Podgromada: Ascomycotina - Workowce
Klasa: Hemiascomycetes - Workowce pierwotne
Saecharomycetes - Drożdże
Klasa Plectomycetes - Bezładniaki
I Grupa: Workowce jednościenne
Klasa Pyrenomycetrs - Jądrzaki
Workowce z tej klasy zawsze tworzą typowe strzępki korkotwórcze i owocniki. Owocniki też są zawsze kuliste (kleistotecja) lub buteleczkowate (perytecja). Worki są typu unitunikalnego tzn. o pojedynczej ścianie. Zarodniki workowe po dojrzeniu wydostają się przez otwór na szczycie worka lub są rozsiane za pomocą specjalnych urządzeń (aparat apikalny). Owocniki mogą występować na powierzchni porażonego organu roślinnego albo być mniej lub więcej w nim pogrążone.
Stadium workowe (doskonałe) rozwija się raz w roku, zawsze jednakowego typu podczas gdy stadium konidialne występuje w danym roku w kilku pokoleniach i nieraz w różnej formie.
Rząd Erysiphales - Mączniaki prawdziwe
MĄCZNIAK AMERYKAŃSKI AGRESTU I PORZECZKI
Grzyb poraża liście, owoce i pędy. Owocniki typu kleistotecjum. Pojawia się zamieranie na liściach, owocach i pędach. W nalocie są strzępki grzybni, tworzą się czarne kuleczki (owocniki - kleistotecja). Zimują otocznie i grzybnia na pędach. Zarodniki workowe wysiewają się wiosna i zakażają nowopowstałe pędy.
MĄCZNIAK PRAWDZIWY JABŁONI
Od spodniej strony liścia tworzy się mączysty nalot, w ostatnim stadium choroby skórka jabłek odrdzewia się. Patogen jest ciężki do wytępienia. Grzyb występuje w szkółkach, sadach.
Objawy: występowanie na pąkach, pędach, kwiatach i owocach. Pędy silnie porażone zamierają. Nowe liście są porażone wtórnie przez cały okres wegetacji. Na liściach pojawiają się chlorotyczne plamy, następnie pokrywają się białym nalotem. Na porażonych pędach i liściach mogą tworzyć się otocznie grzyba ( ciemne, czarne punkty). Owoce ulegają ordzawieniu poprzez niszczenie epidermy i tworzy się tkanka korowa; opadają z drzew.
MĄCZNIAK PRAWDZIWY DYNIOWATYCH
Chorobie sprzyjają lata ciepłe.
Objawy: na liściach i wierzchołkach pędu pojawia się biały nalot który rozszerza się na całą blaszkę liściową. Pędy i liście są zahamowane we wzroście, obumierają, zmniejsza się plon.
MĄCZNIAK PRAWDZIWY WINOROŚLI
Poraża liście i owoce, biały nalot występuje na górnej stronie liści, liście brunatnieją i opadają. Grzybnia zimuje w pędach i pąkach. Stadium doskonałe workowe nie odgrywa decydującej roli. Choroba rozprzestrzenia się poprzez zarodniki konidialne. Okres inkubacji 7-10 dni.
MĄCZNIAK PRAWDZIWY LESZCZYNY
Choroba ta dotyka leszczyny. Pojawia się na liścia nalot, liście usychają i opadają. Przypuszcza się że choroba przenosi się z leszczyn dzikorosnących na plantacje uprawowe.
Rząd Sphaeriales - Kuliste
NACZYNIOWA CHOLENDERSKA CHOROBA WIĄZU
Na przekroju gałązek pni a czasami korzeni drzew występują brunatne przebarwienia. Grzyb ten występuje w naturze w stadium konidialnym (Graphium ulmi - grafioza). Grzyb przenoszony jest z chorego drzewa na zdrowe poprzez chrząszcze ogłodki.
GORZKA ZGNILIZNA JABŁEK
Grzyb zakaża gruszki, jabłka we wszystkich stadiach owoców. Na dojrzewających owocach tworzą się plamy gnilne. Owoce ulegają mumifikacji (sucha zgnilizna). Na takim owocu tworzą się zarodniki konidialne barwy od pomarańczowej do różowej. Jeśli jest wysoka wilgotność plama gnilna pokrywa się nalotem. Grzyb rozwija się bardzo dobrze w niskiej temperaturze. Źródłem pierwotnej infekcji są pączki, pędy i fragmenty kory.
CZERWONA PLAMISTOŚĆ ŚLIWY
W połowie czerwca pojawiają się na liściach jasnoczerwone plamy średnicy 1mm, a na dolnej stronie liścia pojawiają się drobne czarne punkty - owocniki grzyba - piknigia.
Grzyb ma dwie fazy rozwojowe: saprofityczną i pasożytniczą. W fazie saprofitycznej rozwija się stadium doskonałe grzyba - stadium workowe, w nim pod koniec lata tworzą się otocznie a w nich worki.
