Spartina preriowa - wywodzi się z Ameryki Łacińskiej; na wschód od Gór Skalistych stanowi jeden z głównych składników flory preriowej.
Właściwości: zdolności przystosowawcze do skrajnych warunków siedliskowych, od bardzo suchych po wilgotne (nawet gleby klasy V i VI, zakwaszone i zakamienione). Jest rośliną przeciwerozyjną. Wysokość do 2 m, długość liści 80-90 cm, szerokość liści 1,5 cm, bardzo głęboki system korzeniowy.
Rozmnażanie: nasiona dojrzewają późno, bardzo długo. Kiełkują słabo i nierównomiernie. Rozmnaża się wegetatywnie za pomocą podziemnych kłączy (podział) lub poprzez sadzonki z „In vitro”.
Sadzenie: rozstawa 0,5 x 0,5 m. Możliwe też jest wysadzanie w podwójne rzędy w rozstawie 0,7 i 1,75 m, co ułatwia przeprowadzanie zabiegów agrotechnicznych.
Pielęgnacja: wrażliwa na zachwaszczenie w 1 i 2 roku wegetacji, więc należy wtedy odchwaszczać.
Rozwój: roślina zasycha dopiero w XI, zbiór wykonuje się w III i IV.
Plonowanie: 17-29 t s.m./ha.
Wykorzystanie: brykiety, pelety z dodatkiem makuchu rzepakowego, produkcja biogazu, przemysł celulozowo - papierniczy, chemiczny, budowlanka, umacnianie wałów nadbrzeżnych, osuszanie terenów zabagnionych, roślina ozdobna.
Ślazowiec pensylwański - inaczej Malwa winginijska; bylina, pochodzi z Ameryki Północnej, w polskiej systematyce zaliczany do rodziny Ślazowatych. Występuje w formie zwartych, silnie ukorzenionych krzewów, wykształca kilkadziesiąt łodyg o długości do 4 m i średnicy 5-35 mm.
Wymagania: małe, pod kątem klimatu i gleby. Może być użytkowany przez 15-20 lat. BARDZO WRAŻLWIY NA ZACHWASZCZENIE!
Biomasa: wykorzystuje się części nadziemne, zdrewniale i zeschnięte rośliny, zbiory coroczne po 12 t s.m./ha.
Pochodzenie: odporny na niskie temp. zimą, wytrzyma brak opadów latem, niezbyt wymagający co do gleby.
Morfologia: owado-, obcopylny, o dużym polimorfizmie, kwiatostan: podbaldach o drobnych kwiatach średnicy 20 mm; roślina kwitnąca, wieloletnia, dorasta do 4 m. Owoc: rozłupnia (5-8 nasion), MTS - 2,5-4 g. Po roku przechowywania zdolność kiełkowania 50-60%. Łodygi okrągłe, o średnicy 5-50 mm, ich liczba wzrasta każdego roku. System korzeniowy palowy (rozm. generatywne), horyzontalny (rozm. wegetatywne). Liście dłoniasto-klapowane, omszone.
Wartość energetyczna: mała wilgotność, 15-23%, więc ciepło spalania drewna jest bardziej opłacalne niż wierzby, która ma 55% wilgotności, daje tylko 8 MJ/kg ciepła.
Wykorzystanie: pelety, brykiety, zrębkowany jest tanim źródłem ciepła i prądu. Pasze zielone - susz, lignina, celuloza - papier, drewno - opał, płyty wiórowe, miód - miodosytnie (wydajność 110-140 kg/ha), metan - wodór, żywe osłony przeciwśnieżne, remizy śródpolne, biologiczne oczyszczanie ścieków, źródło rutyny i substancji śluzowych, pasza wysokobiałkowa - zielonka.
Nawożenie: dość intensywne, na 1 ha: 100-200 kg N, 90-120 P2O5, 100-150 kg K2O.
Materiał rozmnożeniowy: wysiew nasion, sadzonki zielne, korzeniowe, użycie rozsady. Najlepszy sposób to siew do multiplantów i wysadzenie rozsady do gruntu.
