Oznaczanie azotynów i azotanów

Zasada oznaczania polega na reakcji barwnej azotynów z odczynnikiem Griessa, przy czym azotany należy uprzednio zredukować do azotynów.

Aparatura i przyrządy:

a) maszynka do mielenia mięsa z siatką o średnicy oczek 4 mm, waga z dokładnością ważenia 0,001 g, łaźnia wodna, kolorymetr, kolumna szklana z metalicznym kadmem, kolby miarowe o pojemności 100, 200,1000 ml, pipety o pojemności 1,5, 10 i 20 ml, lejki szklane o średnicy 5 cm, kolby stożkowe o pojemności 200 ml, probówki szklane, dozownik ustawiony na wylew 10 ml płynu.

Odczynniki:

a) odczynniki odbiałczające (żelazocyjanek potasowy, octan cynkowy), boraks, roztwór nasycony, azotyn sodowy, azotyn potasowy, cynk w laskach, siarczan kadmowy, kwas solny, bufor amonowy o pH = 9.6-9,7, chlorek sodowy 10%, kwas octowy lodowaty, odczynnik Griessa

Wykonanie oznaczenia

- Do kolby miarowej o pojemności 200 ml przenieść 10 g próbki (dwukrotnie mielonej) za pomocą około 100 ml gorącej wody, używając lejka i pręcika szklanego. Dodać 5 ml nasyconego roztworu boraksu, ogrzewać przez 15 min. na łaźni wodnej, wstrząsamy. Ochłodzić do temperatury pokojowej i dodać kolejno po 1 ml odczynników odbiałczających, mieszając po dodaniu każdego z nich. Odstawić na 30 min, a następnie uzupełnić wodą do kreski. Wymieszać, przesączyć przez sączek karbowany do suchych kolb stożkowych.

Oznaczanie zawartości azotynów

Z przesączu pobrać 10 ml, dodać 10 ml odczynnika Griessa, wymieszać i po upływie 20 min. zmierzyć ekstynkcję roztworu na kolorymetrze wobec próby ślepej.. Należy wykonać 2 równoległe oznaczenia. Ilość azotynu sodowego odczytuje się z krzywej kalibracji.

Przygotowanie roztworu wzorcowego i wykreślenie krzywej kalibracji

Oznaczanie azotynu sodowego w preparacie: 10 ml 0,1 n nadmanganianu potasu rozcieńczonego 10 ml wody i zakwaszonego 2 ml rozcieńczonego kwasu siarkowego miareczkujemy roztworem zawierającym 0,2 g azotynu sodowego w 100 ml wody..

Po ustaleniu ilu procentowy jest dany preparat tworzymy roztwór zawierający 1,000 g azotynu sodowego w 1000 ml wody destylowanej (roztwór A). Następnie 5 ml roztworu A przelać do kolby miarowej o pojemności 1000 ml i uzupełnić wodą do kreski (roztwór B). Z roztworu B pobrać pipetą 5, 10, 20 ml i rozcieńczyć wodą destylowaną w kolbach miarowych do pojemności 100 ml. Odpowiednie roztwory wzorcowe zawierają 0,25,0,50 i 1,00 ptg/mł NaNOj.

Do czterech probówek dodać kolejno po 10 ml wody destylowanej, 10 ml roztworów wzorcowych i 10 ml odczynnika Griessa. Po zmieszaniu pozostawić na 20 min. i zmie­rzyć ekstynkcję na kolorymetrze przy długości fali λ=520 nm wobec ślepej próby. Wykreślić krzywą kalibracji, wykazującą zależność ekstynkcji od stężenia azotynu sodowego w jednostkach μg/ml

Zawartość azotynów (X) wyrażoną w mg azotynu sodowego na 1 kg (ppm) obliczyć wg wzoru: X=c·200/m·a c - stężenie azotynu sodowego odczytane z krzywej kalibracji m - masa próbki [g]

a - objętość roztworu pobranego do kolorymetrowania [cm3]

