1. Pojęcie wychowania ( w znaczeniu szerokim i wąskim).

wychowanie- proces polegający na przygotowaniu dziecka do dorosłego życia; dot. przekazywania wzorów kulturowych i intelektualnych rozwoju osobowości, umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowy, wpajanie norm i zasad

*Gurycka- dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych, wywołując zmiany w osobowości człowieka tym działaniom poddawanego

*Durkhein- oddziaływania pokoleń dorosłych na te które nie dojrzały jeszcze do życia społecznego

*Szczepański- intencjonalne kształtowanie osobowości dokonywane w ramach stosunku wychowawczego między nauczycielem a uczniem wg przyjętego w grupie ideału wychowania

Cechy wychowania:

*intencjonalność-wiemy co chcemy osiągnąć, świadomość celów wychowania

*interakcyjność- proces wychowawczy ma miejsce w sytuacji interakcji

*długotrwałość- wychowanie trwa przez całe życie

*relatywność- trudność w przewidywaniu skutków wychowania

*systematyczność- wychowanie ciągłe rozłożone w czasie

*złożoność- wychowanek nabywa zasady i wprowadza je z życie

Wychowanie w znaczeniu szerokim:

Odnosi się do wychowa­nia skoncentrowanego zarówno na rozwoju umysłowym i uczuciowym jednostki, jak również na sferze jej motywacji i konkretnych działań. Inaczej mówiąc, wychowanie takie jest utożsamiane z rozwijaniem (kształtowaniem) osobowości pod względem wszystkich jej cech. Obej­muje zarówno nauczanie (uczenie się), jak i wychowanie w jego węż­szym znaczeniu. Innymi słowy, przedmiotem wychowania w szerszym znaczeniu jest „całość psychiki człowieka", czyli „ogół procesów i wła­ściwości psychicznych", tj. zarówno intelektualnych (umysłowych), emocjonalnych (uczuciowych) i wolicjonalnych (chcenia) łącznie z dzia­łaniem

Wychowanie w znaczeniu wąskim:

Rozumie się nade wszystko kształtowanie charakteru jednostki, „w którym — zgod­nie z przekonaniem Bogdana Nawroczyńskiego — stała, silna, samo­dzielna, przedsiębiorcza i praktyczna wola jest skierowana na cele war­tościowe, w tym przede wszystkim na cele moralne" A zatem, wychowanie takie sprzyja głównie konstruktyw­nym przeżyciom emocjonalno-motywacyjnym jednostki oraz jej zacho­waniom i postawom społecznie i moralnie pożądanym.

2. Procesy osobotwórcze (socjalizacja, edukacja, enkulturacja).

Pojęcie „socjalizacja" wprowadził Emile Durkheim.

Socjalizacja -proces nabywania przez jednostkę systemu norm, wartości i wzorów zachowań obowiązujących w danej zbiorowości. Trwa przez całe.

Szerokie rozumienie tego terminu obejmuje zarówno „kształtowa­nie osobowości społecznej" lub „nabywanie społecznej dojrzałości czy kompetencji społecznych", jak również „wchodzenie w kulturę,

Natomiast w węższym rozumieniu socjalizacja to wpływ życia społecznego czy po prostu proces oddziaływania społecznego na jed­nostkę, a jednocześnie skutek tego wpływu w postaci zachodzących w niej zmian, także w sferze osobowości.

Fazy socjalizacji

I przypada na okres od urodzenia do 2-3 roku życia dziecka. Zwana stadium presocjalizacji w tym okresie podstawowym środowiskiem pod którego wpływem zostaje zazwyczaj dziecko jest rodzina naturalna lub zastępcza lub zakład w którym przebywa

II wiąże się z wiekiem przedszkolnym dzieci , uchodzi ona za pierwsza fazę socjalizacji właściwej w której wpływy socjalizujące zaczynają obejmować także środowisko rówieśnicze

III wpływy te rozciągają się również na szkołę w kolejnych fazach zwiększa się krąg socjalizujących środowisk

