Tworzenie kwestionariusza ankiety |
|
J a k t w o r z y ć k w e s t i o n a r i u s z a n k i e t y ?
Podstawowe funkcje dobrego kwestionariusza :
musi gwarantować współpracę ze strony respondenta i jego zaangażowanie
musi pomóc respondentowi w wypracowaniu odpowiedzi
musi ułatwić pracę ankieterowi
Najczęściej pojawiające się błędy kwestionariusza :
zbyt duża liczba pytań
pytania niezrozumiałe lub dwuznaczne w interpretacji
zbyt długie pytania
pytania , na które odpowiedź nie dostarcza żadnej wiedzy
nieprawidłowa kolejność pytań
niewłaściwie dobrane skale
niewłaściwy dobór pytania wstępnego
brak odniesienia czasowego w pytaniach o fakty
mało przejrzysta postać kwestionariusza
pytania metryczkowe na początku kwestionariusza
Kolejność opracowania kwestionariusza :
Wstępne ustalenia
1.Określenie:
jakie decyzje mają być podjęte na podstawie badania
jakie informacje są niezbędne , aby podjąć decyzję
jakie dane będą dostarczały informacji
2.Ustalenie , kim będą respondenci
3.Podjęcie decyzji o metodzie przeprowadzenia wywiadu
Wywiad bezpośredni: |
wykorzystujemy karty zawierające warianty odpowiedzi, które ankieterzy wręczają respondentowi unikać pytań drażliwych, gdyż w bezpośredniej obecności ankietera respondenci mogą niechętnie na nie odpowiadać |
Wywiad telefoniczny: |
ważność wstępu i pierwszego pytania pytania powinny być krótkie i zrozumiałe należy ograniczyć liczbę wariantów odpowiedzi , skale werbalne powinny przyjmować najwyżej pięć wartości, liczbowe natomiast mogą być 10-punktowe nie sprawdzają się pytania wymagające rangowania brzmienie kwestionariusza jest ważniejsze od jego wyglądu, czy tego jak się go czyta unikamy pytań monotonnych i wprowadzamy urozmaicenia pytaniami innego typu jasne opisy filtrów wyraźne odróżnienie informacji od komentarzy do pytań, na które mogą padać podobne odpowiedzi należy używać tabel i zestawień nie należy rozdzielać jednego pytania na dwie strony kwestionariusza |
Ankieta pocztowa: |
załączamy odpowiedni list przewodni, zachęcający i przekonujący do odpowiedzi na pytania przy każdym pytaniu wyjaśniamy jak odpowiadać , jak zbudowane są skale unikamy pytań filtrujących , jeżeli są konieczne , to przejścia powinny być graficznie zaznaczone umieszczamy warianty odpowiedzi pod pytaniem , powinny one być poprzedzone cyframi nie umieszczamy pytań ogólnych a później szczegółowych , z których będzie wiadomo , wokół jakiej marki badanie się koncentruje |
Etap ustalania poszczególnych pytań
4.Określenie treści pytania (pytania o fakty , wiedzę, opinie )
pytania muszą być precyzyjne i zrozumiałe
staramy się aby warianty odpowiedzi nie zachodziły na siebie
nie pytajmy o dwie rzeczy na raz
5.Określenie formy pytania ( otwarte , zamknięte ,skala )
6.Dobór słownictwa w pytaniu
Etap konstruowania całości kwestionariusza
7.Ustalenie kolejności pytań
pytanie pierwsze powinno być łatwe i nie stresujące dla respondenta
pytanie pierwsze powinno być raczej pytaniem zamkniętym
łączymy razem pytania dychotomiczne (tak - nie ) czy pytania z zastosowaniem takich samych skal
pytania drażliwe staramy się umieścić na końcu formularza
w celu uniknięcia tzw. efektu przeniesienia pytania mogące wywołać ten efekt przedzielamy pytaniami neutralnymi
pytania łatwe przed trudnymi
pytania ogólne przed szczegółowymi
pytania metryczkowe zawsze na końcu
w pierwszej kolejności pytania dotyczące świadomości istnienia produktów (np. znajomość marki lub firmy )
w drugiej kolejności pytania o zachowania ( np. kupowanie produktu )
w trzeciej kolejności pytania o nastawienie ( opinie ) do produktu lub firmy
8.Projektowanie i edycja kwestionariusza
pytania powinny rozpoczynać się i kończyć na jednej stronie
warianty odpowiedzi powinny znajdować się pod treścią pytania a nie równolegle
stosujemy inne liternictwo do treści pytania (np. wytłuszczone ) , inne dla instrukcji dla ankieterów i wariantów odpowiedzi
w pytaniach filtrujących używamy strzałek pokazujących kierunek przejść przy wyborze opcji
9.Ustalenie treści listu przewodniego (ankieta pocztowa) czy instrukcji dla ankieterów (wywiady bezpośrednie ,telefoniczne)
List przewodni:
wyjaśnia cel badania , kto je przeprowadza , oraz podkreśla istotność odpowiedzi respondenta
gwarantuje anonimowość odpowiedzi, wyjaśnia co oznacza nr ewidencyjny kwestionariusza
wyjaśnia czego oczekujemy od respondenta
może wyjaśniać sposób zapisywania odpowiedzi
określa do kiedy ma zostać odesłana ankieta
zawiera podziękowanie
Instrukcja dla ankietera:
określa ogólny cel badania
określa z kim należy przeprowadzić wywiad
określa sposoby zachęcenia respondenta do udzielenia odpowiedzi
określa sposób zapisywania odpowiedzi
określa zachowanie w wypadku braku odpowiedzi
określa czy ankieter ma odczytywać warianty odpowiedzi czy też ma oczekiwać na propozycje respondenta
podkreśla , że wariantów odpowiedzi "nie wiem" nie należy nigdy czytać respondentowi
określa gdzie znajdują się pytania filtrujące i jak one działają
Testowanie (pilotaż) kwestionariusza
10.Przeprowadzenie pilotażu i wprowadzenie zmian w kwestionariuszu na podstawie jego wyników.
Pilotaż służy do:
sprawdzamy czy pytania są zrozumiałe
czy wszystkie słowa są jasne i zrozumiałe
czy pytania są w ten sam sposób interpretowane przez wszystkich respondentów
czy istnieją pytania drażliwe ( respondent chce zrezygnować z ankiety )
czy w pytaniach zamkniętych każdy respondent może w kafeterii odpowiedzi odnaleźć właściwy dla siebie wariant
czy nie należy wyeliminować lub dodać jakichś pytań
czy pytania filtrujące są zrozumiałe
czy kwestionariusz zachęca do udzielenia odpowiedzi
ile czasu zawiera przeprowadzenie wywiadu