Oznaczanie zawartości azotanów - zasada metody:

Należy przeprowadzić redukcję azotanów do azotynów, przepuszczając przez redukcyjną kolumnę kadmową, a następnie wywołać reakcję barwną z odczynnikiem Griessa. Wykonanie: Przygotowanie kolumny kadmowej: Przyrządzić roztwór zawierający w 1000 ml 37 g siarczanu kadmu, dodać 5—7 lasek cynkowych. Zbierać tworzący się kadm na laskach do innej zlewki z wodą, przemyć go 2 razy każdorazowo 1 1 wody. Przenieść kadm za pomocą 400 ml ok. 0,1 n kwasu solnego i homogenizować przez 10 sek. Zawartość homogenizatora przenieść do zlewki i pozostawić pod kwasem, mieszając co pewien czas. W celu usunięcia pęcherzyków gazu zmieszać następnego dnia i zdekantować płyn znad kadmu. Przemyć 2 razy każdo­razowo 1 1 wody i kadm przenieść do kolumny szklanej zatkanej watą szklaną lub biuretą o pojemności 50 ml. Wysokość kadmu w kolumnie powinna wynosić ok. 17 cm. Wodę znad kadmu spuszczać stopniowo, pamiętając o tym, aby poziom wody nie obniżył się poniżej poziomu złoża kadmu. Przez lejek znajdujący się na szczycie kolumny wlewać kolejno 25 ml buforu amonowego rozcieńczonego wodą 1:9.

Po przygotowaniu wyż. wym. kolumny należy sprawdzić jej zdolność redukcyjną. W tym celu odważyć 1,465 g azotanu potasowego, wysuszonego do stałej masy w temperaturze 105°C i rozpuścić w wodzie destylowanej w kolbie pomiarowej do objętości 1000 ml (roztwór A). Pobrać 5 ml roztworu A i rozcieńczyć wodą destylowaną do objętości 1000 ml (roztwór B). Do kolumny wprowadzić równocześnie 20 ml roztworu B i 5 ml buforu amonoweg o pH 9,6-9,7. Kolumnę przepłukać wodą destylowaną, zbierając ekstrakt w kolbie miarowej do pojemności 100 ml. Wymieszać i pobrać 10 ml eluatu do kolby stożkowej, dodać 10 ml odczynnika Griessa, ponownie wymieszać i po 20 min. wykonać pomiar ekstynkcji wobec ślepej próby. 1 ml eluatu zawiera 1,465 fig azotanu potasowego. Jeżeli stężenie azotynów odczytane z krzywej kalibracji jest większe niż 0,9/ig/ml azotynu sodowego, kolumna nie nadaje się do pracy. Po przygotowaniu kolumny kadmowej i potwierdzeniu jej zdolności redukcyjnych do zbiornika kolumny wprowadzić równocześnie 20 ml przesączu przygotowanego do oznaczania azotynów i azotanów i 5 ml buforu amonowego o pH 9,6—9,7. Po opróż­nieniu się zbiornika przemyć ścianki wodą destylowaną, na­pełnić zbiornik wodą i do kolby pomiarowej zbierać eluat do pojemności 100 ml. Do każdej serii oznaczeń wykonać ślepą próbę. Wykonać kolorymetrowanie Zawartość azotanów (X₁) wyrażoną w mg azotanu potasowego na 1 kg (ppm) obliczyć wg wzoru: X₁=1,465 (c·10000/m·b - X)

c — stężenie azotynów odczytane z krzywej kalibracji wyrażone w μ/ml

b — objętość eluatu pobranego do kolorymetrowania, ml, X — stężenie azotynów oznaczone w tej próbce, mg/kg (ppm) Za wynik oznaczania azotanów i azotynów należy przyjąć średnią arytmetyczną wy­ników dwóch równoległych oznaczeń

Oznaczanie zawartości białka

Zasada polega na przeprowadzeniu organicznych związków azotu w siarczan amonowy za pomocą stężonego kwasu siarkowego w obecności katalizatora, zalkalizowaniu roztworu, oddestylowaniu amoniaku i zmiareczkowaniu kwasem solnym amoniaku związanego z kwasem borowym.