GUZŁEK RAKOTWÓRCZY DRZEW OWOCOWYCH
Choroba występuje powszechnie na jabłoniach i w klimacie wilgotnym. Rany tworzą się na pniach, gałęziach, jednorocznych pędach i w rozwidleniach pędów. Występują rany rakowe typu otwartego i zamkniętego (występuje tkanka zabliźniająca, pod nią grzyb się rozwija). Grzyb występuje powszechnie w stadium workowym i konidialnym.
Cykl rozwojowy -> źródłem infekcji są rany rakowe i w nich grzyb zarodnikuje. Główną rolę odgrywa stadium konidialne. Jak jest wilgotna pogoda tworzy się masa śluzowata, która jest rozmywana przez deszcz. Zakażenie następuje przez rany rakowate. Grzyb rozrasta się w miękiszu korowym.
ANTRAKNOZA ORZECHA WŁOSKIEGO
Porażone są liście i młode owoce. Na liściach tworzą się szaro-żółte plamy z brunatną obwódkę, potem staja się brązowe. Tkanka w miejscu plam się wykrusza. W miejscu plam rozwija się stadium konidialne grzyba pod koniec wegetacji. Grzyb zimuje na pędach. Drzewa są zahamowane we wzroście i zmniejsza się plon.
LEUKOSTOMOZA DRZEW PESTKOWYCH
Choroba występuje w rejonach nadmorskich. Dotyka drzew pestkowych. Charakterystycznym objawem jest to że nagle obumiera korona drzewa lub konary. Liście więdną w połowie okresu wegetacji, w korze tworzą się rany oraz tworzą się wycieki gumy. Grzybnia przyrasta do drzewa i drzewo wtedy ciemnieje. Grzyb tworzy na korze otocznie.
Cykl rozwojowy. Grzybnia rozwija się w miękiszu korowym i miazdze. Zimuje w postaci zarodników konidialnych i w postaci otoczni. W okresie wegetacji rozprzestrzenia się w postaci konidiów. Stadium konidialne - piknidia.
Rząd Taphrinales - Zewnętrzniaki workowe
Są to grzyby pasożytnicze na roślinach naczyniowych, powodując plamistość na liściach lub różnego rodzaju zniekształcenia porażonych organów. Grzybnia dikariotyczna, zwykle słabo rozgałęziona rozwija się w przestworach międzykomórkowych, lub na komórkach skórki pod kutikulą i nie wytwarza w zasadzie ssawek.
Grzyby tego rzędu nie wytwarzają owocników, choć worki ich często występują w zwartej warstwie palisadowej, bardzo podobnej do hymenium. U innych workowców worki powstają bezpośrednio na grzybni dikariotycznej. Z dikariotycznych komórek, z których po odpowiednich podziałach tworzy się worek z 8 zarodników. Powstałe zarodniki workowe często w worku pączkują tworząc liczne mniejsze blastospory - zarodniki bezpłciowe.
Organizmów płciowych grzyby tego rzędu nie wytwarzają ale zachowały zdolność do rozwoju płciowego poprzez kopulację z haploidalnych blastospor (samotogamia) co prowadzi do powstania dikariofazy, która obejmuje prawie całe życie tych grzybów.
KĘDZIEŻAWOŚĆ BRZOSKWINI
Choroba występuje tylko na brzoskwini. Symptomu pojawiają się na liściach, mniejsze na pędach i owocach. Na wiosnę blaszka liściowa wzdęta i krucha stopniowo czerwienieje, brunatnieje, zasycha. Na powierzchni liścia pojawia się szarobiały nalot, woskowaty z połyskiem metalicznym - oznaka etiologiczna, na owocach w postaci ciemnych ran. Na pędach miękisz korowy jest nabrzmiały.
Przyczyna: grzyb tworzy grzybnię strzępkową, zarodniki blastospory.
Cykl rozwojowy. Worki rozpadają się i uwalniają zarodniki workowe lub powstałe już w workach konidia. Blastospory są rozmywane przez deszcz w koronie drzewa i przyklejają się do gałązek. Na wiosnę pączkują i z deszczem są przenoszone na liście i po dikariotyzacji zakażają.
TORBIEL ŚLIWY
Grzyb z klasy workowców powoduje tworzenie się torbieli tj. workowato wydłużonych owoców bez pestki. Owoce pokryte są szarym nalotem. Zimują zarodniki workowe i grzybnia w pąkach. Na wiosnę wrasta grzybnia z pąków w pędy.
Klasa Discomycetas - Miseczniki
Grzyby tej klasy maja jeden typ owocnika - apotecjum, i ono jest kształtu miseczki lub kielicha. Worki, miseczki otwierają się za pomocą aparatu apikalnego albo mają wieczko. Zarodniki workowe są jedno lub wielo komórkowe.
Rząd: Helotiales - Helotkowce
ZGNILIZNA TWARDZIKOWA
Polifag - poraża wiele roślin. Objawem jest to, że organy roślin gniją i pokrywają się białym watowatym nalotem. W tym nalocie tworzą się sklerocja grzyba - forma przetrwalnikowa. Zgnilizna rozwija się bardzo szybko. W nalocie grzybni rozwijają się szaro-czarne sklerocja. Grzyb występuje tylko w stadium workowym, w stadium apotecjum.