Warunki spełnienia socjalizacji;

1. kultura(cel)

2. warunek istnienia grup społecznych

3. aktywność jednostki(role społeczne które pełni)

4. zmiana osobowościowa

Pojęcie enkulturacji

Enkulturacja, proces wrastania danej jednostki w kulturę zbiorowości, trwający przez całe jej życie. Służy m.in. nabyciu stosownej kompetencji kulturowej, dzięki której jednostka zdobywa umiejętności umożliwiające działania zgodne z kulturowymi normami, oraz staje się pełnoprawnym członkiem społeczeństwa i depozytariuszem jego kultury.

Pojęcie edukacji

(łac. educatio - wychowanie) - pojęcie związane z rozwojem umysłowym i wiedzą człowieka, stosowane w następujących znaczeniach:

proces zdobywania wiedzy, polega na zdobywaniu wiedzy w szkole lub poza nią.

pojęcie używane dla określenia stanu wiedzy danej osoby, społeczeństwa, narodu. W tym kontekście mówi się o dobrej lub złej edukacji, wystarczającej lub niewystarczającej.

wychowanie (głównie pod względem umysłowym), wykształcenie, nauka

kształcenie, ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności

3. Nauczanie wychowujące.

nauczanie wychowujące- poza dostarczeniem wiedzy kształtuje się szereg właściwości osobowościowych; polega nie tyle na przekazywaniu wiedzy uczniom, co raczej na wiązaniu, łączeniu tej wiedzy z rozwojem ich uczuć i woli.

4. Sytuacja wychowawcza i jej rodzaje.

Sytuacja wychowawcza:

Sytuacje wychowawcze są to pewne układy: rzeczy, ludzi, zadań powiązanych jednością miejsca i czasu i organizowanych w celu zrealizowania określonego celu wychowawczego
elementy sytuacji wychowawczej:

1. czas

2. miejsce

3. zadanie

4. rzeczy

5. osoby

6. cel

7. zdarzenie

5. Środowisko wychowania.

Środowisko wychowawcze

To część obiektywnego środowiska społecznego człowieka wraz z jego podłożem przyrodniczym i kontekstem kulturowym z tworzą to środowisko osoby, grupy społeczne i instytucje pełniące zadania wychowawcze, pobudzające jednostki i grupy do przyswajania wartości moralnych i zgodnych z nimi zachowań społecznych odpowiadających ideałowi wychowawczemu społeczeństwa.

Cechy środowiska wychowawczego:

1. celowo organizowane

2. realizacja zadań wychowawczych

3. występowanie wartości moralnych

4. zachowania pożądane

6. Rodzina i jej funkcja wychowawcza.

RODZINA(wg Tyszki)

Rodzina to grupa społeczna; zbiorowość, ma poczucie odrębności; ma własne zadania i cele życiowe; ma układ stałych między osobniczych stosunków; ma określoną strukturę; występują w niej bezpośrednie, bliskie, intymne i emocjonalne kontakty.

Funkcja prokreacyjna - polega na dążeniu do zaspokajania potrzeb seksualnych i posiadania potomstwa. Zapewnia trwałość biologiczną rodziny i społeczeństwa.

Funkcja wychowawcza - ściśle związana z f. prokreacyjną. Polega na jej niezastąpionym udziale w procesie socjalizacji młodego pokolenia od wczesnego dzieciństwa do założenia własnej rodziny i wykonywania określonego zawodu. W f. wychowawczej wyróżnia się dwie podfunkcję: zachowawczą i twórczą. Zachowawcza polega na przekazywaniu potomstwu dziedzictwa, wzorów zachowań. Twórcza - stwarza warunki dla postępu społecznego przez wychowanie jednostek aktywnych, wykazujących inwencję.

Funkcja gospodarcza - ściśle związana z dwoma poprzednimi. Rodzina jest elementem rynku. Wszystkie rodziny mają swój udział w życiu gospodarczym kraju. Funkcje rodziny są komponentem naszego środowiska, nie mogąca istnieć samodzielnie.

