Królestwo: Eucariota - organizmy jądrowe
Podkrólestwo: Mycobiota - Grzyby
Gromada: Myxomycota - Śluzorośla pasożytnicze
Klasa: Plasmodiophorales - Plasmodioforowce
Rząd: Plasmodiophorales - Plasmodioforowce
KIŁA KAPUSTY - Plasmodiophora Brassica
Na korzeniach tworzą się narośla
Największa choroba roślin krzyżowych. Największe szkody powodowane na glebach kwaśnych i wilgotnych (torfowych). Aby wyeliminować chorobę pole wapnujemy. Zarodniki mogą przetrwać 8 lat.
Objawy: choroba występuje na polu placami, to źródło zarażenia jest z gleby. Liście chorych roślin na początku są blado zielone, potem żółkną, stają się niedorozwinięte i źle formują główki. Jeśli są upalne dni liście więdną. Typowym objawem choroby są narośla na korzeniach, rzadziej na nadziemnych częściach pędu. Narośla tworzą się w wyniku 2 zjawisk:
hipertrofii - czyli przerostu porażonych komórek
hiperplazji - czyli nadmiernego podziału komórek.
Na korzeniach gdzie wysterują narośla nie tworzą się włośniki. Po pewnym czasie tkanka narośla staje się krucha, rozpada się i uwalnia ogromne ilości zarodników.
Etiologia: przyczyną jest patogen kiły kapusty - polifagiczny pasożyt porażający wiele roślin.
Cykl rozwojowy: formą przetrwalnikową grzyba są zarodniki przetrwalnikowe jednozarodnikowe zarodnie. Czynnikiem stymulującym (pobudzającym) jest kwaśny odczyn gleby. Zarodnik przetrwalnikowy i powstałe po kiełkowaniu pływki są haploidalne. Pływki są zaopatrzone w dwie wici, docierają one do podatnej rośliny i zakażają ją przez włośniki. W porażonych włośnikach tworzy się (rozwija) wielojądrowe szybkopowiękrzające się plazmodium. To plazmodium może opanować sąsiednie komórki w miękiszu korowym korzeni. Potem dzieli się na wielojądrowe fragmenty, które otaczają się błonami. Z oddzielnych fragmentów plazmodium formułują się zarodnie pływkowe, a w nich formułują się wtórne zarodniki pływkowe w liczbie od 4 do 8. Zarodniki pływkowe wydostają się na zewnątrz przez otwory w ścianie porażonej komórki i zakażają podziemne części rośliny i cykl rozwojowy grzyba się powtarza. Zarodniki pływkowe mogą pełnić funkcje gamet.
PARCH PRÓSZYSTY ZIEMNIAKA - Spongospora subterranea
Gleby ciężkie, wilgotne, źle przewietrzane. Tworzy się w sezonach chłodnych i wilgotnych.
Objawy: na bulwach tworzą się jasne brodawki średnicy 7 mm. W miarę rozwoju choroby brodawki pękają i wysypuje się z nich brunatny proszek (zarodniki grzyba). Porozrywane resztki perydermy tworzą strupy i mogą występować w formie ranek.
Przyczyną jest parch prószysty ziemniaka. Grzyb jest pasożytem bezwzględnym, endobiontem i tworzy holokarpiczna plechę w postaci śluźni.
Cykl rozwojowy; podobny do kiły kapusty. Formą przetrwalnikową są zarodnie przetrwalnikowe i one tworzą się na przechowywanych bulwach, bądź na ich szczątkach w glebie. Zarodniki zoospory. One zakażają ziemniaki poprzez zranienia skórki. W komórkach tworzą się plazmodia wielojądrowe, które dzielą się i tworzą liczne zarodniki pływkowe.
Gromada: Eumycota - Grzyby właściwe
Podgromada: Mastigomycotina - Biczykowe
Występują zarodniki pływkowe, stadium doskonałe stanowią oospory
Klasa: Chytridiomycetes - Skoczkowe
Zarodniki pływkowe, jednowiciowe, wić z tyłu zarodnika, biczykowata
Rząd: Myxochytridiales - Śluzoskoczkowce
Plecha ameboidalna (pełzakowata) bez ściany komórkowej, holokalpiczna
RAK ZIEMNIAKA - Synchytrium endobioticum
Grzyb jest kwarantannowy.
Objawy: porażeniu ulęgają głównie bulwy. Na nich w miejscu oczek tworzą się kalafiorowate Narośla różnej wielkości i kształtu. Na korzeniach się nie tworzą. Pod koniec wegetacji te Narośla zaczynają się rozpadać.
Przyczyną choroby jest grzyb raka ziemniaka.
Plecha grzyba występuje w postaci protoplastu. Wyróżniamy formy morfologiczne grzyba:
prosorus - haploidalny zarodek letni
sorus - zbór zarodni letnich
W zarodniach pływkowych tworzą się zarodniki pływkowe i one zarażają ziemniaki i pełnią też rolę gamet, formą przetrwalnikową są grubościenne zarodnie przetrwalnikowe. W tworzeniu zarośli bierze udział hipertrofia i hiperplazja.
Cykl rozwojowy podobny do kiły kapusty.
ZGORZEL SIEWEK KAPYSTY - Olpidium brassiceae
Choroba występuje na siewkach i rozsadzie roślin krzyżowych. Chorobie sprzyja niska temperatura, deszcze, gęsty siew, brak przewietrzenia. Najbardziej typowym objawem choroby jest ciemnienie, gnicie i przewężenie części podliścieniowej rośliny. Przyczyną może też być tzw. grzyby saprofityczne żyjące w glebie (tzw. grzyby zgorzelowe - botrytis cinerea, olpidium brassiceae, rhizoctomia solini, fusarium)
Klasa: Oomycetes - Lęgniowce
Plecha zbudowana ze strzępek komurczakowatych, w fazie wzrostu diploidalna, ściana komórkowa zbudowana z błonnika i glukaniu. Zarodniki pływkowe, dwuwiciowe.