Sprzęt: kolba Kjeldahla o pojemności 250—750 ml, ew. z dopasowaną chłodniczką, zestaw do spalań elektryczny/gazowy o regulowanej intensywności grzania, pozwalający na doprowadzenie do wrzenia 250 ml wody o temp. pokojowej w kolbie Kjeldahla o pojemności 500 ml w ciągu 5 min., aparat Parnasa-Wagnera lub inny zestaw do destylacji zapewniający cał­kowitą szczelność.

Odczynniki: siarczań miedziowy cz., siarczan potasowy cz., kwas siarkowy cz. (1,83—1,84), wodorotlenek sodowy cz., roztwór ok. 33%, kwas borowy cz., roztwór 2-4 %, kwas solny, roztwór mianowany o stężeniu 0,02—0,2 n, w zależności od zawartości azotu w badanym produkcie., wskaźnik Tashiro: 0,2 g czerwieni metylowej rozpuścić w 50 ml 96% alkoholu etylowego; substancje zapobiegające przegrzewaniu w czasie mineralizacji i destylacji, np. perełki szklane lub porcelanka, środki przeciwpieniące w czasie destylacji - olej parafinowy cz., sacharoza cz.

W celu sprawdzenia czystości odczynników należy wykonać ślepą próbę w sposób identyczny jak przy oznaczaniu właściwym, biorąc zamiast próbki 0,5 g sacharozy odważonej z dokładnością do 0,01 g. Wynik może być rzędu 1 kropli roztworu kwasu solnego mianowanego. Jeżeli wynik jest nieduży (rzędu do 0,2 ml użytego mianowanego roztworu), należy go uwzględnić w końcowym obliczeniu. Wynik wyższy wymaga zmiany zestawu odczynników. W przypadku stosowania perga­minu należy uwzględnić go w ślepej próbie. Wielkość próbki przeznaczona do oznaczenia białka powinna zawierać 0,002-0,14 g azotu. Najbardziej optymalny zakres to 0,007-0,06 g azotu.

Sposób wykonania: Mieszaninę siarczanu potasu i siarczanu miedzi przygotować przez utarcie w moź­dzierzu, zachowując podany stosunek wagowy. Ilość dodawanego kwasu siarkowego powinna wynosić 12—18 ml na 1 g suchej masy próbki. Do kolby Kjeldahla przenieść odważoną próbkę, dodać kwas, mieszaninę katalizującą oraz kawałki porcelany lub perełki szklane. Całość ostrożnie zamieszać i wstawić do spalania pod kątem 30—45°. Zawartość kolby ogrzewać ostrożnie, aby powstająca piana nie przedostawała się do szyjki kolby. Kiedy zawartość kolby przestanie się pienić, należy umocować chłodniczkę i ogrzewać mocniej. Ogrzewa się do momentu uzyskania przeźroczystej cieczy nie zmieniającej zabarwienia. Czas dalszego ogrzewania zależy od rodzaju produktu. Temperatura mineralizacji powinna wynosić 360—380°C. Po zakończeniu spalania kolbę pozostawić do ostygnięcia w temp. pokojowej. Zawartość k. Kjeldahla przenieść do kolby destylacyjnej. W przypadku bezpośredniej destylacji z k. Kjeldahla do rozcieńczonej próbki wrzucić 2-3 perełki szklane. Wodorotlenek sodu dodawać ostrożnie. W przypadku produktów pieniących dodać kilka kropel oleju parafinowego i lekko kolbę zamieszać. Do kolby stożkowej służącej jako odbieralnik należy odmierzyć 25-50 ml roztworu kwasu borowego i około 8 kropli wskaźnika Tashiro. Odbieralnik umieścić pod chłodnicą, zanurzając rurkę chłodnicy w kwasie. Destylacja amoniaku powinna trwać 20 min. dla destylacji z parą wodną i 30 min. w przypadku destylacji bez pary wodnej. Objętość destylatu powinna wynosić 2/3 początkowej objętości płynu zawartego w kolbie destylacyjnej. Przed zakończeniem destylacji obniżyć odbieralnik, aby rurka chłodnicy znalazła się nad poziomem cieczy i pozwolić, aby krople destylatu opłukały wewnętrzne ścianki rurki. Po zakończeniu destylacji zewnętrzne ścianki rurki opłukać niewielką ilością wody desty­lowanej do odbieralnika. Destylat zmiareczkować mianowanym roztworem kwasu sol­nego do barwy różowofioletowej. % zawartość azotu w badanym produkcie (X₁): X₁=(a-b)n x 1,4/m w którym: a - objętość mianowanego roztworu kw solnego zużytego do miareczkowania w próbie właściwej, cm³, b - objętość mianowanego roztworu kwasu solnego zużytego do miareczkowania w ślepej próbie, cm³, n - normalność użytego do miareczkowania roztworu kwasu solnego, m - masa próbki, g, 14 - ilość azotu, której odpowiada 1 ml 1 n kwasu solnego, mg.

