane jedynie przy robotach montażowych lub remontowych dźwigu. Każdy szyb dźwigowy posiada dobrą wentylację, zapewniającą szybką wymianę powietrza.

Ponieważ szyb dźwigu podlega wstrząsom głównie od ruchu kabiny, a także zamykanych drzwi, dlatego jest konstrukcją niezależną, posadowioną na własnym fundamencie i oddzieloną dylatacjami od konstrukcji budynku. Ze względów akustycznych dylatacje wypełnione są wkładkami izolacyjnymi mocowanymi do obudowy szybu lub do elementów konstrukcji budynku. Izolację mogą stanowić np. porowate płyty pilśniowe nasycone roztworami asfaltowymi lub silnymi środkami przeciwgrzybicznymi, albo mogą to być płyty z wełny mineralnej lub płyty korkowe przyklejane lepikiem asfaltowym. W miejscach dostępnych dla użytkowników dźwigu dylatacje są osłonięte taśmami metalowymi.

Szyby dźwigowe mogą być murowane z cegły o grubości ścian minimum 25 cm lub wykonane jako ażurowe konstrukcje z metalu, ale najczęściej są obecnie wykonywane z betonu monolitycznego, o grubości ściany nie mniejszej niż 15 cm, są formowane bezpośrednio na budowie w deskowaniu przestawnym, przesuwnym lub ślizgowym. Często wznoszone są również szyby z prefabrykowanych elementów o wysokości kondygnacji lub jej połowy, których grubość ścianek wynosi nie mniej niż 12 cm. W budynkach wysokich grubość ścian szybów jest określana obliczeniami statyczno-wytrzymałościowymi. Używany beton, klasy nie niższej niż C 16/20, jest kontrolowany laboratoryjnie. A dokładność wykonania ścian szybu podlega stałej geodezyjnej kontroli pionowości i wymiarów poprzecznych (głównie wnętrza szybu). Odchylenie od pionu na długości 10 m ściany przedniej z drzwiami nie powinno być większe niż 5 mm, a pozostałych trzech ścian 10 mm. Odchylenie od pionu na całej wysokości szybu ścian z drzwiami nie powinno być większe niż 5 mm przy odchyleniu do wnętrza szybu i 10 mm przy odchyleniu na zewnątrz szybu. Dla pozostałych trzech ścian obudowy, odchylenie od pionu na całej wysokości szybu nie może być większe niż 10 mm przy odchyleniu do wnętrza i 30 mm przy odchyleniu na zewnątrz szybu.

Dwa prefabrykowane elementy
szybu dla jednego dźwigu

---