Rząd: Peronosporales - Wroślikowce
Plecha w postaci grzybni komórczakowatej, strzępki grzybni tych pasożytów z tego rzędu tworzą ssawki (haustoria) rozmnażanie bezpłciowe przez zarodniki pływkowe i konadia a rozmnażanie płciowe przez oospory.
ZGORZEL SIEWEK - Pythium debaryanum
Grzyb jest polifagiem.
Zgorzel przedwschodowa. Zakażenie kiełków może następować przed ich wydostaniem się na powierzchnię gleby. Porażone kiełki brunatnieją i czernieją, przewężają się i w końcu zamierają. W skutek tego na polu powstają miejsca pozbawione wschodzących roślin.
Zgorzel powschodowa. Jeżeli do zgorzeli dojdzie po ukorzenieniu się wschodów to dochodzi wtedy do żółknięcia, zamierania i przewracania się roślin.
Ten grzyb tworzy delikatną szybkorosnącą grzybnię.
Cykl rozwojowy. Grzyb występuje w glebie w postaci grzybni, która rozwija się saprofitycznie oraz w glebie znajdują się zarodniki przetrwalnikowe - oospory. Te oospory na wiosnę stanowią główne źródło zakażenia. W okresie wegetacji grzyb rozprzestrzenia się za pomocą zarodników pływkowych.
Rodzina: Phytophthoraceae
ZARAZA ZIEMNIAKA I POMIDORA - Phytophthora infestans
Objawy: występują na liściach i owocach. Na liściach tworzą się nieregularne duże wodniste plamy, na czubkach i brzegach najniżej położonych liści. Podczas wilgotnej pogody choroba szybko się rozprzestrzenia, plamy brunatnieją a porażona tkanka zamiera. Na dolnej stronie liści pojawia się na brzegach plam delikatny szarobiały nalot. W tym nalocie na trzonkach konidialnych znajdują się zarodniki konidialne. Choroba rozwija się w czasie wilgotnej pogody. Podczas suchej pogody plamy na liściach zasychają - choroba nie postępuje. Na bulwach dochodzi do tego ze mamy zagłębione szarosiwe plamy o różnej wielkości. Miąższ bulw w miejscu plam jest wodnisty i brunatny.
Cykl rozwojowy: grzyb zaraza ziemniaka to patogen przystosowany do rozwoju w nadziemnych organach roślin. Grzyb zimuje w postaci grzybni w porażonych bulwach, gnijące to główne źródło pierwotnego zakażenia. Grzyb przenosi się w polu za pomocą zarodników pływkowych, konidialnych w zależności od warunków atmosferycznych. Do masowych infekcji dochodzi podczas deszczowej pogody. Pierwsze zarodniki pojawiają się już w maju. W drugiej fazie choroby następuje porażenie bulw przez zarodniki pływkowe. Infekcja następuje przez przetchlinki, zraniona skórkę.
Rodzina: Peronosporaceae
MĄCZNIAK RZEKOMY GROCHU - Peronospoea pisi
Objawy: systematyczne porażanie młodych roślin, lokalne porażenie liści i wąsów i kwiatów, porażenie strąków i nasion.
Cykl rozwojowy: grzybnia rośnie międzykomórkowo, zapuszczając do komórek rozgałęzione ssawki. W okresie wegetacyjnym grzyb rozprzestrzenia się za pomocą zarodników konidialnych, a pierwotnego zakażenia dokonują zoospory. Chłodne i wilgotne okresy sprzyjają chorobie.
MĄCZNIAK RZEKOMY DYNIOWATYCH - Pseudoperonospora cubensis
Choroba w jesiennym cyklu uprawy. Na liściach tworzą się okrągłe plamy jasnozielone a potem żółte. Następuje bardzo szybkie zamieranie liści. Zarodnikowanie patogenu następuje nocą w temp 15-16 st.C w 2-4 godziny.
MĄCZNIAK RZEKOMY WINOROŚLI - Plasmopara viticola
Grzyb jest patogenem ścisły, to Zn. Może się on rozwijać na żywej tkance, po za nią ginie.
Zimuje w postaci oospor zarodników przetrwalnikowych wytwarzających się w liściach i pędach. Zoospory zakażają liście przez szparki. Plamy tworzą się na dolnej stronie liści i w miejscu plam zauważyć można śnieżnobiały nalot. Plamy na liściach stopniowo brunatnieją i objęta nimi tkanka obumiera. Zakażeniu mogą tez ulegać owoce i pędy.
MĄCZNIAK RZEKOMY SAŁATY - Bremia lactucae
Objawy: na liściach pojawiają się białoszare szczoteczkowate naloty zarodnikującej grzybni (na doln4j stronie liścia). W tych miejscach tkanka żółknie w postaci rozległych plam, porażone liście szybko tracą turgor. Infekują zarodniki konidialne, zarażają przetrwalnikowe - oospory.
Rodzina: Albuginaceae
BIELIK KRZYŻOWYCH - Albugo candida
Na górnej stronie liści pojawiają się jasnozielone p[później czerwonawe nieco wzniesione plamy. Na dolnej stronie w miejscu plam tworzą się białe błyszczące pęcherzykowate skupienia zarodników konidialnych. Powstają w łańcuszkach, w porażonych tkankach grzyb tworzy zarodniki przetrwalnik0owe tzw. oospory. W okresie wegetacji grzyb rozprzestrzenia się w postaci zarodników konidialnych. Grzyb zimuje w postaci grzybni na korzeniach oraz oospor.