Typy rodzin:

*pełna-cała, rodzice i dzieci połączeni silną więzią emocjonalną

*niepełna- np. bezdzietna

*rozbita- trwała nieobecność jednego z rodziców<rozwód, separacja, śmierć>

*zrekonstruowana-po rozbiciu zawarcie nowego małżeństwa lub adopcja

*zdezorganizowana- członkowie są w ciągłych konfliktach

*zdemoralizowana- ciągły konflikt z prawem lub sąsiadami

*zastępcza- zajmują się rozwojem i wychowaniem dzieci

Style wychowania w rodzinie.

a)autokratyczny-duży dystans pomiędzy rodzicami i dziećmi; rodzice podporządkowują sobie dzieci, ważne są tylko ich racje, niedostrzeganie potrzeb dzieci; dzieci są nieśmiałe, żyją w lęku przed karą, uległe, niektóre są agresywne i nienawidzą innych

b)demokratyczny-styl najbardziej optymalny; koleżeńskie i partnerskie kontakty z dziećmi; liczenie się z ich potrzebami i zdaniem w podejmowaniu decyzji domowych; silna więź emocjonalna; dzieci są lepiej przygotowane do życia <niezależne, pomysłowe, poczucie obowiązku>

c)liberalny- niepożądane; polega na pozostawieniu dzieci samym sobie; nie ingerowanie w ich sprawy, tolerancja aspołecznych zachowań; spełnianie zachcianek dzieci- które są oczkiem w głowie rodziców; dzieci przesadnie pewne siebie, egoistyczne, kapryśne; niezdyscyplinowane, nie rozumieją istoty życia

d)wychowania okazjonalnego- brak spójności oddziaływań wychowawczych ze strony rodziców; zmienność i przypadkowość oddziaływań na dziecko, zależne od humoru rodziców

7. Problematyka wychowawcza klasy szkolnej.

8. Wychowawcza funkcja szkoły.

wychowawcza funkcja szkoły

• kształtowanie postaw moralnych i społecznych zgodnych z zasadami demokracji

• umacnianie poczucia obowiązku pracy i nauki,

• rozwijanie aktywnych postaw zawodowych i społecznych,

• wspomaganie wychowawczej roli rodziny,

• tworzenie kultury pozytywnych wzorów,

• kształtowanie umiejętności współpracy i poczucia odpowiedzialności,

• przeciwdziałanie przemocy i uzależnieniom.

9. Osobotwórcze znaczenie grupy rówieśniczej.

Grupa rówieśnicza, typ grupy społecznej, Organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną- wieku, lecz ze względu na typ więzi pomiędzy członkami(bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą)Mogą do niej przynależeć osoby o zróżnicowanym wieku. Jest to najstarsza grupa pierwotna. Charakteryzuje się tym, iż przynależność do niej jest dobrowolna, tworzona jest spontanicznie. Istotna jest ze względu na proces socjalizacji jednostki. W grupach rówieśniczych kształtują się także subkultury.

10. Funkcja nauczyciela - wychowawcy klasy.

FUNKCJE WYCHOWAWCY KLASY:

1. administracyjna:

prowadzenie dokumentacji dydaktyczno-wychowawczej klasy: teczka wychowawcy klasowego-informacje

● poświadczenie osiągnięć szkolnych uczniów: wypisywanie świadectw, opinii

● statystyka i sprawozdawczość: arkusze frekwencji, obliczanie jaka jest średnia ucznia, obecność, sprawozdania, wszelkie wyjazdy, imprezy

● prowadzenie spraw finansowych klasy: aukcje, zbiórka, wycieczki, fundusz klasowy 2)wychowawczo-opiekuńcza:

● diagnozowanie: kontakt z rodzicami, test socjometryczny, kontakt ucznia z rówieśnikami, wychowawca powinien poznać słabe i mocne strony ucznia, może udać się do domu sprawdzić czy ma odpowiednie warunki do nauki, warunki w których żyje;