Siew: kwiecień, w inspektach marzec, do gruntu w maju. Siewnik punktowy, głębokość 1-1,5 cm, rozstawa rzędów 60-80 cm, obsada roślin/ha: 20-60 tysięcy.
Szkodniki: przędziorki, mszyce, wtykowate, muchówki leniowate.
Choroby: zgnilizna twardzikowa, plamistość liści, fuzarioza.
Róża wielokwiatowa - bezkolcowa, rodzina: Różowate; pochodzi z Azji, dziko rośnie w Chinach, Korei i Japonii. Występuje na terenach umiarkowanych i ciepłych półkuli północnej.
Morfologia: krzew, rośnie bardzo bujnie, wysokość 2,5 - 7 m, łodygi długie, pnące się lub czołgające pędy z krótkimi hakowatymi kolcami lub bez kolców. Liście drobne, błyszczące, ciemnozielone, jesienią pomarańczowoczerwone. Przylistki frędzlowato wcinane. Kwiaty pięciopłatkowe, pachnące, kwiatostan: wiecha. Płatki białe lub różowe. Owoce drobne, 0,5 cm średnicy, koralowo - czerwone. Odporna na niekorzystne warunki pogodowe (niska temperaturę i długotrwałą suszę, db rośnie na glebach słabych, IV, V, VI klasy).
Wykorzystanie: obsada obrzeży lasów - ma małe wymagania temperaturowe, przez co ogień słabnie, a następnie przygasa.
Zalety uprawy: coroczny zbiór biomasy, od roku założenia plantacji, ma mocny system korzeniowy (1,4-1,5 m w głąb), jest oporna na suszę, dzięki czemu może być uprawiana na glebach słabszych. System korzeniowy przenika w głąb profilu, polepsza podsiąkalność, dzięki czemu rośliny sąsiadujące są lepiej zaopatrzone w wodę w latach upalnych. Uprawa osłabia erozję wietrzna i wodną, kształtuje korzystny mikroklimat strefy przygruntowej; uprawa przy lasach poprawia ich żywotność; plantacja może być żywotna 25-30 lat; opóźnia odpływy roztopowe, przestawia spływ powierzchniowy na względny, zatrzymuje wody poziome, zimą jest pożywieniem dla zwierząt.
Energetyczna: Jatar, odmiana odporna na choroby, szkodniki. Wykorzystywana ze względu na silne krzewienie się pędów.
Siew: III - koniec IV; istnieje możliwość zakładania plantacji jesienią.
Obsada: rozstawa 1 x 1 m, na glebach słabszych 0,5 x 1 m, obsada 10.000-20.000 sztuk/ha.
Sadzonki: tnie się na długości 20-25 cm, sadzimy do gleby tak, aby wystawało 1 oczko na powierzchni, pH 5,5 - 7,5. Gleba pod obsadę musi być db przygotowana, nie zadarniona, odchwaszczona.
Chwasty sąsiadujące: wieloletnie - mniszek, pokrzywa, mlecz.; inne - starzec, przetacznik perski, żółtlica.
Czarna plamistość: występuje najczęściej, char. się owalnymi, czarnymi, postrzępionymi plamami na liściach, gdzie skupiona jest grzybnia i zarodniki. Liście opadają, krzew staje się goły. Preparaty - Score 250 EC, Amistar 250 S.C.
Mączniak prawdziwy: młode liście i pędy, biały nalot, poraża pędy, liście, pąki. Porażone liście marszczą się, zwijają do dołu. Preparaty - Score 250 EC, Amistar 250 S.C.
Mączniak rzekomy: na stronie zewnętrznej nieregularne, czerwone i brązowe plamy, od spodu biały, mączysty nalot. Atakuje liście i wierzchołek.
Szara pleśń: zamierają pędy oraz całe krzewy. Popielaty nalot na kwiatach, owocach, powoduje gnicie.