Cykl rozwojowy. Grzyb zimuje w postaci sklerocjów i one mają przetrwać w glebie 3 lata i w postaci grzybni na żywych i martwych organach. Po przezimowaniu na sklerocjum wytwarzają się apotecja (zarodniki) lub grzybnia. Rozprzestrzenia się przez fragmenty grzybni.
SZARA PLEŚŃ
Pasożyt okolicznościowy poraża kilkadziesiąt gatunków występujących w glebie jako saprofit.
Objawy występują na wszystkich nadziemnych organach roślin i we wszystkich stadiach wzrostu (w postaci brunatnych plam, lokalnej zgorzeli, zgnilizny, obumierania organów, w postaci szarego nalotu i czarnych drobnych sklerocji). Stadium workowe występuje rzadko. Ciepło i wilgoć, kontakt z podłożem sprzyja rozwojowi choroby. Trwałą formą grzyba są .sklerocja, infekcja następuje przez zranioną skórkę lub ranę. Zarodniki mogą kiełkować w kropli wody.
BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH
Choroba występuje na drzewach pestkowych, największe szkody powoduje na wiśniach.
Objawy: poraża kwiaty i pędy. Kwiaty brunatnieją i więdną, później nekroza przenosi się napędy, liście są brunatne, z pędów może wyciekać guma. Porażone organy pokrywają się pylącymi popielato-brunatnymi sporodochiami. Na owocach tworzą się plamy gnilne. Zimują brodawkowate sporodochia. Na wiosnę poprzez konidia zostają zarażone słupki i pręciki a potem grzyb wrasta do pędów i gałęzi.
DROBNA PLAMISTOŚĆ DRZEW PESTKOWYCH
Od końca maja pojawiają się na liściach szarozielone później czerwonobrunatne plamki. Liście w miejscu plam są wzniesione i tam się znajdują łoża owocników stadium konidialnego. Tkanka liścia w miejscu plam obumiera. Dochodzi do przedwczesnej deformacji liści. Stadium workowe rozwija się saprofitycznie. Łoża tworzą się w stadium pasożytniczym pod skórką liści. Zarodniki workowe dojrzewają w apotecjach. Infekcji wtórnych dokonują zarodniki konidialne. Rozwój choroby trwa 9-15 dni.
II. Grupa: Bitunieate - Workowce dwuścienne
Klasa: Komoroworkowe
Występują owocniki i strzępki korkotwórcze. Worki są dwuścienne.
Rząd: Nibyowocnikowe
Worki są w pęczkach bez wstawek tzw. pseudoparafis, grzyby są saprofitami występującymi na pędach i obumarłych liściach, ale wiele z nich to groźne pasożyty roślin uprawnych.
BIAŁA PLAMISTOŚĆ LIŚCI TRUSKAWKI
Na liściach pojawiają się białe plamy a wokół nich brązowe obwódki. Choroba pojawia się w lata wilgotne. Jeżeli dojdzie do silnego porażenia plamy zlewają się i liść obumiera. Na żywych liściach rozwija się stadium konidialne - zarodniki skupione w łańcuszkach. Stadium workowe występuje rzadko, rozwija się w opadłych liściach, dojrzewa wiosną. Głównym źródłem materiału infekcyjnego na wiosnę są zeszłoroczne martwe liście z pseudosklerocjami na których wiosną tworzą się zarodniki konidialne.
Rząd: Pleosporowe
Owocniki typu pseudoperytecjów pojedynczo lub w grupach na powierzchni organów lub zagłębione w komorach - lokalach. Worki tworzą się pojedynczo lub w pęczkach.
PARCH JABŁONI I GRUSZY
Grusza. Grzyb poraża liście, owoce i pędy. Plamy na liściach gruszy pojawiają się wcześniej niż u jabłoni i na spodniej stronie.
Jabłoń. Poraża liście i owoce, rzadziej pędy. Na liściach pojawiają się oliwkowe plamy. Plamy na owocach są wyraźne i zlewają się w skupienia. W miejscach plam widać pęknięcia i deformacje. Najbardziej szkodliwe jest porażenie liści, dlatego bo rozwijają się pod kutikulą powodując wzrost transpiracji. Stosunki wodne są zakłócone i zrzuca zawiązki, traci liście i jest mniej odporny na niskie temperatury.
Etiologia. Grzyb wytwarza stadium workowe (saprofityczne), stadium konidialne żyje pasożytniczo. Pseudotecja stadium workowego tworzą się w opadłych liściach. W worku jest 8 zarodników workowych w rocznym cyklu mamy 2 fazy- saprofityczna i pasożytnicza.
Otocznie tworzą się jesieną, dojrzewają wiosną - faza pękania pąków. Do zakażenia dochodzi podczas wiosennych opadów. Zarodniki kiełkują na wilgotnych liściach i zarażają je.