● planowanie: planowanie zajęć, tygodniowy, miesięczny, konspekty

● organizowanie środowiska wychowawczego: integracja grupy ,organizowanie zajęć, rozwiązywanie problemów

● terapia pomoc wychowankom, udzielanie wszechstronnej, pomocy rozmowa z uczniami

Funkcje nauczyciela:

tradycyjny:

1. informacyjna, przekazuje posiadaną wiedze,

2. nauczyciel kontroluje, określa swoje wymagania i je egzekwuje,

3. funkcja instruktorska, prezentująca, nauczyciel wskazuje drogi rozwiązania

11. Pojęcie formy wychowania, rodzaje form.

Formy wychowania wg Górniewicza: działanie celowo zorganizowane przez wychowawcę aby wychowankowie przejawiali oczekiwane rodzaje aktywności

a)ze względu na przedmiot aktywności:

*przez działalność wytwórczą <pracę>- systematyczność, odpowiedzialność,

*przez zabawę- współdziałanie, pomysłowość

*sztukę- wrażliwość, zdolności manualne

*naukę- systematyczność, samodzielność

*działalność usługową- uczynność, samodzielność

*działalność społeczną- wrażliwość, altruizm

b)ze względu na relacje wychowanka z innymi osobami:

*indywidualne

*zespołowe

*zbiorowe (współdziałanie, rywalizacja, zwalczanie)

1. Formy oddziaływań werbalnych

• wyzwalanie pomysłów - „burza mózgów”

• technika decyzji grupowej

• sondaż opinii o uczniach

• swobodna ekspresja słowna

• trening spotkaniowy

2. Formy oddziaływań niewerbalnych

• improwizowana dramatyzacja

• swobodna ekspresja plastyczna

• muzykoterapia

• trening relaksacyjny

3. Formy oddziaływań doraźnych

• udzielanie indywidualnej pomocy

• wzmacnianie pozytywne

• wzmacnianie negatywne

• ignorowanie zachowań niepożądanych

Istnieją dwa kryteria wyodrębniania form wychowania. Kryterium 1 stanowi przedmiot aktywności wychowanka. Dziedzina życia społecznego w której uczestniczy. Pojawia się tutaj wychowanie przez a) wytwórczość b) zabawę, c) naukę, d) działalność artystyczna, e)działalność usługowa i społeczna. Kryterium 2 stanowią relacje w jakie zachowi wychowanek z innymi ludźmi. Kryterium to uwzględnia takie formy wychowania jak: działalność indywidualna i zespołowa, oraz takie czynniki działalności zespołowej jak współdziałanie, rywalizacja, a nawet zwalczanie. Często występuje taka sytuacja, że uczniowie podejmują prace zarobkową.

12. Proces wychowania i jego właściwości.

Proces wychowania- ciąg sytuacji wychowawczych uporządkowanych ze względy na kolejność realizowanych celów szczegółowych ale tak, że umożliwia to osiągnięcie celów wychowawczych.

Cechy procesu wychowania:

1. jest wtórny do procesu zmian zachodzących w osobowości wychowanka

2. jest procesem spersoalizowanym

3. jest izomorficzny wobec celu

13. Pojęcie formy pracy wychowawczej (przykłady form).

14. Planowanie pracy wychowawczej.

Praca wychowawcza ze względu na swój złożony charakter powinna być planowana.

Planowanie pracy wychowawczej nadaje działaniom wychowawczym strukturę zorganizowaną i jest niezbędnym czynnikiem warunkującym jej powodzenie.

Podczas planowania należy uwzględnić:

• warunki materialne szkoły i rodziny

• możliwości rozwojowe uczniów, w tym ich potrzeby i zainteresowania

• zaniedbania wychowawcze i braki środowiska lokalnego.

Ważnym czynnikiem jest wspólne planowanie, w którym bierze udział cały zespół uczniów danej klasy, przedstawiciele komitetu rodzicielskiego i wychowawca, którego rola ogranicza się do wytyczenia generalnie linii planu i utrzymania jego założeń w granicach realnych możliwości wykonania.