Procentową zawartość azotu w badanym produkcie, w przeliczeniu na suchą sub­stancję (X₂):

X₂=X₁ x 100/(100-w) w którym: X₂ - zawartość azotu , %, w - wilgotność próbki, %

Za wynik należy przyjąć śr. arytmetyczną wyników co najmniej 2 równo­ległych oznaczeń.

Oznaczanie zawartości soli kuchennej

Norma przewiduje dwie metody oznaczania soli kuchennej: Volharda i Mohra.

Metoda Volharda Zasada oznaczania polega na zmineralizowaniu próbki stężonym kwasem azotowym w obecności nadmiaru mianowanego roztworu azotanu srebra, usunięciu tlenków azotu i organicznych substancji redukujących roztworem nadmanganianu potasowego i odmiareczkowaniu nadmiaru azotanu srebra za pomocą mianowanego roztworu rodanku po­tasowego wobec soli Mohra jako wskaźnika.

Aparatura i przyrządy: kolby stożkowe o pojemności 200 ml, cylindry pomiarowe 15-25 ml, kolby pomiarowe o pojemności 1000 ml, pipety o pojemności 1,10,25 ml, biureta o pojemności 25-50 ml, płyta metalowa o wymiarach 300 x 300 x 20 mm i palniki gazowe lub kuchenka elektryczna, waga analityczna.

Odczynniki: azotan srebra cz.d.a., roztwór 0,1 n, rodanek potasowy cz.d.a., roztwór 0,1 n, sól Mohra FeNH₄(S0₄)₂*12 H₂O cz.d.a., roztwór nasycony, kwas azotowy (1,40) cz.d.a., nadmanganian potasowy cz.d.a., roztwór 5%, nitrobenzen cz. lub eter dwuetylowy cz.

Wykonanie oznaczenia: Próbki mięsa lub przetworów mięsnych zemleć dwukrotnie na maszynce do mięsa lub wilku o średnicy oczek 4 mm, po zmieleniu dokładnie wymieszać. W przypadku wędlin lub wyrobów wędliniarskich przed zmieleniem zdjąć osłonki. Próbkę przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu. Używać do badań bezpośrednio po zmieleniu lub nie później niż w ciągu 24 godzin. Do kolby stożkowej o pojemności 200ml odważyć z dokładnością do 0,001 g 3g przygotowanej próbki, dodać 25 ml 0,1 n roztworu azotanu srebra i wymieszać, a następnie dodać cylindrem pomiarowym 15 ml kwasu azotowego. Należy przestrzegać kolejności dodawania odczynników. Kolbę umieścić na urządzeniu grzejnym i gotować do otrzymania przeźroczystego, żółtego płynu. Następnie dodać kroplami z pipety ok. 25-30 ml roztworu nad­manganianu potasu aż płyn stanie się bezbarwny. Dodać 25 ml wody destylowanej i gotować jeszcze 5 min., następnie ostudzić i rozcieńczyć wodą do objętości 150 ml. Dodać 1-3 ml nitrobenzenu lub 25 ml eteru dwuetylowego, energicznie wstrząsać do skoagulowania osadu chlorku srebra, a następnie dodać 1 ml roztworu soli Mohra. Nadmiar azotanu srebra odmiareczkować 0,1 n roztworem rodanku potasowego do jasnobrunatnego, trwałego zabarwienia.

