Jan Kochanowski - „Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy...”, „Pieśń o dobrej sławie”P. wg. Poety człowiek został obdarzony sercem i siłą, które miały mu służyć w poczciwej sprawie. „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony...” P. nawiązanie do Horacego, „Wybudowałem pomnik” dzięki jego utworom zostanie po nim pamięć. „Do gór i lasów”F. fraszka autobiograficzna, Podmiot liryczny opisuje swoje dotychczasowe losy. „Do fraszek” F. pochwała wartości fraszek, które choć pozornie drobne i błahe stały się istotną formą wypowiedzi poetyckiej. „Hymn”, „Czego chcesz od nas Panie...” P. pieśń ma charakter modlitewny, mowa o Bogu i Jego dobroci. „Serce roście patrząc na te czasy...”P. nawiązanie do filozofii stoickiej i epikurejskiej, cnota jedynym warunkiem osiągnięcia szczęścia. „Na lipę”F. Fraszka czarnoleska, podmiotem jest lipa, adresatem gość strudzony, mowa o zaletach lipy. „Pieśń świętojańska o Sobótce”P. cykl 12 pieśni głoszących pochwałę życia na wsi, każda pieśń opisuję jakąś Pannę, również jego żonę(Panna XI). „O doktorze Hiszpanie”F. Szlachta zmusza doktora do picia, przez co tamten z rana wstaje pijany. „Na dom w Czarnolesie” F. Pochwała domu jako podstawowej wartości życia ludzkiego. Z Odprawy posłów greckich „Wy, którzy pospolitą władzą władacie...” podmiot zwraca się do władców aby opiekowali się swoim ludem i krajem. Pieśń o spustoszeniu PodolaP. Opowiada o skutkach najazdu tatarskiego na Polskę, utwór patriotyczny, Kochanowski ukazuje wyraz miłość do kraju i zaniepokojenia sytuacją w nim panującą. „Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości...”, „Pieśń o cnocie” P. zbudowana jak oracja, autor podnosi wartość cnoty, za najważniejszy sposób jej ujawnienia uważając służbę ojczyźnie. „Nie porzucaj nadzieje...” P. parafraza ody Horacego, zwanej „Pieśnią o Fortunie”, utworu refleksyjno-filozoficznego. Utwór dotyczy ludzkiego losu, o którym decyduje Bóg, fortuna i czas. „Nie wierz fortunie...” P. utwór ostrzega o zmienności losu. Przestroga przed fałszywymi przyjaciółmi. Największym skarbem jest cnota. „O żywocie ludzkim” F. Fraszka mówi o przemijalności ludzkiego istnienia i ludzkich spraw. Treść nawiązuje do filozofii stoickiej. Topos świata-teatru. „Człowiek Boże igrzysko” człowiek jest w ręku Boga zabawką. Topos człowieka Bożego igrzyska.
Tren V wątek liryczny; homeryckie porównanie: śmierć Urszulki przyrównana do uschnięcia drzewka oliwnego, przypadkiem podciętego przez ogrodnika. Apostrofa końcowa do „złej Persefony”. Tren VIII kontrast pomiędzy dawną żywością domu a obecną pustką. Tren IX tren refleksyjny poddaje w wątpliwość wartość Mądrości, która winna uzbroić człowieka na wszystkie przeciwności losu. Stanowi polemikę z tezami filozofii stoickiej. Tren X uczucie żalu dochodzi do szczytu i zmienia się w rozpacz. Cały wiersz składa się z szeregu pytań retorycznych. Poeta [oszukuje córki w niebie chrześcijańskim i pogańskim, mitologicznym, a nawet w baśniowych krainach. Tren XI runięcie wiary w skuteczność cnoty, dobroci, a nawet pobożności. Zwątpienie w sprawiedliwość boską, rozpad filozoficznych i religijnych ideałów. Tren XIX tren ostatni w którym poeta otrzymuje pocieszenie z ust zmarłej matki, objawiającej mu się we śnie z Urszulką na ręku. Wyjaśnia ona synowi, iż dziecko dzięki swej śmierci uniknęło namiętności i cierpień życia, zyskało wieczny duchowy spokój. Giovanni Pico della Mirandola - „Mowa o godoności człowieka” - utwór mówi o początku tworzenia świata i człowieka przez Boga. Agnieszka Herman - „Człowiek” - poezja współczesna, rozważania na temat wizji człowieka, dobre i złe strony. Edward Stachura „Człowiek człowiekowi” - poezja współczesna, utwór nt. natury człowieka, o tym że jest zła, utwór kończy się optymistycznie. Mikołaj Rej „Żywot człowieka poczciwego. Rok na cztery części rozdzielon” każda pora roku daje pożytki i przyjemności, porównanie pór roku do etapów życia człowieka. Gianozzo Manetti „Godność człowieka i wspaniałość dzieł ludzkich” podmiot mówi o wszystkim co stworzył człowiek, wywyższa go, ukazuje jako najlepszą istotę. Francesco Petrarca „Jeśli nie masz miłości...” podmiot opisuje dobre i złe strony miłości. Pokoju mieć nie mogę...” podmiot mówi o trudnej sytuacji w jakiej się z najduje z powodu miłości. Giovanni Boccaccio „Sokół” opowieść o miłości między Federigiem i Monną Giovanną. Nawiązanie do średniowiecza, Tristan i Izolda. Niccolo Machiavelli - „Książę” podmiot liryczny mówi o tym jak powinien wyglądać władca. Powinien być silny jak lew i przebiegły jak lis. Piotr Skarga z Kazań sejmowych „Kazanie o miłości ku ojczyźnie” troska o ojczyznę, porównanie jej do tonącego statku.