Dobrze skonstruowany plan wychowawcy klasy powinien zawierać następujące elementy:

• główny kierunek pracy z klasą w roku szkolnym

• naczelne zadania planowane na ten okres

• zadania operacyjne (konkretne zamierzenia i przebieg ich realizacji)

• przewidywany czas na wykonanie lub termin ukończenia

• uwagi o realizacji (wykonanie, trudności, wskazówki, zmiany).

W roku szkolnym wychowawca winien przeprowadzić analizę planu wychowawczego. W planowaniu pracy wychowawczej nauczyciel ma zwrócić uwagę na tematykę godzin wychowawczych.

• W planie należy ująć takie tematy jak:

• Zdrowie, proces uczenia się, funkcjonowanie w społeczeństwie

• Rodzina, miłość, kultura

• Ojczyzna, ekologia, zagrożenia współczesne

• zainteresowania uczniów, przyszły zawód, kształtowanie postaw.

Program-plan dotyczy pracy wychowawczej w szkole jako całości i ma wytyczać najważniejsze kierunki i drogi jej efektywnego prowadzenia i doskonalenia. Spójność wewnętrzna i logiczna planu to cechy nierozłączne. Plan jest tworzony, by służył działaniu zbiorowemu. Powinien być realny i funkcjonalny. Oznacza to, że musi brać pod uwagę rzeczywiste warunki i możliwości, liczyć się z potrzebami wszystkich ludzi w szkole, ma im służyć, a więc być funkcjonalny. Program wychowawczy musi być elastyczny i otwarty. Elastyczny, bo trzeba go będzie korygować. Zmieniać się będą preferencje dla celów, trzeba będzie rezygnować z założonych zadań, na ich miejsce wprowadzać nowe. Program jest przedmiotem ustawicznej pracy, bo towarzyszy żywej działalności ludzi z ludźmi. Plan ma być dobrym narzędziem pracy pedagogicznej prowadzonej przez liczny zespół ludzi w jednej instytucji.

Pierwszą kategorią danych są podstawy prawne, na których oparta jest działalność placówki jako instytucji oraz działalność jej części składowych. Statut placówki, kodeks ucznia, regulaminy działalności rady pedagogicznej, komitetu rodzicielskiego, organizacji społecznych i młodzieżowych. Niektóre zamierzenia i cele zawarte w programie wychowawczym szkoły będą wymagały znajomości aktów prawnych jak np. Karty Nauczyciela, kodeksu rodzinnego czy kodeksu opiekuńczego. Nie chodzi tu o czysto formalną znajomość przepisów lecz o ich stosowanie w praktyce. Jest to ważny element pracy nad przygotowaniem programu mający w sobie ważką wartość edukacyjną, zważywszy, że poziom wiedzy prawnej w społeczeństwie, w tym w środowisku nauczycielskim nie jest wysoki i prowadzi do licznych nieporozumień, konfliktów czy nieświadomych przekroczeń prawa.

Druga kategoria wiadomości, którymi winni dysponować programiści to nowoczesne i innowacyjne rozwiązania i metody proponowane przez pedagogikę współczesną.

Trzecią kategorię informacji niezbędnych do konstrukcji planu pracy stanowią wiadomości na temat charakteru i perspektyw rozwojowych danej placówki jako instytucji oświatowo-wychowawczej.

Spełnienie tych wszystkich kryteriów jest pewnikiem zbudowania właściwego planu pracy wychowawczej.

15. Podmiotowość w wychowaniu.

Podmiotowość to poczucie bycia kimś, posiadanie tożsamości odróżniającej jednostkę od innych. W jej ramach człowiek wierzy, że własna aktywność w znacznym stopniu zależy od niego samego. Aby stać się podmiotem trzeba dokonać świadomych założeń dotyczących samego siebie i wybrać własną drogę rozwoju. Poczucie podmiotowości rozszerza możliwości edukacyjne człowieka i pozwala na rozkwit jego osobowości.