Zawartość soli kuchennej (X) obliczyć w procentach wg wzoru: X = 0,585*(25-a)/b w którym:

a — objętość zużytego 0,1 n roztworu rodanku potasowego, ml, b — odważka, g.

Wynik podać z dokładnością do 0,01%. Za wynik należy przyjąć średnią arytmetyczną wyników dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro₂=0,14 Ro₃=0,17

Wynik podać z dokładnością do 0,05%.

Metoda Mohra Zasada oznaczania polega na wyekstrahowaniu soli gorącą wodą, a następnie zmiareczkowaniu chlorków mianowanym roztworem azotanu srebra wobec wskaźnika chromianu potasowego.

Aparatura i przyrządy: kolby stożkowe o pojemności 200 ml, biureta o pojemności 25 ml, łaźnia wodna, waga laboratoryjna o czułości 5 mg.

Odczynniki: azotan srebra cz.d.a., roztwór 0,1 n, chromian potasowy cz.d.a., roztwór nasycony.

Wykonanie oznaczenia Próbki przygotować jak w metodzie Volharda. Do kolby stożkowej o pojemności 200 ml odważyć 2 g przygotowanej próbki, dodać 100 ml gorącej wody destylowanej i mieszając ogrzewać na wrzącej łaźni wodnej. Po 15 minutach ogrzewania, przestudzić i dodać 5 kropli wskaźnika — nasyconego roztworu chromianu potasu — i miareczkować mianowanym 0,1 n roztworem azotanu srebra do otrzymania pomarańczowego zabarwienia. Zawartość soli kuchennej obliczyć w procentach wg wzoru: X1= (0,585*a)/b a — objętość zużytego 0,1 n roztworu azotanu srebra, ml, b — odważka, g. Wynik podać z dokładnością do 0,01%.

Wyniki uzyskane dwoma metodami podanymi należy traktować równorzędnie i prze­liczać w następujący sposób: - zawartość soli kuchennej wg metody Mohra 0,94 = zawartość soli kuchennej wg me­tody Volharda; - zawartość soli kuchennej metodą Volharda 1,06 = zawartość soli kuchennej wg metody Mohra.

Oznaczenie zawartości wody

Można przeprowadzić 3-ma metodami: metoda z wstępnym podsuszaniem próbki (metoda odwoławcza) metoda techniczna - suszarkowa, metoda techniczna - promiennikowa

1. Metoda odwoławcza. Polega na wstępnym podsuszeniu próbki wymieszanej z piaskiem i alkoholem etylowym na łaźni wodnej i wysuszeniu w suszarce w 105 C do stałej masy.

Aparatura i przyrządy: laboratoryjny młynek do mielenia mięsa z siatką o średnicy 4 mm, waga analityczna, suszarka z termoregulacją, eksykator z substancją odsuszającą, naczynka wagowe szklane lub metalowe o średnicy 5 cm i wys. 3 cm, pręciki szklane spłaszczone na jednym końcu, nie przekraczające średnicy naczynka wagowego

Odczynniki: alkohol etylowy 95% piasek - przesiany w sitku o średnicy oczka 1 mm, wymyty wodą, gotowany w parownicy z kwasem solnym i wysuszony