Mszyca różano - trawowa: jasnozielona, w skupiskach. V - żer przez całe lato. Hamuje wzrost pędów, uszkadza i deformuje liście oraz pąki.
Skoczek różany: biały, mały owad żerujący na spodniej stronie liści. Tworzy pojedyncze plamki na liściach, z czasem wykrusza się, zostają tylko nerwy. Wystepuje od maja.
Przędziorki: małe owady żer. na spodniej stronie liścia. Tworzą delikatną pajęczynę oplatającą liście, które opadają.
Plon: z 1 ha - 10-15 ton (twarda jak drewno bukowe).
Wykorzystanie: brykiety, zrębki, pelety.
Rekultywacja: do nasadzeń: na zwałach węglowych, na nieczynnych wysypiskach, na terenach po eksploatacji kruszyw, do obsadzeń składowisk śmieci, szlaków komunikacyjnych, do obsadzeń powierzchni przemysłowych skażonych siarką, metalami ciężkimi.
Topinambur - słonecznik bulwiasty; pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce uprawiany jako OZE - na biomasę opalową, w produkcji bioetanolu. Cenna roślina paszowa (rozdrobniona zielonka) i przemysłowa. Sieczka z suchych łodyg jest dobrym podłożem dla grzybów.
Znaczenie gospodarcze: produkcja alkoholu (1000 kg bulw daje 80-100 l spirytusu), przemysł spożywczy (cukiernictwo), produkty dla diabetyków (insulina), leczenie chorób przewodu pokarmowego, pasza dla zwierzyny leśnej, osłona wysypisk oraz różnych zwałowisk.
Morfologia: rodzina: Astrowate, podobny do słonecznika z wyglądu cz. nadziemnych. Bulwy zawierają: 73-81% wody, do 3% białka, 0,2% tłuszczu, 0,8-1,5% celulozy i hemicelulozy, 11-20% węglowodanów, 1% popiołu. Części nadziemne zawierają: 66-75% wody, 2,8-3,6% białka, 0,5-1,8% tłuszczu, 4,6-7,7% celulozy, 12-18% węglowodanów,2,4-4,4% popiołu. Łodyga - soczysta, prosta, mocna, częściowo rozgałęziona, silnie ulistniona, od 1,5 do 3 m. Liście ułożone naprzeciwlegle, pokryte włoskami, brzegi piłkowane. Kwiaty zebrane w koszyczki, owoc: drobna, szarobiała niełupka. Roślina dnia krótkiego, w Polsce prawie w ogóle nie zakwita.
Rozwój: rozmnażanie wegetatywne, wschody po jesiennym sadzeniu są wcześniejsze niż po wiosennym, maksimum wzrostu - VIII, system korzeniowy mocny, głęboki, silnie rozwinięty, występują stolony. Masa jednej bulwy 20-25 g, 1 roślina może wytworzyć 50 bulw. Wymagania klimatyczno-glebowe małe. Dobrze znosi zmienne warunki klimatyczno-glebowe. Najkorzystniejsza jest ciepła i wilgotna pogoda, najgorsza - zimna i deszczowa. Bulwy znoszą przymrozki do -30 stopni C. Gleby średnio zwięzłe, przewiewne, zasobne w składniki pokarmowe i dostatecznie wilgotne (IVa, IVb, V). Słabo plonuje na glebach podmokłych i kwaśnych.
Uprawa roli: możliwie głęboka, pierwsza głęboka orka przedzimowa na 30 cm, orka z pogłębiaczem, uprawki wiosenne: włóka, brona zwykła lub o aktywnym działaniu, wyrównanie za pomocą brony i walu strunowego (2-3 cm).
Nawożenie: 80-120 N, 60-80 P2O5, 120-160 K2O. Azot w 2 dawkach, 1 z P i F przed siewem, 2 pogłównie.
Sadzenie: wybiera się bulwy dorodne, ok. 50 g. Można sadzić jesienią (lepiej) lub wiosną za pomocą sadzarki do ziemniaków, lub ręcznie. Rozstawa 50-60 cm, w rzędach co 30 cm, głębokość 10-15 jesienią i 5-10 cm wiosną.