Podmiotowość w wychowaniu można rozumieć jako wychowanie podmiotowe lub jako cel wychowania. Cel powinien być modelowany przez proces. Wychowanie podmiotowe to takie sytuacje wychowawcze wyznaczone zawsze układem ludzi, rzeczy, zadań. Traktuje się je jako sytuacje dwupodmiotowe. W tej sytuacji podmioty wychowania (wychowawca i wychowanek) łączą się wzajemnie w imię własnych oddziaływań, stają się równouprawnionymi autorami. Wyznacznikiem podmiotowego charakteru sytuacji wychowawczej jest względna równowaga miedzy koniecznymi zadaniami a kontrolą nad nimi wychowanka. Zadania wykonane przez wychowanka nie dominują nad nim, a wychowawca godzi się na ograniczenie swej podmiotowości.

Cechy podmiotowości:

-Generatywność- skłonność do spontanicznej emisji zachowań

• Optymizm- nastawienie człowieka na zdarzenia pozytywne

-Zaufanie do siebie- przejawia się w wierze we własne siły.

-Selektywność- selektywny odbiór i przetwarzanie informacji.

-Poszukiwanie przyczynowości- wewnętrzne nastawienie człowieka na wykrywanie związków przyczynowo- skutkowych

16. Dziedziny wychowania.

Dziedziny wychowania :specyficzne rodzaje wychowania, które wkraczają w różne sfery rzeczywistości

Wychowanie moralne.

Wychowanie moralne- kształtowanie właściwych, społecznie pożądanych postaw wobec siebie i innych. Celem jest rozwijanie dyspozycji które uniemożliwiają funkcjonowanie człowieka jako członka społeczeństwa. Dotyczy to dążeń do samodoskonalenia, harmonijnego współżycia z innymi ludźmi. Wychowanie to kształtuje takie cechy: uczciwość, prawdomówność, rzetelność, odpowiedzialność. Celem jest kształtowanie sylwetki osobowej uformowanej w stosunku do innych ludzi z uwzględnieniem ich potrzeb, poglądów, postaw, norm i zasad

Wychowanie estetyczne.

Wychowanie estetyczne- działania w których wartości estetyczne i artystyczne wykorzystuje się do pogłębienia życia uczuciowego, rozwoju aktywności twórczej oraz umożliwienie kontaktów z różnymi dziedzinami sztuki. Cel-zapewnia wiedzę o rzeczach pięknych, uwrażliwia na piękno

Wychowanie umysłowe.

Wychowanie umysłowe- wyposażanie w podstawy wiedzy o przyrodzie, społeczeństwie i kulturze oraz umiejętności stosowania jej w działaniu umysłowym i praktycznym; rozwijanie zdolności, zainteresowań dziecka, rozwijanie intelektualnych czynności tj. myślenie, uwaga umiejętność analizy i syntezy, wnioski i uogólnienia

Wychowanie zdrowotne i fizyczne.

Wychowanie zdrowotne i fizyczne:

Dostarcza wiedzy o organizmie ludzkim oraz kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń zdrowotnych i wykorzystanie ich jako element wychowawczy. Obejmuje wszechstronny rozwój fizyczny wychowanków, kształtuje przyzwyczajenia higieniczne. Cel:dostawrcza wiedzy o zdrowiu i postaw zdrowotnych; przestrzeganie higieny, sposoby odżywiania

17. Cele wychowania, pojęcie, rodzaje.

Cel - kres, punkt, do którego jest skierowane jakieś działanie. Dotyczy stanów mających nastąpić w przyszłości, co pozwala nam planować kierunek działania.
W działalności wychowawczej cel jest bardzo ważnym elementem procesu wychowawczego.

cele wychowania to określony stan rzeczy, którego osiągnięcie uważamy za pożądane i wobec tego postulowana jest realizacja poprzez zabiegi wychowawcze

Naczelnym celem wychowania jest ukształtowanie osobowości wolnej, która kierując się własną wolą, dokonywać będzie wyborów zgodnych z moralnymi zasadami oraz funkcjonować w środowisku, którego

jest ogniwem.