Wykonywanie oznaczenia: Próbkę przygotować jak przy oznaczaniu tłuszczu. Piasek odważyć, żeby było go 3 razy tyle niż masa próbki i wysuszyć do stałej wagi w naczynku wagowym w 105 C w suszarce. Schłodzić w eksykatorze, zważyć z dokładnością 0,001g, dodać próbkę i znów zważyć. Wymieszać pręcikiem szklanym, dodać alkohol, wymieszać i ogrzewać na łaźni wodnej Az do odparowania alkoholu (ok. 30 min). Suszyć w suszarce przez 2 h w 105 C, ostudzić i ważyć z dokładnością 0,001 g. suszyc i ważyć co godzinę, aż do momentu gdy dwa ostatnie ważenia nie będą się różniły więcej niż 0,1% masy próbki. Zawartośc wody (X) obliczyc w % wg wzoru: X=m1-m2*100/m1-m0 w którym m₀ - masa naczynka wagowego z piaskiem i pręcikiem szklanym, g m₁ - masa j.w. plus próbka przed suszeniem m₂ - masa j.w. plus probka po suszeniu. Wynik podac z dokładnością do 0,01%

Wynik to srednia arytmetyczna wyników dwóch lub wiecej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczaja wartości: Ro₂ = 0,45 Ro₃ = 0,54

2. Metoda techniczna suszarkowa

Aparatura i przyrządy - j.w.

Odczynniki: alkohol etylowy 95%

Wykonanie oznaczenie: Do naczynka z pręcikiem szklanym, wcześniej wysuszonego i zważonego dodać próbkę i znów zważyć. Dodac alkohol, wymieszać, odparować alkohol na łaźni wodnej, mieszając co pewien czas. Wstawic do suszarki 130 C na 1 h. Ostudzic w eksykatorze i zważyć znów. Zawartośc wody obliczyc j.w.

Wynik to srednia arytmetyczna wyników dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro₂ = 0,8 Ro₃ = 1,0

3. Metoda techniczna promiennikowa

Aparatura i przyrządy: młynek jak w tej odwoławczej, waga z dokładnością do 0,01g, naczynka lub płytki szklane, Ew. metalowe o średnicy ok. 5 cm lub większej, suszarka promiennikowa

Wykonanie oznaczenia: Wysuszyć naczynko do stałej masy i zważyć z dokładnościa do 0,01 g. odważyć próbkę z taką samą dokładnością i umieścić w suszrace promiennikowej. Czas suszenia ustalić zależnie od warunków technicznych urządzenia do uzyskania wyników porównywalnych z metodą odwoławczą. Potem naczynko zważyć.

Zawartość wody obliczyć jak w metodzie odwoławczej.

Wynik to średnia arytmetyczna wyników dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro₂ = 1,2 Ro₃ = 1,5.

Oznaczanie zawartości tłuszczu.

Trzy metody oznaczania zawartości tłuszczu: metoda ekstrakcyjna-dokładna zwana odwoławczą(czaso- i pracochłonna), oraz dwie metody techniczne(szybkie oznaczanie)- metoda Gerbera i metoda różnicowa.

1. Metoda odwoławcza

Zasada oznaczenia: polega na ekstrahowaniu tłuszczu z uprzednio rozpuszczonej próbki eterem naftowym lub heksanem w aparacie Soxhleta i oznaczeniu go wagowo.

Aparatura i przyrządy: młynek do mielenia mięsa z siatką oœśrednicy oczek 4 mm, waga analityczna, suszarka z termoregulacją, eksykator z substancją osuszającą, aparat Soxhleta, łaźnia wodna lub piaskowa, gilzy ekstrakcyjne z bibułą filtracyjną i watą.

Odczynniki: eter naftowy o temperaturze wrzenia 40 -60°C lub heksan cz.d.a.

Próbkę do badań należy zemleć dwukrotnie w maszynce do mielenia mięsa i wymieszać. Wędliny suszone i podsuszone w osłonkach naturalnych należy rozdrobnić łącznie z osłonką. Konserwy należy analizować łącznie z częściami wytopionymi i galaretą. Badane próbki przechowywać w szczelnie wypełnionym i zamkniętym naczyniu w temp. ok. 4°C. Badania rozpocząć nie później jak 24 godz po przygotowaniu próbki.