Ochrona przed chwastami: po 7-8 dniach obsypać i zastosowac bronę chwastownik. Po tygodniu zastosować Reglone (3 l/ha).
Zbiór: późną jesienią przed przymrozkami.
Przechowywanie: w kopcach (niskie, 70-90 cm, wąskie, 1-1,2 m) w piwnicy.
Zgnilizna twardzikowa: brunatne plamy, watowate naloty w dolnych częściach lodyg. Atakuje też bulwy (gnicie).
Miskant - jest rośliną ciepłolubną (C4 - oznacza to szczególnie efektywną formę fotosyntezy, która zapewnia duży przyrost biomasy z powierzchni asymilowanej, a wiąże się z koniecznością dobrego nasłonecznienia).
Wymagania glebowe: małe. Ma silnie rozwijający się system korzeniowy, są odporne na okresowe posuchy oraz zacieniające sąsiedztwo drzew, co nie jest bez znaczenia przy okresach suszy występujących na obszarze Polski. Sprawdza się na terenach nierównych, ze skłonami, gdzie gleba narażona jest na silną erozję
Plantacja: na glebach IV i V klasy, a nawet klasy VI pod warunkiem, że stanowisko nie będzie stale przesuszone. Prowadzenie uprawy na glebach klas wyższych (III a i b) będzie skutkowało możliwością uzyskania wysokich i stabilnych plonów w poszczególnych latach uprawy, w mniejszym stopniu zależnych od zastosowanego poziomu agrotechniki (nawożenie).
Sadzonki: w pierwszych dwóch latach są bardzo wrażliwe na poziom wody gruntowej, który nie powinien być niższy niż 2 m. Roczna suma opadów powinna oscylować wokół 600 mm, a średnia roczna temperatura powietrza winna wynosić 80C. Odczyn pH od 4,5 do 8,2 (najlepszy do 6,2). Młode rośliny są mało odporne na przymrozki.
Optymalny termin sadzenia: po 15 maja. Miskant cukrowy jest odporny na niskie temperatury.
Wykorzystanie: istnieje możliwość wykorzystania gatunku jako rośliny przeciwerozyjnej. Powinny to być gleby średnio zwięzłe, o podłożu piaszczystym, z niskim poziomem wód gruntowych.
Morfologia: rodzina: Wiechlinowate, okazała trawa kępowa, pochodzi z Japonii, Chin, Rosji. Osiąga do 6 m wysokości. Źdźbła grube, sztywne, wypełnione gąbczastym rdzeniem, o długości 200-350 cm. Blaszki liściowe ciemnozielone, spłaszczone, lancetowate, długości 60-100 cm, szerokości 0,8-3,2 cm, z grubym nerwem głównym. Zawiera duże ilości celulozy i ligniny. Kilka odmian miskanta pod koniec lata wytwarza kwiatostany w postaci pierzastej wiechy, barwy srebrzysto - brunatnej, lecz ich nasiona w naszej strefie klimatycznej są bezpłodne.
Wykorzystanie: duża produkcja biomasy; w Polsce funkcjonuje wiele kotłowni, gdzie spalana jest słoma, nie ma przeszkód, by spalać w nich biomasę uzyskaną z traw.
Własności fizykochemiczne zbliżone do słomy powodują, że spalanie w kotłach przeznaczonych do spalania słomy nie nastręcza większych problemów. W porównaniu z węglem, temperatura zapłonu i całkowite spalanie i miskanta, i słomy następuje przy niskich temperaturach. Sieczka pozyskiwana z miskanta zawiera mniej chloru i potasu niż słoma uzyskiwana z tradycyjnych upraw rolniczych. Dlatego jej zastosowanie zmniejsza groźbę korozji urządzeń w kotłowniach spalających paliwo mieszane (wspólne spalanie węgla i słomy) bądź samą słomę.