Rodzaje celów wychowania: wg Guryckiej:

1. kreatywne - wywołać ukształtować-zainteresować

2. optymalizujące- zwiększyć wzmóc-wrażliwość

3 .minimalizujące-osłabić ograniczyć-agresja

4 .korekcyjne- przekształcić zmienić-postawa

18. Ideał wychowania, wzór osobowy.

Ideał wychowania

To pełny opis zintegrowanych cech człowieka, wartościowych z punkty widzenia tradycji kulturowej, potrzeb społecznych czy też wymagań dominującej ideologii. opis doskonałej i pożądanej lecz realnie nieistniejącej osobowości człowieka. Ideał to finalny etap dążeń wychowawczych. To uogólnienie najbardziej pozytywnych cech abstrakcyjnej jednostki odznaczających się praktycznie nieosiągalnym stopniem doskonałości. To modelowy ideał człowieka do którego dąży się w wychowaniu. To także określony wzór osobowy, którego cechy uważa się za doskonałe. Może to być postać historyczna, obecnie żyjący człowiek, postać fikcyjna.

Wzór osobowy, model idealnego członka danej grupy społecznej, wyznaczony przez zespół norm i wyobrażeń związanych z pełnieniem określonych ról społecznych.
Wzór osobowy określają uznane w danej zbiorowości autorytety.

19. Moralność a etyka.

Moralność - zbiór zasad (norm), które określają co jest dobre (prawidłowe, nieszkodliwe), a co złe (nieprawidłowe, szkodliwe).Moralność można definiować jako sposób postępowania jednostki ludzkiej przyjęty pośród większości za normę, będąca częścią dziedzictwa kulturowego danej organizacji kulturowej, która wywołuje negatywne lub pozytywne emocje innych jednostek, nie jest z sprzeczna lub jest z naturą człowieka oraz nie jest szkodliwa lub jest z punktu widzenia organizacji kulturowej danej społeczności.

Etyka dział filozofii zajmujący się badaniem moralności i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne. Etyka opisowa- opis życia moralnego Etyka właściwa-normatywna- budowanie systemów normatywnych dotycz sądów wartościujących o tym co jest dobre a co złe.

Zasady etyczne w odróżnieniu od moralnych są ogólnymi, filozoficznymi twierdzeniami, wynikającymi z danego światopoglądu - przyjętego systemu pojęciowego (w niektórych wypadkach również religijnego). Na ich bazie można tworzyć konkretne nakazy i zakazy moralne. Często zdarza się tak, że różne zasady etyczne prowadzą do tych samych zasad moralnych.

Etyki nie należy mylić z moralnością. Moralność, to z formalnego punktu widzenia zbiór dyrektyw w formie zdań rozkazujących w rodzaju: "Nie zabijaj", których słuszności nie da się dowieść ani zaprzeczyć, gdyż zdania rozkazujące niczego nie oznajmiają. Celem etyki jest dochodzenie do źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakie moralność lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Poglądy etyczne przybierają zwykle formę teorii, na którą składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń, na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowadniania słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych, jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów.

20. Instytucjonalny system wychowania.

System wychowania-przez system wychowania danej instytucji rozumiemy całokształt sprzężonych ze sobą wzajemnie w jej obrębie zintegrowanych działań wychowawczych które realizowane są przez różnorodne ale zarazem spójne względem siebie działania zadania są wykonywane przez podmioty realizujące a całość podporządkowana jest do realizacji celów wychowania.

Instytucjonalny system wychowania- zintegrowany wewnętrznie zbiór różnorodnych treści, form organizacyjnych, atrybutów zewnętrznych, czynników i technik wychowawczych przyjętych i rozwijanych w danej instytucji warunkujących się wzajemnie, a mających zapewnić osiągnięcie wyznaczonych celów, zarówno celów dotyczących przekazywania wiedzy umiejętności jak i celów dotyczących przekazywania wartości moralnych kształtowanie postaw i innych dyspozycji osobowościowych.

---