Wykonanie oznaczenia Wysuszoną próbkę przenieść ilościowo do gilzy ekstrakcyjnej, a naczynko, w którym znajdowała się próbka wytrzeć 2-3-krotnie watą zwilżoną w eterze i watę tę umieścić w gilzie. Gilzę przenieść do ekstraktora. Kolbę ekstrakcyjną - odbieralnik wysuszyć w ciągu 1 godz. w temp. 105°C, po uprzednim dodaniu kilku kawałków porcelany, a następnie zważyć z dokładnością do 0.001 g. Po zestawieniu kolby destylacyjnej z ekstraktorem dodać rozpuszczalnik w ilości 1,5 objętości ekstraktora. Po zamknięciu ekstraktora chłodnicą, umieścić cały aparat Soxhleta na łaźni wodnej. Czas ekstrakcji powinien zapewnić co najmniej 30 przelewów. Po zakończeniu ekstrakcji rozpuszczalnik oddestylować na łaźni wodnej pod wyciągiem. Kolbę destylacyjną wysuszyć w temperaturze 105°C przez 1 godz., ochłodzić w eksykatorze, a następnie zważyć z dokładnością do 0,001 g. Czynność tę powtarzać do uzyskania stałej masy. Koniec ekstrakcji sprawdzić przez przeprowadzenie drugiej ekstrakcji w ciągu 1 godz., ze świeżym rozpuszczalnikiem. Przyrost masy nie powinien przekraczać 0,1% masy próbki.

Zawartość tłuszczu (X) w procentach obliczyć wg wzoru: X=m₁-m₂*100/m₀ w którym:

m₁-masa kolby destylacyjnej z wyekstrahowanym tłuszczem, g, m₂ - masa kolby destylacyjnej z perełkami szklanymi, g. m₀-masa próbki przed suszeniem, g.

Za wynik należy przyjąć średnią arytmetyczną wyników dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro2=0,4 Ro3=0,5 Wynik podać z dokładnością do 0,1%

2. Metoda techniczna (Gerbera)

Zasada oznaczania polega na spalaniu tkanki mięśniowej w tłuszczomierzu za pomocą kwasu siarkowego i oddzieleniu tłuszczu od pozostałych substancji przez wirowanie.

Aparatura i przyrządy: tłuszczomierze do śmietany o zakresie 0-50%, z podziałką co 0,5% wirówka Gerbera, łaźnia wodna, pipeta lub dozownik o pojemności 1 ml, lejki, pręciki szklane, cylinder lub dozownik o pojemności 15 ml, waga z dokładnością ważenia 0,01 g.

Odczynniki: kwas siarkowy cz.d.a. (1,83), roztwór 3 + 2 obj., alkohol izoamylowy cz.d.a.

Wykonanie oznaczania: Odważyć 5 g próbki z dokładnością do 0,01 g i umieścić w tłuszczomierzu. Wielkość odważki należy zmniejszyć o 50%, jeżeli w badanym produkcie jest ponad 50% tłuszczu. Do próbki dodać 15 ml kwasu siarkowego i 1 ml alkoholu, zakorkować korkiem gumowym, ogrzewać w łaźni wodnej ok. 10-20 min w temp. 65-70°C. Podczas ogrzewania wstrząsać tłuszczomierzem aż do otrzymania ciemnego klarownego płynu, a następnie wyjąć i odwirować tłuszcz na wirówce Gerbera przez 3-4 min. Wyjąć tłuszczomierz korkiem do góry i odczytać zawartość tłuszczu w %, uwzględniając dolny menisk i doliczając 1/3 wysokości między meniskiem górnym i dolnym. Jeżeli wirówka nie jest podgrzewana, należy tłuszczomierz wstawić do łaźni wodnej na 5 min. w temperaturze 65-70 C i odczytać zawartość tłuszczu w procentach. Dla samej próbki wykonać co najmniej dwa równoległe oznaczenia.

Alkohol izoamylowy nie powinien zawierać ciał smolistych. Próbkę kontrolną na obecność tych ciał wykonuje się w ten sposób, że do alkoholu izoamylowego dodaje się taką samą ilość wody, warstwa alkoholowa nie powinna być smolista.

Zawartość tłuszczu (X1) w procentach obliczyć wg wzoru: X1=a*5/m ,w którym: a- odczytana zawartość tłuszczu na skali tłuszczomierza, m- masa próbki, g. Za wynik należy przyjąć średnią arytmetyczną dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro2=0.9 Ro3=1.0 Wynik podać z dokładnością do 0,1%,

3. Metoda techniczna (różnicowa)

Zasada oznacz. polega na wydzieleniu substancji tłuszczowych z rozdrobnionego i wysuszonego produktu za pomocą rozpuszczalnika (eter naftowy/chloroform). Ilość tłuszczu wyekstrahowanego otrzymuje się z różnicy ważenia gilz z badanym produktem przed i po ekstrakcji.

Aparatura i przyrządy: aparat Soxhleta o pojemności eksykatora 250 ml lub większej, suszarka elektryczna (powietrzna lub promiennikowa), eksykator z substancją osuszającą, waga z dokładnością ważenia 0,01 g.

Odczynniki i materiały: gilzy ekstrakcyjne z bibuły filtracyjnej i wata, chloroform z dodatkiem 2% alkoholu etylowego lub eter naftowy.

Wykonanie oznaczenia: Wysuszoną próbkę przenieść ilościowo do gilzy ekstrakcyjnej, wykonanej z wysuszonej bibuły filtracyjnej. Wysuszoną watę zmoczyć w rozpuszczalniku i wytrzeć nią naczyńko po próbce, a następnie umieścić w gilzie. Gilzę z próbką zawieszać nitką lub spinaczem i suszyć w suszarce w ciągu 1 godz. w temp. 105°C, zważyć z dokładnością do 0,01 g i umieścić w eksykatorze poniżej rurki przelewowej. Równocześnie w jednym ekstraktorze można ekstrahować kilka gilz. Do kolby destylacyjnej z perełkami szklanymi lub kawałkami porcelany wlać rozpuszczalnik w ilości nie mniejszej niż 1,5 objętości ekstraktora. Po zamknięciu ekstraktora chłodnicą ekstrahować na łaźni wodnej (w przypadku eteru) lub na siatce azbestowej podgrzanej palnikiem gazowym (w przypadku użycia chloroformu). Czas ekstrakcji powinien zapewnić co najmniej 30 przelewów. Sprawdzenie końca ekstrakcji wykonać przez odparowanie na szkiełku zegarkowym kilku kropel rozpuszczalnika z ekstraktora. Na szkiełku nie powinien pozostać œślad tłuszczu. Gilzy osuszone i ostudzone w eksykatorze należy zważyć z dokładnością do 0,01 g, a rozpuszczalnik odpędzić pod wyciągiem. Zawartość tłuszczu (X3) obliczyć w procentach wg wzoru: X3=m1-m2*100/m0 w którym: m1-masa gilzy z próbką i wata przed ekstrakcją g, m2- masa próbki z gilzą po ekstrakcji Za wynik należy przyjąć średnią arytmetyczną wyników dwóch lub więcej oznaczeń, dla których rozstępy nie przekraczają wartoœci: g, m0-masa próbki z gilza przed suszeniem. Za wynik należy przyjąć średnią arytmetyczną wyników 2 lub więcej oznaczeń dla których rozstępy nie przekraczają wartości: Ro2=0,8 Ro3=1,0 Wynik podać z dokładnością do 0.1%.

Do porównania wyników uzyskanych metodami technicznymi z wynikami uzyskanymi według metody odwoławczej należy stosować następujące współczynniki przeliczeniowe:

- dla metody technicznej (Gerbera) - 0,98,

- dla metody technicznej (różnicowej) 0.97.

1

---